SlideShare a Scribd company logo

Rwe 2014

•
•
G
Grupa PTWP S.A.
1 of 72
Download to read offline
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU RWE Polska
II RWE Polska RWE Polska DLACZEGO RWE? RWE należy do pięciu największych firm energetycznych w Europie. Specjalizuje się w wytwarzaniu, przesyle, dystrybucji oraz sprzedaży energii elektrycznej i gazu. RWE zatrudnia 66 tys. osób, zaopatruje więcej niż 16 mln Klientów w energię elektryczną i ponad 7 mln Klientów w gaz. RWE jest największym producentem energii w Niemczech i trzecim co do wielko- ści w Wielkiej Brytanii. Obecne jest także w Europie Środkowej. Działa nie tylko w Polsce, lecz także w Czechach, na Słowacji i na Węgrzech. Największymi firma- mi należącymi do RWE w Polsce są RWE Polska – odpowiedzialna wspólnie ze spółką RWE East za wsparcie rozwoju koncernu w Polsce, sprzedająca energię ok. 900 tys. Klientów – a także firma RWE Stoen Operator, zarządzająca warszaw- ską siecią elektroenergetyczną. Dodatkowo w Polsce działa spółka RWE Group Business Services Polska (RWE GBS Polska) odpowiedzialna za procesy obsługi wewnętrznej koncernu RWE w zakresie rachunkowości, finansów i innych proce- sów biznesowych, a także obszaru IT. Do RWE w Polsce należą również farmy wiatrowe o łącznej mocy 197 MW.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 3 RWE Polska Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce, to kolejna odsłona raportu dotyczącego najistot- niejszych i najciekawszych zagadnień, które wy- darzyły się na rynku energii elektrycznej i gazu w Polsce w ubiegłym roku i które rzutować będą na jego kształt w kolejnych latach. Od 2010 roku opracowujemy podsumowanie 12 miesięcy poprzedzających wydanie raportu w postaci kalendarium, w którym eksperci RWE uwzględniają w zwięzłej formie najważniejsze wydarzenia wpływające na kondycję rynku ener- getycznego i gazowego w kraju. Tegoroczną edycję raportu przygotowaliśmy dla Państwa w zupełnie nowej formie. Nasi eksperci przeanalizowali dla Państwa szcze- gółowo trendy na rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego z 2014 roku. Jedną z najbardziej istotnych tendencji na rynku energii w ubiegłym roku była na pewno zmien- ność cen zarówno na rynku SPOT, jak i rynku terminowym. Wahania te, których przyczyną PRZEMYSŁAW MĘŻYŃSKI Dyrektor Pionu Klientów Biznesowych RWE Polska S.A. jest między innymi praca mniej stabilnych źró- deł OZE, powodują, że operowanie na rynku jest i nadal będzie obarczone ryzykiem zmiany ceny energii. Dodatkowo wdrożenie Operacyjnej Rezerwy Mocy, wzrost cen uprawnień do emisji CO2 oraz konieczność inwestycji w nowe moce wytwórcze doprowadziły do wzrostu cen energii elektrycznej. Ze względu na to, że rynek w Polsce pozostaje dość mocno odizolowany od rynków sąsiednich, brakuje możliwości importu tańszej energii z zagranicy. Przed nami zatem kolejne wyzwanie integracji polskiego rynku, które będzie wiązało się z koniecznością rozbudowy infrastruktury oraz wdrożenia mechanizmów market coupling. Za znaczące na rynku energii elektrycznej w kraju uznać należy także brak przejrzystości w obszarze certyfikatów oraz przywrócenie wsparcia dla źródeł kogeneracyjnych energii, które zapewniła nowelizacja prawa energetycznego.
4 RWE Polska RWE Polska Z kolei na rynku gazu ziemnego w 2014 roku największe znaczenie miała realizacja obliga giełdowego, która zauważalnie wpłynęła na wzrost płynności na giełdzie. Mimo że popyt i podaż gazu ziemnego w dalszym ciągu pozosta- ją mocno scentralizowane, na rynku pojawiają się nowi sprzedawcy. Sprzyjać to będzie dalszemu rozwojowi rynku zarówno hurtowego, jak i detalicznego. Pamiętać należy, że rynek gazu ziemnego podle- ga cały czas stopniowej deregulacji i niewątpli- wym wyzwaniem dla jego rozwoju będą bariery legislacyjne. Problem ten dotyczy głównie bra- ku zwolnienia z taryfikowania gazu sprzedawa- nego odbiorcom końcowym. Ponadto rok 2014 był kolejnym etapem rozbu- dowy infrastruktury przesyłowej (m.in. udostęp- niono rewers na gazociągu Jamał, co umożliwiło import gazu z kierunku zachodniego; w przy- szłości planowane są także oddanie terminalu LNG oraz rozbudowa łącznika w Cieszynie). Działania te przyczyniać się będą do zwiększe- nia bezpieczeństwa dostaw gazu oraz dywersy- fikacji ich kierunków. W konsekwencji zmiany wymagać będą rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy. Tymczasem barierą dla liberalizacji pozostaje nadal ustawa o „zapasach”, na mocy której istnieje obowiązek tworzenia zapasów gazu ziemnego uzależniony od ilości importowanego gazu. Niestety kompleksowość zagadnień związanych z rozwojem rynku energii i gazu w Polsce i na świecie stawia ciągłe wyzwania przed Klientami. Do tego dochodzi również specyfika branży, w której działają odbiorcy. Powoduje to, że ujęcie w raporcie wszystkich trudności i prezentacja możliwych rozwiązań zarówno zakupu, jak i efektywnego wykorzysta- nia energii i gazu nie są możliwe. W związku z tym zachęcamy wszystkich zaintere- sowanych rozwojem polskiego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz zmagających się z wyzwaniami, które ten rynek stawia, do kon- taktu z ekspertami RWE, będącymi specjalistami w zakresie zakupu i sprzedaży energii i gazu. Życzę ciekawej lektury!
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 5 RWE Polska SPIS TREŚCI SŁOWNIK SKRÓTÓW 7 Słownik skrótów 1 RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE 10 Rynek energii elektrycznej w Polsce – SPOT 14 Rynek terminowy (RTT) 2 RYNEK GAZU W POLSCE 22 Rynek gazu w Polsce 3 RYNEK PRAW MAJĄTKOWYCH 34 Prawa majątkowe (PMOZE_A) 40 Prawa majątkowe kogeneracyjne (PMEC, PMGM, PMMET) 43 Prawa majątkowe świadectwa efektywności energetycznej (PMEF) 44 Fundamenty 4 KALENDARIUM 60 Rynek energii elektrycznej 62 Rynek gazu 5 PRODUKTY OPARTE NA MECHANIZMACH RYNKOWYCH 66 Produkty energetyczne 69 Produkty gazowe ZASTRZEŻENIA PRAWNE 70 Zastrzeżenia prawne
6 RWE Polska RWE Polska
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 7 RWE Polska EEX European Energy Exchange EUA European Union Allowances, jednost- ka emisji uprawniająca do emisji 1 tony CO2 KSE Krajowy System Elektroenergetyczny LNG Liquefied Natural Gas, skroplony gaz ziemny OREO Operator Rozliczeń Energii Odnawialnej OSD Operator Systemu Dystrybucyjnego OSP Operator Systemu Przesyłowego OZE Odnawialne Źródła Energii PMEC prawa majątkowe do świadectw po- chodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w pozostałych jed- nostkach kogeneracyjnych PMEF prawa majątkowe świadectwa efek- tywności energetycznej PMGM prawa majątkowe do świadectw po- chodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w kogeneracji opala- nej paliwami gazowymi lub o łącznej zainstalowanej mocy elektrycznej do 1 MW PMMET prawa majątkowe do świadectw po- chodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w kogeneracji opala- nej metanem uwalnianym i ujmowa- nym przy dołowych robotach górni- czych w czynnych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego lub gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy SŁOWNIK SKRÓTÓW PMOZE prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii elek- trycznej wyprodukowanej w OZE, której określony w świadectwie pochodzenia okres produkcji roz- począł się przed 1 marca 2009 roku PMOZE_A prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii elektrycz- nej wyprodukowanej w OZE, której określony w świadectwie pocho- dzenia okres produkcji rozpoczął się od 1 marca 2009 roku TGE Towarowa Giełda Energii toe tona oleju ekwiwalentnego URE Urząd Regulacji Energetyki RDB Rynek Dnia Bieżącego RDBg Rynek Dnia Bieżącego gazu RDN Rynek Dnia Następnego, zwany także rynkiem SPOT RDNg Rynek Dnia Następnego gazu RTT Rynek Towarowy Terminowy RTTg Rynek Towarowy Terminowy gazu
RWE Polska
RWE Polska RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE 1
10 RWE Polska RWE PolskaRWE Polska W roku 2014 ceny energii elektrycznej oderwały się od niespodziewanie niskich poziomów z roku poprzedniego i charakteryzowały się tendencją wzrostową. Trendowi towarzyszyły duża dynamika zmian i bardzo wysokie wahania cen godzinowych. RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE – RYNEK SPOT RYNEK DNIA NASTĘPNEGO (RDN) Średnia cena godzinowa Rynku Dnia Następnego na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) wyniosła 179,86 PLN/MWh. Oznacza to wzrost o 17% rok do roku. Godziny szczytowe (w dni robocze, od 8. do 22. godziny doby włącznie) cechowały się jeszcze większą dynamiką zmian. Średnia cena dla godzin szczytowych wyniosła 232,17 PLN/MWh i był to wzrost o 31% w relacji do roku 2013. Tempo wzrostów w roku 2014 rosło wraz z kolejny- mi kwartałami. Najniższy wzrost cen, wynoszący 1,3% w stosunku do analogicznego kwartału roku poprzedniego, zaobserwowano w I kwartale, którego cena ukształtowała się na poziomie 161,26 PLN/MWh. II oraz III kwartał cechowały się podobnym przyrostem cenowym wynoszącym 18%, w ramach którego średnie ceny osiągnęły A Wzrost cen energii elektrycznej na rynku RDN (nazywanym rynkiem SPOT) Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl +17% Średnia godzinowa cena +31% Średnia godzinowa cena w godzinach szczytowych TWh PLN/MWh 2,4 2,0 2,1 2,0 1,9 1,7 2,0 1,8 1,7 2,1 2,0 2,1 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 157,0 0,0 130 140 150 160 170 180 190 200 210 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 163,0 163,9 186,7 166,1 175,4 200,7 171,4 198,2 192,2 209,5 174,0 Cena SPOT w 2014 roku vs. wolumen obrotu
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 11 RWE Polska +/-20%Zmienność cen 11 poziom 175,97 PLN/MWh w II kwartale i 190,02 PLN/MWh w III kwartale. IV kwartał cechował największy wzrost cen. Średnia cena wyniosła 191,73 PLN/MWh i był to wzrost o 30,9% w porównaniu z IV kwartałem roku 2013. Wzrostowi cen na Rynku Dnia Następnego towa- rzyszyła znaczna zmienność, która przy porówna- niu średnich miesięcznych cen przekraczała nawet poziom 30 PLN/MWh. Rynek stał się tym samym bardziej ryzykowny i mniej przewidywalny. Wzrost cen oraz ich znacząca zmienność mogą istotnie zwiększyć koszty bilansowania. Niezwykle ważna staje się więc kontraktacja odpowiednio celnie zaprognozowanego wolumenu zapotrzebo- wania – zarówno w wymiarze całkowitego zużycia, jak i profilu godzinowego. Wolumen obrotu +7% Rynek Dnia Bieżącego pozwala członkom Towa- rowej Giełdy Energii korygować pozycje kontrak- towe w trakcie doby realizacji dostaw energii (na trzy godziny przed fizyczną dostawą). Z roku na rok poprawia się nieco płynność w tym segmencie. W roku 2014 wolumen obrotu na RDB wyniósł 85,4 GWh i był wyższy o 62% w stosunku do roku 2013. Zgodnie z danymi TGE w 2014 roku łączny wolu- men obrotu energią elektryczną na rynku SPOT wyniósł 23,7 TWh, co stanowi wzrost o 7% w porównaniu z 2013 rokiem. RYNEK DNIA BIEŻĄCEGO (RDB) Dopasowanie kontraktowanej energii do rzeczywi- stego profilu zużycia jest jednym z istotnych czynni- ków wpływających na koszty dostarczanej energii. Wiedza na temat indywidualnej charakterystyki zużycia energii znacząco redukuje wpływ wahań cen rynkowych na finalne koszty energii.
12 RWE Polska RWE Polska POWODY WZROSTU CEN ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA RYNKU SPOT Na wzrost cen wpłynęły w dużym stopniu opłata za operacyjną rezerwę mocy oraz nieplanowane ubytki mocy dyspozycyjnej dostępnej w Krajowym Systemie Energetycznym (KSE). OPERACYJNA REZERWA MOCY Wprowadzony z początkiem roku 2014 mechanizm operacyjnej rezerwy mocy polegający na wynagra- dzaniu wytwórców odpowiednią opłatą za utrzymy- wanie w systemie pewnego poziomu dostępnej mocy spowodował zmniejszenie ilości energii do- stępnej na rynku SPOT. W rezultacie była to istotna przyczyna wzrostu cen. Wprowadzenie takiego mechanizmu było jednak konieczne, aby zapewnić gwarancje bezpieczeństwa dostaw. DOSTĘPNA MOC DYSPOZYCYJNA W KSE Wysokie ceny na Rynku Dnia Następnego w 2014 roku były również wynikiem ubytków mocy dyspo- zycyjnej. Pierwszym poważnym zaskoczeniem dla wielu uczestników rynku był poziom cen odnotowa- ny 25 kwietnia, wówczas średnia cena pasma wy- niosła 278,01 PLN/MWh, a ceny w poszczególnych godzinach szczytowych momentami osiągały po- ziomy ponad 800 PLN/MWh. Przyczyną takiego wyskoku cenowego były ubytki mocy w systemie na poziomie 6,3 GW, z czego ok. 1,5 GW nie było ujęte we wcześniejszych planach. Do podobnych zdarzeń dochodziło również w kolej- nych miesiącach – w czerwcu, lipcu, sierpniu – w których ceny przekraczały coraz to wyższe grani- ce, dochodząc w pojedynczych godzinach do poziomów ponad 1000 PLN/MWh. Uczestnicy ryn- ku powoli przyzwyczajali się do nowej sytuacji i starali się jak najszybciej reagować w przypadku prognoz mówiących o możliwych niedoborach mocy w systemie. Ceny na rynku SPOT stawały się coraz to mniej przewidywalne. Najwyższe poziomy Do takiego poziomu ubytki mocy dyspozycyjnej wywindowały ceny energii w poszczególnych godzinach szczytowych cenowe zostały osiągnięte na przełomie listopada i grudnia. 3 grudnia 2014 roku średnia cena dobo- wa wyniosła 408,34 PLN/MWh, a za niektóre godziny szczytowe maklerzy byli w stanie zapłacić po 1300 PLN/MWh. Z tak wysokimi cenami mieli- śmy do czynienia w przypadku pojawiających się informacji o wyłączeniach dużych bloków należą- cych między innymi do elektrowni w Bełchatowie, Kozienicach, Łagiszy i Pątnowie. GENERACJA WIATROWA Na kształtowanie się cen miała również duży wpływ generacja wiatrowa. W ujęciu rocznym generacja wiatrowa wzrosła o ponad 23% wzglę- dem roku 2013 i ukształtowała się na poziomie ponad 7 TWh. Dodatkowo rozkład ilości energii wyprodukowanej z farm wiatrowych w poszczegól- nych miesiącach okazał się różny względem roku 2013. Dlatego też uzależniona od warunków pogo- dowych generacja wiatrowa w połączeniu z no- wym mechanizmem operacyjnej rezerwy mocy oraz licznymi ubytkami mocy dyspozycyjnej regu- larnie wpływały na wahania cen na rynku SPOT. Wzrost generacji wiatrowej +23% r/r 1000 PLN/MWh
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 13 RWE Polska CZYNNIKI ŁAGODZĄCE WZROST CEN BRAK ZNACZĄCYCH IMPULSÓW DO WZROSTU CEN ZE STRONY POPYTOWEJ Zapotrzebowanie na energię elektryczną w KSE pozostaje na podobnym poziomie. Według danych KSE roczne zapotrzebowanie ukształtowało się na poziomie 158,7 TWh i było wyższe zaledwie o 0,49% niż w roku 2013. Miesiącami, w których można było zaobserwować największe rozbieżno- ści pomiędzy latami 2013 i 2014, były marzec oraz maj. W marcu 2014 roku zużycie energii w KSE było niższe o 3,3% niż w roku poprzednim. Miało to związek z warunkami atmosferycznymi, które były znacznie łagodniejsze niż rok wcześniej. Średnia temperatura dla tego miesiąca (dane dla Warszawy) była wyższa aż o 8,8°C. Przeciwna sytuacja miała miejsce w maju. W ro- ku 2014 zużycie energii wyniosło 12 645 GWh i było wyższe o 406 GWh (wzrost o 3,3%) niż w roku 2013. RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ STAJE SIĘ CORAZ BARDZIEJ WYMAGAJĄCY Bardzo duża rozpiętość cen oraz częste amplitudy cenowe na rynku SPOT, z jakimi mieliśmy do czynienia w roku 2014, świadczą o tym, że rynek staje się coraz bardziej skomplikowany i trudniejszy do analizy. Kolej- ne lata mogą charakteryzować się podobnymi sytu- acjami. Między innymi wraz z rozwojem Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) na rynku będzie pojawiała się coraz większa zmienność. Potwierdzają to również doświadczenia innych rynków europejskich. Ponadto wzrośnie rola zarządzania popytem i poda- żą energii w celu optymalizacji jej kosztów. Dotyczy to każdego uczestnika rynku. Ryzyko kosztów nie- zbilansowania rośnie – zarówno na poziomie KSE, portfeli spółek energetycznych, jak i poszczegól- nych Klientów. Klient końcowy może ograniczyć Zapotrzebowanie w Krajowym Systemie Elektro- energetycznym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.pse.pl +0,49% r/rPopyt pozostaje na podobnym poziomie RWE POLSKA DYSPONUJE SZEROKĄ GAMĄ PRODUKTÓW POZWALAJĄCYCH NA ELASTYCZNE I OPTYMALNE DOPASOWANIE ZAKUPU ENERGII DO PROFILU ZUŻYCIA KLIENTA. ryzyko kosztów niezbilansowania (tym samym opty- malizację swoich kosztów energii) poprzez zakup produktów odpowiadających rzeczywistemu profi- lowi zużycia oraz dobór odpowiedniej strategii zaku- pu dostosowanej do indywidualnej ekspozycji na ryzyko. 2013 2014 GWh styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 2200 2700 2450 2950 3200 3450 3700 0,49%
14 RWE Polska RYNEK TERMINOWY (RTT) BRynek terminowy w 2014 roku charakteryzował się trendem wzrostowym. Znaczącą zmianą odnotowaną w cenach produktów rynku terminowego była zmiana relacji ceny produktu EUROSZCZYT do ceny produktu PASMO. Ceny produktu obejmującego godziny szczytowe rosły dynamiczniej, osiągając większą rozpiętość cenową pomiędzy minimalną a maksymalną wartością odnotowaną na rynku w roku 2014. Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl KONTRAKTY TYPU PASMO (TZW. BASE) Średnia cena dla kontraktu rocznego typu PASMO (tj. dostawa stałej ilości energii przez pełne 24 godziny w danym okresie) na Towaro- wej Giełdzie Energii z dostawą na rok 2015 wy- niosła 168,12 PLN/MWh i była wyższa o 9,5% od ceny kontraktów zawieranych na TGE na rok 2014. Średnia cena PASMA na rok 2015 +9,5% r/r Najwyższa cena zanotowana dla produktu BASE_Y-2015 to 203,00 PLN/MWh. W tej cenie została zrealizowana pierwsza transakcja na TGE dla tego typu produktu. Miało to miejsce 4 paź- dziernika 2012 roku (tj. ponad dwa lata przed dostawą). Najniższą ceną dla produktu BASE_Y-2015 było 149,65 PLN/MWh. Transakcja ta została zrealizo- wana 10 lipca 2013 roku (tj. półtora roku przed rozpoczęciem dostaw). W okresie tym wszystkie ceny, zarówno na rynku SPOT, jak i terminowym, osiągały bardzo niskie poziomy, z jakimi rynek Wzrosty cen dla kontraktów terminowych na energię elektryczną TWh PLN/MWh styczeń obrótdo końca2013r. luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 160,86 158,04 164,52 164,86 165,29 165,06 167,77 173,57 172,94 173,22 170,42 173,82 175,47 0,0 130 140 150 160 170 180 0,5 10,0 15,0 20,0 25,0 14,6 8,6 7,59,2 10,7 10,4 2,8 6,4 10,37,7 5,29,5 5,8 Średnie miesięczne ceny forward BASE_Y-15 vs. wolumen obrotu
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 15 RWE Polska KONTRAKTY TYPU EUROSZCZYT (TZW. PEAK) Średnia cena EUROSZCZYTU +22,1% r/r nie miał do czynienia od kilku lat. Tak duża rozpiętość cenowa jest splotem wielu czynni- ków wpływających na rynek. Zmieniająca się struktura wytwarzania, ryzyka regulacyjne, sytuacja gospodarcza kraju, poziom zakontrak- towania uczestników rynku i dynamika cen na rynku paliw sprawiają, że w różnych okresach cena energii jest wyznaczana inaczej. W trakcie roku 2014 ceny dla produktu PASMO z dostawą na rok 2015 poruszały się w trendzie wzrostowym w przedziale od 156,15 PLN/MWh do 177,00 PLN/MWh. Na wzrost cen miały wpływ operacyjna rezerwa mocy, uprawnienie do emisji CO2 oraz konieczność inwestycji w nowe moce wytwórcze (wyjaśnienie w dalszej części raportu). DUŻA ROZPIĘTOŚĆ CEN Cena minimalna 149,65 PLN/MWh Cena minimalna 178,50 PLN/MWh Cena maksymalna 203,00 PLN/MWh Cena maksymalna 235,00 PLN/MWh W przypadku kontraktów rocznych typu EUROSZCZYT (od 8. do 22. godziny doby włącznie, w dni robocze) średnia cena na TGE ukształtowała się na poziomie 220,92 PLN/MWh i była o 22,1% wyższa od ceny kontraktów typu EUROSZCZYT zawieranych z dostawą na rok 2014. PEAK_Y-2015 był notowany najniżej w lipcu 2013 roku, a jego cena wyniosła wówczas 178,50 PLN/MWh (tj. półtora roku przed dosta- wą). Maksimum zostało osiągnięte 28 lipca 2014 roku (tj. pół roku przed dostawą). Wówczas cena dotarła aż do 235,00 PLN/MWh. W okresie całego roku 2014 ceny produktu szczytowego poruszały się w zakresie od 191,00 PLN/MWh do 235,00 PLN/MWh. Do momentu osiągnięcia wspomnianego wcze- śniej maksimum dominował dynamiczny trend wzrostowy. Po dotarciu cen do górnego pułapu ceny dla produktu EUROSZCZYT wykazywały jeszcze znaczne wahania, spadając w okolice 220,00 PLN/MWh, a następnie powracając na poziomy powyżej 231,00 PLN/MWh.
16 RWE Polska RWE Polska Relacja cen PASMA i EUROSZCZYTU względem siebie może znacząco wpływać na finalną cenę energii dla Klienta końcowego. Cena EUROSZCZYTU odzwierciedla cenę energii w godzinach o największym zapotrzebowaniu w KSE. Z kolei cena PASMA to cena stałego odbioru energii w każdej godzinie doby. Każdy Klient ma swój indywidualny godzinowy profil zużycia energii. Energia zużywana w godzinach szczytowych będzie więc droższa, a energia zużywana w godzinach pozaszczytowych – tańsza. Cena końcowa, płacona przez Klienta, jest więc wypad- kową cen produktów PASMO i EUROSZCZYT. Dostosowując lub zmieniając godzinowy profil zapotrzebowania, Klienci mogą znacząco wpłynąć na koszt dostarczanej energii. Wzrost ceny EUROSZCZYT będzie więc szczególnie odczuwalny dla Klientów zużywających energię w godzinach szczytowych. ZNACZĄCY WZROST RELACJI CENY PRODUKTU PASMO VS. EUROSZCZYT Analizując ceny kontraktów typu PASMO i EUROSZCZYT, warto zwrócić uwagę na znaczną zmianę relacji względem siebie tych produktów. W przypadku kontraktów zawieranych z dostawą na rok 2014 relacja ta wynosiła średnio 1,17 (tj. PEAK droższy od BASE o 17%), z kolei w przy- padku kontraktów zawieranych z dostawą na rok 2015 stosunek PEAK do BASE wyniósł aż 1,31 (tj. PEAK droższy od BASE o 31%). Wzrost cen w godzinach szczytowych spowodowa- ny był w dużej mierze wprowadzeniem mechani- zmu operacyjnej rezerwy mocy. Rosnące obroty produktu PASMO świadczą o dal- szym rozwoju polskiego rynku energii. Obserwujemy jednak rosnące oczekiwania uczest- ników rynku dotyczące większej płynności i do- stępności również innych notowanych produktów. Potwierdzają to także doświadczenia oraz trendy zaobserwowane na innych rynkach europejskich. Obrót energią elektryczną na Towarowej Giełdzie Energii dla produktu BASE_Y-2015 wyniósł 108,7 TWh, co oznacza wzrost o 8,5% r/r w stosunku do analogicznego produktu BASE_Y-2014. Świadczy to o rosnącej płynności rynku dla produk- tu typu BASE, tj. dostępności tego typu profilu zużycia energii. Wzrost obrotów nie jest jednak odnotowywany dla wszystkich produktów. Dla produktu PEAK_Y-2015 obrót wyniósł 11,7 TWh i była to taka sama wielkość jak w przypadku kontraktów tego typu zawieranych na rok 2014. Dodatkowo produkt PEAK jest oferowany z opóźnieniem względem produktu BASE. W tym przypadku rynek nie podąża za oczekiwaniami Klientów, którzy coraz częściej i chętniej chcą kontrakto- wać energię z większym wyprzedzeniem. Doświadczenia innych rynków europejskich (np. niemieckiego lub brytyjskiego) pokazują, że płynność i dostępność notowanych produktów Wzrost obrotów na produkcie PASMO +8,5% Znaczący wzrost relacji ceny PASMO vs. EUROSZCZYT +14% WSKAŹNIK OBROTÓW VS. ZAPOTRZEBOWANIE: POLSKA 110% VS. NIEMCY 300% – PORÓWNANIE TGE VS. EEX nawet z odległymi terminami dostawy jest jednym z kluczowych czynników napędzających konkuren- cyjny rynek energii. Obroty energią na tych rynkach przewyższają real- ne zapotrzebowanie krajowe kilkakrotnie. Oznacza to, że energia jest w obrocie kilkakrotnie, zanim zostanie finalnie zużyta. Wynika to z chęci zabez- pieczania swojej pozycji również w dłuższym prze- dziale czasowym. DLACZEGO RELACJA CENY PASMA DO EUROSZCZYTU JEST TAK ISTOTNA?
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 17 RWE Polska Płynność i dostępność produktów na kolejne lata dosta- wy pozostają w dalszym ciągu na relatywnie niskim pozio- mie i ograniczają się do produktu rocznego PASMO. Kontrak- ty typu EUROSZCZYT są przedmiotem handlu dopiero w okresie roku przed dostawą. Brak płynności stwarza szcze- gólnie problemy przy chęci kontraktacji w horyzoncie czaso- wym sięgającym czterech lub pięciu lat. Podobne trendy cenowe towarzyszyły kontrak- tom zawieranym na kolejne lata. Pierwsze trans- akcje dla kontraktu typu PASMO z dostawą na rok 2016 miały miejsce w maju 2013 roku, a ich cena wynosiła ok. 156,00 PLN/MWh. Na koniec roku 2014 produkt ten wyceniany był w okolicach 181,00 PLN/MWh. Na rynku pojawi- ły się już pierwsze kontrakty na rok 2017, któ- rych cena na Towarowej Giełdzie Energii w roku 2014 oscylowała w granicach 188,00 PLN/MWh. KONTRAKTY TERMINOWE NA KOLEJNE LATA
18 RWE Polska RWE Polska Przyczyny wzrostu cen to m.in.: opłata za opera- cyjną rezerwę mocy, wzrost cen CO2 i koniecz- ność nakładów inwestycyjnych na budowę no- wych mocy wytwórczych. OPERACYJNA REZERWA MOCY Wzrost cen na Rynku Dnia Następnego spowo- dowany wprowadzeniem dopłat dla wytwórców za utrzymywanie w systemie odpowiedniego poziomu dostępnej mocy wpłynął również na notowania kontraktów terminowych. Dynamicz- ne wzrosty były charakterystyczne przede wszystkim dla kontraktów typu EUROSZCZYT, jednocześnie wpływając na wzrost średniej ceny PASMA. UPRAWNIENIA DO EMISJI CO2 Drugim istotnym czynnikiem, który wpłynął na wzrost notowań energii konwencjonalnej na rynku terminowym, były ceny CO2. W grudniu 2013 roku Parlament Europejski wprowadził tzw. backloading polegający na zawieszeniu części darmowych uprawnień do emisji CO2. Po tej de- PRZYCZYNY WZROSTU CEN cyzji ceny CO2 z poziomów poniżej 5 EUR/t stop- niowo wzrosły do poziomów ok. 7 EUR/t. Polska − jako kraj, w którym wytwarzanie w dużej mierze oparte jest na węglu − odczuwa skutki takiego rozwiązania, a wzrost cen CO2 odbił się na wzro- ście cen energii elektrycznej. BUDOWA NOWYCH MOCY WYTWÓRCZYCH To nadal kluczowy i szeroko dyskutowany czynnik wpływający na wzrost cen. Potrzeby polskiej ener- getyki związane są z koniecznością budowy no- wych mocy wytwórczych, aby zastąpić stare i coraz mniej rentowne bloki, które będą w najbliższych latach wyłączane. Aby zachować ciągłą i bezpiecz- ną pracę systemu, w miejscu wyłączanych bloków muszą powstawać nowe. Wiąże się to z miliardo- wymi nakładami finansowymi, które muszą zostać odzwierciedlone w cenach energii elektrycznej. W związku ze spodziewanym rozwojem rozproszo- nych i mniej stabilnych źródeł odnawialnych KSE będzie wymagał równolegle rozbudowy mocy regulacyjnych. A konwencjonalna generacja ener- gii będzie musiała spełniać coraz bardziej rygory-
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 19 RWE Polska styczne cele redukcji emisji (m.in. z tego wynika plan budowy elektrowni jądrowej). Z przeprowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) raportu o planach inwestycyjnych na lata 2014–2028 wynika, że przedsiębiorstwa wytwórcze planują oddanie ponad 18 GW nowych mocy wytwórczych, które powinny pokryć prognozowane zapotrzebowanie w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Raport opiera się jednak na planowanych inwe- stycjach przedsiębiorstw energetycznych, których realizacja może nie dojść do skutku. Spadek cen energii na rynku hurtowym w ostatnich latach spowodował, że w stosunku do planów z roku 2011 przedsiębiorstwa ener- getyczne zredukowały swoje zamierzenia inwe- stycyjne o 11,5 GW. Obecne ceny na rynku hurtowym (pomimo wzrostów) pozostają w dalszym ciągu na pozio- mie niewystarczającym do sfinansowania no- wych elektrowni. Z tego powodu trwają dalsze prace nad wdrożeniem w Polsce rynku mocy, który oprócz opłaty za energię miałby wprowa- dzić również opłatę za udostępnioną moc. JAK UNIKNĄĆ WYSOKICH CEN ENERGII? KONTRAKTACJA W TRANSZACH SPOSO- BEM NA UZYSKANIE OPTYMALNEJ CENY DLA KLIENTÓW Rynek charakteryzuje się dużą zmiennością cen. Trud- no jest określić trendy długoterminowe. Każdego roku pojawiają się nowe, wcześniej niespodziewane czynni- ki wpływające na większy lub mniejszy wzrost bądź spadek cen. Klienci podążający za rynkiem energii powinni rozważyć rozpoczęcie kontraktacji na kolejne lata. Warto skorzystać z produktów dających możli- wość dokonania zakupu w kilku transzach. Korzystając z tej możliwości, unika się ryzyka zakupu po cenach w ich najwyższym punkcie. Klienci, którzy przy kontraktacji na rok 2015 wybrali produkt transzowy, mieli szansę nabycia energii elek- trycznej na poziomie 150,00 PLN/MWh za produkt typu PASMO, jak również po cenach powyżej 170,00 PLN/MWh. Uzyskali w ten sposób średnią cenę na poziomie o wiele bardziej korzystnym niż Klienci, któ- rzy pozostawili decyzję o zakupie na koniec roku 2014.
20 RWE Polska RWE Polska
21 RWE Polska 2 RYNEK GAZU W POLSCE
22 RWE Polska RWE PolskaRWE Polska Rok 2014 był drugim pełnym rokiem obrotu gazem ziemnym na Towarowej Giełdzie Energii. Można powiedzieć, że miał dwa bardzo odmienne oblicza. Bardzo spokojną pierwszą część roku oraz niezwykle dynamiczną drugą. RYNEK GAZU W POLSCE Z jednej strony był to rok ogromnych zawirowań na arenie politycznej, z drugiej − w Polsce zaszło wiele ważnych zmian legislacyjnych, które były kolejnym krokiem w kierunku dalszej liberalizacji rynku gazu i napędzały obrót błękitnym pali- wem na parkietach TGE. Warto podkreślić, że rynek gazu rządzi się innymi prawami niż rynek energii elektrycznej. Producentów gazu jest niewielu, dlatego sytuacja geopolityczna odgry- wa olbrzymią rolę w kształtowaniu się podaży oraz cen surowca, także na TGE. Całkowity wolumen wszystkich transakcji zawar- tych w 2014 roku na wszystkich rynkach gazu Towarowej Giełdy Energii wyniósł 111,6 TWh, w porównaniu z 2,4 TWh w roku 2013. Oznacza to aż 45-krotny wzrost w skali roku. To absolut- ny rekord w historii działalności giełdy. Warto podkreślić, że ponad 90% tego wolumenu zo- stało zakontraktowane w drugiej połowie roku. A 111,6 TWh Wzrost obrotów 45-krotny Całkowite obroty
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 23 RWE Polska 23 Cena rozliczeniowa i wolumen RDNg 5,4 TWh 104,46 PLN/MWh Wolumen obrotu RDNg Średnia cena RDNg W omawianym okresie obrót gazem na Rynku Dnia Następnego wraz z kontraktami typu „Weekend”* wyniósł 5,4 TWh, a kurs liczony jako średnia ważona wolumenem ze wszystkich transakcji wyniósł 104,46 PLN/MWh. Najwyższy miesięczny obrót przypadł na listo- pad, kiedy zawarto transakcje o łącznym wolu- menie dostawy równym 1,2 TWh. To także naj- większy miesięczny wolumen w historii obrotów na TGE. Minimum przypada na luty, wtedy za- kontraktowano zaledwie 0,02 TWh. Na RDNg transakcję o najniższej cenie wynoszącej zaled- wie 64,70 PLN/MWh zawarto 14 lipca. Najdroż- sza okazała się transakcja zawarta 23 paździer- nika, po 120,00 PLN/MWh. RYNEK DNIA NASTĘPNEGO GAZU (RDNg) * Kontrakty GAS_WEEKEND z dwudniowym terminem dostawy w sobotę i niedzielę zostały wprowadzone do obrotu na TGE od sierpnia 2014 roku, notowania są prowadzone w systemie notowań ciągłych w każdy czwartek i piątek. DUŻA ROZPIĘTOŚĆ CEN RÓWNIEŻ NA RYNKU GAZU (W PLN/MWh): CENA MAKS.: 120,00; CENA MIN.: 64,70 60 120 110 100 90 80 70 180 000 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 Wolumen Cena Cena[PLN/MWh] Wolumen[MWh] 01.02.2014 01.03.2014 01.04.2014 01.05.2014 01.06.2014 01.07.2014 01.08.2014 01.09.2014 01.10.2014 01.11.2014 01.12.2014 01.01.2014 Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl
