ภาษาไทย ม.4

1. วิชาภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔
ครูกิ่งกาญจน์ สมจิตต์

2. “ภาษา”
มีรากศัพท์จากภาษาสันสกฤต
แปลว่า คาพูด หรือถ้อยคา

3. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.
๒๕๔๒ ให้ความหมายของคาว่าภาษา
คือ เสียงหรือกิริยาอาการที่ทาความเข้าใจ
กันได้ คาพูดถ้อยคาที่ใช้พูดจากัน

4. เครื่องมือในการสื่อความหมาย
ซึ่งใช้ถ่ายทอดความคิด ความรู้สึก ความ
ต้องการของคนให้ผู้อื่นทราบ ไม่ว่าจะเป็น
เสียงพูด ถ้อยคากิริยาอาการ หรือ
สัญลักษณ์ต่าง ๆ
ภาษา หมายถึง

5.  ภาษาในความหมายอย่างกว้าง
 หมายถึง กริยาอาการที่แสดงออกมาแล้วสามารถทาความเข้าใจ
กันได้ ไม่ว่าจะเป็ นระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ มนุษย์กับสัตว์ หรือ
สัตว์กับสัตว์
 ภาษาในความหมายอย่างแคบ
 หมายถึง เสียงพูดที่มนุษย์ใช้สื่อสารกันเท่านั้น

6. ๑. เกิดจากการสมมุติ หรือเกิดจากการคิดคา
ขึ้นมาใช้ในการสื่อสาร
๒. เกิดจากการเลียนเสียงสิ่งต่างๆ
๓. เกิดจากเสียงอุทาน
๔. เกิดจากเสียงที่ร้องขึ้นจากการทางานร่วมกัน

7. ๑. เสียง
๒. แบบสร้าง(พยางค์ คา
กลุ่มคา และประโยค)
๓. ความหมาย

8. ๑. ภาษาที่ใช้ถ้อยคา หรือ วัจนภาษา (Verbal
Language)
๒. ภาษาที่ไม่ใช้ถ้อยคา หรือ อวัจนภาษา
(Non-Verbal Language)

9. จักษุภาษา คือ ภาษาที่อาศัยดวงตาใน
การรับสาร
โสตภาษา คือ ภาษาที่เกิดจากการใช้หู
รับฟัง เพื่อรับสาร
สัมผัสภาษา คือ ภาษาที่เกิดจากการใช้
มือสัมผัสเพื่อรับสาร เรียกอีกอย่างหนึ่ง
ว่า ผัสสภาษา

10. ๑. ภาษาเป็นเครื่องมือในการสื่อสาร
๒. ภาษา ทาให้เกิดความเป็นอันหนึ่งอัน
เดียวกัน และความสามัคคี ภาษามีบทบาท
ทาให้คนในชาติซึ่งพูดภาษาเดียวกันผูกพัน
กันและมีความสานึกในเชื้อชาติ เผ่าพันธุ์

11. ๓. ภาษาเป็นภาพสะท้อนความเจริญทางสังคม
และเป็นหลักฐานแสดงอารยธรรมต่าง ๆ ของ
สังคม
๔. ภาษาเป็นเครื่องมือในการบันทึกและ
ถ่ายทอดทางวัฒนธรรม
๕. ภาษาเป็นศิลปะ

12. ๑. ภาษาแสดงความเป็นปัจเจกบุคคล
๒. ภาษาช่วยให้มนุษย์พัฒนา
๓.ภาษาช่วยกาหนดอนาคต
๔.ภาษาช่วยจรรโลงใจ

13. ๑. ภาษาใช้เสียงสื่อความหมาย และมีการใช้
อย่างเป็น ระบบกฎเกณฑ์

14. โดยเสียงของคาในภาษาส่วนใหญ่ ไม่สัมพันธ์
กับความหมาย เช่น
กิน หิน บิน ริน ชิน
สวย รวย มวย ด้วย

15. ยกเว้น บางคา ที่มีเสียงสัมพันธ์กับความหมาย
เช่น
เสียงสระเอ สื่อความหมายว่า ไม่ตรง เช่น
เข เป๋ เซ เก เหล่ เห
คาที่ประสมสระออ มี “ม” หรือ “น” สะกด
จะมีความหมายไปในทางงอหรือโค้ง - งอนง้อ
อ้อมค้อม น้อม อ้อม
คาเลียนเสียงธรรมชาติ เช่น แมว กา กริ่ง

