1.
© Gunilla lundgren, Forum fφr levande historia
© bild: amanda Eriksson Faktagranskning: stιphane bruchfeld
Isbn 978-91-86261-37-5
Μετάφραςθ ςτα Ελλθνικά: Κατερίνα Προκοπίου, 2016

2.
Η Σόφια Taikon γεννικθκε το 1931 και ανικε ςε μια πολωνικι
οικογζνεια τςιγγάνων Ρομά. Ήταν 12 χρονϊν, όταν τον Μάρτιο του
1943 φυλακίςτθκε ςτο Zigeunerlager (καταυλιςμό τςιγγάνων) ςτο
Άουςβιτσ-Μπίρκεναου. Αφοφ τθ χϊριςαν από τθν οικογζνειά τθσ, ςτισ
2 Αυγοφςτου 1944 τθν πιγαν ςτο ςτρατόπεδο ςυγκζντρωςθσ
Ravensbrück ςτθ Γερμανία κι ζτςι απζφυγε τθ κανάτωςθ με αζριο ςε
αντίκεςθ με τουσ υπόλοιπουσ Σςιγγάνουσ ςτο Άουςβιτσ. Η ΢όφια
επζηθςε του πολζμου και μεταφζρκθκε ςτθ ΢ουθδία ωσ πρόςφυγασ με
τα «λευκά λεωφορεία» του ΢ουθδικοφ Ερυκροφ ΢ταυροφ. Προςπάκθςε
να βρει τθν οικογζνειά τθσ, αλλά δεν το κατόρκωςε, παρζμεινε εκεί και
γνϊριςε τον ςφηυγό τθσ, Γιάνκο. Αφθγικθκε τθν εμπειρία τθσ ςτα
εγγόνια τθσ και ςτθ ςυγγραφζα Gunilla Lundgren
(https://sv.wikipedia.org/wiki/Gunilla_Lundgren ).
Η ΢οφία πζκανε το 2005, λίγουσ μόλισ μινεσ πριν τθν κυκλοφορία του
βιβλίου ςτθ ΢ουθδία.
http://www.levandehistoria.se/material/seriealbumet-sofia-z-4515
http://hmd.org.uk/resources/books-for-adults/sofia-z-4515

3.
sofia – 4515

4.
ΕΓΩ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΜΙΛΗ΢Ω,
ΑΛΛΑ Ο ΕΓΓΟΝΟ΢ ΜΟΤ
ΕΠΕΜΕΝΕ ΝΑ ΡΩΣΑ...

5.
* Γκζτο: οι Ναηί ανάγκαςαν τουσ Εβραίουσ κατά κφριο λόγο, αλλά και τουσ Ρομά, να
ηουν ςε απομονωμενεσ περιοχζσ που ονομάηονταν γκζτο. ΢τα γκζτο οι άνκρωποι
παγιδεφονταν, ςυνωςτίηονταν ςε μικρό χϊρο και μαςτίηονταν από τθ φτϊχεια, τθν
πείνα και τισ αρρϊςτιεσ.

6.
Στρατόπεδο Εργαςίασ: καταυλιςμόσ όπου οι άνκρωποι εξαναγκάηονταν ςε ςκλθρι εργαςία
χωρίσ αμοιβι. Όταν οι κρατοφμενοι που είχαν επιλεγεί για εργαςία, δεν ιταν πλζον ςε κζςθ
να εργαςτοφν ςτζλνονταν ςυνικωσ για εκτζλεςθ.

7.
Οι θάλαμοι αερίων : οι κρατοφμενοι ιταν αναγκαςμζνοι να κάνουν ντουσ που
ςκορποφςαν κανατθφόρο αζριο. πολλοί κρατοφμενοι δολοφονικθκαν ςε καλάμουσ
αερίων.

8.
Ravensbrück: ιταν ζνα ςτρατόπεδο ςυγκζντρωςθσ κοντά ςτο Βερολίνο τθσ
Γερμανίασ. Ήταν ζνασ από τουσ μεγαλφτερουσ καταυλιςμοφσ γυναικϊν
κρατουμζνων. Εκεί οι κρατοφμενεσ υποχρεϊνονταν ςε καταναγκαςτικι εργαςία,
υποβάλλονταν ςε ιατρικά πειράματα και πολλζσ ςτειρϊνονταν.