24 RWE Polska RWE Polska SPADEK CEN I OBROTÓW W I POŁOWIE 2014 ROKU Od samego początku roku ceny na rynku SPOT gazu w Europie systematycznie spadały, ten trend utrzymywał się także na RDNg w Polsce. Zdecydowanie przyczyniła się do tego niezwy- kle łagodna zima zarówno w Polsce, jak i w za- chodniej Europie. Magazyny, uzupełnione w 2013 roku, czekały w gotowości na przyjście zimowej aury i zwiększenie zapotrzebowania na gaz. Tak się jednak nie stało. „Wiosenna” pogo- da pchała cenę w dół. Sytuacja sprzed roku, kiedy to w marcu siarczy- ste mrozy doprowadziły do gwałtownego wzro- stu zużycia gazu i jego ceny, nie powtórzyła się. Wówczas cena na TGE sięgnęła aż 131,90 PLN/ MWh. W 2014 roku powstała jednak wyjątkowa sytuacja, która na rynkach gazu zdarza się nie- zmiernie rzadko. Ceny spotowe były niższe od terminowych. Spółki mające podpisane kontrakty w formule take-or-pay (tj. zapisy kontraktowe obligujące do odbioru gazu) były zatem wręcz zmuszone do odsprzedaży nadwyżek gazu po cenie zdecy- dowanie niższej od ceny zakupu – zapełnione magazyny nie pozwalały na przechowanie nie- wykorzystanego paliwa. MIMO SPADAJĄCYCH CEN W I POŁOWIE ROKU RYNEK NIE BYŁ PŁYNNY, A RÓŻNICE W CENACH NIE POZWALAŁY NA IMPORT. Niestety nie przełożyło się to na wzrost obrotów w Polsce. Mimo że w porównaniu z rokiem 2013 z miesiąca na miesiąc były one coraz większe, nadal nie mogliśmy uznać rynku za płynny. Popyt był niski, a ceny, mimo że wydawały się atrakcyj- ne, nadal były wyższe niż u naszych zachodnich sąsiadów (dla polskich odbiorców stanowią one pewnego rodzaju benchmark). Ponadto różnica w cenach utrzymywała się na poziomie czynią- cym import gazu nieopłacalnym. Czynnikiem hamującym spadek cen były regu- larnie napływające wiadomości o ciągłej eskala- cji konfliktu na linii Ukraina−Rosja i utrzymującej ŁAGODNA ZIMA BYŁA POWODEM SPADKU CEN NA RYNKU SPOT W I POŁOWIE 2014 ROKU.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 25 RWE Polska się niepewności dotyczącej dalszego rozwoju sytuacji i bezpieczeństwa przesyłu gazu przez terytorium Ukrainy do dalszej części Europy. Co kilka dni można było zaobserwować odbicia cen. Przesył gazu odbywał się jednak bez żad- nych zakłóceń, a ciągła nadpodaż surowca po- wodowała, że spadek cen był coraz większy. WZROST CEN I OBROTÓW W II POŁOWIE 2014 ROKU Sytuacja na RDNg diametralnie odmieniła się w II połowie roku. Obroty zaczęły rosnąć z dnia na dzień. Co za tym idzie cena też rosła. Od tego momentu notowania gazu na polskim rynku oderwały się od tych obserwowanych na najbliższych nam rynkach, niemieckich GASPOOL czy NCG. Nie bez znaczenia pozostaje fakt pojawienia się w tym samym czasie na parkiecie TGE wielkiego odbiorcy gazu – wydzielonej z Grupy Kapitało- wej PGNiG spółki PGNiG Obrót Detaliczny. 6,5 mln odbiorców detalicznych obsługiwanych przez nowo powstałą spółkę tworzy olbrzymi popyt. Płynność rynku rosła skokowo, a giełda biła kolejne rekordy pod względem wielkości obrotu. Na rynku notowane były również rekor- dowe ceny w okresach większego zapotrzebo- wania spowodowanego nagłym spadkiem temperatury, tj. pod koniec października, na przełomie listopada i grudnia oraz pod sam koniec roku. OBLIGO ZACZĘŁO ROZPĘDZAĆ RYNEK. WZROSŁY OBROTY. WIĘKSZE ZAPOTRZEBOWANIE SPOWODOWAŁO JEDNAK WZROST CEN. KRYZYS UKRAIŃSKI BYŁ CZYNNIKIEM HAMUJĄCYM SPADKI CEN GAZU.
26 RWE Polska RWE Polska RYNEK DNIA BIEŻĄCEGO GAZU (RDBg) 106,98 PLN/MWh 1,2 TWh Wolumen obrotu RDBg Średnia cena RDBg Od 30 lipca 2014 roku na parkiecie TGE uruchomio- no Rynek Dnia Bieżącego gazu. Całkowity wolu- men obrotu wyniósł 1,2 TWh. Średnia cena ważo- na wolumenem ze wszystkich zawartych transakcji wyniosła 106,98 PLN/MWh. Inaczej niż na rynku energii elektrycznej gaz jest aktywnie handlowany również w dniu dostawy. Najwyższy obrót na RDBg przypadł na grudzień 2014 roku i wyniósł aż 0,42 TWh. Z kolei cena wa- hała się od 62,75 PLN/MWh 3 sierpnia do 121,47 PLN/MWh 27 grudnia. Warto podkreślić, że od początku istnienia rynku obroty na nim od- bywają się praktycznie codziennie. Mimo dotychczas niewielkich obrotów RDBg to bardzo ważny rynek. Od momentu jego urucho- mienia członkowie TGE mogą w sposób bardziej elastyczny zarządzać zapotrzebowaniem na pali- wo, będąc już w dobie dostawy. Pozwala to im uniknąć dodatkowych opłat związanych z niezbi- lansowaniem swojej pozycji, w przypadku większe- go czy też mniejszego zużycia gazu wynikającego m.in. ze zmian warunków pogodowych, czy zmie- nionych planów produkcyjnych odbiorców gazu. W odróżnieniu od pozostałych rynków, na których przedmiotem obrotu jest gaz, notowania na RDBg prowadzone są na instrumentach godzinowych. RYNEK TOWAROWY TERMINOWY GAZU (RTTg) 102,0 PLN/MWh Wolumen obrotu RTTg 108,89 PLN/MWh Średnia cena RTTg Wolumen obrotu na Rynku Towarowym Termino- wym gazu w 2014 roku wyniósł 102,0 TWh, a kurs liczony jako średnia ważona wolumenem ze wszystkich transakcji wyniósł 108,89 PLN/MWh. Najwyższy miesięczny obrót przypadł na sierpień, kiedy zawarto transakcje o łącznym wolumenie dostawy równym 28,6 TWh. To także największy miesięczny wolumen w historii obrotów na TGE. Minimum przypada na luty, wtedy zakontraktowa- no zaledwie 0,1 TWh. Najniższą transakcją na RTTg była sprzedaż pasma z dostawą w sierpniu 2014 roku RDBg POZWALA LEPIEJ ZARZĄDZAĆ ZAPOTRZE- BOWANIEM NA PALIWO W DOBIE DOSTAWY.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 27 RWE Polska (GAS_BASE_M-08-14). Została ona zawarta 10 lipca po cenie wynoszącej zaledwie 65,90 PLN/MWh. Najdroższe z kolei okazały się transakcje zawierane pod koniec września oraz na początku października dla produktu sezono- wego, którego dostawa przypada w okresie zimowym 2015/2016 (GAS_BASE_S-W-15) – było to po 121,00 PLN/MWh. Jednym z pomysłów na zwiększenie liczby trans- akcji zawieranych na rynku terminowym gazu była możliwość dokonania transakcji w trybie aukcyjnym. W 2014 roku zorganizowano 53 aukcje, z których rozstrzygnięcie miały 23. Łączny wolumen obrotu dla wszystkich produk- tów sięgnął 3,1 TWh, a średnia cena 1 MWh ważona wolumenem transakcji wyniosła 95,89 PLN. Najniższa cena 65,90 PLN/MWh Najwyższa cena 121,00 PLN/MWh Cena rozliczeniowa i wolumen dla GAS_BASE_Y-15 Największym zainteresowaniem na parkiecie gazo- wym cieszyło się z kolei pasmo z dostawą na 2015 rok (GAS_BASE_Y-15). Całkowity wolumen obrotu tym instrumentem wyniósł 25,4 TWh po średniej cenie transakcji wynoszącej 110,47 PLN/MWh. Najniższą cenę transakcji osiągnięto 10 lipca i wy- niosła ona 100,85 PLN/MWh. Co ciekawe, najniższą ofertę sprzedaży wynoszącą 100,00 PLN/MWh złożono 3 i 4 kwietnia. Nie za- warto niestety żadnej transakcji − najlepsza oferta zakupu wynosiła 95,00 PLN/MWh. Transakcję o najwyższej cenie wynoszącej 113,00 PLN/MWh zawarto 2 września. Miesiącem o największym obrocie okazał się październik, kiedy to wolumen transakcji wyniósł aż 9,8 TWh. W ODRÓŻNIENIU OD NOTOWAŃ CIĄGŁYCH AUKCJE POZWALAJĄ ZAKONTRAKTOWAĆ DUŻY WOLUMEN BEZ WPŁYWU NA ZMIANĘ CENY. 95 115 110 105 100 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 Wolumen Cena Cena[PLN/MWh] Wolumen[MWh] 01.02.2014 01.03.2014 01.04.2014 01.05.2014 01.06.2014 01.07.2014 01.08.2014 01.09.2014 01.10.2014 01.11.2014 01.12.2014 01.01.2014 Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl
28 RWE Polska RWE Polska OBLIGO GIEŁDOWE – TRUDNE POCZĄTKI Wprowadzone w 2013 roku obligo giełdowe miało z wielkim rozmachem aktywować rynek gazu w Polsce. Miało być kolejnym milowym krokiem w drodze do liberalizacji rodzimego rynku gazu. Jednak skutki wprowadzenia obliga mogliśmy zaobserwować dopiero w II połowie 2014 roku. Początkowo na rynku pojawiła się podaż, lecz nie przełożyło się to na liczbę transakcji. Mimo spa- dających cen to popyt stanowił problem. Chociaż spółki obrotu i domy maklerskie wydawały się przygotowane do handlu na TGE (sądząc po co- raz dłuższej liście uczestników rynków gazo- wych), w praktyce obrotu nie było. Jednak nowi uczestnicy rynku nie mogli skutecznie wystarto- wać, ponieważ odbiorcy gazu byli wciąż związani wieloletnimi umowami z dotychczasowym do- stawcą. Nie wykazywali więc większej chęci zmia- ny sprzedawcy. Ponadto cena oferowana na TGE przewyższała często cenę taryfową. Nawet jeśli pojawiały się okresy korzystnej relacji ceny hurto- wej i taryfowej, to różnice były zbyt małe, aby zachęcić większe grono odbiorców. Dodatkowo pojawiły się konflikt na Ukrainie i pyta- nia o bezpieczeństwo dostaw. Rynek utknął w miej- scu, a widmo niezrealizowania 40-proc. obliga za 2014 rok stawało się coraz większe. To mogło oznaczać dotkliwe kary dla PGNiG. Dlatego w kwietniu właściciele spółki podjęli kluczową decyzję mającą zwiększyć popyt, poprawić płyn- ność giełdy i pozwolić na rynkowe kształtowanie się cen surowca, a co za tym idzie – ułatwić wywią- zanie się z obliga giełdowego. Z Grupy Kapitałowej PGNiG wydzielono detaliczną część przedsiębior- stwa i utworzono PGNiG Obrót Detaliczny. Nowa spółka (odpowiedzialna za dostarczenie gazu do odbiorców zużywających mniej niż 25 mln m3 pali- wa rocznie, tj. do ok. 6,5 mln Klientów) rozpoczęła działalność operacyjną 1 sierpnia. 55% 30% 40% 2013 rok 2014 rok od 2015 roku Obligo giełdowe
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 29 RWE Polska Podobnie jak na pozostałych rynkach, tak i na tym obroty zaczęły bić kolejne rekordy. To niewątpliwy sukces giełdy, ale koncentracja popytu i podaży w obrębie struktur jednej grupy kapitałowej dopro- wadziła do wzrostu cen. W sierpniu na rynku termi- nowym indeksy giełdowe znacząco wzrosły. Cena podstawowego instrumentu rynku terminowego, czyli GAS_BASE_Y-15, rosła od 105 PLN/MWh na początku do ponad 110 PLN/MWh pod koniec miesiąca. Na tym poziomie oscylowała już do koń- ca roku, podlegając wahaniom ± 2,5 PLN/MWh. WYSOKIE SPREADY CENOWE WPŁYNĘŁY NA OPŁACALNOŚĆ IMPORTU GAZU. KONCENTRACJA POPYTU I PODAŻY W OBRĘBIE STRUKTUR JEDNEJ GRUPY KAPITAŁOWEJ DOPROWADZIŁA DO WZROSTU CEN. Dotychczasowa zależność obserwowana pomię- dzy zmianami cen na TGE i rynku niemieckim zniknęła. Mimo niskich cen na rynkach rozwinię- tych spowodowanych nadpodażą surowca na Polskiej giełdzie cena rosła. Spready pomiędzy sąsiednimi rynkami zaczęły sięgać nawet 15−20 PLN/MWh! Wcześniej nie opłacało się importo- wanie gazu do Polski, ale teraz okazja była wyjąt- kowa. Jeśli tylko spółki miały zarezerwowane przepustowości i partnera po drugiej stronie granicy, mogły importować gaz i sprzedawać go GAS_BASE_Y-15: cena TGE i GASPOOL 90 105 110 115 100 95 Cena[PLN/MWh] 01.02.2014 01.03.2014 01.04.2014 01.05.2014 01.06.2014 01.07.2014 01.08.2014 01.09.2014 01.10.2014 01.11.2014 01.12.2014 01.01.2014 TGE GASPOOL Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl ze znacznym zyskiem. Nawet po uwzględnieniu wszystkich kosztów związanych z posiadaniem przepustowości. W tym momencie na aukcjach przepustowości zrobiło się naprawdę tłoczno. O ile przedtem nie cieszyły się one większym zainteresowaniem i bez problemu można było wygrać aukcję „zaledwie” po cenie taryfowej, nie płacąc dodatkowej premii, o tyle teraz liczba chętnych wzrosła, a licytowane moce okazały się niewystarczające. Licytacje trwały aż do granic opłacalności zakupu przepustowości.
30 RWE Polska RWE Polska Rok 2014 był rokiem postępującego rozwoju rynku gazu, a jego liberalizacja stawała się fak- tem. Rozwojowi rynku towarzyszyły liczne zmia- ny zarówno o podłożu regulacyjno-prawnym, makroekonomicznym, infrastrukturalnym, jak i politycznym. Ogromne znaczenie dla rozwoju hurtowego rynku gazu miało wprowadzenie w 2013 roku obliga giełdowego, bo pojawiła się podaż, ale dopiero pojawienie się strony popytowej od sierpnia 2014 roku, dzięki wydzieleniu spółki PGNiG Obrót Detaliczny ze struktur Grupy Kapi- tałowej PGNiG, ożywiło giełdę. To z kolei okaza- ło się możliwe dzięki nowelizacji prawa energe- tycznego i tak zwanej sukcesji generalnej, ułatwiającej wydzielenie nowej spółki z Grupy Kapitałowej PGNiG bez konieczności podpisywa- nia kolejnych umów z obecnymi Klientami. Dzięki nadpodaży gazu i związanemu z tym spad- kowi cen obserwowanemu na rynkach europej- skich oraz w Polsce pojawiło się wielu nowych uczestników. Według stanu na początek listopa- da 2014 roku liczba podmiotów mających konce- sję na obrót paliwami gazowymi wzrosła od po- czątku 2014 roku o 22 podmioty (do 139), a tych mających koncesję na obrót gazem ziemnym z zagranicą − o 14 (do 47). Z danych opublikowa- nych przez URE wynika także, że do końca III kwartału 2014 roku odnotowano aż 2011 zmian sprzedawcy gazu, podczas gdy w całym 2013 roku było ich zaledwie 429. Tak wysoka dynamika pojawiania się nowych podmiotów oraz zmiany sprzedawcy jest miarodajnym czyn- nikiem obrazującym rozwój konkurencyjnego rynku gazu w Polsce. Nie bez znaczenia pozostaje kwestia bezpie- czeństwa energetycznego kraju. Dzięki licznym nakładom inwestycyjnym w infrastrukturę i roz- budowę sieci oraz usłudze wirtualnego rewersu na gazociągu jamalskim nasze techniczne możli- wości importu gazu z kierunków zachodniego oraz południowego wynoszą obecnie ponad 90% naszych potrzeb importowych (przez Mall- now, Lasów i Cieszyn). W 2011 roku było to zaledwie 9%. Co więcej, jeśli do tych zdolności wliczymy gazoport LNG w Świnoujściu, którego otwarcie planowane jest na 2015 rok, w prakty- ce okaże się, że dysponujemy nadwyżką mocy. W kontekście napięć na linii Rosja−Ukraina−UE, obaw odnoszących się do stałości przepływu gazu przez terytorium Ukrainy czy też możliwo- ści negocjacyjnych zapisów kontraktu jamalskie- go to bardzo dobra wiadomość dla Polski. Chociaż rynek gazu rozwija się z dnia na dzień, to wciąż istnieje wiele barier, które zwalniają proces liberalizacji. W naszej ocenie niewątpli- wym utrudnieniem dla rozwoju rynku są bariery legislacyjne. Chodzi tu zwłaszcza o brak zwol- nienia z taryfikowania gazu sprzedawanego do odbiorców końcowych. Do tej chwili Prezes URE nie podjął decyzji w sprawie uwolnienia cen gazu, co sprawia, że spółki obracające gazem ziemnym w dalszym ciągu muszą przedkładać do zatwierdzenia taryfę, w której przedstawiają cenę mającą charakter ceny maksymalnej. Sta- nowi to duże ryzyko prowadzenia działalności związane z brakiem pewności co do zasad kon- traktowania gazu. Zmian, a być może nawet likwidacji, wymaga wprowadzone w życie 24 października 2000 LIBERALIZACJA RYNKU GAZU I PERSPEKTYWY ROZWOJU Czynniki rozwoju rynku Rozwój infrastruktury Nowi uczestnicy Obligo
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 31 RWE Polska roku rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy, które nie sprawdza się w obec- nych realiach rynku. Przepis ten dotyczy przed- siębiorstw energetycznych, które prowadzą obrót gazem ziemnym z zagranicą. W momencie wejścia w życie rozporządzenia Polska miała oczywiście bardzo ważne powody, by dywersyfi- kować dostawy. Możliwy był wówczas prawie wyłącznie import z kierunku wschodniego, ale dzięki szeroko zakrojonym inwestycjom w roz- wój infrastruktury przesyłowej na połączeniach transgranicznych obecnie możliwości importu znacznie się poprawiły. Rozporządzenie wywo- łuje ponadto wątpliwości interpretacyjne co do właściwego zrozumienia zawartych w nim pojęć importu oraz kraju pochodzenia gazu, ponieważ nie zostało dostosowane po wejściu Polski do Unii Europejskiej i w obecnym brzmieniu utrud- nia firmom działalność, wymuszając zakup dro- giego paliwa z trudno dostępnych kierunków. Kolejną barierą na drodze do liberalizacji rynku gazu jest obowiązująca ustawa o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemne- go oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego pań- stwa i zakłóceń na rynku naftowym, która uza- leżnia obowiązek tworzenia zapasów od ilości gazu przywiezionego przez spółki obrotu z za- granicy i sprzedawanego w Polsce. W obecnej sytuacji dostęp do infrastruktury magazynowej dla nowych podmiotów jest bardzo ograniczony i jednocześnie bardzo drogi. Co prawda ustawa dopuszcza uzyskanie zwolnienia z obowiązku magazynowania gazu w przypadku przywiezienia KRÓTKO I NA TEMAT Mimo wciąż istniejących barier rynek gazu podlega stopnio- wej deregulacji. Zmiany wprowadzone w 2014 roku wydają się korzystne dla dalszego pogłębiania się procesu liberaliza- cji i rozwoju rynku gazu. Należy pamiętać, że proces prze- kształcania się rynku jest niezwykle skomplikowany, kosztow- ny, czasochłonny i wymaga zmian zachodzących jednocześnie na wielu płaszczyznach. Niedaleka przyszłość pokaże efekty podjętych działań i zapewne ukaże obszary wymagające dalszych zmian. Rynkowi energii elektrycznej zajęło to kilka lat, a rynek gazu jest przecież rynkiem niezwy- kle młodym − pierwsza sesja miała miejsce 20 grudnia 2012 roku. Mimo tak krótkiego czasu rozwój nabiera tempa i wyda- je się, że w 2015 roku będzie ono jeszcze rosło. Dzięki rozbu- dowaniu możliwości importowych Polska zagwarantuje sobie zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Pojawią się kolejne podmioty zarówno na rynku hurtowym, jak i detalicz- nym. Spółki obracające gazem na giełdzie wiedzą, że jest to rynek pełen potencjału, i tylko od nich zależy, czy go odpowiednio wykorzystają. A szans w nadchodzącym roku na pewno nie zabraknie. W konsekwencji powinno nastąpić „urynkowienie” cen gazu ziemnego w Polsce, a co za tym idzie – większa chęć zmiany sprzedawcy ze strony odbiorców końcowych. nie więcej niż 100 mln m3 paliwa rocznie i gdy liczba odbiorców nie przekracza 100 tys., ale z perspektywy działalności podmiotów obraca- jących gazem limit jest na tyle niski, że wiele z nich nie podejmuje szerszych prób rozwijania swojej działalności importowej. Bariery regulacyjne 2 31Taryfy Dywersyfikacja dostaw Obowiązek magazynowania
32 RWE Polska RWE Polska
RWE Polska RYNEK PRAW MAJĄTKOWYCH 3
34 RWE Polska RWE PolskaRWE Polska Tematem dominującym w roku 2014 był z pewnością projekt ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii (OZE), którego poszczególne odsłony były pilnie śledzone przez uczestników rynku analizujących kolejne zmiany. PRAWA MAJĄTKOWE (PMOZE_A) NOWA USTAWA O ŹRÓDŁACH ODNAWIALNYCH KLUCZOWA DLA RYNKU OZE Do końca roku ustawa się jednak nie zmateriali- zowała, choć w grudniu prace wyraźnie przy- spieszyły, co było najprawdopodobniej spowo- dowane możliwością nałożenia przez Unię Europejską kary pieniężnej na Polskę za nie- wdrożenie dyrektywy o Odnawialnych Źródłach Energii. Ustawa została podpisana przez Prezy- denta dopiero 11 marca 2015 roku. Rok 2014 oznaczał zatem kolejny rok niepewno- ści dla branży OZE, zarówno dla producentów, jak i sprzedawców, którzy musieli wycenić do- datkowe ryzyko w umowach. Inwestorzy zasad- niczo opowiadali się za pozostaniem w obec- nym systemie wsparcia, który jest już znany i oprócz gwarantowanej ceny za energię daje im wsparcie w postaci certyfikatów. A WSPÓŁSPALANIE ORAZ ENERGETYKA WODNA OTRZYMAJĄ MNIEJSZE WSPARCIE.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 35 RWE Polska 35 Prace nad nową ustawą przyspieszyły pod koniec roku. Wicepremier Janusz Piechociński zapowie- dział w grudniu, że resort gospodarki chce, aby ustawa weszła w życie już do lutego 2015 roku, co spotkało się z niedowierzaniem branży. Przy- spieszenie prac związane było z doniesieniami odnoszącymi się do ewentualnej kary dla Polski w wysokości 61 tys. EUR za każdy dzień opóźnie- nia. Miałaby ona zostać nałożona przez Komisję Europejską (KE) w drodze pozwu, jaki skierowała przeciwko Polsce Komisja Europejska. Finalnie ustawa została przyjęta przez Sejm 20 lutego 2015 roku. Największą zmianą wprowa- dzoną na ostatnim etapie prac legislacyjnych było przegłosowanie gwarantowanych cen odku- pu energii wyprodukowanej w przydomowych mikroinstalacjach. 11 marca 2015 roku ustawa została podpisana przez Prezydenta. MOŻLIWOŚĆ NAŁOŻENIA KARY PRZEZ KE SPOWODOWAŁA PRZYSPIESZENIE PRAC LEGISLACYJNYCH NAD USTAWĄ O OZE. Moc zainstalowana [MW] według stanu z 31.12.2014 roku Rodzaj źródła OZE 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Elektrownie na biogaz 32 37 46 55 71 83 103 131 162 189 Elektrownie na biomasę 190 239 255 232 252 356 410 821 987 1008 Elektrownie słoneczne - - - - 0 0 1 1 2 21 Elektrownie wiatrowe 83 153 288 451 725 1180 1616 2497 3390 3834 Elektrownie wodne 852 934 935 941 945 937 951 966 970 977 Łącznie 1158 1362 1524 1678 1993 2556 3082 4416 5511 6029 Wzrost r/r b.d. 205 162 154 315 563 526 1334 1095 518 Wzrost r/r % b.d. 17,7% 11,9% 10,1% 18,8% 28,3% 20,6% 43,3% 24,8% 9,4% Nowa ustawa o OZE ma wprowadzić system aukcyjny, a więc formę konkurencji. Niepewność legislacyjna co do ostatecznego kształtu usta- wy wpłynęła na decyzje inwestorów przejawia- jące się we wstrzymywaniu inwestycji do mo- mentu zatwierdzenia ustawy. Inwestorzy obawiali się, że mogliby nie ukończyć inwestycji przed wejściem w życie nowej ustawy, a zatem niejako z automatu wpadliby w nowy system, którego ostateczny kształt nie był im znany w momencie podejmowania decyzji o jej realizacji. Niepewność dotycząca finalnego kształtu syste- mu dodatkowo utrudniła pozyskanie finansowa- nia zewnętrznego, gdyż inwestorom trudno było znaleźć partnera, z którym podpisaliby długoterminowy kontrakt na odbiór energii bądź certyfikatów. Kolejne projekty ustawy zakładały również ogra- niczenie wsparcia dla współspalania biomasy. Każda jednostka energii wyprodukowanej z biomasy ma być wspierana połową certyfika- tu, cały certyfikat należeć się będzie jedynie współspalaniu dedykowanemu. Istotną kwestią było także ostateczne określenie poziomu wsparcia dla współspalania. Ustawa wprowadza ograniczenie wsparcia do średniorocznego wo- lumenu produkcji z lat 2011−2013. Ze wsparcia ma być wyłączona energetyka wod- na dla instalacji powyżej 5 MW. Źródło: www.ure.gov.pl
36 RWE Polska RWE Polska Niepewność legislacyjna spowodowała wyraźne wyhamowanie przyrostu mocy zainstalowanej. Według danych URE, na koniec grudnia 2014 roku moc zainstalowana źródeł OZE wyniosła 6029 MW, co oznacza przyrost 518 MW r/r, podczas gdy w dwóch poprzednich latach wzrost wyniósł 1095 MW (rok 2013) oraz 1334 MW (rok 2012). Jakkolwiek aż 444 MW (stanowiących 85,8% cało- ści przyrostu nowych mocy) wynika z nowych siłowni wiatrowych, to w stosunku do lat ubie- głych oznacza to ok. dwukrotny spadek w tym segmencie. BRAKUJE PRZEJRZYSTOŚCI Rynek zielonych certyfikatów charakteryzuje się wysoką nieprzewidywalnością. Jego uczestnicy zgodnie przyznają, że należy on do najmniej przej- rzystych rynków. O ile wielkość popytu na certyfi- katy jest stosunkowo łatwo oszacować, gdyż zuży- cie Klientów końcowych jest stabilne, o tyle próba określenia wielkości podaży spotyka się z istotną trudnością wynikającą z tego, że certyfikaty wyda- wane są przez Urząd Regulacji Energetyki. Trudno jest zatem określić, kiedy i w jakiej ilości certyfikaty pojawią się na rynku. W decyzji URE nadal pozostają wnioski o wydanie certyfikatów za produkcję z biomasy z lat ubiegłych i nie wiadomo, kiedy zostaną wydane. Opóźnienia w wydawaniu certyfikatów mogą wyni- kać np. z kwestii stricte merytorycznych, tj. w przy- padku produkcji z biomasy obwarowanej różnymi wymogami formalnymi lub po prostu ograniczenia- mi wewnątrz URE. W efekcie uczestnicy rynku pilnie śledzą cotygo- dniowe raporty publikowane na TGE, w których pojawiają się zestawienia o ilości wydanych certyfi- katów, a także wsłuchują się w to, co mówią przed- stawiciele URE na forum publicznym. Napływ no- wych certyfikatów powiększać będzie istniejącą nadwyżkę, wywierając presję na dalszy spadek cen, więc tego typu wszelkie informacje są szczególnie cenne i rynek na nie szybko reaguje. Należy także zaznaczyć, że podaż zależy również od uczestników dysponujących nadwyżką certyfika- tów. Przy utrzymujących się niskich cenach wolu- men ten nie pojawia się jednak na rynku. Prawdo- podobnie są to certyfikaty zakupione na podstawie kontraktów indeksowanych do opłaty zastępczej, czyli na wysokich poziomach cenowych. Zapewne uczestnicy rynku czekają z ich upłynnieniem do czasu, aż cena ulegnie znacznemu odbiciu, albo też zamierzają je wykorzystać do zrealizowania ustawo- wego obowiązku polegającego na ich umorzeniu. SYTUACJA RYNKOWA Początek oraz koniec 2014 roku przyniosły dyna- miczne zmiany cen na rynku certyfikatów zielo- nych. W lutym indeks PMOZE_A osiągnął maksy- malny poziom, przebiwszy 250 PLN/MWh. Ostatni raz taki poziom był notowany na rynku w czerwcu 2012 roku. Z kolei na ostatnich czterech sesjach w grudniu zanotowano spadki do poziomu 153−154 PLN/MWh, co oznaczało osiągnięcie poziomu minimalnego. Środek roku charakteryzo- wał się wyjątkową stabilizacją − wyjątkową w po- równaniu z okresem styczeń−luty oraz z całym poprzednim rokiem. Spadek ceny do po- ziomu ok. 50% opłaty zastępczej był spowodowa- ny głównie nadwyżką certyfikatów. Ponadto nad- wyżka w trakcie roku jeszcze się zwiększyła, osiągając na koniec roku poziom blisko 13 TWh. Dwie pierwsze sesje z początku roku będące na poziomie z końca roku poprzedniego, tj. poniżej 200 PLN/MWh, nie zapowiadały nadchodzącego trzęsienia ziemi. Kolejne sesje przebiły poziom 200 PLN/MWh, by 11 lutego osiągnąć 250,47 PLN/MWh. Widać było wyraźnie, że nie- którzy uczestnicy rynku zaczęli skupować certyfi- katy tuż przed terminem ich umarzania przypada- jącym na koniec marca, by wypełnić obowiązek roku 2013. NIEPRZEWIDYWALNA PODAŻ CERTYFIKATÓW OSŁABIA RYNEK. Zmienność cen certyfikatów zielonych w trakcie roku dochodziła do 100 PLN/MWh. 100 PLN/MWh
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 37 RWE Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Nie ma jednoznacznych informacji, co spowodo- wało taką sytuację. Możliwy jest jednak taki scenariusz, że w sytuacji pojawiających się infor- macji o niewydaniu przez URE dużej ilości certy- fikatów za produkcję z biomasy dostawcy certy- fikatów nie mogli wywiązać się z zawartych wcześniej z kupującymi transakcji terminowych. Mogli zatem kupować sami producenci, którym groziło niewywiązanie się z umowy, i/lub także kupujący, którym producenci tych certyfikatów nie dostarczyli. Prawdopodobnie byli także tacy uczestnicy rynku, którzy kupowali w ostatnim możliwym momencie przed terminem umorze- nia, co oznaczałoby przyjęcie przez nich strate- gii zakupu z dużą ekspozycją na ryzyko. Sytuacja była o tyle niezwykła, że w tym samym momencie w transakcjach terminowych ofero- wane były certyfikaty w cenach dużo niższych niż spotowe, choć zwykle są one wyceniane trochę drożej niż SPOT, tj. z uwzględnieniem wartości pieniądza w czasie. Po marcu (tj. po terminie umorzenia certyfikatów za rok poprzedni) ceny ponownie osiągnęły poziom poniżej 200 PLN/MWh, z lekkim trendem spadko- wym. Przy czym był okres, gdy przez wiele sesji cena utrzymywała się prawie w miejscu, np. przez 19 kolejnych sesji pomiędzy 15 maja i 22 lipca, gdy cena zawierała się w przedziale 178−179 PLN/MWh. Brak zorganizowanego rynku terminowego na certyfikaty, duże wahania cen oraz niestabilna podaż na rynku SPOT znacząco podnoszą ryzyko dla sprzedawców energii. Tym samym stanowią czynnik hamujący rozwój konkurencji na rynku detalicznym. Z punktu widzenia Klienta wycena ofert staje się mniej stabilna i przejrzysta – czę- sto również droższa. 0 60 80 100 120 140 160 40 20 Cena PMOZE_A w 2014 roku vs. wolumen obrotu Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 200 210 220 230 240 250 260 190 180 170 160 150 Wolumen Cena17.01.2014 01.02.2014 16.02.2014 03.03.2014 18.03.2014 02.04.2014 01.07.2014 17.04.2014 16.07.2014 29.09.2014 02.05.2014 31.07.2014 14.10.2014 17.05.2014 15.08.2014 29.10.2014 01.06.2014 30.08.2014 13.11.2014 13.12.2014 16.06.2014 14.09.2014 28.11.2014 28.12.2014 02.01.2014 NA RYNKU WIDAĆ RÓŻNE STRATEGIE ZAKUPU CERTYFIKATÓW: ZAKUP ROZŁOŻONY W CZASIE, TJ. MINIMALIZUJĄCY RYZYKO WZROSTU CEN, ZAKUP SKONCENTROWANY, NP. PRZED TERMINEM UMORZENIA, TJ. WIĘKSZA EKSPOZYCJA NA RYZYKO CENOWE.
38 RWE Polska RWE Polska potraktować wyprodukowaną energię jako energię odnawialną. Na koniec września nadwyżka wynio- sła 7,3 TWh. Oznacza to, że do końca roku URE wydał 3,04 TWh, czyli blisko połowę zaległych certyfikatów. Z danych opublikowanych przez URE wynika, że produkcja energii z biomasy nieznacz- nie wzrosła w stosunku do roku poprzedniego. Suma ilości energii wytworzonej z biomasy (potwierdzonej certyfikatami oraz zgłoszonej do certyfikacji) wyniosła łącznie 4,33 TWh wobec 4,04 TWh z roku ubiegłego. DO KOŃCA ROKU ZALEGŁOŚCI W WYDAWANIU CERTYFIKATÓW Z BIOMASY ZOSTAŁY ZREDUKOWANE O 3 TWh. JEDNAK W DALSZYM CIĄGU DO WYDANIA POZOSTAŁY 4,3 TWh. Wzrost cen do poziomu blisko 190 PLN/MWh na- stąpił w połowie sierpnia, po czym nastąpił sukce- sywny spadek cen z wyjątkiem nielicznych sesji, w których następowały jednak odbicia. Kolejna stabilizacja cen w okolicy 170 PLN/MWh trwała przez 17 sesji od połowy września do połowy listopada, po czym nastąpiło załamanie się cen, które w grudniu osiągnęły poziom 153 PLN/MWh. Spadek cen zbiegł się z wydawaniem przez URE dużego wolumenu certyfikatów, który w pierw- szym tygodniu grudnia sięgał nawet 706 GWh. Było to prawdopodobnie spełnienie wrześnio- wych zapowiedzi Prezesa URE, który zadeklaro- wał, iż większość zaległych wniosków o wydanie zielonych certyfikatów za energię z biomasy wyprodukowaną w latach poprzednich zostanie rozpatrzona do końca listopada. Według publikacji URE, na koniec grudnia zale- głe certyfikaty biomasowe wyniosły 4,3 TWh:  0,06 TWh za rok 2012,  1,38 TWh za rok 2013,  2,83 TWh za rok 2014. Były to wnioski, co do których URE domagał się dostarczenia dokumentów potwierdzających speł- nienie przez spaloną biomasę parametrów, które potwierdziłyby spełnienie kryteriów pozwalających uznać ją za pełnowartościową biomasę, tak aby 0,06 TWhrok 2012 1,38 TWhrok 2013 2,83 TWhrok 2014 Według publikacji URE, na koniec grudnia zaległe certyfikaty biomasowe wyniosły 4,3 TWh
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 39 RWE Polska Wzrost obrotów na sesjach o 46% spowodowany był m.in. pojawieniem się od- biorców przemysłowych na rynku oraz zakupem certyfikatów na kolejne okresy. Ilość energii elektrycznej wytworzonej w OZE, potwierdzonej świadectwami pochodzenia Rodzaj źródła OZE 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Elektrownie na biogaz 104 465 116 692 161 768 220 883 300 850 363 596 430 537 529 384 665 143 630 423 Elektrownie na biomasę 467 976 503 846 545 765 560 967 601 088 635 635 1 101 189 2 208 508 2 663 545 1504199 Elektrownie słoneczne – – – – 1 2 178 1178 1419 2231 Elektrownie wiatrowe 135 292 257 037 472 116 806 319 1 045 166 1 823 297 3 128 673 4 612 894 6 077 358 6035946 Elektrownie wodne 2 175 559 2 029 636 2 252 659 2 152 943 2 375 767 2 922 052 2 316 833 2 031 725 2 438 723 1 900 244 Współ- spalanie 877 009 1 314 337 1 797 217 2 751 954 4 281 615 5 243 251 5 999 582 6 711 318 3 717 534 3 215 219 Łącznie 3 760 301 4 221 548 5 229 526 6 493 066 8 604 488 10 987 832 12 976 992 16 095 006 15 563 722 13288264 Postanowienia o odmowie wydania świadectwa pochodzenia Wnioski w toku na 31.12.2014 roku, w tym wnioski dotyczące wyłącznie jednostek wykorzystujących biomasę 487 719 48 979 5798 58 585 1 402 731 3 259 572 57 787 1 375 924 2 829 370 Kolejnym parametrem wartym odnotowania był rekordowy wolumen na sesjach TGE. Bez wątpienia jedną z przyczyn tego stanu rzeczy było pojawie- nie się na sesjach popytu ze strony dużych odbior- ców przemysłowych, którzy otrzymali możliwość samodzielnego uzyskania i przedstawienia do umorzenia certyfikatów. Zgodnie z zapisami prawa energetycznego wolu- men obowiązku odbiorców uprawnionych uległ zmniejszeniu, ale zapis ten wejdzie w życie dopiero w momencie jego akceptacji przez Komisję Euro- pejską. Niemniej jednak prawdopodobnie przed- siębiorstwa te w dużej części wypełniały istniejący obowiązek poprzez kupno certyfikatów w transak- cjach spotowych, generując zwiększony popyt, podczas gdy w latach poprzednich certyfikaty dla tych Klientów kupowane były przez spółki obrotu głównie w kontraktach terminowych przeprowa- dzanych później jako transakcje pozasesyjne, a zatem niepojawiające się na rynku SPOT. Bez wątpienia zwiększeniu obrotów sprzyjała także atrakcyjna cena certyfikatów kształtująca się znacznie poniżej opłaty zastępczej. Niewykluczone też, że część certyfikatów została kupiona z wy- REKORDOWY WOLUMEN NA SESJACH TGE przedzeniem pod obowiązek lat kolejnych. Maksymalny wolumen blisko 150 GWh obrotów miał miejsce na sesji 16 stycznia. Było to prawdo- podobnie spowodowane perturbacjami związany- mi z niedostarczeniem przez producentów certyfi- katów biomasowych pod obowiązek 2013 roku. Drugą co do wielkości obrotów sesją była ta z 18 grudnia. Zawarto na niej transakcje na ponad 145 GWh, czyli ok. dwa razy więcej niż średnia obrotów z całego roku w wysokości 70 GWh. Końcówka grudnia charakteryzowała się najniższy- mi cenami w roku. Atrakcyjna cena z pewnością zachęciła kupujących.* +46% * Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Źródło: www.ure.gov.pl