16. ๒. หน่วยในภาษาประกอบกันเป็นหน่วยที่ใหญ่ขึ้น
ได้
ไ - ป ไป
ฉันไป
ฉันไปเที่ยวที่เนปาล
ฉันไปเที่ยวที่เนปาลเมื่อเดือนที่แล้ว
ฉันไปเที่ยวที่เนปาลกับเพื่อนๆเมื่อเดือน-
ที่แล้ว สนุกและตื่นเต้นมาก

17. ๓. ภาษามีการเปลี่ยนแปลง
การเปลี่ยนแปลงด้านการออกเสียง
- การกลืนเสียง เช่น อย่างนั้น เป็น ยังงั้น
- การกลายเสียง เช่น สะพาน เป็น ตะพาน
- การตัดเสียง เช่น อุโบสถ เป็น โบสถ์
- การกร่อนเสียง เช่น ลูกอ่อน เป็น ละอ่อน
- การสับเสียง เช่น ตะกรุด เป็น กะตุด(ในภาษาถิ่นอีสาน)

18. การเปลี่ยนแปลงด้านคา
- การยืมคาภาษาอังกฤษมาใช้ทาให้เกิดอักษร
ควบกล้าที่ไม่มีอยู่ในหลักภาษาไทยแท้ขึ้น
เช่น ฟรี แฟลต บลัชออน เป็นต้น
- การเลิกใช้คาเดิม เช่น เขือ เผือ ท่

19. การเปลี่ยนแปลงด้านความหมาย
“วิตถาร” แต่เดิมหมายถึง กว้างขวาง,
มาก ,ละเอียดลออ แต่ในปัจจุบัน คานี้กลับมี
ความหมายว่า การกระทาที่ลามก แปลกแยก
จากบุคคลทั่วไป เป็นต้น

20. การเปลี่ยนแปลงด้านถ้อยคาสานวน
สานวนเดิม สานวนปัจจุบัน
ยืนกระต่ายสามขา ยืนกระต่ายขาเดียว
ไก่เห็นนมไก่ งูเห็นตีนงู ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่
หรืออาจมีการยืมสานวนจากภาษาต่างประเทศ
มาใช้ในภาษาไทย เช่น แกะดา

21. การเปลี่ยนแปลงด้านไวยากรณ์
ไวยากรณ์เดิม
- ผู้ร้าย ๒ คน ถูกจับเพราะค้ายาบ้า
ไวยากรณ์ใหม่
- สองผู้ร้ายถูกจับเพราะค้ายาบ้า

22. ๔. ภาษาต่างๆ มีลักษณะที่คล้ายคลึงกัน และ
แตกต่างกัน

23. ที่คล้ายคลึงกัน ที่ต่างกัน
 ภาษาแต่ละภาษาใช้เสียงสื่อ
ความหมาย
 สามารถสร้างคาศัพท์ใหม่จากศัพท์
เดิม
 มีสานวนและมีการใช้คาใน
ความหมายใหม่
 มีชนิดของคาคล้ายกัน
 มีวิธีการขยายประโยคให้ยาว
ออกไปได้เรื่อยๆ
 มีวิธีแสดงความคิดคล้ายกัน
 ใช้เสียงแตกต่างกัน เช่น เสียงใน
ภาษาอังกฤษมีเสียง G , Z แต่
ในภาษาไทยไม่มี
 ภาษาไทย มีวรรณยุกต์ แต่ภาษา
อื่นอาจไม่มี
 ไวยากรณ์ รูปแบบประโยคอาจ
ต่างกัน
ไทย-ฉันกินข้าว
เกาหลี-ฉันข้าวกิน

24. ๕. ภาษาย่อมมีส่วนประกอบที่เป็ นระบบมีระเบียบแบบ
แผน
ภาษามีส่วนประกอบที่สาคัญ คือ สัญลักษณ์ คา
ประโยค และความหมาย ทุกส่วนประกอบเหล่านี้
ต้องอยู่รวมกัน อย่างเป็นระบบ ตามระเบียบแบบ
แผนของภาษาจึงจะทาให้เกิดเป็นภาษาที่สมบูรณ์
ถ้าขาดส่วนประกอบส่วนใดส่วนหนึ่งก็จะไม่เป็น
ภาษา