9.
Λευκά λεωφορεία: τθν άνοιξθ του 1945, θ ςουθδικι κυβζρνθςθ αποφάςιςε να ςτθρίξει τισ
προςπάκειεσ για τθ διάςωςθ κρατουμζνων από τα ςτρατόπεδα ςυγκζντρωςθσ. Εκελοντζσ
του Ερυκροφ ΢ταυροφ οδθγοφςαν τα "λευκά λεωφορεία» ςτισ χϊρεσ που ιταν ςε εμπόλεμθ
κατάςταςθ και 15.000 τρόφιμοι ςτρατοπζδων ςυγκζντρωςθσ ςϊκθκαν. Η ΢οφία ιταν ζνασ
από αυτοφσ.
http://evenemang.malmo.se/sv/evenemanget/a843172/valkommen_till_sverige_-
_malmo_museum_som_flyktingforlaggnin/detaljer
https://en.wikipedia.org/wiki/White_Buses

10.
Σο κόμικ Sofia Z-4515 αφθγείται τθν αλθκινι ιςτορία τθσ ΢όφιασ
Taikon, μιασ τςιγγάνασ Ρομά τθσ Πολωνίασ, που επζηθςε του Άουςβιτσ.
Αρχικά δθμοςιεφκθκε ςτα ςουθδικά το 2005 και μεταφράςτθκε ςτα
αγγλικά το 2012.
Η ιςτορία ξετυλίγεται ωσ εξισ: θ θλικιωμζνθ ΢όφια εξιςτορεί τθν
εμπειρία τθσ ςτον εγγονό τθσ. Αρχικά θ ΢όφια διςτάηει να αρχίςει τθν
εξιςτόρθςθ, αλλά ο εγγονόσ τθσ επιμζνει. Η ιςτορία τθσ αρχίηει ζξω από
τθν Βαρςοβία το 1938, περιγράφοντασ τθν ευτυχιςμζνθ οικογενειακι
ηωι που γνϊριςε ωσ παιδί. Η μικρι ΢οφία τότε πίςτευε ότι ανικει ςε
μια ςυνθκιςμζνθ οικογζνεια Πολωνϊν.
Όςο όμωσ θ ΢όφια μεγαλϊνει, ςυνειδθτοποιεί ότι οι άλλοι
άνκρωποι δεν τουσ βλζπουν ωσ μια τυπικι πολωνικι οικογζνεια. Σουσ
ςυμπεριφζρονται διαφορετικά, γιατί είναι τςιγγάνοι.
΢τθ ςυνζχεια, το ΢επτζμβριο του 1939 οι Ναηί ειςβάλλουν ςτθν
Πολωνία. Η οικογζνεια τθσ ΢όφιασ αρχικά κρφβεται, αλλά τελικά
ςυλλαμβάνεται. Μεταφζρονται ςε γκζτο και ςτθ ςυνζχεια ςτο
Άουςβιτσ-Μπίρκεναου.

11.
Η οικογζνεια χωρίηεται και θ ΢οφία μεταφζρεται ςτο
Ravensbrück. Επιςθμαίνει ότι κατά τθν παραμονι τθσ ςε
αυτά τα ςτρατόπεδα τθ βοικθςαν αρκετοί άνκρωποι.
Η ΢όφια επζηθςε από τα ςτρατόπεδα και μετά τον
πόλεμο μεταφζρεται με τα «λευκα λεωφορεία» του
΢ουθδικοφ Ερυκροφ ΢ταυροφ ωσ πρόςφυγασ ςτθ ΢ουθδία.
΢ιγά ςιγά προςαρμόηεται ςτθν εκεί ηωι, ερωτεφεται,
παντρεφεται και αποκτά παιδιά. Μάταια ψάχνει τθ χαμζνθ
οικογζνειά τθσ.
Μετά από διςταγμοφσ αποφαςίηει να διθγθκεί τθν
ιςτορία τθσ ςτον εγγονό τθσ και ςτθ ςυγγραφζα Gunilla
Lundgren (https://sv.wikipedia.org/wiki/Gunilla_Lundgren ).

12.
Άουςβιτσ-Μπίρκεναου

13.
Ο Robert Ritter
παίρνει δείγματα
αίματοσ από μια
γυναίκα Ρομά
https://en.wikiped
ia.org/wiki/Robert
_Ritter

14.
Auschwitz 2003.

15.
Μζςα ςε ζναν από τουσ ςτρατϊνεσ.

16.
Ravensbrück ςτρατόπεδο ςυγκζντρωςθσ για γυναίκεσ.

17.
Ravensbrück.

18.
Επιβιϊνοντασ ςε
ςτρατόπεδο
κρατουμζνων ςε
καραντίνα ςτθ
΢ουθδία.
Η φίλθ τθσ ΢όφιασ,
Carola,
ςτθ μζςθ.
Μάιοσ, 1945.

19.
Η ΢οφία μαηί
με τον Sven-Arne και
τθ Viola Karlsson
ςτο Jönköping.
Οκτϊβριοσ του 1945.

20.
Η ΢οφία ςτο πάρκο
Tantolunden ςτθ
΢τοκχόλμθ ςτθ
δεκαετία του 1950.

21.
Ο γάοσ τθσ
΢οφίασ και
του Γιάνκο.
΢τοκχόλμθ,
1962.

22.
Σο ςπίτι τθσ
΢οφίασ και του
Γιάνκο.
΢τοκχόλμθ, 2004.

23.
Μετάφραςθ ςτα ελλθνικά :
Κατερίνα Προκοπίου
katproko@hotmail.com
Ιανουάριοσ 2016
https://www.facebook.com/%CE%A3%CE%9F%CE%A6%CE%99%
CE%91-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-graphic-novel-
655339751235725/