40 RWE Polska RWE Polska PRAWA MAJĄTKOWE KOGENERACYJNE (PMEC, PMGM, PMMET) BPRZYWRÓCENIE WSPARCIA DLA KOGENERACJI Głównym tematem, który zdominował 2014 rok, było przywrócenie wsparcia dla wytwarzania energii w wysokosprawnej kogeneracji opalanej węglem (certyfikaty czerwone) oraz opalanej gazem (certyfikaty żółte). Poprzedni system wsparcia wygasł z końcem 2012 roku, następnie z uwagi na kwestie związane z pomocą publiczną praktycznie przez cały kolejny rok oczekiwano na zgodę Komisji Europejskiej odnośnie do przedłużenia pomocy do roku 2015. Ostatecznie Komisja nie rozpatrzyła przepisów przedłużających wsparcie, zapowiadając, że jest zainteresowana oceną całego systemu, który obowiązywał od 2007 roku. Prace nad ustawą przyspieszyły zatem dopiero w grudniu 2013 roku. Finalnie ustawa przywracająca wspar- cie do roku 2018 weszła w życie 30 kwietnia. Niemniej jednak istnieje poważne zagrożenie, że system wsparcia kogeneracji może zostać zakwestionowany jako niedozwolona pomoc publiczna. W skrajnej sytuacji producenci będą musieli zwrócić otrzymane wsparcie, przy czym niewykluczone jest, że będą się oni domagać odszkodowania od państwa. Istotną zmianą w stosunku do zasad, które obowiązywały do końca 2012 roku, jest wpro- wadzenie zapisu, że na potrzeby wykonania obowiązku za dany rok będzie można umorzyć jedynie świadectwa wydane dla energii wytwo- rzonej w tym roku. Tym samym przesądzony został los certyfika- tów wydanych w latach wcześniejszych, które nadal były zapisane na kontach uczestników systemu w rejestrze świadectw pochodzenia. Certyfikaty te straciły wartość, gdyż nie można ich było wykorzystać do spełnienia ustawowe- go obowiązku. Nowe zasady istotnie ograniczają podaż certyfi- katów i w praktyce rozwiązują możliwość wystą- pienia nadpodaży, co miało miejsce w latach poprzednich. Powinno to wpłynąć na zachowa- nia producentów, którzy poprzez obniżenie ceny certyfikatów sprawią, że będą one bardziej atrakcyjne finansowo niż opłata zastępcza. Dla uczestników rynku interesujące będą ostatnie sesje notowań, kiedy to producenci powinni się liczyć z tym, że po ustaniu notowań certyfikaty będą bezwartościowe. Przy czym akurat w przy- padku obowiązku za rok 2014 liczba certyfika- tów na rynku jest ograniczona tym, że ustawa weszła w życie od 30 kwietnia, co w istotny sposób ograniczyło podaż. Z certyfikacji wyłą- czony został wolumen produkcji z pierwszych miesięcy 2014 roku będących miesiącami zimo- wymi, kiedy to produkcja energii w kogeneracji jest największa. Dodatkowo końcówka roku była wyjątkowo ciepła, co także powinno przyczynić się do ograniczenia podaży. Pod koniec noto- wań, czyli dopiero w maju/czerwcu roku 2015, okaże się, jak brak możliwości wykorzystania PRZYWRÓCENIE WSPARCIA DLA KOGENERACJI OD 30 KWIETNIA. WSPARCIE MOŻE ZOSTAĆ UZNANE JAKO NIEDOZWOLONA POMOC PUBLICZNA.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 41 RWE Polska Przypisanie certyfikatów do roku produkcji i jednoczesny brak zorganizowanego terminowe- go rynku dla tego typu instrumentów w znaczący sposób utrudnią wycenę ofert dostaw energii dla Klientów na kolejne lata. Stanowi to dodatkowe ryzyko dla sprzedawców oraz odbiorców i nie przyczyni się zatem do rozwoju rynku detaliczne- go. Będzie jednak zapobiegało powstawaniu nadwyżek na rynku. certyfikatów w latach kolejnych wpłynie na ich wycenę. Kolejna zmiana wprowadzona ustawą dotyczy przedłużenia okresu wykonania obowiązku z 31 marca do 30 czerwca tak, aby wytwórcy mieli czas na uzyskanie, a następnie sprzedanie certyfikatów. Oznacza to, że w praktyce certyfi- katy będą pojawiać się na rynku w I kwartale danego roku, a ich notowania będą trwały do połowy czerwca roku następnego. W kwestii wsparcia dla źródeł kogeneracyjnych opalanych metanem z pokładów węgla lub bio- gazem (certyfikaty fioletowe) ubiegły rok nie przyniósł zmian, gdyż źródła te mają już zagwa- rantowane wsparcie do końca 2018 roku. PRZESUNIĘCIE TERMINU OBOWIĄZKU UMORZENIA Z 31 MARCA NA 30 CZERWCA DANEGO ROKU ZA ROK POPRZEDNI. Analizując krzywą cenową, widać wyraźnie, że cena kształtuje się na poziomie zdyskontowanej opłaty zastępczej, czyli z uwzględnieniem wartości pienią- dza w czasie. Jedyną anomalią jest przebicie 4 listopada opłaty zastępczej (110,0 PLN/MWh) w przypadku certyfi- katów żółtych do poziomu 111,58 PLN/MWh, co było spowodowane dwoma błędnymi zleceniami w wysokości 174,25 PLN/MWh na łączny wolumen 536 214 sztuk. Najwyraźniej zlecenie to było przeznaczone na rynek certyfikatów zielonych, a w wyniku błędu trafiło na rynek PMGM, zawyżając w efekcie indeks cenowy. SYTUACJA RYNKOWA STABILNA SYTUACJA – KRZYWA CENOWA W POBLIŻU OPŁATY ZASTĘPCZEJ.
42 RWE Polska RWE Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Cena PMMET-2014 w 2014 roku vs. wolumen obrotu 0 3 5 4 6 7 8 9 10 2 1 Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 57 61 58 62 59 63 60 56 55 54 53 Wolumen Cena 13.06.2014 23.06.2014 03.07.2014 13.07.2014 23.07.2014 11.09.2014 02.08.2014 21.09.2014 10.11.2014 12.08.2014 01.10.2014 22.08.2014 11.10.2014 20.11.2014 21.10.2014 30.11.2014 20.12.2014 01.09.2014 31.10.2014 10.12.2014 30.12.2014 03.06.2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Cena PMEC-2014 w 2014 roku vs. wolumen obrotu 0 30 50 40 60 70 80 90 100 20 10 Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 10,45 10,50 10,55 10,60 10,65 10,40 10,35 10,30 10,25 Wolumen Cena 13.06.2014 23.06.2014 03.07.2014 13.07.2014 23.07.2014 11.09.2014 02.08.2014 21.09.2014 10.11.2014 12.08.2014 01.10.2014 22.08.2014 11.10.2014 20.11.2014 21.10.2014 30.11.2014 20.12.2014 01.09.2014 31.10.2014 10.12.2014 30.12.2014 03.06.2014 0 3 5 4 6 7 8 9 10 2 1 Cena PMGM-2014 w 2014 roku vs. wolumen obrotu Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 105 109 106 110 107 111 108 112 104 103 102 101 Wolumen Cena 13.06.2014 23.06.2014 03.07.2014 13.07.2014 23.07.2014 11.09.2014 02.08.2014 21.09.2014 10.11.2014 12.08.2014 01.10.2014 22.08.2014 11.10.2014 20.11.2014 21.10.2014 30.11.2014 20.12.2014 01.09.2014 31.10.2014 10.12.2014 30.12.2014 03.06.2014
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 43 RWE Polska PRAWA MAJĄTKOWE ŚWIADECTWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ (PMEF) COROCZNE PRZETARGI SKUTKUJĄ MARGINALNYM WOLUMENEM OBROTU C Świadectwa efektywności energetycznej (certyfikaty białe) potwierdzają wykonanie dzia- łań, w których efekcie nastąpiły oszczędności w zużyciu energii. Aby uzyskać taki certyfikat, należy wziąć udział w przetargu, który przeprowadzany jest przez Prezesa URE co najmniej raz do roku. Jak dotych- czas odbyły się jedynie dwa takie przetargi, po jednym w każdym roku, a kolejny został ogłoszo- ny w grudniu 2014 roku z terminem składania ofert w styczniu roku następnego. Jak wskazuje prakty- ka, wyników przetargu należy się spodziewać do- piero w II połowie 2015 roku. Pierwszy przetarg został rozstrzygnięty w ciągu ponad ośmiu miesięcy, pokazując przy okazji nie- wydolność systemu. Do URE wpłynęło 212 ofert. Wybrane zostały 102. Drugi przetarg trwał dwa miesiące dłużej. Zostało złożone 487 ofert, a wybrano 302. Wartość prze- widzianych do wydania certyfikatów opiewała łącznie na 1,367 mln ton oleju ekwiwalentnego. Biorąc pod uwagę istniejące możliwości oszczęd- nościowe w kraju, należy uznać, że zainteresowa- nie jest niewielkie. Ma to swoje odbicie w zniko- mym wolumenie na sesjach TGE – zaledwie 2755 sztuk w całym 2014 roku. Przedsiębiorstwa, na których ciąży obo- wiązek umarzania certyfikatów, wywiązują się z obowiązku poprzez uiszczenie opłaty zastępczej. Jest to rynek marginalny i w najbliższym czasie nie zanosi się, aby to się zmieniło. RYNEK BIAŁYCH CERTYFIKATÓW POZOSTAJE RYNKIEM MARGINALNYM.
44 RWE Polska RWE Polska FUNDAMENTY STRUKTURA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ D Elektrownie wiatrowe Elektrownie gazowe Elektrownie wodne Elektrownie zawodowe Elektrownie odnawialne
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 45 RWE Polska Struktura produkcji energii elektrycznej i wymiana z zagranicą Źródło: Opracowanie własne na bazie www.pse.pl Źródło: Opracowanie własne na bazie www.pse.pl 0 20 000 –20 000 2013 2014 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000 160 000 180 000 Wolumen[GWh] Elektrownie zawodowe (węgiel kamienny) Elektrownie zawodowe (węgiel brunatny) Elektrownie wiatrowe Elektrownie przemysłowe Elektrownie gazowe Elektrownie zawodowe wodne + inne odnawialne Saldo wymiany zagranicznej W roku 2014 w Polsce nastąpił spadek produkcji energii elektrycznej w odniesieniu do roku 2013 o 3,65%. Krajowe zużycie energii elektrycznej w tym okre- sie wzrosło o blisko 0,5% i osiągnęło poziom 158 734 GWh. Różnica pomiędzy wzrostem zużycia a spadkiem produkcji została pokryta głównie zwiększonym importem energii elektrycznej z kierunku szwedzkie- go. O ile jeszcze w 2013 roku saldo wymiany zagra- nicznej wyniosło -4521 GWh (eksportowaliśmy wię- cej, niż importowaliśmy), o tyle w roku 2014 saldo wymiany zagranicznej wyniosło +2167 GWh (import wyższy od eksportu). SPADEK CAŁKOWITEJ PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ. -3,65% Największe zmiany w strukturze produkcji i wymiany z zagranicą w GWh Elektrownie węgiel kamienny Elektrownie węgiel brunatny Elektrownie wiatrowe Wymiana zagranica 2013 84 566 56 959 5823 -4521 (eksport) 2014 80 284 54 212 7184 2167 (import) Delta -4282 -2747 +1361 +6688 POLSKA STAŁA SIĘ IMPORTEREM ENERGII.
46 RWE Polska RWE Polska Na wielkość i kierunek wymiany energii elek- trycznej z zagranicą miała wpływ relacja cen na polskim rynku względem rynków sąsiednich. Energia elektryczna w Polsce staje się po prostu droga i jej import jest coraz bardziej opłacalny. W 2014 roku saldo wymiany tylko na połączeniu kablem stałoprądowym ze Szwecją wyniosło +2984 GWh (import). Techniczne możliwości tego połączenia to przesył 600 MW w obu kie- runkach. Możliwości handlowe z Niemcami są znacząco ograniczone wymuszonymi fizycznymi przepły- wami energii generowanej w wiatrakach na PRZYCZYNY ZMIAN północy Niemiec, która przepływa przez Polskę, Czechy i Austrię, aby powrócić na południe Niemiec. Gdyby możliwości techniczne importu energii do Polski były większe, na pewno import wzrósł- by jeszcze bardziej. Spadek produkcji przy jed- noczesnym wzroście zużycia wynika więc z rela- cji cenowych na rynkach skandynawskim, niemieckim i polskim. U naszych sąsiadów ceny są niższe między innymi z powodu nadpodaży (utrzymujące się niskie zapotrzebowanie) i zna- czącego udziału subsydiowanej (przez co taniej) energii ze źródeł odnawialnych. Relatywnie niskie ceny na rynku hurtowym nie zachęcają wytwórców mających źródła kon- wencjonalne do produkcji energii. Spadek produkcji energii elektrycznej nastąpił głównie w źródłach konwencjonalnych wykorzy- stujących jako paliwo węgiel kamienny i brunat- ny (spadek na poziomie ok. 5%). Wyraźnie wzrosła z kolei produkcja energii od- nawialnej generowanej w turbinach wiatrowych (wzrost o ok. 23%). Rok 2014 to kolejny rok, w którym pomimo do- brego jak na obecną sytuację ekonomiczną Europy wzrostu PKB w Polsce (ok. 3,3% r/r) kra- jowe zużycie energii wzrosło minimalnie. Wzrost nastąpił mimo spadku liczby dni roboczych w roku o jeden dzień i minimalnego wzrostu średniej temperatury (dla Warszawy +0,9°C). Przyrost zużycia energii elektrycznej nie jest już jak dawniej silnie zależny od wzrostu PKB. Potrafimy wytwarzać coraz więcej przy mniej- szym zużyciu energii. Poprawiamy więc znaczą- co efektywność energetyczną. SYSTEM WSPARCIA POWODUJE DYNAMICZNY ROZWÓJ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII (OZE). +23% Wzrost produkcji w źródłach wiatrowych Spadek produkcji w źródłach konwencjonalnych -5%
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 47 RWE Polska Energia elektryczna wytwarzana w źródłach kon- wencjonalnych stanowi największy udział w pro- dukcji energii. W samej energetyce zawodowej wytwarzane jest ok. 86%. Większy import taniej energii doprowadził do ograniczenia produkcji w kraju. Redukcja dotknęła elektrownie konwen- cjonalne: na węglu kamiennym -5,06% i na węglu brunatnym -4,82%. Cena energii pochodzącej ze źródeł konwencjonal- nych w dużym stopniu jest zależna od cen paliwa. KONWENCJONALNE ŹRÓDŁA ENERGII W porównaniu ze źródłami konwencjonalnymi źródła OZE, tj. farmy wiatrowe, panele fotowoltaiczne, mają znikome koszty zmienne. Dlatego dla tych źródeł nie ma za niskiej ceny na ryn- ku. Raz podłączone do sieci będą produkowały bez względu na cenę rynkową. Ten „fenomen” odpowiada za spadek cen u na- szych zachodnich sąsiadów. Koszty zakupu węgla wynoszą ok. 50% kosztów. Ze względu na swoją specyfikę nie ma rynku węgla brunatnego. Jest on wydobywany bezpośrednio przy elektrowniach opalanych węglem brunatnym i na miejscu zużywany. Jak kształtowały się ceny węgla kamiennego dla energetyki w Polsce i na świecie, przedstawia po- niższy wykres. Źródła: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl, www.eex.com 220 240 250 260 270 280 230 Polski Indeks Rynku Węgla Energetycznego i notowania CIF ARA CIFARA[USD/t] PolskiIndeks[PLN/t] 75 80 85 90 70 65 60 2014 2014 CIF ARA 2013 2013 CIF ARA styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień
48 RWE Polska RWE Polska Ceny węgla w Polsce muszą podążać za cenami światowymi. W przypadku porównania cen w Polsce i na świecie należy uwzględnić kurs PLN/USD, koszty transportu oraz kaloryczność (dla CIF ARA kaloryczność jest na poziomie ok. 25 000 kJ/kg. Dla notowań Polskiego Indeksu Rynku Węgla Energetycznego jest to 20−23 000 kJ/kg). Przy założeniu, że cena węgla dla energetyki wynosi ok. 230 PLN/t, po uwzględnieniu sprawno- ści przemiany cena energii wytwarzanej z węgla kamiennego powinna wynosić powyżej 210 PLN/MWh. Wytwarzanie energii elektrycznej w Polsce jest oparte głównie na źródłach węglowych. Około 51% energii jest wytwarzane z węgla kamienne- go, a ok. 34% z węgla brunatnego. Każda wy- tworzona z węgla MWh to zapotrzebowanie energetyki na węgiel w ilości ok. 0,5 t i emisja ok. 1 t CO2. Ceny emisji CO2 mają zatem duże znaczenie dla źródeł o wysokiej emisyjności produkcji, wykorzy- stujących paliwa węglowe. Obecnie tona emisji kosztuje ok. 7 EUR. Są jednak prognozy mówiące o wzroście cen do ok. 40 EUR/t w roku 2030 („Impact Assessment” European Commission). Przyjęty w październiku 2014 roku przez Unię Europejską pakiet klimatyczny na lata 2021−2030 zakłada do 2030 roku:  zmniejszenie emisji CO2 o 40% (w odnie- sieniu do roku bazowego 2005); zobowią- zanie wiążące wszystkie kraje,  zwiększenie udziału źródeł OZE do 27%; zobowiązanie na poziomie UE,  zwiększenie efektywności energetycz- nej o 27% w 2020 i o 30% w 2030 roku; zobowiązanie na poziomie UE,  kontynuowanie przez Polskę przydziału bezpłatnych pozwoleń na emisję dla sektora energetycznego do roku 2030 w celu ograniczenia wzrostu cen ener- gii. Będzie to pula 282 mln certyfika- tów emisyjnych EUA, które mogą być wykorzystane, gdy PKB na mieszkańca będzie mniejsze od 60% średniej w EU,  ogólną pulę uprawnień dla Polski mają- cą wynieść 984 mln EUA (z puli przezna- czonej na aukcje) i 135 mln EUA z puli funduszu 2% dla krajów z PKB na miesz- kańca mniejszym od 60% średniej w EU. Wzrost kosztów energii elektrycznej będzie zależny od cen uprawnień do emisji EUA. W ocenie ekspertów przy wykorzystaniu darmowych pozwoleń przez energetykę i cenie EUA na poziomie ok. 40 EUR/t cena może wzrosnąć o ok. 25%. POLSKA ENERGETYKA WRAŻLIWA JEST NA CENY WĘGLA I UPRAWNIEŃ DO EMISJI CO2.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 49 RWE Polska Źródło: Opracowanie na bazie www.sendeco2.com/index-uk.asp OPERACYJNA REZERWA MOCY W obliczu zagrożenia zmniejszenia istniejącej nadwyżki zdolności wytwórczych źródeł konwen- cjonalnych za zgodą URE od stycznia 2014 roku został wprowadzony przez Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) mechanizm operacyjnej rezer- wy mocy. Celem wdrożenia tego mechanizmu było zwiększe- nie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego poprzez zapewnienie nad- wyżki dostępnej mocy ponad zapotrzebowanie. Nadwyżka stanowi rezerwę mocy dostępną na wypadek ubytków mocy wytwórczych. W uzasad- nieniu decyzji OSP podał, że istnieje ryzyko wy- cofywania z eksploatacji konwencjonalnych źró- deł wytwórczych na skutek stale obniżających się cen energii − niskie ceny nie pokrywały kosztów stałych wytwórców. Przyczyną tego stanu rzeczy na rynku są m.in. rozwój źródeł odnawialnych, które dzięki bardzo niskim kosztom zmiennym mogą tanio sprzedawać energię, a także utrzy- mująca się nadwyżka mocy (wytwórcy konkurują o sprzedaż energii, oferując ceny na poziomie kosztów zmiennych). Nowe rozwiązania zapewniające wytwórcom dodat- kowe przychody za operacyjną rezerwę mocy zostały wprowadzone do Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Mechanizm zapewniał m.in.:  zakup operacyjnej rezerwy mocy przez PSE po cenie 37,13 PLN/MWh (do poziomu wyma- ganej przez system operacyjnej rezerwy mocy), tj. zakupowi podlegały zdolności wytwórcze stanowiące nadwyżkę mocy ponad zawarte umowy sprzedaży energii,  zmianę sposobu kalkulacji wymaganej opera- cyjnej rezerwy mocy (liczona jako 18% zapo- trzebowania będącego średnią z maksymal- nych w poszczególnych miesiącach wartości godzinowych zapotrzebowania w roku po- przednim). Cena za operacyjną rezerwę mocy została wyzna- czona jako średni techniczny koszt stały wytwór- ców (bez kosztu amortyzacji) alokowany do godzin szczytu, tj. okresu od godz. 7.00 do 22.00 dla wszystkich dni roboczych. Cena ta podlega indek- sacji na kolejne lata wskaźnikiem inflacji. Notowania CO2 w latach 2013–2014 1 3 4 5 6 7 8 2 [EUR/t] styczeń2013 styczeń2014 marzec2013 marzec2014 luty2013 luty2014 maj2013 maj2014 kwiecień2013 kwiecień2014 lipiec2013 lipiec2014 sierpień2013 sierpień2014 wrzesień2013 wrzesień2014 czerwiec2013 czerwiec2014 październik2013 październik2014 listopad2013 listopad2014 grudzień2013 grudzień2014 4,99 2,7 4,65 5,51 4,42 4,33 6,98 5,54 6,35 7,03 7,25
50 RWE Polska RWE Polska Na rok 2014 URE uznał, że uzasadniony poziom kosztów przyjęty w taryfie OSP na pokrycie kosz- tów operacyjnej rezerwy mocy wynosi 400 mln PLN. Pod koniec roku 2014 okazało się jednak, że rzeczywiste koszty nowego mechani- zmu przekroczą planowany budżet. Dlatego od roku 2015 została wprowadzona modyfikacja doty- cząca korekty sposobu wyliczania ceny za usługę operacyjnej rezerwy mocy. Nowa formuła zapew- ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Wzrost wytwarzania energii elektrycznej w elek- trowniach wiatrowych na poziomie 23,4% wydaje się znaczący. Jest on jednak dwa razy niższy niż przyrost w poprzednim okresie, tj. 2014/2013. Wynosił on wtedy aż 47,2%. Brak finalnej ustawy o OZE spowolnił przyrost nowych mocy. Wiatrowe źródła są motorem rozwoju branży OZE. Ta technologia w ostatnich latach rozwija się najszybciej. Znaczący spadek przyrostu no- wych mocy w odniesieniu do poprzednich okre- sów jest spowodowany wzrostem ryzyka w inwe- stycje OZE. Proces legislacyjny nowej ustawy o OZE trwał przez cały 2014 rok. Proponowane rozwiązania wynikające z projektu ustawy stwarzały wiele sytuacji ryzykownych dla inwestorów. W tej sytu- acji część z nich najwyraźniej zdecydowała się wstrzymać z nowymi decyzjami inwestycyjnymi. Operacyjna rezerwa mocy niewątpliwie zwiększa bezpie- czeństwo KSE. Uzbroiła PSE w narzędzie umożliwiające reagowanie na zmiany popytu. Zachęciła wytwórców do utrzymywania gotowości operacyjnej (tym samym odroczy- ła groźbę wyłączania bloków). Było to jednak możliwe kosztem 400 mln PLN i skutkowało dodatkowo wyższymi cenami SPOT oraz wyższą relacją cen PASMO/SZCZYT. nia stabilność wykonania budżetu w okresie obo- wiązywania taryfy OSP. Został również określony budżet godzinowy. Dla roku 2015 po uwzględnie- niu wskaźnika inflacji i nowych danych do modelu cena operacyjnej rezerwy mocy została skalkulo- wana na poziomie 37,28 PLN/MWh. Po wprowadzeniu operacyjnej rezerwy mocy wy- twórcy mający moce nieobjęte umowami sprzeda- ży, którzy zgłosili rezerwy do OSP, otrzymują, nie wytwarzając energii, wynagrodzenie równe cenie operacyjnej rezerwy mocy (lub niższe, aby OSP nie przekroczył budżetu godzinowego). Alternatywnie mogą starać się sprzedać energię na rynku. W tym przypadku dochodzą koszty zmienne wytwarzania, więc oferty sprzedaży muszą być odpowiednio wyższe, aby pokryć sumę kosztów stałych i zmien- nych wytwórcy. Mechanizm operacyjnej rezerwy mocy spowodował wzrost cen energii w godzinach szczytowych 7.00−22.00. Relacje cen produktów PASMO/SZCZYT oscylują obecnie na poziomie 1,32. Przed wejściem mechanizmu wynagradzania za operacyjną rezerwę mocy były one na poziomie ok. 1,15. ŹRÓDŁA WIATROWE SĄ MOTOREM ROZWOJU BRANŻY OZE.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 51 RWE Polska WYMIANA MIĘDZYSYSTEMOWA VS. MARKET COUPLING POŁĄCZENIA MIĘDZYSYSTEMOWE Polska ma fizyczne połączenia z: Niemcami, Czechami, ze Słowacją, Szwecją i z Ukrainą. Połączenia z Niemcami, Czechami i ze Sło- wacją należą do połączeń wymiany między- systemowej równoległej (synchronicznej), z kolei połączenia ze Szwecją i z Ukrainą to połączenia wymiany międzysystemowej nierównoległej (asynchronicznej). Połączenie ze Szwecją jest połączeniem stałoprądowym umożliwiającym przesył energii w obu kierunkach w zależności od potrzeb. Połączenie z Ukrainą jest wydzielo- nym połączeniem, niezsynchronizowanym z siecią Ukrainy. Przepływy dla połączeń równoległych (synchronicznych) wymuszone są prawami fizyki. Operator Systemu Przesyłowego uzgodnił z operatorami sąsiednich krajów zasady udostępniania zdolności przesyło- wych na zasadach skoordynowanych prze- targów. Zdolności są udostępniane w trybie przetargów rocznych, miesięcz- nych i dobowych. W przypadku tych połączeń rozróżniamy przekroje techniczne oraz przekroje handlo- we, które odzwierciedlają specyfikę połą- czeń. Przekroje techniczne wynikające z zestawień wzajemnych połączeń między- systemowych określają wspólny limit dla transakcji handlowych, które mają być reali- zowane przez wzajemne połączenia dwóch sąsiadujących obszarów regulacyjnych. Dostępne zdolności przesyłowe dla przekro- jów technicznych są indywidualnie wyzna- czane przez operatorów ich obszarów. Następnie publikowane są one przez biuro przetargów (prowadzone przez Cen- tral Allocation Office GmbH). Uczestnicy rynku chcący brać udział w wymianie mię- dzysystemowej składają oferty na rezerwa- cję zdolności przesyłowych na danym prze- kroju handlowym. Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu oferty rezerwacji zdolności przesyłowych jest podejmowana po wyko- naniu obliczeń (akceptowane są oferty o najwyższej cenie do limitów zdolności prze- syłowych na przekrojach technicznych). MARKET COUPLING Na połączeniu ze Szwecją funkcjonuje od- mienny mechanizm łączenia rynków zwany market coupling. Polega on na wykorzysta- niu wspólnego algorytmu kalkulacji cen dla połączonych obszarów działania giełd ener- gii (w tym przypadku Polski i Szwecji) z uwzględnieniem mocy przesyłowych zapewnionych przez operatorów systemów przesyłowych. W wyniku aukcji typu „Impli- cit” określane są najniższa cena wypadkowa na obszarze wspólnego rynku i możliwe przepływy mocy. Mechanizm ten wymusza przepływy energii z obszarów o niższych cenach do obszarów o wyższych cenach, z pełnym wykorzystaniem mocy przesyło- wych (aukcja mocy przesyłowych jest włą- czona w proces aukcji energii). Market co- upling zapewnia więc wyznaczenie optymalnego przepływu energii między połączonymi rynkami. Szwecja Niemcy Czechy Słowacja Ukraina
52 RWE Polska RWE Polska CENY ENERGII W PRZEKROJU MIĘDZYSYSTEMOWYM Ceny energii elektrycznej (EUR/MWh) w Niem- czech, Czechach i na Słowacji są na podobnym poziomie, a ich zmienność jest niemal identyczna. Ciekawie wyglądają ceny na rynku węgierskim, które podążają za zmianami na wspomnianych rynkach, ale na poziomie wyższym o ok. 10 EUR/MWh. Węgry są krajem z dużym deficytem, skazanym na znaczący import energii. Najbardziej interesujące są jednak ceny na na- szym rynku. Widzimy, że do października 2013 roku ceny w Polsce były zbieżne z cenami na- szych zachodniego i południowych sąsiadów. W późniejszym okresie obserwujemy stopniowy wzrost i oderwanie się cen w Polsce od pozio- mów cen w Niemczech czy na Słowacji i w Czechach. Początek rozchylania się cen zbie- ga się z informacjami o podjęciu decyzji o bu- dowie nowych bloków w Elektrowni Opole i o projekcie wprowadzenia mechanizmu opera- cyjnej rezerwy mocy. Spadek cen w Niemczech to głównie efekt zna- czącego udziału wspieranej energii ze źródeł odnawialnych. Widoczne zmiany cen w krótkich horyzontach czasowych to przede wszystkim efekty wpływu pojawiających się informacji o zmianach (obostrzeniach) na rynku emisji CO2. Ceny energii elektrycznej w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji i na Węgrzech 30 35 45 45 50 55 [Euro/MWh] 01.02.2013 01.02.2014 01.03.2013 01.03.2014 01.05.2013 01.05.2014 01.04.2013 01.04.2014 01.06.2013 01.06.2014 01.07.2013 01.07.2014 01.08.2013 01.08.2014 01.09.2013 01.09.2014 01.10.2013 01.10.2014 01.11.2013 01.11.2014 01.12.2013 01.12.2014 01.01.2013 01.01.2015 01.01.2014 Produkt PASMO 2015 – kwotowanie z okresu 1.01.2013 roku – 31.12.2014 roku Polska Niemcy Czechy Słowacja Węgry Źródło: Opracowanie własne na bazie danych Tradition Financial Services Ltd.
RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 53 RWE Polska Niewielka przepustowość połączeń międzysystemowych ogranicza napływ taniej energii do Polski. Tania energia z zagranicy to korzyści dla konsumentów, ale także poważne konsekwencje dla krajowych wytwórców i branży górniczej. Systematyczny wzrost produkcji energii w źródłach odnawialnych zmniejsza obszar rynku dla źródeł konwencjonalnych. Źródła OZE mają bardzo niskie koszty zmienne i wypierają z rynku znacznie droższe źródła konwencjonalne, dla których koszty paliwa i praw do emisji CO2 stanowią istotny czynnik kosztowy. Jak widzimy, interesy każdego z podmiotów rynkowych są odmienne. Energetyka systemowa chciałaby utrzymać obecny stan (chęć zakupu węgla po niskich cenach utrzymujących się na rynkach światowych). Branża górnicza chciałaby mieć zagwarantowany wolumen węgla (jest znacząca nad- produkcja) w cenach pokrywających koszty produkcji (znacznie wyższych niż ceny światowe). Branża OZE jest zainteresowana stabilnymi warunkami rozwoju w długim horyzoncie czasowym, czyli gwarancjami wsparcia. Z kolei cele Unii Europejskiej są jasno określone. Są to:  redukcja emisji CO2,  rozwój OZE,  wzrost efektywności,  tworzenie ogólnoeuropejskiego rynku energii. Pogodzenie unijnych celów z priorytetami poszczególnych sektorów rynku energii będzie stanowić duże wyzwanie. Szczególnie że cele unijne oznaczają odejście od węgla. Powsta- je zatem pytanie o rolę krajowego górnictwa w przyszłości. Próba jego ratowania poprzez przyłączenie do energetyki, wcześniej skonsolidowanej do dwóch dużych grup, prawdopodobnie nie rozwiąże problemów. Wydaje się, że ograni- czenie zdolności produkcyjnych górnictwa i kosztów wydobycia staje się nieuniknione. Redefinicji będzie jednak wymagała cała krajowa struktura wytwarzania energii elektrycz- nej nie tylko pod kątem roli rodzimych surowców w długim horyzoncie czasowym. Istotna będzie również decyzja dotycząca energetyki jądrowej. Z dzisiejszego punktu widzenia przyszłe ceny hurtowe mogą być jednak niewystar- czające, aby uzasadnić miejsce elektrowni atomowych w miksie energetycznym. Dlatego też do powstania takiej elektrowni mogą okazać się konieczne kontrakty różnicowe i/lub rynek mocy. Sytuacja może jednak zmienić się przy wzroście cen emisji CO2 oraz braku możliwości redukcji emisji o zakładane w pakiecie klimatycznym 40%. Stopniowo będzie również rosła rola gazu jako paliwa o dwukrotnie niższej emisyjności CO2 od węgla. Nie będzie to jednak tania energia, obecnie koszty produkcji dla tego typu źródeł są na poziomie powyżej 300 PLN/MWh.
54 RWE Polska RWE Polska RYNEK MOCY Wprowadzenie rynku mocy w Polsce planowane jest na rok 2020, kiedy na skutek dużej liczby wyłą- czeń starych bloków mogą pojawić się problemy z bilansem mocy. Obecnie funkcjonujący rynek jest rynkiem energii. Ceny energii elektrycznej nie pokrywają całości kosztów utrzymania mocy zainstalowanych w źró- dłach wytwórczych. Rynek mocy ma być dodatkowym mechanizmem zapewniającym opłacalność inwestycji w moce wytwórcze i utrzymanie ich na wymaganym pozio- mie rezerw. Niskie ceny energii powodują bowiem, że inwestycje w moce wytwórcze nie są opłacalne. Problem narasta wraz z rosnącym udziałem subsy- diowanej energii ze źródeł odnawialnych, które z bardzo niskimi kosztami zmiennymi wypierają z rynku źródła konwencjonalne. Krótsza praca bloków konwencjonalnych to mniej- sze ich przychody i problemy z pokryciem kosztów działalności. Teoretycznie problemu by nie było, gdybyśmy potrafili tanio magazynować duże ilości energii. Na chwilę obecną nie ma takich rozwiązań, zatem o rynku mocy mówi się coraz częściej. Razem z rynkiem mocy może działać mechanizm kontraktów różnicowych, wspierający wybrane technologie (np. gwarancje zakupu po określonej cenie energii w długim horyzoncie czasowym z elektrowni atomowych; gdy cena rynkowa jest niższa, elektrownia otrzymuje dopłatę do ceny gwarantowanej; gdy cena jest wyższa, elektrownia oddaje różnicę do poziomu ceny gwarantowanej). Doraźnymi działaniami przed wprowadzeniem rynku mocy były wdrożenie przez OSP mechani- zmu operacyjnej rezerwy mocy oraz zakup inter- wencyjnej rezerwy zimnej. CO PRZED NAMI JAKI RYNEK MOCY DLA POLSKI Jest kilka rozwiązań możliwych do wprowadze- nia, jednak najbardziej prawdopodobne jest przyjęcie modelu scentralizowanego. W modelu tym OSP, jako jedyny kupujący, doko- nuje w systemie aukcyjnym zakupu mocy (zdol- ności wytwórczych) w kontraktach rocznych i wieloletnich od wytwórców energii. Operator systemu przesyłowego certyfikuje wytwórcom oferowane moce (OSP musi mieć pewność, że oferowane moce będą dyspozycyjne). Koszty zakupu mocy przez OSP są akceptowane przez URE w taryfach OSP, a następnie przenoszone w taryfach na odbiorców (nowa płatność za moc). Rynek mocy funkcjonuje nieza- leżnie od rynku energii. JAK RYNEK MOCY WPŁYNIE NA CENY ENERGII Wytwórcy biorący udział w rynku mocy otrzymają przychody za moc dyspozycyjną oraz energię elektryczną sprzedawaną niezależnie na rynku energii. Z tego powodu teoretycznie po wprowa- dzeniu rynku mocy cena energii elektrycznej na rynku powinna obniżyć się o składnik stały kosz- tów. Nie jest on jednak w chwili obecnej w cało- ści przenoszony w cenie energii, więc można spodziewać się wzrostu cen. WRAZ Z RYNKIEM MOCY NA RYNKU MOGĄ POJAWIĆ SIĘ RÓWNIEŻ KONTRAKTY RÓŻNICOWE.
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014
Rwe 2014