25. ๑. ภาษาไทยมีตัวอักษรและตัวเลขเป็นของตนเอง
-ตัวอักษรแทนเสียงแท้ คือ สระ มี ๒๑ เสียง มี
รูป ๒๑ รูป
-สระเดี่ยว
-สระประสม ได้แก่ สระ เอีย เอือ อัว

26.  รูปสระ เช่น

27. - ตัวอักษรแทน เสียงแปร คือ พยัญชนะมี ๔๔ รูป
ภาษาไทยมีตัวอักษรและตัวเลขเป็นของตนเอง

28. - ตัวอักษรแทนเสียงดนตรี คือ วรรณยุกต์
มี ๕ เสียง ๔ รูป
ภาษาไทยมีตัวอักษรและตัวเลขเป็นของตนเอง

29. ๑ ๒ ๓ ๔ ๕
๖ ๗ ๘ ๙ ๐
ภาษาไทยมีตัวอักษรและตัวเลขเป็นของตนเอง

30. ๒. คาในภาษาไทยจัดอยู่ในภาษาคาตระกูลคาโดด
คือ แต่ละคามีความหมายสมบูรณ์ในตัวเอง ไม่มี
การเปลี่ยนแปลงรูปคาเพื่อบอกเพศ พจน์ การก
และกาลเวลา
คาโดด เด็กหญิง เด็กชาย
คามีวิภัติปัจจัย กุมารี กุมาร (บอกเพศ)
จริ – จรติ – จริสสติ (เที่ยว บอกกาล)

31.  ภาษาต่างๆในโลกถ้าจะแบ่งตามรูปลักษณะของภาษาสามารถแบ่งออกได้
เป็ น ๔ ชนิด คือ
 ภาษามีวิภัตติปัจจัย เช่นภาษาบาลี สันสกฤต ภาษากรีก ละติน
 ภาษาคาโดด เช่นภาษาไทย ภาษาจีน
 ภาษาคาติดต่อ เช่น ภาษาเขมร ภาษาญี่ปุ่ น ภาษาตุรกี ภาษา
ฮังการี ตากาลอค
 ภาษาคาควบมากพยางค์ เช่น ภาษาเอสกิโม เวราครูซ
 ไปโรงเรียน go to school
 ฉันไปโรงเรียน I go to school.
 ฉันไปโรงเรียน I went to school.
 ไมค์ไปโรงเรียน Mike goes to school.

32. ๓. คาในภาษาไทยแท้เขียนตัวสะกด
ตรงตามมาตราและไม่มีตัวการันต์
๑. แม่กก ๕. แม่กน
๒. แม่กด ๖. แม่กม
๓. แม่กบ ๗. แม่เกย
๔. แม่กง ๘. แม่เกอว

33. ๔. คาไทยแท้มักมีพยางค์เดียว และมีความหมาย
สมบูรณ์ในตัวเอง
**ภาษาไทยอาจมีคามากพยางค์ได้โดยวิธีการปรับปรุงศัพท์
โดยนาวิธีการลงอุปสรรคประกอบหน้าคาอย่างภาษาที่มีวิภัตติปัจจัย
ความหมายยังคงเดิม แต่กลายเป็นคามากพยางค์ เช่น ประเดี๋ยว
ประท้วง อีกวิธีหนึ่งคือ การกลายเสียงซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงตาม
ธรรมชาติของภาษา เช่น มะม่วง กลายเป็น หมากม่วง **

34.  คาเรียกเครือญาติ พ่อ แม่ ลูก พี่ น้อง ลุง อา น้า ปู่ ตา ย่า ยาย
 คาเรียกสิ่งของ โต๊ะ อ่าง ขวด ถ้วย จาน ชาม ไร่ นา บ้าน มีด
 คาเรียกชื่อสัตว์ หมา แมว หมู หมา กา ไก่ งู วัว ควาย เสือ ลิง
 คาเรียกธรรมชาติ ดิน น้า ลม ไฟ ร้อน หนาว เย็น
 คาสรรพนาม ท่าน ผม เธอ เรา สู เจ้า อ้าย อี
 คากริยา ไป นั่ง นอน กิน เรียก
 คาลักษณนาม ฝูง พวก กา ลา ต้น ตัว อัน ใบ
 คาขยายหรือคาวิเศษณ์ อ้วน ผอม ดี เลว สวย เก่า ใหม่ แพง ถูก
 คาบอกจานวน อ้าย ยี่ สอง หนึ่ง พัน ร้อย แสน ล้าน มาก น้อย
 ข้อสังเกต **คาที่มีมากพยางค์มักไม่ใช่คาไทยแท้มีมูลรากมาจากภาษาอื่น

