1. Орчин цагийн Монгол хэлний дүрэм. №1 /зөвлөмж/
Нэгэн цагт бичиг үсэг тайлагдсан ард түмэн гэгдэж явсан монголчууд , ард
түмний эрх чөлөөний тэмцэлтэй хамт бүх нийтийн боловсролоо орхигдуулж
буй гэмтэй билээ. Хэдийгээр багш, сургуульд заалгасан ч амьдралд хэрэглээ
болголгүй үлдээсэн МХ-ний олон дүрэм байдаг учраас , мартагдсан
дүрмүүдийг сэргээн, сануулах хэрэгцээ байна. Иймд цаг хугацаа, түүхийг
үнэн зөвөөр тэмдэглэн үлдээх хойч үедээ зөв бичиж сурахыг ерөөн энэхүү
цуврал зөвлөмжийг үлдээж байна.
Дараалсан хоёр гийгүүлэгчийн дүрэм.
Дараалсан хоёр гийгүүлэгчийн хоёрдугаар гийгүүлэгч нь хоолойн “ г ”
хэлний үзүүрийн “ н “ хоёрын нэг байвал түүний өмнө “ и ”-ээс бусад
балархай эгшиг бичихгүй. Ж нь: авга, тамга,ганга, торго, авна, аялна, бодно,
хөшнө, босно гэх мэт.
Хэлний үзүүрийн “ н ” буюу хоолойн “ г ”-ийн өмнө хэлний үзүүрийн “ н ”
буюу хоолойн “ г ” тохиолдвол завсар нь эгшиг бичнэ Ж нь: унана, дагана,
унага, шанага, багана гэх мэт.
Дараалсан гурван гийгүүлэгчийн дүрэм.
Дараалсан гурван гийгүүлэгчийн гуравдугаарх нь хоолойн “ г ” хэлний
үзүүрийн “ н “ хоёрын нэг байвал түүний арын ялгах эгшгээр үг төгсвөл тэр
ялгах эгшиг ялгагдахгүй тул “ н ” ба ” г ”-ийн өмнө богино эгшиг бичнэ.
Үүнийг дараалсан гурван гийгүүлэгчийн дүрэм гэнэ. Ж нь:
1.Аньсага, бортого, ганзага, жинхэнэ, зулзага, оньсого, турсага, хундага,
эрдэнэ харцага гэх мэт.
2.Цаг заах үйл үгийн одоо, ирэдүй цагийн -на, нэ, но, нө нөхцөлийг давхар
гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд залгахдаа дараалсан гурван гийгүүлэгчийн
дүрмээр бичнэ. Ж нь: манд+на=мандана, мөлх+нө=мөлхөнө гэх мэт.
Дээрх хоёр тохиолдлоос бусад үгэнд балархай эгшгийн дүрмийг зөрчихгүй
бол гурав ба дөрвөн гийгүүлэгч дараалан орж болно. Ж нь: урсга,
эмхтгэл,цомхтго, төрлөхтний, эрхтний гэх мэт.
55-р сургууль Багш С.Жавхлантөгс.
2011 он.