Recommended

Fae polska energetyka na fali megatrendów
Fae polska energetyka na fali megatrendówFae polska energetyka na fali megatrendów
Fae polska energetyka na fali megatrendówGrupa PTWP S.A.
 
Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje
Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje
Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje Grupa PTWP S.A.
 
Ing raport energetyczny_2014_v15
Ing raport energetyczny_2014_v15Ing raport energetyczny_2014_v15
Ing raport energetyczny_2014_v15Grupa PTWP S.A.
 
Cechy społeczeństwa informacyjnego
Cechy społeczeństwa informacyjnegoCechy społeczeństwa informacyjnego
Cechy społeczeństwa informacyjnegoguesta70de9
 
Rwe study pdf-pol final 270814
Rwe study pdf-pol final 270814Rwe study pdf-pol final 270814
Rwe study pdf-pol final 270814Grupa PTWP S.A.
 
Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki
Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki
Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki CEO Magazyn Polska
 
BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...
BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...
BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...CASE Center for Social and Economic Research
 
Fae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłu
Fae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłuFae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłu
Fae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłuGrupa PTWP S.A.
 

Recommended

Fae polska energetyka na fali megatrendów
Fae polska energetyka na fali megatrendówFae polska energetyka na fali megatrendów
Fae polska energetyka na fali megatrendówGrupa PTWP S.A.
 
Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje
Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje
Fae. lewiatan. wyzwania polskiej elektroenergetyki rekomendacje Grupa PTWP S.A.
 
Ing raport energetyczny_2014_v15
Ing raport energetyczny_2014_v15Ing raport energetyczny_2014_v15
Ing raport energetyczny_2014_v15Grupa PTWP S.A.
 
Cechy społeczeństwa informacyjnego
Cechy społeczeństwa informacyjnegoCechy społeczeństwa informacyjnego
Cechy społeczeństwa informacyjnegoguesta70de9
 
Rwe study pdf-pol final 270814
Rwe study pdf-pol final 270814Rwe study pdf-pol final 270814
Rwe study pdf-pol final 270814Grupa PTWP S.A.
 
Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki
Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki
Ceny energii zagrażają konkurencyjności polskiej gospodarki CEO Magazyn Polska
 
BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...
BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...
BRE-CASE Seminarium 67 - Poland's Accession to the European Union and the Rat...CASE Center for Social and Economic Research
 
Fae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłu
Fae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłuFae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłu
Fae energia elektryczna a konkurencyjność przemysłuGrupa PTWP S.A.
 
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-plZalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-plGrupa PTWP S.A.
 
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europyPkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europyGrupa PTWP S.A.
 
BRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla Polski
BRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla PolskiBRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla Polski
BRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla PolskiCASE Center for Social and Economic Research
 
Rekomendacje energia w europie
Rekomendacje energia w europieRekomendacje energia w europie
Rekomendacje energia w europieGrupa PTWP S.A.
 
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...Polish Econimic Chamber of Renewable Energy
 
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...Polish Econimic Chamber of Renewable Energy
 
Derogacje od transformacji
Derogacje od transformacjiDerogacje od transformacji
Derogacje od transformacjiGrupa PTWP S.A.
 
Fae elementy rynku energii w polsce
Fae elementy rynku energii w polsceFae elementy rynku energii w polsce
Fae elementy rynku energii w polsceGrupa PTWP S.A.
 
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021Radpol
 
Ukryty rachunek za wegiel
Ukryty rachunek za wegielUkryty rachunek za wegiel
Ukryty rachunek za wegielGrupa PTWP S.A.
 
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_Grupa PTWP S.A.
 
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...Grupa PTWP S.A.
 
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.Forum Energii
 
Silny Śląsk w Europie
Silny Śląsk w EuropieSilny Śląsk w Europie
Silny Śląsk w EuropieGrzegorzTobiszowski
 
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziśTransformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziśGrupa PTWP S.A.
 
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutuPkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutuGrupa PTWP S.A.
 
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycjePkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycjeGrupa PTWP S.A.
 
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008Superbrands Polska
 
Plan rozwoju elektromobilności
Plan rozwoju elektromobilnościPlan rozwoju elektromobilności
Plan rozwoju elektromobilnościGrupa PTWP S.A.
 
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracyRaport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracyGrupa PTWP S.A.
 
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacjiRzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacjicoirzeszow
 
Sześciolatek w i klasie
Sześciolatek w i klasieSześciolatek w i klasie
Sześciolatek w i klasieSP114
 

More Related Content

What's hot

Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-plZalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-plGrupa PTWP S.A.
 
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europyPkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europyGrupa PTWP S.A.
 
Rekomendacje energia w europie
Rekomendacje energia w europieRekomendacje energia w europie
Rekomendacje energia w europieGrupa PTWP S.A.
 
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...Polish Econimic Chamber of Renewable Energy
 
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...Polish Econimic Chamber of Renewable Energy
 
Derogacje od transformacji
Derogacje od transformacjiDerogacje od transformacji
Derogacje od transformacjiGrupa PTWP S.A.
 
Fae elementy rynku energii w polsce
Fae elementy rynku energii w polsceFae elementy rynku energii w polsce
Fae elementy rynku energii w polsceGrupa PTWP S.A.
 
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021Radpol
 
Ukryty rachunek za wegiel
Ukryty rachunek za wegielUkryty rachunek za wegiel
Ukryty rachunek za wegielGrupa PTWP S.A.
 
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_Grupa PTWP S.A.
 
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...Grupa PTWP S.A.
 
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.Forum Energii
 
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziśTransformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziśGrupa PTWP S.A.
 
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutuPkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutuGrupa PTWP S.A.
 
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycjePkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycjeGrupa PTWP S.A.
 
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008Superbrands Polska
 
Plan rozwoju elektromobilności
Plan rozwoju elektromobilnościPlan rozwoju elektromobilności
Plan rozwoju elektromobilnościGrupa PTWP S.A.
 
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracyRaport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracyGrupa PTWP S.A.
 

What's hot (20)

Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-plZalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
Zalozenia rynku-mocy-w-polsce-–-analiza-prawna-i-ekonomiczna-coll-pl
 
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europyPkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
Pkee komentarz pkee do raportu czarna chmura europy
 
BRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla Polski
BRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla PolskiBRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla Polski
BRE-CASE Seminarium 121 - Scenariusze energetyczne dla Polski
 
Rekomendacje energia w europie
Rekomendacje energia w europieRekomendacje energia w europie
Rekomendacje energia w europie
 
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
Miejsce odnawialnych żródeł energii w polityce energetycznej Polski do roku 2...
 
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
Miejsce odnawialnych źródeł energii w polityce energicznej Polski - T.Podgajn...
 
Derogacje od transformacji
Derogacje od transformacjiDerogacje od transformacji
Derogacje od transformacji
 
Fae elementy rynku energii w polsce
Fae elementy rynku energii w polsceFae elementy rynku energii w polsce
Fae elementy rynku energii w polsce
 
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
Raport Radpolu Polacy a ciepłownictwo i środowisko 2021
 
Ukryty rachunek za wegiel
Ukryty rachunek za wegielUkryty rachunek za wegiel
Ukryty rachunek za wegiel
 
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
Analiza spoldzielnie energetyczne_2014_
 
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
Wspólne stanowisko na temat reformy systemu handlu uprawieniami do emisji co2...
 
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
Antysmogowa mapa drogowa. Czyste ciepło do 2030 roku.
 
Silny Śląsk w Europie
Silny Śląsk w EuropieSilny Śląsk w Europie
Silny Śląsk w Europie
 
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziśTransformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
Transformacja energetyczna. Przyszłość zaczyna się dziś
 
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutuPkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
Pkkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu
 
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycjePkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
Pkee. rynek mocy, czyli jak uniknąć blackoutu. szczegółówe propozycje
 
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
Case study marki RWE Stoen z Albumu Superbrands Polska 2008
 
Plan rozwoju elektromobilności
Plan rozwoju elektromobilnościPlan rozwoju elektromobilności
Plan rozwoju elektromobilności
 
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracyRaport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
Raport . wpływ energetyki wiatrowej na polski rynek pracy
 

Viewers also liked

Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacjiRzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacjicoirzeszow
 
Sześciolatek w i klasie
Sześciolatek w i klasieSześciolatek w i klasie
Sześciolatek w i klasieSP114
 
твір пунктир зно
твір пунктир знотвір пунктир зно
твір пунктир зноHelen Golovina
 
Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...
Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...
Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...RPOWSL
 
Ochrona przyrody w lp
Ochrona przyrody w lpOchrona przyrody w lp
Ochrona przyrody w lpJoanna Boisse
 
Ppdz W2
Ppdz W2Ppdz W2
Ppdz W2AMP
 
Magazyn Employer Branding Q1 2014
Magazyn Employer Branding Q1 2014Magazyn Employer Branding Q1 2014
Magazyn Employer Branding Q1 2014MJCC
 
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego Piotr Michalski
 
Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)
Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)
Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)Mrtinez86
 
Resocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicą
Resocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicąResocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicą
Resocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicąpaulinakaa113
 

Viewers also liked (20)

Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacjiRzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
Rzeszów - budynek do dowolnej adaptacji
 
Sześciolatek w i klasie
Sześciolatek w i klasieSześciolatek w i klasie
Sześciolatek w i klasie
 
Oznaczanie temperatury zpłonu
Oznaczanie temperatury zpłonuOznaczanie temperatury zpłonu
Oznaczanie temperatury zpłonu
 
твір пунктир зно
твір пунктир знотвір пунктир зно
твір пунктир зно
 
Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...
Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...
Laboratorium Badania Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych na Politechnice...
 