35. ๕. ภาษาไทยเป็นภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต์ เช่น
ขาว ข่าว ข้าว
นา น่า น้า
ลม ล่ม ล้ม

36. กลบทตรีประดับ
จะจับจอง จ่องจ้อง สิ่งใดนั้น
ดูสาคัญ คั่นคั้น อย่างันฉงน
อย่าลามลวง ล่วงล้วง ดูเลศกล
ค่อยแคะคน ค่นค้น ให้ควรการ

37. ๖. ภาษาไทยมีการสร้างคา เพื่อเพิ่มความหมายให้
มากขึ้น เช่น
- คาประสม พัดลม
- คาซ้อน ถ้วยโถโอชาม
- คาซ้า งูๆปลาๆ

38. ๗. ภาษาไทยมีคาลักษณนาม
แมว ๒ ........... หนังสือ ๕ .............
ขิง ๑๐ ............ แหวน ๒ ............
กระเป๋ า ๑ ........... บ้าน ๖ .............
ตัว / เล่ม / แง่ง / วง / ใบ / หลัง

39. ๘. ภาษาไทยมีคาพ้องรูปและคาพ้องเสียง
- คาพ้องรูป เช่น ตากลม-ตากลม
เรือนรก-เรือนรก
ขอบอกขอบใจ-ขอบอกขอบใจ
- คาพ้องเสียง เช่น การ กาน กาฬ กาล
การณ์ กานต์ กานท์ กาญจน์

40. ๙. ภาษาไทยมีหลักเกณฑ์การเรียงคาเข้า
ประโยค ตามลาดับ ประธาน กริยา และกรรม
เช่น
เด็กคนนั้นทิ้งขยะถุงนั้นเมื่อเช้า

41. ประธาน
(ส่วน
ขยาย
ประธาน)
กริยา กรรม
(ส่วน
ขยาย
กรรม)
(ส่วน
ขยาย
กริยา)
เด็ก คนนั้น ทิ้ง ขยะ ถุงนั้น เมื่อเช้า

42. ๑๐. คาขยายในภาษาไทยจะเรียงอยู่หลังคาที่ถูกขยาย
- กระเบื้องตก ตรงฉันนอน
- เขาพูดเร็ว จนฉันฟังไม่ทัน
- เขาสวมเสื้อ สีฟ้ า

43. ๑๑. ภาษาเขียนมีวรรคตอน ภาษาพูดมีจังหวะ เช่น
ห้ามนุ่งกางเกง ในสถานที่ราชการ
ห้ามนุ่งกางเกงใน สถานที่ราชการ

44. - อย่า ! หยุดคุยในห้องเรียนนะ
- อย่าหยุดคุยในห้องเรียนนะ !
- อาหาร อร่อยหมดทุกอย่าง
- อาหารอร่อย หมดทุกอย่าง

45. ๑๒. ภาษาไทยเป็นภาษาที่มีระดับของคา เช่น
- ระดับพิธีการ
- ระดับทางการ
- ระดับกึ่งทางการ
- ระดับสนทนา
- ระดับกันเอง

46.  ภาษาเป็นทางการ ภาษาไม่เป็นทางการ
 ไม่รอบคอบ ไม่ดูตาม้าตาเรือ
 ไม่ทราบข้อเท็จจริง ไม่รู้เรื่องรู้ราว
 ซ้าซาก ซ้าๆ ซากๆ
 มีบุตร มีลูกมีเต้า
 มีความประสงค์ มีความต้องการ
 เรียนให้ทราบ บอกให้รู้
 กล่าวเท็จ พูดโกหก
 อนุเคราะห์ ช่วยเหลือ

47. "ประเทศไทยนั้นมีภาษาของเราเองซึ่งต้องหวงแหน
ประเทศใกล้เคียงของเราหลายประเทศมีภาษาของ
ตนเอง แต่ว่าเขาไม่ค่อยแข็งแรง เขาต้องพยายาม
หาทางที่จะสร้างภาษาของตนเองไว้ให้มั่นคง เราโชคดี
ที่มีภาษาของตนเองมาแต่โบราณ จึง
สมควรอย่างยิ่งที่จะรักษาไว้"
พระราชดารัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว