1. IRAIZ APARATUA II
Oinarri Biologikoak
Tafyd 1. Maila
Juan Arbulu
@jarbulu
jarbulu@arizmendi.ikastola.net
1
2. Iraizketaren fisiologia
Gernu Aparatua
Anatomia
Makroskopikoa Mikroskopikoa
Fisiologia
Giltzurruna
Hondakin-produktuak kentzen ditu
Gorputzeko likidoen konposizioa erregulatzen
du.
Ureterra Organo endokrinoa
Nefrona Honako hauekin elkarlanean ari-tzen da:
•Digestio--aparatuarekin
Maskuria •Arnas aparatuarekin
•Larruazalarekin, etab.ekin
Uretra
2
3. Iraizketaren fisiologia
Gernu-aparatuak hiru eginkizun ditu:
• Metabolismotik datozen hondakin-produktuak
kanporatzen edo iraizten ditu.
• Gorputzeko likidoen konposizioa erregulatzen du:
ura, elektrolitoak,...
• Organo endokrino txiki gisa aritzen da.
3
5. Iraizketaren fisiologia
Gernu-aparatuak beste zenbait iraitz-sistemekin batera lan egiten du, liseri
aparatuarekin (egarria, ...), arnasketa-sistemarekin (CO2 ekoizpenagatik) eta
larruazalarekin (izerdiketa).
Ondoko taulan iragazketaren, eskrezioaren eta ura, glukosa, sodioa eta urea
metatzea-ren batez besteko zifrak adierazten dira
IRAGAZITAKOA IRAITZITAKOA METATUTAKOAREN
SUBSTANTZIA
KG/EGUN KG/EGUN EHUNEKOA
Ura 180 1,8 % 99
Glukosa 0,180 0,180 % 100
Sodioa 0,630 0,0032 % 99,5
Urea 0,056 0,028 % 50
5
6. Iraizketaren fisiologia
Nefrona giltzurrunaren unitate funtzionala da eta hauek ditu:
• Giltzurrun-korpuskulua
Giltzurrun--korpuskulua. Giltzurrun-korpuskulua edo Malpighi-ren
korpuskulua, honako zati hauek osatzen dute:
Giltzurrun-glomerulua, kapilarrez osatutako multzoa da
Browman-en kapsula, ehun epitelialez osatutako
bilgarria da
• Tubuluak
Bowman-en kapsulatik hasita honako tubulu-sorta dugu.
Tubulu bihurgunetsu proximala
Henle-ren lakioa
Tubulu distala
Tubulu biltzailea
6
9. Iraizketaren fisiologia
Nefrona baten zatiak
GILTZURRUNAREN ITXURA MIKROSKOPIKOAREN ESKEMA
•– Unitate funtzionala: nefrona
•– Glomerulua
• – Korpuskulua
•– Bowman--en kapsula
•– Tubulu bihurgunetsu proximala
•– Nefrona • Beherazko p.
•– Henle--ren lokia
• Goranzko p.
• – Tubuluak
•– Hodixka distala
•– Hodixka biltzailea
• (Malpighi--ren piramidea)
9
10. Iraizketaren fisiologia
• Iragazketa
Lehenengo gertaera da. Aorta Arteriola
eferentea
Arteriola aferentea
abdominaletik datorren odola
giltzurrun-arteriara igarotzen da eta hortik
glomerulu-kapilarretara. Bertan iragazi Bowman-en
kapsula
egingo da. Tamaina txikiko substantziak
(glukosa, bitaminak, azido urikoa, urea, ura,
gatzak, ioiak, hormonak, aminoazidoak…) Glomeruluko (1)
kapilarrak
(2)
Bowman-en kapsulara sartzen dira, ez (3)
Kapilar
peritubularra
ordea pisu molekular handiko proteinak
ezta odol zelulak re. Iragazketa pasiboa da
gernu primarioa sortzen da (plasmaren Tubulu
bihurgunetsu
antzerakoa proteinarik gabe) proximala
10
11. Iraizketaren fisiologia
• Berriz xurgatzea eta jariatzea
Iragazi ondoren, geratzen den likidoa Bowman-en Bowman-en
kapsula
kapsulatik tubuluetara igarotzen da, ondoko Arteriola
eferentea Tubulu
proximala
ordena jarraituz:
Tubulu bihurgunetsu proximala
• Gernu primarioaren 2/3a birxurgatzen Glomerulua
da: glukosa, aminoazidoak eta ioi asko
(Na, K, Cl…) odolera igarotzen dira Arteriola Hodi biltzailea
berriro garraio aktiboaren bidez aferentea
Henle-ren lakioa Tubulu distala
• Gehien bat ura birzurgatzen da
Tubulu bihurgunetsu distala
• Ioi batzuk eta ura birzurgatzen da Henle-ren
lakioa Kapilar
Tubulu biltzailea
peritubularra
Prozesu honen bidez glukosa, aminoazidoak eta
uraren %99 zirkulazio aparatura bueltako dira
11
14. Iraizketaren fisiologia
Egunero, gutxi gorabehera 180 litro iragazten dira eta 1,5 litro inguru gernu
kanporatzen dugu. Beraz, likidoaren berxurgapen bat egonda.
IRAGAZPEN GLOMERULARRAREN KONPOSIZIOA
Ura Aminoazidoak
Urea Gatz mineralak
Azido urikoa Glukosa
Sodio kloruroa Kreatinina
Bikarbonatoa Pisu molekular baxuko proteinak
Orokorrean, eritrozitoak, leukozitoak eta plasmako proteinak ez dira
iragazten.
14
15. Iraizketaren fisiologia
• Gernuaren %95 ura da, eta gainerako %5a,
berriz, solutoak dira.
• Hondakin produkturik nagusiena urea da.
• Gernuaren batazbesteko konposizioa (g/l)
15