Kompetencje animatora_edukacja artystyczna
Kompetencje animatora_edukacja artystycznaKompetencje animatora_edukacja artystyczna
Kompetencje animatora_edukacja artystyczna
 
folder_A4_mercor_02,05,2016_EN
folder_A4_mercor_02,05,2016_ENfolder_A4_mercor_02,05,2016_EN
folder_A4_mercor_02,05,2016_EN
 
Strategie marketingowe w działalności gospodarczej
Strategie marketingowe w działalności gospodarczejStrategie marketingowe w działalności gospodarczej
Strategie marketingowe w działalności gospodarczej
 
Ochrona przyrody w lp
Ochrona przyrody w lpOchrona przyrody w lp
Ochrona przyrody w lp
 
Silnik
SilnikSilnik
Silnik
 
Ppdz W2
Ppdz W2Ppdz W2
Ppdz W2
 
Przepis prawny a norma prawna
Przepis prawny a norma prawnaPrzepis prawny a norma prawna
Przepis prawny a norma prawna
 
Park bogucki raport
Park bogucki raportPark bogucki raport
Park bogucki raport
 
Magazyn Employer Branding Q1 2014
Magazyn Employer Branding Q1 2014Magazyn Employer Branding Q1 2014
Magazyn Employer Branding Q1 2014
 
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
Badanie i diagnozowanie pacjenta dla potrzeb masażu leczniczego
 
Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)
Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)
Koncepcja zorientowana na zarządzanie jakością (zachowania organizacyjne)
 
Resocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicą
Resocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicąResocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicą
Resocjalizacja dorosłych, nieletnich w Polsce i zagranicą
 
Holandia
HolandiaHolandia
Holandia
 
Zwrot jezykowy
Zwrot jezykowyZwrot jezykowy
Zwrot jezykowy
 
Przetwarzanie mleka
Przetwarzanie mlekaPrzetwarzanie mleka
Przetwarzanie mleka
 

Similar to Rwe 2014

Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...
Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...
Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...Grupa PTWP S.A.
 
Program naprawczy kw prezentacja
Program naprawczy kw prezentacjaProgram naprawczy kw prezentacja
Program naprawczy kw prezentacjaGrupa PTWP S.A.
 
Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020
Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020
Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020Forum Energii
 
Enea 2016 1H - wyniki finansowe
Enea 2016 1H - wyniki finansowe Enea 2016 1H - wyniki finansowe
Enea 2016 1H - wyniki finansowe Enea
 
Modernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnego
Modernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnegoModernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnego
Modernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnegoForum Energii
 
IKR_PGE_12_2015_s13-17
IKR_PGE_12_2015_s13-17IKR_PGE_12_2015_s13-17
IKR_PGE_12_2015_s13-17Anna Kwolek
 
RAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdf
RAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdfRAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdf
RAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...
Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...
Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...Anna Kucharska
 
Premier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznego
Premier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznegoPremier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznego
Premier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznegoGrupa PTWP S.A.
 
Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)Enea
 
Strategia Grupy PKN Orlen 2030
Strategia Grupy PKN Orlen 2030Strategia Grupy PKN Orlen 2030
Strategia Grupy PKN Orlen 2030Grupa PTWP S.A.
 
Wpływ programu jądrowego na polską gospodarkę
Wpływ programu jądrowego na polską gospodarkęWpływ programu jądrowego na polską gospodarkę
Wpływ programu jądrowego na polską gospodarkęGrupa PTWP S.A.
 
Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)Enea
 
Polityka energetyczna Polski do 2040 r.
Polityka energetyczna Polski do 2040 r.Polityka energetyczna Polski do 2040 r.
Polityka energetyczna Polski do 2040 r.Grupa PTWP S.A.
 
Konkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznej
Konkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznejKonkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznej
Konkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznejAudytel
 
Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)Enea
 

Similar to Rwe 2014 (20)

Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...
Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...
Rwe polska. raport o rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego w polsce w 20...
 
Program naprawczy kw prezentacja
Program naprawczy kw prezentacjaProgram naprawczy kw prezentacja
Program naprawczy kw prezentacja
 
Plan naprawczy
Plan naprawczyPlan naprawczy
Plan naprawczy
 
Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020
Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020
Transformacja energetyczna w polsce. edycja 2020
 
Enea 2016 1H - wyniki finansowe
Enea 2016 1H - wyniki finansowe Enea 2016 1H - wyniki finansowe
Enea 2016 1H - wyniki finansowe
 
Modernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnego
Modernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnegoModernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnego
Modernizacja europejskiego trojkata wegla brunatnego
 
IKR_PGE_12_2015_s13-17
IKR_PGE_12_2015_s13-17IKR_PGE_12_2015_s13-17
IKR_PGE_12_2015_s13-17
 
RAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdf
RAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdfRAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdf
RAPORT_STARTUP_POLAND_2022_ENERGIA.pdf
 
Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...
Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...
Analiza-IPE-nr-1-2016-Potencjał-sektora-elektromobilności-w-Austrii-i-Szwajca...
 
Premier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznego
Premier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznegoPremier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznego
Premier donald tusk list otwarty ws. bezpieczenstwa energetycznego
 
Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 3Q - wyniki finansowe (polish)
 
Strategia Grupy PKN Orlen 2030
Strategia Grupy PKN Orlen 2030Strategia Grupy PKN Orlen 2030
Strategia Grupy PKN Orlen 2030
 
Orlen strategia 2030
Orlen strategia 2030Orlen strategia 2030
Orlen strategia 2030
 
Cała prawda o cenach prądu w Polsce
Cała prawda o cenach prądu w PolsceCała prawda o cenach prądu w Polsce
Cała prawda o cenach prądu w Polsce
 
Wpływ programu jądrowego na polską gospodarkę
Wpływ programu jądrowego na polską gospodarkęWpływ programu jądrowego na polską gospodarkę
Wpływ programu jądrowego na polską gospodarkę
 
Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1Q - wyniki finansowe (polish)
 
Polityka energetyczna Polski do 2040 r.
Polityka energetyczna Polski do 2040 r.Polityka energetyczna Polski do 2040 r.
Polityka energetyczna Polski do 2040 r.
 
Pkee stanowisko
Pkee stanowiskoPkee stanowisko
Pkee stanowisko
 
Konkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznej
Konkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznejKonkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznej
Konkurencja na rynku sprzedaży energii elektrycznej
 
Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)
Enea 2017 1H - wyniki finansowe (polish)
 

More from Grupa PTWP S.A.

Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdfRaport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdfGrupa PTWP S.A.
 
inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa Grupa PTWP S.A.
 
Prezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdfPrezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdfGrupa PTWP S.A.
 
System Kverneland Pudama
System Kverneland PudamaSystem Kverneland Pudama
System Kverneland PudamaGrupa PTWP S.A.
 
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdfAneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdfProjekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...Grupa PTWP S.A.
 
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdfOFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdfProjekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdfGrupa PTWP S.A.
 
ranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdfranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdfDo_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022 Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022 Grupa PTWP S.A.
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfGrupa PTWP S.A.
 

More from Grupa PTWP S.A. (20)

Raport ING i EEC
Raport ING i EECRaport ING i EEC
Raport ING i EEC
 
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdfRaport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
 
inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa
 
Prezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdfPrezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdf
 
Prezentacja inwestorska
Prezentacja inwestorskaPrezentacja inwestorska
Prezentacja inwestorska
 
System Kverneland Pudama
System Kverneland PudamaSystem Kverneland Pudama
System Kverneland Pudama
 
Optima SX PUDAMA
Optima SX PUDAMAOptima SX PUDAMA
Optima SX PUDAMA
 
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdfAneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
 
Rozporządzenie.pdf
Rozporządzenie.pdfRozporządzenie.pdf
Rozporządzenie.pdf
 
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdfProjekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
 
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
 
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdfOFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
 
apel-1674132880.pdf
apel-1674132880.pdfapel-1674132880.pdf
apel-1674132880.pdf
 
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdfProjekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
 
ranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdfranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdf
 
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdfDo_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
 
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022 Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
 
Pismo do RPO.pdf
Pismo do RPO.pdfPismo do RPO.pdf
Pismo do RPO.pdf
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdf
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdf
 

Rwe 2014

  • 1. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU RWE Polska
  • 2. II RWE Polska RWE Polska DLACZEGO RWE? RWE należy do pięciu największych firm energetycznych w Europie. Specjalizuje się w wytwarzaniu, przesyle, dystrybucji oraz sprzedaży energii elektrycznej i gazu. RWE zatrudnia 66 tys. osób, zaopatruje więcej niż 16 mln Klientów w energię elektryczną i ponad 7 mln Klientów w gaz. RWE jest największym producentem energii w Niemczech i trzecim co do wielko- ści w Wielkiej Brytanii. Obecne jest także w Europie Środkowej. Działa nie tylko w Polsce, lecz także w Czechach, na Słowacji i na Węgrzech. Największymi firma- mi należącymi do RWE w Polsce są RWE Polska – odpowiedzialna wspólnie ze spółką RWE East za wsparcie rozwoju koncernu w Polsce, sprzedająca energię ok. 900 tys. Klientów – a także firma RWE Stoen Operator, zarządzająca warszaw- ską siecią elektroenergetyczną. Dodatkowo w Polsce działa spółka RWE Group Business Services Polska (RWE GBS Polska) odpowiedzialna za procesy obsługi wewnętrznej koncernu RWE w zakresie rachunkowości, finansów i innych proce- sów biznesowych, a także obszaru IT. Do RWE w Polsce należą również farmy wiatrowe o łącznej mocy 197 MW.
  • 3. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 3 RWE Polska Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce, to kolejna odsłona raportu dotyczącego najistot- niejszych i najciekawszych zagadnień, które wy- darzyły się na rynku energii elektrycznej i gazu w Polsce w ubiegłym roku i które rzutować będą na jego kształt w kolejnych latach. Od 2010 roku opracowujemy podsumowanie 12 miesięcy poprzedzających wydanie raportu w postaci kalendarium, w którym eksperci RWE uwzględniają w zwięzłej formie najważniejsze wydarzenia wpływające na kondycję rynku ener- getycznego i gazowego w kraju. Tegoroczną edycję raportu przygotowaliśmy dla Państwa w zupełnie nowej formie. Nasi eksperci przeanalizowali dla Państwa szcze- gółowo trendy na rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego z 2014 roku. Jedną z najbardziej istotnych tendencji na rynku energii w ubiegłym roku była na pewno zmien- ność cen zarówno na rynku SPOT, jak i rynku terminowym. Wahania te, których przyczyną PRZEMYSŁAW MĘŻYŃSKI Dyrektor Pionu Klientów Biznesowych RWE Polska S.A. jest między innymi praca mniej stabilnych źró- deł OZE, powodują, że operowanie na rynku jest i nadal będzie obarczone ryzykiem zmiany ceny energii. Dodatkowo wdrożenie Operacyjnej Rezerwy Mocy, wzrost cen uprawnień do emisji CO2 oraz konieczność inwestycji w nowe moce wytwórcze doprowadziły do wzrostu cen energii elektrycznej. Ze względu na to, że rynek w Polsce pozostaje dość mocno odizolowany od rynków sąsiednich, brakuje możliwości importu tańszej energii z zagranicy. Przed nami zatem kolejne wyzwanie integracji polskiego rynku, które będzie wiązało się z koniecznością rozbudowy infrastruktury oraz wdrożenia mechanizmów market coupling. Za znaczące na rynku energii elektrycznej w kraju uznać należy także brak przejrzystości w obszarze certyfikatów oraz przywrócenie wsparcia dla źródeł kogeneracyjnych energii, które zapewniła nowelizacja prawa energetycznego.
  • 4. 4 RWE Polska RWE Polska Z kolei na rynku gazu ziemnego w 2014 roku największe znaczenie miała realizacja obliga giełdowego, która zauważalnie wpłynęła na wzrost płynności na giełdzie. Mimo że popyt i podaż gazu ziemnego w dalszym ciągu pozosta- ją mocno scentralizowane, na rynku pojawiają się nowi sprzedawcy. Sprzyjać to będzie dalszemu rozwojowi rynku zarówno hurtowego, jak i detalicznego. Pamiętać należy, że rynek gazu ziemnego podle- ga cały czas stopniowej deregulacji i niewątpli- wym wyzwaniem dla jego rozwoju będą bariery legislacyjne. Problem ten dotyczy głównie bra- ku zwolnienia z taryfikowania gazu sprzedawa- nego odbiorcom końcowym. Ponadto rok 2014 był kolejnym etapem rozbu- dowy infrastruktury przesyłowej (m.in. udostęp- niono rewers na gazociągu Jamał, co umożliwiło import gazu z kierunku zachodniego; w przy- szłości planowane są także oddanie terminalu LNG oraz rozbudowa łącznika w Cieszynie). Działania te przyczyniać się będą do zwiększe- nia bezpieczeństwa dostaw gazu oraz dywersy- fikacji ich kierunków. W konsekwencji zmiany wymagać będą rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy. Tymczasem barierą dla liberalizacji pozostaje nadal ustawa o „zapasach”, na mocy której istnieje obowiązek tworzenia zapasów gazu ziemnego uzależniony od ilości importowanego gazu. Niestety kompleksowość zagadnień związanych z rozwojem rynku energii i gazu w Polsce i na świecie stawia ciągłe wyzwania przed Klientami. Do tego dochodzi również specyfika branży, w której działają odbiorcy. Powoduje to, że ujęcie w raporcie wszystkich trudności i prezentacja możliwych rozwiązań zarówno zakupu, jak i efektywnego wykorzysta- nia energii i gazu nie są możliwe. W związku z tym zachęcamy wszystkich zaintere- sowanych rozwojem polskiego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz zmagających się z wyzwaniami, które ten rynek stawia, do kon- taktu z ekspertami RWE, będącymi specjalistami w zakresie zakupu i sprzedaży energii i gazu. Życzę ciekawej lektury!
  • 5. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 5 RWE Polska SPIS TREŚCI SŁOWNIK SKRÓTÓW 7 Słownik skrótów 1 RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE 10 Rynek energii elektrycznej w Polsce – SPOT 14 Rynek terminowy (RTT) 2 RYNEK GAZU W POLSCE 22 Rynek gazu w Polsce 3 RYNEK PRAW MAJĄTKOWYCH 34 Prawa majątkowe (PMOZE_A) 40 Prawa majątkowe kogeneracyjne (PMEC, PMGM, PMMET) 43 Prawa majątkowe świadectwa efektywności energetycznej (PMEF) 44 Fundamenty 4 KALENDARIUM 60 Rynek energii elektrycznej 62 Rynek gazu 5 PRODUKTY OPARTE NA MECHANIZMACH RYNKOWYCH 66 Produkty energetyczne 69 Produkty gazowe ZASTRZEŻENIA PRAWNE 70 Zastrzeżenia prawne
  • 7. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 7 RWE Polska EEX European Energy Exchange EUA European Union Allowances, jednost- ka emisji uprawniająca do emisji 1 tony CO2 KSE Krajowy System Elektroenergetyczny LNG Liquefied Natural Gas, skroplony gaz ziemny OREO Operator Rozliczeń Energii Odnawialnej OSD Operator Systemu Dystrybucyjnego OSP Operator Systemu Przesyłowego OZE Odnawialne Źródła Energii PMEC prawa majątkowe do świadectw po- chodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w pozostałych jed- nostkach kogeneracyjnych PMEF prawa majątkowe świadectwa efek- tywności energetycznej PMGM prawa majątkowe do świadectw po- chodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w kogeneracji opala- nej paliwami gazowymi lub o łącznej zainstalowanej mocy elektrycznej do 1 MW PMMET prawa majątkowe do świadectw po- chodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w kogeneracji opala- nej metanem uwalnianym i ujmowa- nym przy dołowych robotach górni- czych w czynnych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego lub gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy SŁOWNIK SKRÓTÓW PMOZE prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii elek- trycznej wyprodukowanej w OZE, której określony w świadectwie pochodzenia okres produkcji roz- począł się przed 1 marca 2009 roku PMOZE_A prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii elektrycz- nej wyprodukowanej w OZE, której określony w świadectwie pocho- dzenia okres produkcji rozpoczął się od 1 marca 2009 roku TGE Towarowa Giełda Energii toe tona oleju ekwiwalentnego URE Urząd Regulacji Energetyki RDB Rynek Dnia Bieżącego RDBg Rynek Dnia Bieżącego gazu RDN Rynek Dnia Następnego, zwany także rynkiem SPOT RDNg Rynek Dnia Następnego gazu RTT Rynek Towarowy Terminowy RTTg Rynek Towarowy Terminowy gazu
  • 10. 10 RWE Polska RWE PolskaRWE Polska W roku 2014 ceny energii elektrycznej oderwały się od niespodziewanie niskich poziomów z roku poprzedniego i charakteryzowały się tendencją wzrostową. Trendowi towarzyszyły duża dynamika zmian i bardzo wysokie wahania cen godzinowych. RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE – RYNEK SPOT RYNEK DNIA NASTĘPNEGO (RDN) Średnia cena godzinowa Rynku Dnia Następnego na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) wyniosła 179,86 PLN/MWh. Oznacza to wzrost o 17% rok do roku. Godziny szczytowe (w dni robocze, od 8. do 22. godziny doby włącznie) cechowały się jeszcze większą dynamiką zmian. Średnia cena dla godzin szczytowych wyniosła 232,17 PLN/MWh i był to wzrost o 31% w relacji do roku 2013. Tempo wzrostów w roku 2014 rosło wraz z kolejny- mi kwartałami. Najniższy wzrost cen, wynoszący 1,3% w stosunku do analogicznego kwartału roku poprzedniego, zaobserwowano w I kwartale, którego cena ukształtowała się na poziomie 161,26 PLN/MWh. II oraz III kwartał cechowały się podobnym przyrostem cenowym wynoszącym 18%, w ramach którego średnie ceny osiągnęły A Wzrost cen energii elektrycznej na rynku RDN (nazywanym rynkiem SPOT) Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl +17% Średnia godzinowa cena +31% Średnia godzinowa cena w godzinach szczytowych TWh PLN/MWh 2,4 2,0 2,1 2,0 1,9 1,7 2,0 1,8 1,7 2,1 2,0 2,1 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 157,0 0,0 130 140 150 160 170 180 190 200 210 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 163,0 163,9 186,7 166,1 175,4 200,7 171,4 198,2 192,2 209,5 174,0 Cena SPOT w 2014 roku vs. wolumen obrotu
  • 11. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 11 RWE Polska +/-20%Zmienność cen 11 poziom 175,97 PLN/MWh w II kwartale i 190,02 PLN/MWh w III kwartale. IV kwartał cechował największy wzrost cen. Średnia cena wyniosła 191,73 PLN/MWh i był to wzrost o 30,9% w porównaniu z IV kwartałem roku 2013. Wzrostowi cen na Rynku Dnia Następnego towa- rzyszyła znaczna zmienność, która przy porówna- niu średnich miesięcznych cen przekraczała nawet poziom 30 PLN/MWh. Rynek stał się tym samym bardziej ryzykowny i mniej przewidywalny. Wzrost cen oraz ich znacząca zmienność mogą istotnie zwiększyć koszty bilansowania. Niezwykle ważna staje się więc kontraktacja odpowiednio celnie zaprognozowanego wolumenu zapotrzebo- wania – zarówno w wymiarze całkowitego zużycia, jak i profilu godzinowego. Wolumen obrotu +7% Rynek Dnia Bieżącego pozwala członkom Towa- rowej Giełdy Energii korygować pozycje kontrak- towe w trakcie doby realizacji dostaw energii (na trzy godziny przed fizyczną dostawą). Z roku na rok poprawia się nieco płynność w tym segmencie. W roku 2014 wolumen obrotu na RDB wyniósł 85,4 GWh i był wyższy o 62% w stosunku do roku 2013. Zgodnie z danymi TGE w 2014 roku łączny wolu- men obrotu energią elektryczną na rynku SPOT wyniósł 23,7 TWh, co stanowi wzrost o 7% w porównaniu z 2013 rokiem. RYNEK DNIA BIEŻĄCEGO (RDB) Dopasowanie kontraktowanej energii do rzeczywi- stego profilu zużycia jest jednym z istotnych czynni- ków wpływających na koszty dostarczanej energii. Wiedza na temat indywidualnej charakterystyki zużycia energii znacząco redukuje wpływ wahań cen rynkowych na finalne koszty energii.
  • 12. 12 RWE Polska RWE Polska POWODY WZROSTU CEN ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA RYNKU SPOT Na wzrost cen wpłynęły w dużym stopniu opłata za operacyjną rezerwę mocy oraz nieplanowane ubytki mocy dyspozycyjnej dostępnej w Krajowym Systemie Energetycznym (KSE). OPERACYJNA REZERWA MOCY Wprowadzony z początkiem roku 2014 mechanizm operacyjnej rezerwy mocy polegający na wynagra- dzaniu wytwórców odpowiednią opłatą za utrzymy- wanie w systemie pewnego poziomu dostępnej mocy spowodował zmniejszenie ilości energii do- stępnej na rynku SPOT. W rezultacie była to istotna przyczyna wzrostu cen. Wprowadzenie takiego mechanizmu było jednak konieczne, aby zapewnić gwarancje bezpieczeństwa dostaw. DOSTĘPNA MOC DYSPOZYCYJNA W KSE Wysokie ceny na Rynku Dnia Następnego w 2014 roku były również wynikiem ubytków mocy dyspo- zycyjnej. Pierwszym poważnym zaskoczeniem dla wielu uczestników rynku był poziom cen odnotowa- ny 25 kwietnia, wówczas średnia cena pasma wy- niosła 278,01 PLN/MWh, a ceny w poszczególnych godzinach szczytowych momentami osiągały po- ziomy ponad 800 PLN/MWh. Przyczyną takiego wyskoku cenowego były ubytki mocy w systemie na poziomie 6,3 GW, z czego ok. 1,5 GW nie było ujęte we wcześniejszych planach. Do podobnych zdarzeń dochodziło również w kolej- nych miesiącach – w czerwcu, lipcu, sierpniu – w których ceny przekraczały coraz to wyższe grani- ce, dochodząc w pojedynczych godzinach do poziomów ponad 1000 PLN/MWh. Uczestnicy ryn- ku powoli przyzwyczajali się do nowej sytuacji i starali się jak najszybciej reagować w przypadku prognoz mówiących o możliwych niedoborach mocy w systemie. Ceny na rynku SPOT stawały się coraz to mniej przewidywalne. Najwyższe poziomy Do takiego poziomu ubytki mocy dyspozycyjnej wywindowały ceny energii w poszczególnych godzinach szczytowych cenowe zostały osiągnięte na przełomie listopada i grudnia. 3 grudnia 2014 roku średnia cena dobo- wa wyniosła 408,34 PLN/MWh, a za niektóre godziny szczytowe maklerzy byli w stanie zapłacić po 1300 PLN/MWh. Z tak wysokimi cenami mieli- śmy do czynienia w przypadku pojawiających się informacji o wyłączeniach dużych bloków należą- cych między innymi do elektrowni w Bełchatowie, Kozienicach, Łagiszy i Pątnowie. GENERACJA WIATROWA Na kształtowanie się cen miała również duży wpływ generacja wiatrowa. W ujęciu rocznym generacja wiatrowa wzrosła o ponad 23% wzglę- dem roku 2013 i ukształtowała się na poziomie ponad 7 TWh. Dodatkowo rozkład ilości energii wyprodukowanej z farm wiatrowych w poszczegól- nych miesiącach okazał się różny względem roku 2013. Dlatego też uzależniona od warunków pogo- dowych generacja wiatrowa w połączeniu z no- wym mechanizmem operacyjnej rezerwy mocy oraz licznymi ubytkami mocy dyspozycyjnej regu- larnie wpływały na wahania cen na rynku SPOT. Wzrost generacji wiatrowej +23% r/r 1000 PLN/MWh
  • 13. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 13 RWE Polska CZYNNIKI ŁAGODZĄCE WZROST CEN BRAK ZNACZĄCYCH IMPULSÓW DO WZROSTU CEN ZE STRONY POPYTOWEJ Zapotrzebowanie na energię elektryczną w KSE pozostaje na podobnym poziomie. Według danych KSE roczne zapotrzebowanie ukształtowało się na poziomie 158,7 TWh i było wyższe zaledwie o 0,49% niż w roku 2013. Miesiącami, w których można było zaobserwować największe rozbieżno- ści pomiędzy latami 2013 i 2014, były marzec oraz maj. W marcu 2014 roku zużycie energii w KSE było niższe o 3,3% niż w roku poprzednim. Miało to związek z warunkami atmosferycznymi, które były znacznie łagodniejsze niż rok wcześniej. Średnia temperatura dla tego miesiąca (dane dla Warszawy) była wyższa aż o 8,8°C. Przeciwna sytuacja miała miejsce w maju. W ro- ku 2014 zużycie energii wyniosło 12 645 GWh i było wyższe o 406 GWh (wzrost o 3,3%) niż w roku 2013. RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ STAJE SIĘ CORAZ BARDZIEJ WYMAGAJĄCY Bardzo duża rozpiętość cen oraz częste amplitudy cenowe na rynku SPOT, z jakimi mieliśmy do czynienia w roku 2014, świadczą o tym, że rynek staje się coraz bardziej skomplikowany i trudniejszy do analizy. Kolej- ne lata mogą charakteryzować się podobnymi sytu- acjami. Między innymi wraz z rozwojem Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) na rynku będzie pojawiała się coraz większa zmienność. Potwierdzają to również doświadczenia innych rynków europejskich. Ponadto wzrośnie rola zarządzania popytem i poda- żą energii w celu optymalizacji jej kosztów. Dotyczy to każdego uczestnika rynku. Ryzyko kosztów nie- zbilansowania rośnie – zarówno na poziomie KSE, portfeli spółek energetycznych, jak i poszczegól- nych Klientów. Klient końcowy może ograniczyć Zapotrzebowanie w Krajowym Systemie Elektro- energetycznym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.pse.pl +0,49% r/rPopyt pozostaje na podobnym poziomie RWE POLSKA DYSPONUJE SZEROKĄ GAMĄ PRODUKTÓW POZWALAJĄCYCH NA ELASTYCZNE I OPTYMALNE DOPASOWANIE ZAKUPU ENERGII DO PROFILU ZUŻYCIA KLIENTA. ryzyko kosztów niezbilansowania (tym samym opty- malizację swoich kosztów energii) poprzez zakup produktów odpowiadających rzeczywistemu profi- lowi zużycia oraz dobór odpowiedniej strategii zaku- pu dostosowanej do indywidualnej ekspozycji na ryzyko. 2013 2014 GWh styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 2200 2700 2450 2950 3200 3450 3700 0,49%
  • 14. 14 RWE Polska RYNEK TERMINOWY (RTT) BRynek terminowy w 2014 roku charakteryzował się trendem wzrostowym. Znaczącą zmianą odnotowaną w cenach produktów rynku terminowego była zmiana relacji ceny produktu EUROSZCZYT do ceny produktu PASMO. Ceny produktu obejmującego godziny szczytowe rosły dynamiczniej, osiągając większą rozpiętość cenową pomiędzy minimalną a maksymalną wartością odnotowaną na rynku w roku 2014. Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl KONTRAKTY TYPU PASMO (TZW. BASE) Średnia cena dla kontraktu rocznego typu PASMO (tj. dostawa stałej ilości energii przez pełne 24 godziny w danym okresie) na Towaro- wej Giełdzie Energii z dostawą na rok 2015 wy- niosła 168,12 PLN/MWh i była wyższa o 9,5% od ceny kontraktów zawieranych na TGE na rok 2014. Średnia cena PASMA na rok 2015 +9,5% r/r Najwyższa cena zanotowana dla produktu BASE_Y-2015 to 203,00 PLN/MWh. W tej cenie została zrealizowana pierwsza transakcja na TGE dla tego typu produktu. Miało to miejsce 4 paź- dziernika 2012 roku (tj. ponad dwa lata przed dostawą). Najniższą ceną dla produktu BASE_Y-2015 było 149,65 PLN/MWh. Transakcja ta została zrealizo- wana 10 lipca 2013 roku (tj. półtora roku przed rozpoczęciem dostaw). W okresie tym wszystkie ceny, zarówno na rynku SPOT, jak i terminowym, osiągały bardzo niskie poziomy, z jakimi rynek Wzrosty cen dla kontraktów terminowych na energię elektryczną TWh PLN/MWh styczeń obrótdo końca2013r. luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 160,86 158,04 164,52 164,86 165,29 165,06 167,77 173,57 172,94 173,22 170,42 173,82 175,47 0,0 130 140 150 160 170 180 0,5 10,0 15,0 20,0 25,0 14,6 8,6 7,59,2 10,7 10,4 2,8 6,4 10,37,7 5,29,5 5,8 Średnie miesięczne ceny forward BASE_Y-15 vs. wolumen obrotu
  • 15. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 15 RWE Polska KONTRAKTY TYPU EUROSZCZYT (TZW. PEAK) Średnia cena EUROSZCZYTU +22,1% r/r nie miał do czynienia od kilku lat. Tak duża rozpiętość cenowa jest splotem wielu czynni- ków wpływających na rynek. Zmieniająca się struktura wytwarzania, ryzyka regulacyjne, sytuacja gospodarcza kraju, poziom zakontrak- towania uczestników rynku i dynamika cen na rynku paliw sprawiają, że w różnych okresach cena energii jest wyznaczana inaczej. W trakcie roku 2014 ceny dla produktu PASMO z dostawą na rok 2015 poruszały się w trendzie wzrostowym w przedziale od 156,15 PLN/MWh do 177,00 PLN/MWh. Na wzrost cen miały wpływ operacyjna rezerwa mocy, uprawnienie do emisji CO2 oraz konieczność inwestycji w nowe moce wytwórcze (wyjaśnienie w dalszej części raportu). DUŻA ROZPIĘTOŚĆ CEN Cena minimalna 149,65 PLN/MWh Cena minimalna 178,50 PLN/MWh Cena maksymalna 203,00 PLN/MWh Cena maksymalna 235,00 PLN/MWh W przypadku kontraktów rocznych typu EUROSZCZYT (od 8. do 22. godziny doby włącznie, w dni robocze) średnia cena na TGE ukształtowała się na poziomie 220,92 PLN/MWh i była o 22,1% wyższa od ceny kontraktów typu EUROSZCZYT zawieranych z dostawą na rok 2014. PEAK_Y-2015 był notowany najniżej w lipcu 2013 roku, a jego cena wyniosła wówczas 178,50 PLN/MWh (tj. półtora roku przed dosta- wą). Maksimum zostało osiągnięte 28 lipca 2014 roku (tj. pół roku przed dostawą). Wówczas cena dotarła aż do 235,00 PLN/MWh. W okresie całego roku 2014 ceny produktu szczytowego poruszały się w zakresie od 191,00 PLN/MWh do 235,00 PLN/MWh. Do momentu osiągnięcia wspomnianego wcze- śniej maksimum dominował dynamiczny trend wzrostowy. Po dotarciu cen do górnego pułapu ceny dla produktu EUROSZCZYT wykazywały jeszcze znaczne wahania, spadając w okolice 220,00 PLN/MWh, a następnie powracając na poziomy powyżej 231,00 PLN/MWh.
  • 16. 16 RWE Polska RWE Polska Relacja cen PASMA i EUROSZCZYTU względem siebie może znacząco wpływać na finalną cenę energii dla Klienta końcowego. Cena EUROSZCZYTU odzwierciedla cenę energii w godzinach o największym zapotrzebowaniu w KSE. Z kolei cena PASMA to cena stałego odbioru energii w każdej godzinie doby. Każdy Klient ma swój indywidualny godzinowy profil zużycia energii. Energia zużywana w godzinach szczytowych będzie więc droższa, a energia zużywana w godzinach pozaszczytowych – tańsza. Cena końcowa, płacona przez Klienta, jest więc wypad- kową cen produktów PASMO i EUROSZCZYT. Dostosowując lub zmieniając godzinowy profil zapotrzebowania, Klienci mogą znacząco wpłynąć na koszt dostarczanej energii. Wzrost ceny EUROSZCZYT będzie więc szczególnie odczuwalny dla Klientów zużywających energię w godzinach szczytowych. ZNACZĄCY WZROST RELACJI CENY PRODUKTU PASMO VS. EUROSZCZYT Analizując ceny kontraktów typu PASMO i EUROSZCZYT, warto zwrócić uwagę na znaczną zmianę relacji względem siebie tych produktów. W przypadku kontraktów zawieranych z dostawą na rok 2014 relacja ta wynosiła średnio 1,17 (tj. PEAK droższy od BASE o 17%), z kolei w przy- padku kontraktów zawieranych z dostawą na rok 2015 stosunek PEAK do BASE wyniósł aż 1,31 (tj. PEAK droższy od BASE o 31%). Wzrost cen w godzinach szczytowych spowodowa- ny był w dużej mierze wprowadzeniem mechani- zmu operacyjnej rezerwy mocy. Rosnące obroty produktu PASMO świadczą o dal- szym rozwoju polskiego rynku energii. Obserwujemy jednak rosnące oczekiwania uczest- ników rynku dotyczące większej płynności i do- stępności również innych notowanych produktów. Potwierdzają to także doświadczenia oraz trendy zaobserwowane na innych rynkach europejskich. Obrót energią elektryczną na Towarowej Giełdzie Energii dla produktu BASE_Y-2015 wyniósł 108,7 TWh, co oznacza wzrost o 8,5% r/r w stosunku do analogicznego produktu BASE_Y-2014. Świadczy to o rosnącej płynności rynku dla produk- tu typu BASE, tj. dostępności tego typu profilu zużycia energii. Wzrost obrotów nie jest jednak odnotowywany dla wszystkich produktów. Dla produktu PEAK_Y-2015 obrót wyniósł 11,7 TWh i była to taka sama wielkość jak w przypadku kontraktów tego typu zawieranych na rok 2014. Dodatkowo produkt PEAK jest oferowany z opóźnieniem względem produktu BASE. W tym przypadku rynek nie podąża za oczekiwaniami Klientów, którzy coraz częściej i chętniej chcą kontrakto- wać energię z większym wyprzedzeniem. Doświadczenia innych rynków europejskich (np. niemieckiego lub brytyjskiego) pokazują, że płynność i dostępność notowanych produktów Wzrost obrotów na produkcie PASMO +8,5% Znaczący wzrost relacji ceny PASMO vs. EUROSZCZYT +14% WSKAŹNIK OBROTÓW VS. ZAPOTRZEBOWANIE: POLSKA 110% VS. NIEMCY 300% – PORÓWNANIE TGE VS. EEX nawet z odległymi terminami dostawy jest jednym z kluczowych czynników napędzających konkuren- cyjny rynek energii. Obroty energią na tych rynkach przewyższają real- ne zapotrzebowanie krajowe kilkakrotnie. Oznacza to, że energia jest w obrocie kilkakrotnie, zanim zostanie finalnie zużyta. Wynika to z chęci zabez- pieczania swojej pozycji również w dłuższym prze- dziale czasowym. DLACZEGO RELACJA CENY PASMA DO EUROSZCZYTU JEST TAK ISTOTNA?
  • 17. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 17 RWE Polska Płynność i dostępność produktów na kolejne lata dosta- wy pozostają w dalszym ciągu na relatywnie niskim pozio- mie i ograniczają się do produktu rocznego PASMO. Kontrak- ty typu EUROSZCZYT są przedmiotem handlu dopiero w okresie roku przed dostawą. Brak płynności stwarza szcze- gólnie problemy przy chęci kontraktacji w horyzoncie czaso- wym sięgającym czterech lub pięciu lat. Podobne trendy cenowe towarzyszyły kontrak- tom zawieranym na kolejne lata. Pierwsze trans- akcje dla kontraktu typu PASMO z dostawą na rok 2016 miały miejsce w maju 2013 roku, a ich cena wynosiła ok. 156,00 PLN/MWh. Na koniec roku 2014 produkt ten wyceniany był w okolicach 181,00 PLN/MWh. Na rynku pojawi- ły się już pierwsze kontrakty na rok 2017, któ- rych cena na Towarowej Giełdzie Energii w roku 2014 oscylowała w granicach 188,00 PLN/MWh. KONTRAKTY TERMINOWE NA KOLEJNE LATA
  • 18. 18 RWE Polska RWE Polska Przyczyny wzrostu cen to m.in.: opłata za opera- cyjną rezerwę mocy, wzrost cen CO2 i koniecz- ność nakładów inwestycyjnych na budowę no- wych mocy wytwórczych. OPERACYJNA REZERWA MOCY Wzrost cen na Rynku Dnia Następnego spowo- dowany wprowadzeniem dopłat dla wytwórców za utrzymywanie w systemie odpowiedniego poziomu dostępnej mocy wpłynął również na notowania kontraktów terminowych. Dynamicz- ne wzrosty były charakterystyczne przede wszystkim dla kontraktów typu EUROSZCZYT, jednocześnie wpływając na wzrost średniej ceny PASMA. UPRAWNIENIA DO EMISJI CO2 Drugim istotnym czynnikiem, który wpłynął na wzrost notowań energii konwencjonalnej na rynku terminowym, były ceny CO2. W grudniu 2013 roku Parlament Europejski wprowadził tzw. backloading polegający na zawieszeniu części darmowych uprawnień do emisji CO2. Po tej de- PRZYCZYNY WZROSTU CEN cyzji ceny CO2 z poziomów poniżej 5 EUR/t stop- niowo wzrosły do poziomów ok. 7 EUR/t. Polska − jako kraj, w którym wytwarzanie w dużej mierze oparte jest na węglu − odczuwa skutki takiego rozwiązania, a wzrost cen CO2 odbił się na wzro- ście cen energii elektrycznej. BUDOWA NOWYCH MOCY WYTWÓRCZYCH To nadal kluczowy i szeroko dyskutowany czynnik wpływający na wzrost cen. Potrzeby polskiej ener- getyki związane są z koniecznością budowy no- wych mocy wytwórczych, aby zastąpić stare i coraz mniej rentowne bloki, które będą w najbliższych latach wyłączane. Aby zachować ciągłą i bezpiecz- ną pracę systemu, w miejscu wyłączanych bloków muszą powstawać nowe. Wiąże się to z miliardo- wymi nakładami finansowymi, które muszą zostać odzwierciedlone w cenach energii elektrycznej. W związku ze spodziewanym rozwojem rozproszo- nych i mniej stabilnych źródeł odnawialnych KSE będzie wymagał równolegle rozbudowy mocy regulacyjnych. A konwencjonalna generacja ener- gii będzie musiała spełniać coraz bardziej rygory-
  • 19. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 19 RWE Polska styczne cele redukcji emisji (m.in. z tego wynika plan budowy elektrowni jądrowej). Z przeprowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) raportu o planach inwestycyjnych na lata 2014–2028 wynika, że przedsiębiorstwa wytwórcze planują oddanie ponad 18 GW nowych mocy wytwórczych, które powinny pokryć prognozowane zapotrzebowanie w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Raport opiera się jednak na planowanych inwe- stycjach przedsiębiorstw energetycznych, których realizacja może nie dojść do skutku. Spadek cen energii na rynku hurtowym w ostatnich latach spowodował, że w stosunku do planów z roku 2011 przedsiębiorstwa ener- getyczne zredukowały swoje zamierzenia inwe- stycyjne o 11,5 GW. Obecne ceny na rynku hurtowym (pomimo wzrostów) pozostają w dalszym ciągu na pozio- mie niewystarczającym do sfinansowania no- wych elektrowni. Z tego powodu trwają dalsze prace nad wdrożeniem w Polsce rynku mocy, który oprócz opłaty za energię miałby wprowa- dzić również opłatę za udostępnioną moc. JAK UNIKNĄĆ WYSOKICH CEN ENERGII? KONTRAKTACJA W TRANSZACH SPOSO- BEM NA UZYSKANIE OPTYMALNEJ CENY DLA KLIENTÓW Rynek charakteryzuje się dużą zmiennością cen. Trud- no jest określić trendy długoterminowe. Każdego roku pojawiają się nowe, wcześniej niespodziewane czynni- ki wpływające na większy lub mniejszy wzrost bądź spadek cen. Klienci podążający za rynkiem energii powinni rozważyć rozpoczęcie kontraktacji na kolejne lata. Warto skorzystać z produktów dających możli- wość dokonania zakupu w kilku transzach. Korzystając z tej możliwości, unika się ryzyka zakupu po cenach w ich najwyższym punkcie. Klienci, którzy przy kontraktacji na rok 2015 wybrali produkt transzowy, mieli szansę nabycia energii elek- trycznej na poziomie 150,00 PLN/MWh za produkt typu PASMO, jak również po cenach powyżej 170,00 PLN/MWh. Uzyskali w ten sposób średnią cenę na poziomie o wiele bardziej korzystnym niż Klienci, któ- rzy pozostawili decyzję o zakupie na koniec roku 2014.
  • 22. 22 RWE Polska RWE PolskaRWE Polska Rok 2014 był drugim pełnym rokiem obrotu gazem ziemnym na Towarowej Giełdzie Energii. Można powiedzieć, że miał dwa bardzo odmienne oblicza. Bardzo spokojną pierwszą część roku oraz niezwykle dynamiczną drugą. RYNEK GAZU W POLSCE Z jednej strony był to rok ogromnych zawirowań na arenie politycznej, z drugiej − w Polsce zaszło wiele ważnych zmian legislacyjnych, które były kolejnym krokiem w kierunku dalszej liberalizacji rynku gazu i napędzały obrót błękitnym pali- wem na parkietach TGE. Warto podkreślić, że rynek gazu rządzi się innymi prawami niż rynek energii elektrycznej. Producentów gazu jest niewielu, dlatego sytuacja geopolityczna odgry- wa olbrzymią rolę w kształtowaniu się podaży oraz cen surowca, także na TGE. Całkowity wolumen wszystkich transakcji zawar- tych w 2014 roku na wszystkich rynkach gazu Towarowej Giełdy Energii wyniósł 111,6 TWh, w porównaniu z 2,4 TWh w roku 2013. Oznacza to aż 45-krotny wzrost w skali roku. To absolut- ny rekord w historii działalności giełdy. Warto podkreślić, że ponad 90% tego wolumenu zo- stało zakontraktowane w drugiej połowie roku. A 111,6 TWh Wzrost obrotów 45-krotny Całkowite obroty
  • 23. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 23 RWE Polska 23 Cena rozliczeniowa i wolumen RDNg 5,4 TWh 104,46 PLN/MWh Wolumen obrotu RDNg Średnia cena RDNg W omawianym okresie obrót gazem na Rynku Dnia Następnego wraz z kontraktami typu „Weekend”* wyniósł 5,4 TWh, a kurs liczony jako średnia ważona wolumenem ze wszystkich transakcji wyniósł 104,46 PLN/MWh. Najwyższy miesięczny obrót przypadł na listo- pad, kiedy zawarto transakcje o łącznym wolu- menie dostawy równym 1,2 TWh. To także naj- większy miesięczny wolumen w historii obrotów na TGE. Minimum przypada na luty, wtedy za- kontraktowano zaledwie 0,02 TWh. Na RDNg transakcję o najniższej cenie wynoszącej zaled- wie 64,70 PLN/MWh zawarto 14 lipca. Najdroż- sza okazała się transakcja zawarta 23 paździer- nika, po 120,00 PLN/MWh. RYNEK DNIA NASTĘPNEGO GAZU (RDNg) * Kontrakty GAS_WEEKEND z dwudniowym terminem dostawy w sobotę i niedzielę zostały wprowadzone do obrotu na TGE od sierpnia 2014 roku, notowania są prowadzone w systemie notowań ciągłych w każdy czwartek i piątek. DUŻA ROZPIĘTOŚĆ CEN RÓWNIEŻ NA RYNKU GAZU (W PLN/MWh): CENA MAKS.: 120,00; CENA MIN.: 64,70 60 120 110 100 90 80 70 180 000 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 Wolumen Cena Cena[PLN/MWh] Wolumen[MWh] 01.02.2014 01.03.2014 01.04.2014 01.05.2014 01.06.2014 01.07.2014 01.08.2014 01.09.2014 01.10.2014 01.11.2014 01.12.2014 01.01.2014 Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl
  • 24. 24 RWE Polska RWE Polska SPADEK CEN I OBROTÓW W I POŁOWIE 2014 ROKU Od samego początku roku ceny na rynku SPOT gazu w Europie systematycznie spadały, ten trend utrzymywał się także na RDNg w Polsce. Zdecydowanie przyczyniła się do tego niezwy- kle łagodna zima zarówno w Polsce, jak i w za- chodniej Europie. Magazyny, uzupełnione w 2013 roku, czekały w gotowości na przyjście zimowej aury i zwiększenie zapotrzebowania na gaz. Tak się jednak nie stało. „Wiosenna” pogo- da pchała cenę w dół. Sytuacja sprzed roku, kiedy to w marcu siarczy- ste mrozy doprowadziły do gwałtownego wzro- stu zużycia gazu i jego ceny, nie powtórzyła się. Wówczas cena na TGE sięgnęła aż 131,90 PLN/ MWh. W 2014 roku powstała jednak wyjątkowa sytuacja, która na rynkach gazu zdarza się nie- zmiernie rzadko. Ceny spotowe były niższe od terminowych. Spółki mające podpisane kontrakty w formule take-or-pay (tj. zapisy kontraktowe obligujące do odbioru gazu) były zatem wręcz zmuszone do odsprzedaży nadwyżek gazu po cenie zdecy- dowanie niższej od ceny zakupu – zapełnione magazyny nie pozwalały na przechowanie nie- wykorzystanego paliwa. MIMO SPADAJĄCYCH CEN W I POŁOWIE ROKU RYNEK NIE BYŁ PŁYNNY, A RÓŻNICE W CENACH NIE POZWALAŁY NA IMPORT. Niestety nie przełożyło się to na wzrost obrotów w Polsce. Mimo że w porównaniu z rokiem 2013 z miesiąca na miesiąc były one coraz większe, nadal nie mogliśmy uznać rynku za płynny. Popyt był niski, a ceny, mimo że wydawały się atrakcyj- ne, nadal były wyższe niż u naszych zachodnich sąsiadów (dla polskich odbiorców stanowią one pewnego rodzaju benchmark). Ponadto różnica w cenach utrzymywała się na poziomie czynią- cym import gazu nieopłacalnym. Czynnikiem hamującym spadek cen były regu- larnie napływające wiadomości o ciągłej eskala- cji konfliktu na linii Ukraina−Rosja i utrzymującej ŁAGODNA ZIMA BYŁA POWODEM SPADKU CEN NA RYNKU SPOT W I POŁOWIE 2014 ROKU.
  • 25. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 25 RWE Polska się niepewności dotyczącej dalszego rozwoju sytuacji i bezpieczeństwa przesyłu gazu przez terytorium Ukrainy do dalszej części Europy. Co kilka dni można było zaobserwować odbicia cen. Przesył gazu odbywał się jednak bez żad- nych zakłóceń, a ciągła nadpodaż surowca po- wodowała, że spadek cen był coraz większy. WZROST CEN I OBROTÓW W II POŁOWIE 2014 ROKU Sytuacja na RDNg diametralnie odmieniła się w II połowie roku. Obroty zaczęły rosnąć z dnia na dzień. Co za tym idzie cena też rosła. Od tego momentu notowania gazu na polskim rynku oderwały się od tych obserwowanych na najbliższych nam rynkach, niemieckich GASPOOL czy NCG. Nie bez znaczenia pozostaje fakt pojawienia się w tym samym czasie na parkiecie TGE wielkiego odbiorcy gazu – wydzielonej z Grupy Kapitało- wej PGNiG spółki PGNiG Obrót Detaliczny. 6,5 mln odbiorców detalicznych obsługiwanych przez nowo powstałą spółkę tworzy olbrzymi popyt. Płynność rynku rosła skokowo, a giełda biła kolejne rekordy pod względem wielkości obrotu. Na rynku notowane były również rekor- dowe ceny w okresach większego zapotrzebo- wania spowodowanego nagłym spadkiem temperatury, tj. pod koniec października, na przełomie listopada i grudnia oraz pod sam koniec roku. OBLIGO ZACZĘŁO ROZPĘDZAĆ RYNEK. WZROSŁY OBROTY. WIĘKSZE ZAPOTRZEBOWANIE SPOWODOWAŁO JEDNAK WZROST CEN. KRYZYS UKRAIŃSKI BYŁ CZYNNIKIEM HAMUJĄCYM SPADKI CEN GAZU.
  • 26. 26 RWE Polska RWE Polska RYNEK DNIA BIEŻĄCEGO GAZU (RDBg) 106,98 PLN/MWh 1,2 TWh Wolumen obrotu RDBg Średnia cena RDBg Od 30 lipca 2014 roku na parkiecie TGE uruchomio- no Rynek Dnia Bieżącego gazu. Całkowity wolu- men obrotu wyniósł 1,2 TWh. Średnia cena ważo- na wolumenem ze wszystkich zawartych transakcji wyniosła 106,98 PLN/MWh. Inaczej niż na rynku energii elektrycznej gaz jest aktywnie handlowany również w dniu dostawy. Najwyższy obrót na RDBg przypadł na grudzień 2014 roku i wyniósł aż 0,42 TWh. Z kolei cena wa- hała się od 62,75 PLN/MWh 3 sierpnia do 121,47 PLN/MWh 27 grudnia. Warto podkreślić, że od początku istnienia rynku obroty na nim od- bywają się praktycznie codziennie. Mimo dotychczas niewielkich obrotów RDBg to bardzo ważny rynek. Od momentu jego urucho- mienia członkowie TGE mogą w sposób bardziej elastyczny zarządzać zapotrzebowaniem na pali- wo, będąc już w dobie dostawy. Pozwala to im uniknąć dodatkowych opłat związanych z niezbi- lansowaniem swojej pozycji, w przypadku większe- go czy też mniejszego zużycia gazu wynikającego m.in. ze zmian warunków pogodowych, czy zmie- nionych planów produkcyjnych odbiorców gazu. W odróżnieniu od pozostałych rynków, na których przedmiotem obrotu jest gaz, notowania na RDBg prowadzone są na instrumentach godzinowych. RYNEK TOWAROWY TERMINOWY GAZU (RTTg) 102,0 PLN/MWh Wolumen obrotu RTTg 108,89 PLN/MWh Średnia cena RTTg Wolumen obrotu na Rynku Towarowym Termino- wym gazu w 2014 roku wyniósł 102,0 TWh, a kurs liczony jako średnia ważona wolumenem ze wszystkich transakcji wyniósł 108,89 PLN/MWh. Najwyższy miesięczny obrót przypadł na sierpień, kiedy zawarto transakcje o łącznym wolumenie dostawy równym 28,6 TWh. To także największy miesięczny wolumen w historii obrotów na TGE. Minimum przypada na luty, wtedy zakontraktowa- no zaledwie 0,1 TWh. Najniższą transakcją na RTTg była sprzedaż pasma z dostawą w sierpniu 2014 roku RDBg POZWALA LEPIEJ ZARZĄDZAĆ ZAPOTRZE- BOWANIEM NA PALIWO W DOBIE DOSTAWY.
  • 27. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 27 RWE Polska (GAS_BASE_M-08-14). Została ona zawarta 10 lipca po cenie wynoszącej zaledwie 65,90 PLN/MWh. Najdroższe z kolei okazały się transakcje zawierane pod koniec września oraz na początku października dla produktu sezono- wego, którego dostawa przypada w okresie zimowym 2015/2016 (GAS_BASE_S-W-15) – było to po 121,00 PLN/MWh. Jednym z pomysłów na zwiększenie liczby trans- akcji zawieranych na rynku terminowym gazu była możliwość dokonania transakcji w trybie aukcyjnym. W 2014 roku zorganizowano 53 aukcje, z których rozstrzygnięcie miały 23. Łączny wolumen obrotu dla wszystkich produk- tów sięgnął 3,1 TWh, a średnia cena 1 MWh ważona wolumenem transakcji wyniosła 95,89 PLN. Najniższa cena 65,90 PLN/MWh Najwyższa cena 121,00 PLN/MWh Cena rozliczeniowa i wolumen dla GAS_BASE_Y-15 Największym zainteresowaniem na parkiecie gazo- wym cieszyło się z kolei pasmo z dostawą na 2015 rok (GAS_BASE_Y-15). Całkowity wolumen obrotu tym instrumentem wyniósł 25,4 TWh po średniej cenie transakcji wynoszącej 110,47 PLN/MWh. Najniższą cenę transakcji osiągnięto 10 lipca i wy- niosła ona 100,85 PLN/MWh. Co ciekawe, najniższą ofertę sprzedaży wynoszącą 100,00 PLN/MWh złożono 3 i 4 kwietnia. Nie za- warto niestety żadnej transakcji − najlepsza oferta zakupu wynosiła 95,00 PLN/MWh. Transakcję o najwyższej cenie wynoszącej 113,00 PLN/MWh zawarto 2 września. Miesiącem o największym obrocie okazał się październik, kiedy to wolumen transakcji wyniósł aż 9,8 TWh. W ODRÓŻNIENIU OD NOTOWAŃ CIĄGŁYCH AUKCJE POZWALAJĄ ZAKONTRAKTOWAĆ DUŻY WOLUMEN BEZ WPŁYWU NA ZMIANĘ CENY. 95 115 110 105 100 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 Wolumen Cena Cena[PLN/MWh] Wolumen[MWh] 01.02.2014 01.03.2014 01.04.2014 01.05.2014 01.06.2014 01.07.2014 01.08.2014 01.09.2014 01.10.2014 01.11.2014 01.12.2014 01.01.2014 Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl
  • 28. 28 RWE Polska RWE Polska OBLIGO GIEŁDOWE – TRUDNE POCZĄTKI Wprowadzone w 2013 roku obligo giełdowe miało z wielkim rozmachem aktywować rynek gazu w Polsce. Miało być kolejnym milowym krokiem w drodze do liberalizacji rodzimego rynku gazu. Jednak skutki wprowadzenia obliga mogliśmy zaobserwować dopiero w II połowie 2014 roku. Początkowo na rynku pojawiła się podaż, lecz nie przełożyło się to na liczbę transakcji. Mimo spa- dających cen to popyt stanowił problem. Chociaż spółki obrotu i domy maklerskie wydawały się przygotowane do handlu na TGE (sądząc po co- raz dłuższej liście uczestników rynków gazo- wych), w praktyce obrotu nie było. Jednak nowi uczestnicy rynku nie mogli skutecznie wystarto- wać, ponieważ odbiorcy gazu byli wciąż związani wieloletnimi umowami z dotychczasowym do- stawcą. Nie wykazywali więc większej chęci zmia- ny sprzedawcy. Ponadto cena oferowana na TGE przewyższała często cenę taryfową. Nawet jeśli pojawiały się okresy korzystnej relacji ceny hurto- wej i taryfowej, to różnice były zbyt małe, aby zachęcić większe grono odbiorców. Dodatkowo pojawiły się konflikt na Ukrainie i pyta- nia o bezpieczeństwo dostaw. Rynek utknął w miej- scu, a widmo niezrealizowania 40-proc. obliga za 2014 rok stawało się coraz większe. To mogło oznaczać dotkliwe kary dla PGNiG. Dlatego w kwietniu właściciele spółki podjęli kluczową decyzję mającą zwiększyć popyt, poprawić płyn- ność giełdy i pozwolić na rynkowe kształtowanie się cen surowca, a co za tym idzie – ułatwić wywią- zanie się z obliga giełdowego. Z Grupy Kapitałowej PGNiG wydzielono detaliczną część przedsiębior- stwa i utworzono PGNiG Obrót Detaliczny. Nowa spółka (odpowiedzialna za dostarczenie gazu do odbiorców zużywających mniej niż 25 mln m3 pali- wa rocznie, tj. do ok. 6,5 mln Klientów) rozpoczęła działalność operacyjną 1 sierpnia. 55% 30% 40% 2013 rok 2014 rok od 2015 roku Obligo giełdowe
  • 29. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 29 RWE Polska Podobnie jak na pozostałych rynkach, tak i na tym obroty zaczęły bić kolejne rekordy. To niewątpliwy sukces giełdy, ale koncentracja popytu i podaży w obrębie struktur jednej grupy kapitałowej dopro- wadziła do wzrostu cen. W sierpniu na rynku termi- nowym indeksy giełdowe znacząco wzrosły. Cena podstawowego instrumentu rynku terminowego, czyli GAS_BASE_Y-15, rosła od 105 PLN/MWh na początku do ponad 110 PLN/MWh pod koniec miesiąca. Na tym poziomie oscylowała już do koń- ca roku, podlegając wahaniom ± 2,5 PLN/MWh. WYSOKIE SPREADY CENOWE WPŁYNĘŁY NA OPŁACALNOŚĆ IMPORTU GAZU. KONCENTRACJA POPYTU I PODAŻY W OBRĘBIE STRUKTUR JEDNEJ GRUPY KAPITAŁOWEJ DOPROWADZIŁA DO WZROSTU CEN. Dotychczasowa zależność obserwowana pomię- dzy zmianami cen na TGE i rynku niemieckim zniknęła. Mimo niskich cen na rynkach rozwinię- tych spowodowanych nadpodażą surowca na Polskiej giełdzie cena rosła. Spready pomiędzy sąsiednimi rynkami zaczęły sięgać nawet 15−20 PLN/MWh! Wcześniej nie opłacało się importo- wanie gazu do Polski, ale teraz okazja była wyjąt- kowa. Jeśli tylko spółki miały zarezerwowane przepustowości i partnera po drugiej stronie granicy, mogły importować gaz i sprzedawać go GAS_BASE_Y-15: cena TGE i GASPOOL 90 105 110 115 100 95 Cena[PLN/MWh] 01.02.2014 01.03.2014 01.04.2014 01.05.2014 01.06.2014 01.07.2014 01.08.2014 01.09.2014 01.10.2014 01.11.2014 01.12.2014 01.01.2014 TGE GASPOOL Źródło: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl ze znacznym zyskiem. Nawet po uwzględnieniu wszystkich kosztów związanych z posiadaniem przepustowości. W tym momencie na aukcjach przepustowości zrobiło się naprawdę tłoczno. O ile przedtem nie cieszyły się one większym zainteresowaniem i bez problemu można było wygrać aukcję „zaledwie” po cenie taryfowej, nie płacąc dodatkowej premii, o tyle teraz liczba chętnych wzrosła, a licytowane moce okazały się niewystarczające. Licytacje trwały aż do granic opłacalności zakupu przepustowości.
  • 30. 30 RWE Polska RWE Polska Rok 2014 był rokiem postępującego rozwoju rynku gazu, a jego liberalizacja stawała się fak- tem. Rozwojowi rynku towarzyszyły liczne zmia- ny zarówno o podłożu regulacyjno-prawnym, makroekonomicznym, infrastrukturalnym, jak i politycznym. Ogromne znaczenie dla rozwoju hurtowego rynku gazu miało wprowadzenie w 2013 roku obliga giełdowego, bo pojawiła się podaż, ale dopiero pojawienie się strony popytowej od sierpnia 2014 roku, dzięki wydzieleniu spółki PGNiG Obrót Detaliczny ze struktur Grupy Kapi- tałowej PGNiG, ożywiło giełdę. To z kolei okaza- ło się możliwe dzięki nowelizacji prawa energe- tycznego i tak zwanej sukcesji generalnej, ułatwiającej wydzielenie nowej spółki z Grupy Kapitałowej PGNiG bez konieczności podpisywa- nia kolejnych umów z obecnymi Klientami. Dzięki nadpodaży gazu i związanemu z tym spad- kowi cen obserwowanemu na rynkach europej- skich oraz w Polsce pojawiło się wielu nowych uczestników. Według stanu na początek listopa- da 2014 roku liczba podmiotów mających konce- sję na obrót paliwami gazowymi wzrosła od po- czątku 2014 roku o 22 podmioty (do 139), a tych mających koncesję na obrót gazem ziemnym z zagranicą − o 14 (do 47). Z danych opublikowa- nych przez URE wynika także, że do końca III kwartału 2014 roku odnotowano aż 2011 zmian sprzedawcy gazu, podczas gdy w całym 2013 roku było ich zaledwie 429. Tak wysoka dynamika pojawiania się nowych podmiotów oraz zmiany sprzedawcy jest miarodajnym czyn- nikiem obrazującym rozwój konkurencyjnego rynku gazu w Polsce. Nie bez znaczenia pozostaje kwestia bezpie- czeństwa energetycznego kraju. Dzięki licznym nakładom inwestycyjnym w infrastrukturę i roz- budowę sieci oraz usłudze wirtualnego rewersu na gazociągu jamalskim nasze techniczne możli- wości importu gazu z kierunków zachodniego oraz południowego wynoszą obecnie ponad 90% naszych potrzeb importowych (przez Mall- now, Lasów i Cieszyn). W 2011 roku było to zaledwie 9%. Co więcej, jeśli do tych zdolności wliczymy gazoport LNG w Świnoujściu, którego otwarcie planowane jest na 2015 rok, w prakty- ce okaże się, że dysponujemy nadwyżką mocy. W kontekście napięć na linii Rosja−Ukraina−UE, obaw odnoszących się do stałości przepływu gazu przez terytorium Ukrainy czy też możliwo- ści negocjacyjnych zapisów kontraktu jamalskie- go to bardzo dobra wiadomość dla Polski. Chociaż rynek gazu rozwija się z dnia na dzień, to wciąż istnieje wiele barier, które zwalniają proces liberalizacji. W naszej ocenie niewątpli- wym utrudnieniem dla rozwoju rynku są bariery legislacyjne. Chodzi tu zwłaszcza o brak zwol- nienia z taryfikowania gazu sprzedawanego do odbiorców końcowych. Do tej chwili Prezes URE nie podjął decyzji w sprawie uwolnienia cen gazu, co sprawia, że spółki obracające gazem ziemnym w dalszym ciągu muszą przedkładać do zatwierdzenia taryfę, w której przedstawiają cenę mającą charakter ceny maksymalnej. Sta- nowi to duże ryzyko prowadzenia działalności związane z brakiem pewności co do zasad kon- traktowania gazu. Zmian, a być może nawet likwidacji, wymaga wprowadzone w życie 24 października 2000 LIBERALIZACJA RYNKU GAZU I PERSPEKTYWY ROZWOJU Czynniki rozwoju rynku Rozwój infrastruktury Nowi uczestnicy Obligo
  • 31. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 31 RWE Polska roku rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy, które nie sprawdza się w obec- nych realiach rynku. Przepis ten dotyczy przed- siębiorstw energetycznych, które prowadzą obrót gazem ziemnym z zagranicą. W momencie wejścia w życie rozporządzenia Polska miała oczywiście bardzo ważne powody, by dywersyfi- kować dostawy. Możliwy był wówczas prawie wyłącznie import z kierunku wschodniego, ale dzięki szeroko zakrojonym inwestycjom w roz- wój infrastruktury przesyłowej na połączeniach transgranicznych obecnie możliwości importu znacznie się poprawiły. Rozporządzenie wywo- łuje ponadto wątpliwości interpretacyjne co do właściwego zrozumienia zawartych w nim pojęć importu oraz kraju pochodzenia gazu, ponieważ nie zostało dostosowane po wejściu Polski do Unii Europejskiej i w obecnym brzmieniu utrud- nia firmom działalność, wymuszając zakup dro- giego paliwa z trudno dostępnych kierunków. Kolejną barierą na drodze do liberalizacji rynku gazu jest obowiązująca ustawa o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemne- go oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego pań- stwa i zakłóceń na rynku naftowym, która uza- leżnia obowiązek tworzenia zapasów od ilości gazu przywiezionego przez spółki obrotu z za- granicy i sprzedawanego w Polsce. W obecnej sytuacji dostęp do infrastruktury magazynowej dla nowych podmiotów jest bardzo ograniczony i jednocześnie bardzo drogi. Co prawda ustawa dopuszcza uzyskanie zwolnienia z obowiązku magazynowania gazu w przypadku przywiezienia KRÓTKO I NA TEMAT Mimo wciąż istniejących barier rynek gazu podlega stopnio- wej deregulacji. Zmiany wprowadzone w 2014 roku wydają się korzystne dla dalszego pogłębiania się procesu liberaliza- cji i rozwoju rynku gazu. Należy pamiętać, że proces prze- kształcania się rynku jest niezwykle skomplikowany, kosztow- ny, czasochłonny i wymaga zmian zachodzących jednocześnie na wielu płaszczyznach. Niedaleka przyszłość pokaże efekty podjętych działań i zapewne ukaże obszary wymagające dalszych zmian. Rynkowi energii elektrycznej zajęło to kilka lat, a rynek gazu jest przecież rynkiem niezwy- kle młodym − pierwsza sesja miała miejsce 20 grudnia 2012 roku. Mimo tak krótkiego czasu rozwój nabiera tempa i wyda- je się, że w 2015 roku będzie ono jeszcze rosło. Dzięki rozbu- dowaniu możliwości importowych Polska zagwarantuje sobie zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Pojawią się kolejne podmioty zarówno na rynku hurtowym, jak i detalicz- nym. Spółki obracające gazem na giełdzie wiedzą, że jest to rynek pełen potencjału, i tylko od nich zależy, czy go odpowiednio wykorzystają. A szans w nadchodzącym roku na pewno nie zabraknie. W konsekwencji powinno nastąpić „urynkowienie” cen gazu ziemnego w Polsce, a co za tym idzie – większa chęć zmiany sprzedawcy ze strony odbiorców końcowych. nie więcej niż 100 mln m3 paliwa rocznie i gdy liczba odbiorców nie przekracza 100 tys., ale z perspektywy działalności podmiotów obraca- jących gazem limit jest na tyle niski, że wiele z nich nie podejmuje szerszych prób rozwijania swojej działalności importowej. Bariery regulacyjne 2 31Taryfy Dywersyfikacja dostaw Obowiązek magazynowania
  • 34. 34 RWE Polska RWE PolskaRWE Polska Tematem dominującym w roku 2014 był z pewnością projekt ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii (OZE), którego poszczególne odsłony były pilnie śledzone przez uczestników rynku analizujących kolejne zmiany. PRAWA MAJĄTKOWE (PMOZE_A) NOWA USTAWA O ŹRÓDŁACH ODNAWIALNYCH KLUCZOWA DLA RYNKU OZE Do końca roku ustawa się jednak nie zmateriali- zowała, choć w grudniu prace wyraźnie przy- spieszyły, co było najprawdopodobniej spowo- dowane możliwością nałożenia przez Unię Europejską kary pieniężnej na Polskę za nie- wdrożenie dyrektywy o Odnawialnych Źródłach Energii. Ustawa została podpisana przez Prezy- denta dopiero 11 marca 2015 roku. Rok 2014 oznaczał zatem kolejny rok niepewno- ści dla branży OZE, zarówno dla producentów, jak i sprzedawców, którzy musieli wycenić do- datkowe ryzyko w umowach. Inwestorzy zasad- niczo opowiadali się za pozostaniem w obec- nym systemie wsparcia, który jest już znany i oprócz gwarantowanej ceny za energię daje im wsparcie w postaci certyfikatów. A WSPÓŁSPALANIE ORAZ ENERGETYKA WODNA OTRZYMAJĄ MNIEJSZE WSPARCIE.
  • 35. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 35 RWE Polska 35 Prace nad nową ustawą przyspieszyły pod koniec roku. Wicepremier Janusz Piechociński zapowie- dział w grudniu, że resort gospodarki chce, aby ustawa weszła w życie już do lutego 2015 roku, co spotkało się z niedowierzaniem branży. Przy- spieszenie prac związane było z doniesieniami odnoszącymi się do ewentualnej kary dla Polski w wysokości 61 tys. EUR za każdy dzień opóźnie- nia. Miałaby ona zostać nałożona przez Komisję Europejską (KE) w drodze pozwu, jaki skierowała przeciwko Polsce Komisja Europejska. Finalnie ustawa została przyjęta przez Sejm 20 lutego 2015 roku. Największą zmianą wprowa- dzoną na ostatnim etapie prac legislacyjnych było przegłosowanie gwarantowanych cen odku- pu energii wyprodukowanej w przydomowych mikroinstalacjach. 11 marca 2015 roku ustawa została podpisana przez Prezydenta. MOŻLIWOŚĆ NAŁOŻENIA KARY PRZEZ KE SPOWODOWAŁA PRZYSPIESZENIE PRAC LEGISLACYJNYCH NAD USTAWĄ O OZE. Moc zainstalowana [MW] według stanu z 31.12.2014 roku Rodzaj źródła OZE 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Elektrownie na biogaz 32 37 46 55 71 83 103 131 162 189 Elektrownie na biomasę 190 239 255 232 252 356 410 821 987 1008 Elektrownie słoneczne - - - - 0 0 1 1 2 21 Elektrownie wiatrowe 83 153 288 451 725 1180 1616 2497 3390 3834 Elektrownie wodne 852 934 935 941 945 937 951 966 970 977 Łącznie 1158 1362 1524 1678 1993 2556 3082 4416 5511 6029 Wzrost r/r b.d. 205 162 154 315 563 526 1334 1095 518 Wzrost r/r % b.d. 17,7% 11,9% 10,1% 18,8% 28,3% 20,6% 43,3% 24,8% 9,4% Nowa ustawa o OZE ma wprowadzić system aukcyjny, a więc formę konkurencji. Niepewność legislacyjna co do ostatecznego kształtu usta- wy wpłynęła na decyzje inwestorów przejawia- jące się we wstrzymywaniu inwestycji do mo- mentu zatwierdzenia ustawy. Inwestorzy obawiali się, że mogliby nie ukończyć inwestycji przed wejściem w życie nowej ustawy, a zatem niejako z automatu wpadliby w nowy system, którego ostateczny kształt nie był im znany w momencie podejmowania decyzji o jej realizacji. Niepewność dotycząca finalnego kształtu syste- mu dodatkowo utrudniła pozyskanie finansowa- nia zewnętrznego, gdyż inwestorom trudno było znaleźć partnera, z którym podpisaliby długoterminowy kontrakt na odbiór energii bądź certyfikatów. Kolejne projekty ustawy zakładały również ogra- niczenie wsparcia dla współspalania biomasy. Każda jednostka energii wyprodukowanej z biomasy ma być wspierana połową certyfika- tu, cały certyfikat należeć się będzie jedynie współspalaniu dedykowanemu. Istotną kwestią było także ostateczne określenie poziomu wsparcia dla współspalania. Ustawa wprowadza ograniczenie wsparcia do średniorocznego wo- lumenu produkcji z lat 2011−2013. Ze wsparcia ma być wyłączona energetyka wod- na dla instalacji powyżej 5 MW. Źródło: www.ure.gov.pl
  • 36. 36 RWE Polska RWE Polska Niepewność legislacyjna spowodowała wyraźne wyhamowanie przyrostu mocy zainstalowanej. Według danych URE, na koniec grudnia 2014 roku moc zainstalowana źródeł OZE wyniosła 6029 MW, co oznacza przyrost 518 MW r/r, podczas gdy w dwóch poprzednich latach wzrost wyniósł 1095 MW (rok 2013) oraz 1334 MW (rok 2012). Jakkolwiek aż 444 MW (stanowiących 85,8% cało- ści przyrostu nowych mocy) wynika z nowych siłowni wiatrowych, to w stosunku do lat ubie- głych oznacza to ok. dwukrotny spadek w tym segmencie. BRAKUJE PRZEJRZYSTOŚCI Rynek zielonych certyfikatów charakteryzuje się wysoką nieprzewidywalnością. Jego uczestnicy zgodnie przyznają, że należy on do najmniej przej- rzystych rynków. O ile wielkość popytu na certyfi- katy jest stosunkowo łatwo oszacować, gdyż zuży- cie Klientów końcowych jest stabilne, o tyle próba określenia wielkości podaży spotyka się z istotną trudnością wynikającą z tego, że certyfikaty wyda- wane są przez Urząd Regulacji Energetyki. Trudno jest zatem określić, kiedy i w jakiej ilości certyfikaty pojawią się na rynku. W decyzji URE nadal pozostają wnioski o wydanie certyfikatów za produkcję z biomasy z lat ubiegłych i nie wiadomo, kiedy zostaną wydane. Opóźnienia w wydawaniu certyfikatów mogą wyni- kać np. z kwestii stricte merytorycznych, tj. w przy- padku produkcji z biomasy obwarowanej różnymi wymogami formalnymi lub po prostu ograniczenia- mi wewnątrz URE. W efekcie uczestnicy rynku pilnie śledzą cotygo- dniowe raporty publikowane na TGE, w których pojawiają się zestawienia o ilości wydanych certyfi- katów, a także wsłuchują się w to, co mówią przed- stawiciele URE na forum publicznym. Napływ no- wych certyfikatów powiększać będzie istniejącą nadwyżkę, wywierając presję na dalszy spadek cen, więc tego typu wszelkie informacje są szczególnie cenne i rynek na nie szybko reaguje. Należy także zaznaczyć, że podaż zależy również od uczestników dysponujących nadwyżką certyfika- tów. Przy utrzymujących się niskich cenach wolu- men ten nie pojawia się jednak na rynku. Prawdo- podobnie są to certyfikaty zakupione na podstawie kontraktów indeksowanych do opłaty zastępczej, czyli na wysokich poziomach cenowych. Zapewne uczestnicy rynku czekają z ich upłynnieniem do czasu, aż cena ulegnie znacznemu odbiciu, albo też zamierzają je wykorzystać do zrealizowania ustawo- wego obowiązku polegającego na ich umorzeniu. SYTUACJA RYNKOWA Początek oraz koniec 2014 roku przyniosły dyna- miczne zmiany cen na rynku certyfikatów zielo- nych. W lutym indeks PMOZE_A osiągnął maksy- malny poziom, przebiwszy 250 PLN/MWh. Ostatni raz taki poziom był notowany na rynku w czerwcu 2012 roku. Z kolei na ostatnich czterech sesjach w grudniu zanotowano spadki do poziomu 153−154 PLN/MWh, co oznaczało osiągnięcie poziomu minimalnego. Środek roku charakteryzo- wał się wyjątkową stabilizacją − wyjątkową w po- równaniu z okresem styczeń−luty oraz z całym poprzednim rokiem. Spadek ceny do po- ziomu ok. 50% opłaty zastępczej był spowodowa- ny głównie nadwyżką certyfikatów. Ponadto nad- wyżka w trakcie roku jeszcze się zwiększyła, osiągając na koniec roku poziom blisko 13 TWh. Dwie pierwsze sesje z początku roku będące na poziomie z końca roku poprzedniego, tj. poniżej 200 PLN/MWh, nie zapowiadały nadchodzącego trzęsienia ziemi. Kolejne sesje przebiły poziom 200 PLN/MWh, by 11 lutego osiągnąć 250,47 PLN/MWh. Widać było wyraźnie, że nie- którzy uczestnicy rynku zaczęli skupować certyfi- katy tuż przed terminem ich umarzania przypada- jącym na koniec marca, by wypełnić obowiązek roku 2013. NIEPRZEWIDYWALNA PODAŻ CERTYFIKATÓW OSŁABIA RYNEK. Zmienność cen certyfikatów zielonych w trakcie roku dochodziła do 100 PLN/MWh. 100 PLN/MWh
  • 37. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 37 RWE Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Nie ma jednoznacznych informacji, co spowodo- wało taką sytuację. Możliwy jest jednak taki scenariusz, że w sytuacji pojawiających się infor- macji o niewydaniu przez URE dużej ilości certy- fikatów za produkcję z biomasy dostawcy certy- fikatów nie mogli wywiązać się z zawartych wcześniej z kupującymi transakcji terminowych. Mogli zatem kupować sami producenci, którym groziło niewywiązanie się z umowy, i/lub także kupujący, którym producenci tych certyfikatów nie dostarczyli. Prawdopodobnie byli także tacy uczestnicy rynku, którzy kupowali w ostatnim możliwym momencie przed terminem umorze- nia, co oznaczałoby przyjęcie przez nich strate- gii zakupu z dużą ekspozycją na ryzyko. Sytuacja była o tyle niezwykła, że w tym samym momencie w transakcjach terminowych ofero- wane były certyfikaty w cenach dużo niższych niż spotowe, choć zwykle są one wyceniane trochę drożej niż SPOT, tj. z uwzględnieniem wartości pieniądza w czasie. Po marcu (tj. po terminie umorzenia certyfikatów za rok poprzedni) ceny ponownie osiągnęły poziom poniżej 200 PLN/MWh, z lekkim trendem spadko- wym. Przy czym był okres, gdy przez wiele sesji cena utrzymywała się prawie w miejscu, np. przez 19 kolejnych sesji pomiędzy 15 maja i 22 lipca, gdy cena zawierała się w przedziale 178−179 PLN/MWh. Brak zorganizowanego rynku terminowego na certyfikaty, duże wahania cen oraz niestabilna podaż na rynku SPOT znacząco podnoszą ryzyko dla sprzedawców energii. Tym samym stanowią czynnik hamujący rozwój konkurencji na rynku detalicznym. Z punktu widzenia Klienta wycena ofert staje się mniej stabilna i przejrzysta – czę- sto również droższa. 0 60 80 100 120 140 160 40 20 Cena PMOZE_A w 2014 roku vs. wolumen obrotu Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 200 210 220 230 240 250 260 190 180 170 160 150 Wolumen Cena17.01.2014 01.02.2014 16.02.2014 03.03.2014 18.03.2014 02.04.2014 01.07.2014 17.04.2014 16.07.2014 29.09.2014 02.05.2014 31.07.2014 14.10.2014 17.05.2014 15.08.2014 29.10.2014 01.06.2014 30.08.2014 13.11.2014 13.12.2014 16.06.2014 14.09.2014 28.11.2014 28.12.2014 02.01.2014 NA RYNKU WIDAĆ RÓŻNE STRATEGIE ZAKUPU CERTYFIKATÓW: ZAKUP ROZŁOŻONY W CZASIE, TJ. MINIMALIZUJĄCY RYZYKO WZROSTU CEN, ZAKUP SKONCENTROWANY, NP. PRZED TERMINEM UMORZENIA, TJ. WIĘKSZA EKSPOZYCJA NA RYZYKO CENOWE.
  • 38. 38 RWE Polska RWE Polska potraktować wyprodukowaną energię jako energię odnawialną. Na koniec września nadwyżka wynio- sła 7,3 TWh. Oznacza to, że do końca roku URE wydał 3,04 TWh, czyli blisko połowę zaległych certyfikatów. Z danych opublikowanych przez URE wynika, że produkcja energii z biomasy nieznacz- nie wzrosła w stosunku do roku poprzedniego. Suma ilości energii wytworzonej z biomasy (potwierdzonej certyfikatami oraz zgłoszonej do certyfikacji) wyniosła łącznie 4,33 TWh wobec 4,04 TWh z roku ubiegłego. DO KOŃCA ROKU ZALEGŁOŚCI W WYDAWANIU CERTYFIKATÓW Z BIOMASY ZOSTAŁY ZREDUKOWANE O 3 TWh. JEDNAK W DALSZYM CIĄGU DO WYDANIA POZOSTAŁY 4,3 TWh. Wzrost cen do poziomu blisko 190 PLN/MWh na- stąpił w połowie sierpnia, po czym nastąpił sukce- sywny spadek cen z wyjątkiem nielicznych sesji, w których następowały jednak odbicia. Kolejna stabilizacja cen w okolicy 170 PLN/MWh trwała przez 17 sesji od połowy września do połowy listopada, po czym nastąpiło załamanie się cen, które w grudniu osiągnęły poziom 153 PLN/MWh. Spadek cen zbiegł się z wydawaniem przez URE dużego wolumenu certyfikatów, który w pierw- szym tygodniu grudnia sięgał nawet 706 GWh. Było to prawdopodobnie spełnienie wrześnio- wych zapowiedzi Prezesa URE, który zadeklaro- wał, iż większość zaległych wniosków o wydanie zielonych certyfikatów za energię z biomasy wyprodukowaną w latach poprzednich zostanie rozpatrzona do końca listopada. Według publikacji URE, na koniec grudnia zale- głe certyfikaty biomasowe wyniosły 4,3 TWh:  0,06 TWh za rok 2012,  1,38 TWh za rok 2013,  2,83 TWh za rok 2014. Były to wnioski, co do których URE domagał się dostarczenia dokumentów potwierdzających speł- nienie przez spaloną biomasę parametrów, które potwierdziłyby spełnienie kryteriów pozwalających uznać ją za pełnowartościową biomasę, tak aby 0,06 TWhrok 2012 1,38 TWhrok 2013 2,83 TWhrok 2014 Według publikacji URE, na koniec grudnia zaległe certyfikaty biomasowe wyniosły 4,3 TWh
  • 39. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 39 RWE Polska Wzrost obrotów na sesjach o 46% spowodowany był m.in. pojawieniem się od- biorców przemysłowych na rynku oraz zakupem certyfikatów na kolejne okresy. Ilość energii elektrycznej wytworzonej w OZE, potwierdzonej świadectwami pochodzenia Rodzaj źródła OZE 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Elektrownie na biogaz 104 465 116 692 161 768 220 883 300 850 363 596 430 537 529 384 665 143 630 423 Elektrownie na biomasę 467 976 503 846 545 765 560 967 601 088 635 635 1 101 189 2 208 508 2 663 545 1504199 Elektrownie słoneczne – – – – 1 2 178 1178 1419 2231 Elektrownie wiatrowe 135 292 257 037 472 116 806 319 1 045 166 1 823 297 3 128 673 4 612 894 6 077 358 6035946 Elektrownie wodne 2 175 559 2 029 636 2 252 659 2 152 943 2 375 767 2 922 052 2 316 833 2 031 725 2 438 723 1 900 244 Współ- spalanie 877 009 1 314 337 1 797 217 2 751 954 4 281 615 5 243 251 5 999 582 6 711 318 3 717 534 3 215 219 Łącznie 3 760 301 4 221 548 5 229 526 6 493 066 8 604 488 10 987 832 12 976 992 16 095 006 15 563 722 13288264 Postanowienia o odmowie wydania świadectwa pochodzenia Wnioski w toku na 31.12.2014 roku, w tym wnioski dotyczące wyłącznie jednostek wykorzystujących biomasę 487 719 48 979 5798 58 585 1 402 731 3 259 572 57 787 1 375 924 2 829 370 Kolejnym parametrem wartym odnotowania był rekordowy wolumen na sesjach TGE. Bez wątpienia jedną z przyczyn tego stanu rzeczy było pojawie- nie się na sesjach popytu ze strony dużych odbior- ców przemysłowych, którzy otrzymali możliwość samodzielnego uzyskania i przedstawienia do umorzenia certyfikatów. Zgodnie z zapisami prawa energetycznego wolu- men obowiązku odbiorców uprawnionych uległ zmniejszeniu, ale zapis ten wejdzie w życie dopiero w momencie jego akceptacji przez Komisję Euro- pejską. Niemniej jednak prawdopodobnie przed- siębiorstwa te w dużej części wypełniały istniejący obowiązek poprzez kupno certyfikatów w transak- cjach spotowych, generując zwiększony popyt, podczas gdy w latach poprzednich certyfikaty dla tych Klientów kupowane były przez spółki obrotu głównie w kontraktach terminowych przeprowa- dzanych później jako transakcje pozasesyjne, a zatem niepojawiające się na rynku SPOT. Bez wątpienia zwiększeniu obrotów sprzyjała także atrakcyjna cena certyfikatów kształtująca się znacznie poniżej opłaty zastępczej. Niewykluczone też, że część certyfikatów została kupiona z wy- REKORDOWY WOLUMEN NA SESJACH TGE przedzeniem pod obowiązek lat kolejnych. Maksymalny wolumen blisko 150 GWh obrotów miał miejsce na sesji 16 stycznia. Było to prawdo- podobnie spowodowane perturbacjami związany- mi z niedostarczeniem przez producentów certyfi- katów biomasowych pod obowiązek 2013 roku. Drugą co do wielkości obrotów sesją była ta z 18 grudnia. Zawarto na niej transakcje na ponad 145 GWh, czyli ok. dwa razy więcej niż średnia obrotów z całego roku w wysokości 70 GWh. Końcówka grudnia charakteryzowała się najniższy- mi cenami w roku. Atrakcyjna cena z pewnością zachęciła kupujących.* +46% * Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Źródło: www.ure.gov.pl
  • 40. 40 RWE Polska RWE Polska PRAWA MAJĄTKOWE KOGENERACYJNE (PMEC, PMGM, PMMET) BPRZYWRÓCENIE WSPARCIA DLA KOGENERACJI Głównym tematem, który zdominował 2014 rok, było przywrócenie wsparcia dla wytwarzania energii w wysokosprawnej kogeneracji opalanej węglem (certyfikaty czerwone) oraz opalanej gazem (certyfikaty żółte). Poprzedni system wsparcia wygasł z końcem 2012 roku, następnie z uwagi na kwestie związane z pomocą publiczną praktycznie przez cały kolejny rok oczekiwano na zgodę Komisji Europejskiej odnośnie do przedłużenia pomocy do roku 2015. Ostatecznie Komisja nie rozpatrzyła przepisów przedłużających wsparcie, zapowiadając, że jest zainteresowana oceną całego systemu, który obowiązywał od 2007 roku. Prace nad ustawą przyspieszyły zatem dopiero w grudniu 2013 roku. Finalnie ustawa przywracająca wspar- cie do roku 2018 weszła w życie 30 kwietnia. Niemniej jednak istnieje poważne zagrożenie, że system wsparcia kogeneracji może zostać zakwestionowany jako niedozwolona pomoc publiczna. W skrajnej sytuacji producenci będą musieli zwrócić otrzymane wsparcie, przy czym niewykluczone jest, że będą się oni domagać odszkodowania od państwa. Istotną zmianą w stosunku do zasad, które obowiązywały do końca 2012 roku, jest wpro- wadzenie zapisu, że na potrzeby wykonania obowiązku za dany rok będzie można umorzyć jedynie świadectwa wydane dla energii wytwo- rzonej w tym roku. Tym samym przesądzony został los certyfika- tów wydanych w latach wcześniejszych, które nadal były zapisane na kontach uczestników systemu w rejestrze świadectw pochodzenia. Certyfikaty te straciły wartość, gdyż nie można ich było wykorzystać do spełnienia ustawowe- go obowiązku. Nowe zasady istotnie ograniczają podaż certyfi- katów i w praktyce rozwiązują możliwość wystą- pienia nadpodaży, co miało miejsce w latach poprzednich. Powinno to wpłynąć na zachowa- nia producentów, którzy poprzez obniżenie ceny certyfikatów sprawią, że będą one bardziej atrakcyjne finansowo niż opłata zastępcza. Dla uczestników rynku interesujące będą ostatnie sesje notowań, kiedy to producenci powinni się liczyć z tym, że po ustaniu notowań certyfikaty będą bezwartościowe. Przy czym akurat w przy- padku obowiązku za rok 2014 liczba certyfika- tów na rynku jest ograniczona tym, że ustawa weszła w życie od 30 kwietnia, co w istotny sposób ograniczyło podaż. Z certyfikacji wyłą- czony został wolumen produkcji z pierwszych miesięcy 2014 roku będących miesiącami zimo- wymi, kiedy to produkcja energii w kogeneracji jest największa. Dodatkowo końcówka roku była wyjątkowo ciepła, co także powinno przyczynić się do ograniczenia podaży. Pod koniec noto- wań, czyli dopiero w maju/czerwcu roku 2015, okaże się, jak brak możliwości wykorzystania PRZYWRÓCENIE WSPARCIA DLA KOGENERACJI OD 30 KWIETNIA. WSPARCIE MOŻE ZOSTAĆ UZNANE JAKO NIEDOZWOLONA POMOC PUBLICZNA.
  • 41. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 41 RWE Polska Przypisanie certyfikatów do roku produkcji i jednoczesny brak zorganizowanego terminowe- go rynku dla tego typu instrumentów w znaczący sposób utrudnią wycenę ofert dostaw energii dla Klientów na kolejne lata. Stanowi to dodatkowe ryzyko dla sprzedawców oraz odbiorców i nie przyczyni się zatem do rozwoju rynku detaliczne- go. Będzie jednak zapobiegało powstawaniu nadwyżek na rynku. certyfikatów w latach kolejnych wpłynie na ich wycenę. Kolejna zmiana wprowadzona ustawą dotyczy przedłużenia okresu wykonania obowiązku z 31 marca do 30 czerwca tak, aby wytwórcy mieli czas na uzyskanie, a następnie sprzedanie certyfikatów. Oznacza to, że w praktyce certyfi- katy będą pojawiać się na rynku w I kwartale danego roku, a ich notowania będą trwały do połowy czerwca roku następnego. W kwestii wsparcia dla źródeł kogeneracyjnych opalanych metanem z pokładów węgla lub bio- gazem (certyfikaty fioletowe) ubiegły rok nie przyniósł zmian, gdyż źródła te mają już zagwa- rantowane wsparcie do końca 2018 roku. PRZESUNIĘCIE TERMINU OBOWIĄZKU UMORZENIA Z 31 MARCA NA 30 CZERWCA DANEGO ROKU ZA ROK POPRZEDNI. Analizując krzywą cenową, widać wyraźnie, że cena kształtuje się na poziomie zdyskontowanej opłaty zastępczej, czyli z uwzględnieniem wartości pienią- dza w czasie. Jedyną anomalią jest przebicie 4 listopada opłaty zastępczej (110,0 PLN/MWh) w przypadku certyfi- katów żółtych do poziomu 111,58 PLN/MWh, co było spowodowane dwoma błędnymi zleceniami w wysokości 174,25 PLN/MWh na łączny wolumen 536 214 sztuk. Najwyraźniej zlecenie to było przeznaczone na rynek certyfikatów zielonych, a w wyniku błędu trafiło na rynek PMGM, zawyżając w efekcie indeks cenowy. SYTUACJA RYNKOWA STABILNA SYTUACJA – KRZYWA CENOWA W POBLIŻU OPŁATY ZASTĘPCZEJ.
  • 42. 42 RWE Polska RWE Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Cena PMMET-2014 w 2014 roku vs. wolumen obrotu 0 3 5 4 6 7 8 9 10 2 1 Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 57 61 58 62 59 63 60 56 55 54 53 Wolumen Cena 13.06.2014 23.06.2014 03.07.2014 13.07.2014 23.07.2014 11.09.2014 02.08.2014 21.09.2014 10.11.2014 12.08.2014 01.10.2014 22.08.2014 11.10.2014 20.11.2014 21.10.2014 30.11.2014 20.12.2014 01.09.2014 31.10.2014 10.12.2014 30.12.2014 03.06.2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.tge.pl Cena PMEC-2014 w 2014 roku vs. wolumen obrotu 0 30 50 40 60 70 80 90 100 20 10 Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 10,45 10,50 10,55 10,60 10,65 10,40 10,35 10,30 10,25 Wolumen Cena 13.06.2014 23.06.2014 03.07.2014 13.07.2014 23.07.2014 11.09.2014 02.08.2014 21.09.2014 10.11.2014 12.08.2014 01.10.2014 22.08.2014 11.10.2014 20.11.2014 21.10.2014 30.11.2014 20.12.2014 01.09.2014 31.10.2014 10.12.2014 30.12.2014 03.06.2014 0 3 5 4 6 7 8 9 10 2 1 Cena PMGM-2014 w 2014 roku vs. wolumen obrotu Cena[PLN/MWh] Wolumen[GWh] 105 109 106 110 107 111 108 112 104 103 102 101 Wolumen Cena 13.06.2014 23.06.2014 03.07.2014 13.07.2014 23.07.2014 11.09.2014 02.08.2014 21.09.2014 10.11.2014 12.08.2014 01.10.2014 22.08.2014 11.10.2014 20.11.2014 21.10.2014 30.11.2014 20.12.2014 01.09.2014 31.10.2014 10.12.2014 30.12.2014 03.06.2014
  • 43. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 43 RWE Polska PRAWA MAJĄTKOWE ŚWIADECTWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ (PMEF) COROCZNE PRZETARGI SKUTKUJĄ MARGINALNYM WOLUMENEM OBROTU C Świadectwa efektywności energetycznej (certyfikaty białe) potwierdzają wykonanie dzia- łań, w których efekcie nastąpiły oszczędności w zużyciu energii. Aby uzyskać taki certyfikat, należy wziąć udział w przetargu, który przeprowadzany jest przez Prezesa URE co najmniej raz do roku. Jak dotych- czas odbyły się jedynie dwa takie przetargi, po jednym w każdym roku, a kolejny został ogłoszo- ny w grudniu 2014 roku z terminem składania ofert w styczniu roku następnego. Jak wskazuje prakty- ka, wyników przetargu należy się spodziewać do- piero w II połowie 2015 roku. Pierwszy przetarg został rozstrzygnięty w ciągu ponad ośmiu miesięcy, pokazując przy okazji nie- wydolność systemu. Do URE wpłynęło 212 ofert. Wybrane zostały 102. Drugi przetarg trwał dwa miesiące dłużej. Zostało złożone 487 ofert, a wybrano 302. Wartość prze- widzianych do wydania certyfikatów opiewała łącznie na 1,367 mln ton oleju ekwiwalentnego. Biorąc pod uwagę istniejące możliwości oszczęd- nościowe w kraju, należy uznać, że zainteresowa- nie jest niewielkie. Ma to swoje odbicie w zniko- mym wolumenie na sesjach TGE – zaledwie 2755 sztuk w całym 2014 roku. Przedsiębiorstwa, na których ciąży obo- wiązek umarzania certyfikatów, wywiązują się z obowiązku poprzez uiszczenie opłaty zastępczej. Jest to rynek marginalny i w najbliższym czasie nie zanosi się, aby to się zmieniło. RYNEK BIAŁYCH CERTYFIKATÓW POZOSTAJE RYNKIEM MARGINALNYM.
  • 44. 44 RWE Polska RWE Polska FUNDAMENTY STRUKTURA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ D Elektrownie wiatrowe Elektrownie gazowe Elektrownie wodne Elektrownie zawodowe Elektrownie odnawialne
  • 45. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 45 RWE Polska Struktura produkcji energii elektrycznej i wymiana z zagranicą Źródło: Opracowanie własne na bazie www.pse.pl Źródło: Opracowanie własne na bazie www.pse.pl 0 20 000 –20 000 2013 2014 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000 160 000 180 000 Wolumen[GWh] Elektrownie zawodowe (węgiel kamienny) Elektrownie zawodowe (węgiel brunatny) Elektrownie wiatrowe Elektrownie przemysłowe Elektrownie gazowe Elektrownie zawodowe wodne + inne odnawialne Saldo wymiany zagranicznej W roku 2014 w Polsce nastąpił spadek produkcji energii elektrycznej w odniesieniu do roku 2013 o 3,65%. Krajowe zużycie energii elektrycznej w tym okre- sie wzrosło o blisko 0,5% i osiągnęło poziom 158 734 GWh. Różnica pomiędzy wzrostem zużycia a spadkiem produkcji została pokryta głównie zwiększonym importem energii elektrycznej z kierunku szwedzkie- go. O ile jeszcze w 2013 roku saldo wymiany zagra- nicznej wyniosło -4521 GWh (eksportowaliśmy wię- cej, niż importowaliśmy), o tyle w roku 2014 saldo wymiany zagranicznej wyniosło +2167 GWh (import wyższy od eksportu). SPADEK CAŁKOWITEJ PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ. -3,65% Największe zmiany w strukturze produkcji i wymiany z zagranicą w GWh Elektrownie węgiel kamienny Elektrownie węgiel brunatny Elektrownie wiatrowe Wymiana zagranica 2013 84 566 56 959 5823 -4521 (eksport) 2014 80 284 54 212 7184 2167 (import) Delta -4282 -2747 +1361 +6688 POLSKA STAŁA SIĘ IMPORTEREM ENERGII.
  • 46. 46 RWE Polska RWE Polska Na wielkość i kierunek wymiany energii elek- trycznej z zagranicą miała wpływ relacja cen na polskim rynku względem rynków sąsiednich. Energia elektryczna w Polsce staje się po prostu droga i jej import jest coraz bardziej opłacalny. W 2014 roku saldo wymiany tylko na połączeniu kablem stałoprądowym ze Szwecją wyniosło +2984 GWh (import). Techniczne możliwości tego połączenia to przesył 600 MW w obu kie- runkach. Możliwości handlowe z Niemcami są znacząco ograniczone wymuszonymi fizycznymi przepły- wami energii generowanej w wiatrakach na PRZYCZYNY ZMIAN północy Niemiec, która przepływa przez Polskę, Czechy i Austrię, aby powrócić na południe Niemiec. Gdyby możliwości techniczne importu energii do Polski były większe, na pewno import wzrósł- by jeszcze bardziej. Spadek produkcji przy jed- noczesnym wzroście zużycia wynika więc z rela- cji cenowych na rynkach skandynawskim, niemieckim i polskim. U naszych sąsiadów ceny są niższe między innymi z powodu nadpodaży (utrzymujące się niskie zapotrzebowanie) i zna- czącego udziału subsydiowanej (przez co taniej) energii ze źródeł odnawialnych. Relatywnie niskie ceny na rynku hurtowym nie zachęcają wytwórców mających źródła kon- wencjonalne do produkcji energii. Spadek produkcji energii elektrycznej nastąpił głównie w źródłach konwencjonalnych wykorzy- stujących jako paliwo węgiel kamienny i brunat- ny (spadek na poziomie ok. 5%). Wyraźnie wzrosła z kolei produkcja energii od- nawialnej generowanej w turbinach wiatrowych (wzrost o ok. 23%). Rok 2014 to kolejny rok, w którym pomimo do- brego jak na obecną sytuację ekonomiczną Europy wzrostu PKB w Polsce (ok. 3,3% r/r) kra- jowe zużycie energii wzrosło minimalnie. Wzrost nastąpił mimo spadku liczby dni roboczych w roku o jeden dzień i minimalnego wzrostu średniej temperatury (dla Warszawy +0,9°C). Przyrost zużycia energii elektrycznej nie jest już jak dawniej silnie zależny od wzrostu PKB. Potrafimy wytwarzać coraz więcej przy mniej- szym zużyciu energii. Poprawiamy więc znaczą- co efektywność energetyczną. SYSTEM WSPARCIA POWODUJE DYNAMICZNY ROZWÓJ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII (OZE). +23% Wzrost produkcji w źródłach wiatrowych Spadek produkcji w źródłach konwencjonalnych -5%
  • 47. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 47 RWE Polska Energia elektryczna wytwarzana w źródłach kon- wencjonalnych stanowi największy udział w pro- dukcji energii. W samej energetyce zawodowej wytwarzane jest ok. 86%. Większy import taniej energii doprowadził do ograniczenia produkcji w kraju. Redukcja dotknęła elektrownie konwen- cjonalne: na węglu kamiennym -5,06% i na węglu brunatnym -4,82%. Cena energii pochodzącej ze źródeł konwencjonal- nych w dużym stopniu jest zależna od cen paliwa. KONWENCJONALNE ŹRÓDŁA ENERGII W porównaniu ze źródłami konwencjonalnymi źródła OZE, tj. farmy wiatrowe, panele fotowoltaiczne, mają znikome koszty zmienne. Dlatego dla tych źródeł nie ma za niskiej ceny na ryn- ku. Raz podłączone do sieci będą produkowały bez względu na cenę rynkową. Ten „fenomen” odpowiada za spadek cen u na- szych zachodnich sąsiadów. Koszty zakupu węgla wynoszą ok. 50% kosztów. Ze względu na swoją specyfikę nie ma rynku węgla brunatnego. Jest on wydobywany bezpośrednio przy elektrowniach opalanych węglem brunatnym i na miejscu zużywany. Jak kształtowały się ceny węgla kamiennego dla energetyki w Polsce i na świecie, przedstawia po- niższy wykres. Źródła: Opracowanie własne na bazie www.tge.pl, www.eex.com 220 240 250 260 270 280 230 Polski Indeks Rynku Węgla Energetycznego i notowania CIF ARA CIFARA[USD/t] PolskiIndeks[PLN/t] 75 80 85 90 70 65 60 2014 2014 CIF ARA 2013 2013 CIF ARA styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień
  • 48. 48 RWE Polska RWE Polska Ceny węgla w Polsce muszą podążać za cenami światowymi. W przypadku porównania cen w Polsce i na świecie należy uwzględnić kurs PLN/USD, koszty transportu oraz kaloryczność (dla CIF ARA kaloryczność jest na poziomie ok. 25 000 kJ/kg. Dla notowań Polskiego Indeksu Rynku Węgla Energetycznego jest to 20−23 000 kJ/kg). Przy założeniu, że cena węgla dla energetyki wynosi ok. 230 PLN/t, po uwzględnieniu sprawno- ści przemiany cena energii wytwarzanej z węgla kamiennego powinna wynosić powyżej 210 PLN/MWh. Wytwarzanie energii elektrycznej w Polsce jest oparte głównie na źródłach węglowych. Około 51% energii jest wytwarzane z węgla kamienne- go, a ok. 34% z węgla brunatnego. Każda wy- tworzona z węgla MWh to zapotrzebowanie energetyki na węgiel w ilości ok. 0,5 t i emisja ok. 1 t CO2. Ceny emisji CO2 mają zatem duże znaczenie dla źródeł o wysokiej emisyjności produkcji, wykorzy- stujących paliwa węglowe. Obecnie tona emisji kosztuje ok. 7 EUR. Są jednak prognozy mówiące o wzroście cen do ok. 40 EUR/t w roku 2030 („Impact Assessment” European Commission). Przyjęty w październiku 2014 roku przez Unię Europejską pakiet klimatyczny na lata 2021−2030 zakłada do 2030 roku:  zmniejszenie emisji CO2 o 40% (w odnie- sieniu do roku bazowego 2005); zobowią- zanie wiążące wszystkie kraje,  zwiększenie udziału źródeł OZE do 27%; zobowiązanie na poziomie UE,  zwiększenie efektywności energetycz- nej o 27% w 2020 i o 30% w 2030 roku; zobowiązanie na poziomie UE,  kontynuowanie przez Polskę przydziału bezpłatnych pozwoleń na emisję dla sektora energetycznego do roku 2030 w celu ograniczenia wzrostu cen ener- gii. Będzie to pula 282 mln certyfika- tów emisyjnych EUA, które mogą być wykorzystane, gdy PKB na mieszkańca będzie mniejsze od 60% średniej w EU,  ogólną pulę uprawnień dla Polski mają- cą wynieść 984 mln EUA (z puli przezna- czonej na aukcje) i 135 mln EUA z puli funduszu 2% dla krajów z PKB na miesz- kańca mniejszym od 60% średniej w EU. Wzrost kosztów energii elektrycznej będzie zależny od cen uprawnień do emisji EUA. W ocenie ekspertów przy wykorzystaniu darmowych pozwoleń przez energetykę i cenie EUA na poziomie ok. 40 EUR/t cena może wzrosnąć o ok. 25%. POLSKA ENERGETYKA WRAŻLIWA JEST NA CENY WĘGLA I UPRAWNIEŃ DO EMISJI CO2.
  • 49. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 49 RWE Polska Źródło: Opracowanie na bazie www.sendeco2.com/index-uk.asp OPERACYJNA REZERWA MOCY W obliczu zagrożenia zmniejszenia istniejącej nadwyżki zdolności wytwórczych źródeł konwen- cjonalnych za zgodą URE od stycznia 2014 roku został wprowadzony przez Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) mechanizm operacyjnej rezer- wy mocy. Celem wdrożenia tego mechanizmu było zwiększe- nie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego poprzez zapewnienie nad- wyżki dostępnej mocy ponad zapotrzebowanie. Nadwyżka stanowi rezerwę mocy dostępną na wypadek ubytków mocy wytwórczych. W uzasad- nieniu decyzji OSP podał, że istnieje ryzyko wy- cofywania z eksploatacji konwencjonalnych źró- deł wytwórczych na skutek stale obniżających się cen energii − niskie ceny nie pokrywały kosztów stałych wytwórców. Przyczyną tego stanu rzeczy na rynku są m.in. rozwój źródeł odnawialnych, które dzięki bardzo niskim kosztom zmiennym mogą tanio sprzedawać energię, a także utrzy- mująca się nadwyżka mocy (wytwórcy konkurują o sprzedaż energii, oferując ceny na poziomie kosztów zmiennych). Nowe rozwiązania zapewniające wytwórcom dodat- kowe przychody za operacyjną rezerwę mocy zostały wprowadzone do Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Mechanizm zapewniał m.in.:  zakup operacyjnej rezerwy mocy przez PSE po cenie 37,13 PLN/MWh (do poziomu wyma- ganej przez system operacyjnej rezerwy mocy), tj. zakupowi podlegały zdolności wytwórcze stanowiące nadwyżkę mocy ponad zawarte umowy sprzedaży energii,  zmianę sposobu kalkulacji wymaganej opera- cyjnej rezerwy mocy (liczona jako 18% zapo- trzebowania będącego średnią z maksymal- nych w poszczególnych miesiącach wartości godzinowych zapotrzebowania w roku po- przednim). Cena za operacyjną rezerwę mocy została wyzna- czona jako średni techniczny koszt stały wytwór- ców (bez kosztu amortyzacji) alokowany do godzin szczytu, tj. okresu od godz. 7.00 do 22.00 dla wszystkich dni roboczych. Cena ta podlega indek- sacji na kolejne lata wskaźnikiem inflacji. Notowania CO2 w latach 2013–2014 1 3 4 5 6 7 8 2 [EUR/t] styczeń2013 styczeń2014 marzec2013 marzec2014 luty2013 luty2014 maj2013 maj2014 kwiecień2013 kwiecień2014 lipiec2013 lipiec2014 sierpień2013 sierpień2014 wrzesień2013 wrzesień2014 czerwiec2013 czerwiec2014 październik2013 październik2014 listopad2013 listopad2014 grudzień2013 grudzień2014 4,99 2,7 4,65 5,51 4,42 4,33 6,98 5,54 6,35 7,03 7,25
  • 50. 50 RWE Polska RWE Polska Na rok 2014 URE uznał, że uzasadniony poziom kosztów przyjęty w taryfie OSP na pokrycie kosz- tów operacyjnej rezerwy mocy wynosi 400 mln PLN. Pod koniec roku 2014 okazało się jednak, że rzeczywiste koszty nowego mechani- zmu przekroczą planowany budżet. Dlatego od roku 2015 została wprowadzona modyfikacja doty- cząca korekty sposobu wyliczania ceny za usługę operacyjnej rezerwy mocy. Nowa formuła zapew- ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Wzrost wytwarzania energii elektrycznej w elek- trowniach wiatrowych na poziomie 23,4% wydaje się znaczący. Jest on jednak dwa razy niższy niż przyrost w poprzednim okresie, tj. 2014/2013. Wynosił on wtedy aż 47,2%. Brak finalnej ustawy o OZE spowolnił przyrost nowych mocy. Wiatrowe źródła są motorem rozwoju branży OZE. Ta technologia w ostatnich latach rozwija się najszybciej. Znaczący spadek przyrostu no- wych mocy w odniesieniu do poprzednich okre- sów jest spowodowany wzrostem ryzyka w inwe- stycje OZE. Proces legislacyjny nowej ustawy o OZE trwał przez cały 2014 rok. Proponowane rozwiązania wynikające z projektu ustawy stwarzały wiele sytuacji ryzykownych dla inwestorów. W tej sytu- acji część z nich najwyraźniej zdecydowała się wstrzymać z nowymi decyzjami inwestycyjnymi. Operacyjna rezerwa mocy niewątpliwie zwiększa bezpie- czeństwo KSE. Uzbroiła PSE w narzędzie umożliwiające reagowanie na zmiany popytu. Zachęciła wytwórców do utrzymywania gotowości operacyjnej (tym samym odroczy- ła groźbę wyłączania bloków). Było to jednak możliwe kosztem 400 mln PLN i skutkowało dodatkowo wyższymi cenami SPOT oraz wyższą relacją cen PASMO/SZCZYT. nia stabilność wykonania budżetu w okresie obo- wiązywania taryfy OSP. Został również określony budżet godzinowy. Dla roku 2015 po uwzględnie- niu wskaźnika inflacji i nowych danych do modelu cena operacyjnej rezerwy mocy została skalkulo- wana na poziomie 37,28 PLN/MWh. Po wprowadzeniu operacyjnej rezerwy mocy wy- twórcy mający moce nieobjęte umowami sprzeda- ży, którzy zgłosili rezerwy do OSP, otrzymują, nie wytwarzając energii, wynagrodzenie równe cenie operacyjnej rezerwy mocy (lub niższe, aby OSP nie przekroczył budżetu godzinowego). Alternatywnie mogą starać się sprzedać energię na rynku. W tym przypadku dochodzą koszty zmienne wytwarzania, więc oferty sprzedaży muszą być odpowiednio wyższe, aby pokryć sumę kosztów stałych i zmien- nych wytwórcy. Mechanizm operacyjnej rezerwy mocy spowodował wzrost cen energii w godzinach szczytowych 7.00−22.00. Relacje cen produktów PASMO/SZCZYT oscylują obecnie na poziomie 1,32. Przed wejściem mechanizmu wynagradzania za operacyjną rezerwę mocy były one na poziomie ok. 1,15. ŹRÓDŁA WIATROWE SĄ MOTOREM ROZWOJU BRANŻY OZE.
  • 51. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 51 RWE Polska WYMIANA MIĘDZYSYSTEMOWA VS. MARKET COUPLING POŁĄCZENIA MIĘDZYSYSTEMOWE Polska ma fizyczne połączenia z: Niemcami, Czechami, ze Słowacją, Szwecją i z Ukrainą. Połączenia z Niemcami, Czechami i ze Sło- wacją należą do połączeń wymiany między- systemowej równoległej (synchronicznej), z kolei połączenia ze Szwecją i z Ukrainą to połączenia wymiany międzysystemowej nierównoległej (asynchronicznej). Połączenie ze Szwecją jest połączeniem stałoprądowym umożliwiającym przesył energii w obu kierunkach w zależności od potrzeb. Połączenie z Ukrainą jest wydzielo- nym połączeniem, niezsynchronizowanym z siecią Ukrainy. Przepływy dla połączeń równoległych (synchronicznych) wymuszone są prawami fizyki. Operator Systemu Przesyłowego uzgodnił z operatorami sąsiednich krajów zasady udostępniania zdolności przesyło- wych na zasadach skoordynowanych prze- targów. Zdolności są udostępniane w trybie przetargów rocznych, miesięcz- nych i dobowych. W przypadku tych połączeń rozróżniamy przekroje techniczne oraz przekroje handlo- we, które odzwierciedlają specyfikę połą- czeń. Przekroje techniczne wynikające z zestawień wzajemnych połączeń między- systemowych określają wspólny limit dla transakcji handlowych, które mają być reali- zowane przez wzajemne połączenia dwóch sąsiadujących obszarów regulacyjnych. Dostępne zdolności przesyłowe dla przekro- jów technicznych są indywidualnie wyzna- czane przez operatorów ich obszarów. Następnie publikowane są one przez biuro przetargów (prowadzone przez Cen- tral Allocation Office GmbH). Uczestnicy rynku chcący brać udział w wymianie mię- dzysystemowej składają oferty na rezerwa- cję zdolności przesyłowych na danym prze- kroju handlowym. Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu oferty rezerwacji zdolności przesyłowych jest podejmowana po wyko- naniu obliczeń (akceptowane są oferty o najwyższej cenie do limitów zdolności prze- syłowych na przekrojach technicznych). MARKET COUPLING Na połączeniu ze Szwecją funkcjonuje od- mienny mechanizm łączenia rynków zwany market coupling. Polega on na wykorzysta- niu wspólnego algorytmu kalkulacji cen dla połączonych obszarów działania giełd ener- gii (w tym przypadku Polski i Szwecji) z uwzględnieniem mocy przesyłowych zapewnionych przez operatorów systemów przesyłowych. W wyniku aukcji typu „Impli- cit” określane są najniższa cena wypadkowa na obszarze wspólnego rynku i możliwe przepływy mocy. Mechanizm ten wymusza przepływy energii z obszarów o niższych cenach do obszarów o wyższych cenach, z pełnym wykorzystaniem mocy przesyło- wych (aukcja mocy przesyłowych jest włą- czona w proces aukcji energii). Market co- upling zapewnia więc wyznaczenie optymalnego przepływu energii między połączonymi rynkami. Szwecja Niemcy Czechy Słowacja Ukraina
  • 52. 52 RWE Polska RWE Polska CENY ENERGII W PRZEKROJU MIĘDZYSYSTEMOWYM Ceny energii elektrycznej (EUR/MWh) w Niem- czech, Czechach i na Słowacji są na podobnym poziomie, a ich zmienność jest niemal identyczna. Ciekawie wyglądają ceny na rynku węgierskim, które podążają za zmianami na wspomnianych rynkach, ale na poziomie wyższym o ok. 10 EUR/MWh. Węgry są krajem z dużym deficytem, skazanym na znaczący import energii. Najbardziej interesujące są jednak ceny na na- szym rynku. Widzimy, że do października 2013 roku ceny w Polsce były zbieżne z cenami na- szych zachodniego i południowych sąsiadów. W późniejszym okresie obserwujemy stopniowy wzrost i oderwanie się cen w Polsce od pozio- mów cen w Niemczech czy na Słowacji i w Czechach. Początek rozchylania się cen zbie- ga się z informacjami o podjęciu decyzji o bu- dowie nowych bloków w Elektrowni Opole i o projekcie wprowadzenia mechanizmu opera- cyjnej rezerwy mocy. Spadek cen w Niemczech to głównie efekt zna- czącego udziału wspieranej energii ze źródeł odnawialnych. Widoczne zmiany cen w krótkich horyzontach czasowych to przede wszystkim efekty wpływu pojawiających się informacji o zmianach (obostrzeniach) na rynku emisji CO2. Ceny energii elektrycznej w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji i na Węgrzech 30 35 45 45 50 55 [Euro/MWh] 01.02.2013 01.02.2014 01.03.2013 01.03.2014 01.05.2013 01.05.2014 01.04.2013 01.04.2014 01.06.2013 01.06.2014 01.07.2013 01.07.2014 01.08.2013 01.08.2014 01.09.2013 01.09.2014 01.10.2013 01.10.2014 01.11.2013 01.11.2014 01.12.2013 01.12.2014 01.01.2013 01.01.2015 01.01.2014 Produkt PASMO 2015 – kwotowanie z okresu 1.01.2013 roku – 31.12.2014 roku Polska Niemcy Czechy Słowacja Węgry Źródło: Opracowanie własne na bazie danych Tradition Financial Services Ltd.
  • 53. RAPORT O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO W POLSCE W 2014 ROKU 53 RWE Polska Niewielka przepustowość połączeń międzysystemowych ogranicza napływ taniej energii do Polski. Tania energia z zagranicy to korzyści dla konsumentów, ale także poważne konsekwencje dla krajowych wytwórców i branży górniczej. Systematyczny wzrost produkcji energii w źródłach odnawialnych zmniejsza obszar rynku dla źródeł konwencjonalnych. Źródła OZE mają bardzo niskie koszty zmienne i wypierają z rynku znacznie droższe źródła konwencjonalne, dla których koszty paliwa i praw do emisji CO2 stanowią istotny czynnik kosztowy. Jak widzimy, interesy każdego z podmiotów rynkowych są odmienne. Energetyka systemowa chciałaby utrzymać obecny stan (chęć zakupu węgla po niskich cenach utrzymujących się na rynkach światowych). Branża górnicza chciałaby mieć zagwarantowany wolumen węgla (jest znacząca nad- produkcja) w cenach pokrywających koszty produkcji (znacznie wyższych niż ceny światowe). Branża OZE jest zainteresowana stabilnymi warunkami rozwoju w długim horyzoncie czasowym, czyli gwarancjami wsparcia. Z kolei cele Unii Europejskiej są jasno określone. Są to:  redukcja emisji CO2,  rozwój OZE,  wzrost efektywności,  tworzenie ogólnoeuropejskiego rynku energii. Pogodzenie unijnych celów z priorytetami poszczególnych sektorów rynku energii będzie stanowić duże wyzwanie. Szczególnie że cele unijne oznaczają odejście od węgla. Powsta- je zatem pytanie o rolę krajowego górnictwa w przyszłości. Próba jego ratowania poprzez przyłączenie do energetyki, wcześniej skonsolidowanej do dwóch dużych grup, prawdopodobnie nie rozwiąże problemów. Wydaje się, że ograni- czenie zdolności produkcyjnych górnictwa i kosztów wydobycia staje się nieuniknione. Redefinicji będzie jednak wymagała cała krajowa struktura wytwarzania energii elektrycz- nej nie tylko pod kątem roli rodzimych surowców w długim horyzoncie czasowym. Istotna będzie również decyzja dotycząca energetyki jądrowej. Z dzisiejszego punktu widzenia przyszłe ceny hurtowe mogą być jednak niewystar- czające, aby uzasadnić miejsce elektrowni atomowych w miksie energetycznym. Dlatego też do powstania takiej elektrowni mogą okazać się konieczne kontrakty różnicowe i/lub rynek mocy. Sytuacja może jednak zmienić się przy wzroście cen emisji CO2 oraz braku możliwości redukcji emisji o zakładane w pakiecie klimatycznym 40%. Stopniowo będzie również rosła rola gazu jako paliwa o dwukrotnie niższej emisyjności CO2 od węgla. Nie będzie to jednak tania energia, obecnie koszty produkcji dla tego typu źródeł są na poziomie powyżej 300 PLN/MWh.
  • 54. 54 RWE Polska RWE Polska RYNEK MOCY Wprowadzenie rynku mocy w Polsce planowane jest na rok 2020, kiedy na skutek dużej liczby wyłą- czeń starych bloków mogą pojawić się problemy z bilansem mocy. Obecnie funkcjonujący rynek jest rynkiem energii. Ceny energii elektrycznej nie pokrywają całości kosztów utrzymania mocy zainstalowanych w źró- dłach wytwórczych. Rynek mocy ma być dodatkowym mechanizmem zapewniającym opłacalność inwestycji w moce wytwórcze i utrzymanie ich na wymaganym pozio- mie rezerw. Niskie ceny energii powodują bowiem, że inwestycje w moce wytwórcze nie są opłacalne. Problem narasta wraz z rosnącym udziałem subsy- diowanej energii ze źródeł odnawialnych, które z bardzo niskimi kosztami zmiennymi wypierają z rynku źródła konwencjonalne. Krótsza praca bloków konwencjonalnych to mniej- sze ich przychody i problemy z pokryciem kosztów działalności. Teoretycznie problemu by nie było, gdybyśmy potrafili tanio magazynować duże ilości energii. Na chwilę obecną nie ma takich rozwiązań, zatem o rynku mocy mówi się coraz częściej. Razem z rynkiem mocy może działać mechanizm kontraktów różnicowych, wspierający wybrane technologie (np. gwarancje zakupu po określonej cenie energii w długim horyzoncie czasowym z elektrowni atomowych; gdy cena rynkowa jest niższa, elektrownia otrzymuje dopłatę do ceny gwarantowanej; gdy cena jest wyższa, elektrownia oddaje różnicę do poziomu ceny gwarantowanej). Doraźnymi działaniami przed wprowadzeniem rynku mocy były wdrożenie przez OSP mechani- zmu operacyjnej rezerwy mocy oraz zakup inter- wencyjnej rezerwy zimnej. CO PRZED NAMI JAKI RYNEK MOCY DLA POLSKI Jest kilka rozwiązań możliwych do wprowadze- nia, jednak najbardziej prawdopodobne jest przyjęcie modelu scentralizowanego. W modelu tym OSP, jako jedyny kupujący, doko- nuje w systemie aukcyjnym zakupu mocy (zdol- ności wytwórczych) w kontraktach rocznych i wieloletnich od wytwórców energii. Operator systemu przesyłowego certyfikuje wytwórcom oferowane moce (OSP musi mieć pewność, że oferowane moce będą dyspozycyjne). Koszty zakupu mocy przez OSP są akceptowane przez URE w taryfach OSP, a następnie przenoszone w taryfach na odbiorców (nowa płatność za moc). Rynek mocy funkcjonuje nieza- leżnie od rynku energii. JAK RYNEK MOCY WPŁYNIE NA CENY ENERGII Wytwórcy biorący udział w rynku mocy otrzymają przychody za moc dyspozycyjną oraz energię elektryczną sprzedawaną niezależnie na rynku energii. Z tego powodu teoretycznie po wprowa- dzeniu rynku mocy cena energii elektrycznej na rynku powinna obniżyć się o składnik stały kosz- tów. Nie jest on jednak w chwili obecnej w cało- ści przenoszony w cenie energii, więc można spodziewać się wzrostu cen. WRAZ Z RYNKIEM MOCY NA RYNKU MOGĄ POJAWIĆ SIĘ RÓWNIEŻ KONTRAKTY RÓŻNICOWE.