BATX 1

1. LANDAREEN ERREINUA
 Era askotako izakiak hartzen ditu:
 Batzuk oso bakunak: goroldioak eta gibelbelarrak. BRIOFITOAK
 Besteak antolamendu-maila ertaina: iratzeak
eta azeri-buztanak. PTERIDOFITOAK
 Beste batzuk oso konplexuak: loreak eta
landare hazidunak. ESPERMATOFITOAK

2. HAINBAT EZAUGARRI KOMUN DITUZTE:
 Zelula anitzekoak dira, beraz, eukariotoak.
 Bi egitura mota bereizten dira:
 Egitura begetatiboa, nutrizioari lotua.
 Ugaltze-egitura, ugalketan espezializatua.
 Nutrizio autotrofoa eta fotosintetikoa dute.
 Organo emeek sortzen dituzten gametoak ez dira
kanpora irteten, beraz, gameto arrak organo
emeetaraino joaten dira. Sortutako zigotoak organo
emeen barruan garatu, eta enbrioi bilakatzen dira.

3. GARRANTZI HANDIKOAK DIRA LURREKO BIZIRAKO:
 Ekoizleak dira.
 CO2 ugari kontsumitzen dute, eta oxigenoa askatzen
dute, fotosintesian.
 Ur-lurruna askatzen dute, transpirazioaren bitartez,
eta uraren zikloan esku hartzen dute.
 Higaduratik babesten dituzte kontinenteak, eta
lurzoru emankorra galtzea saihesten da horrela.
 Habitat
egokia
espezieentzat.
eskaintzen
dute
beste

4. LANDARE TALDEAK LEHORREKO INGURUNEA KOLONIZATZEN

5. BRIOFITOEN DIBISIOA
 Altuera xumeko landareak dira.
 Tapizak osatzen dituzte gibel-belarren kasuan, eta
kuxinak, goroldio gehienen kasuan.
 Ingurune oso hezeetan bizi dira, ez
lehorreko ingurunera oso ongi egokitu.
direlako
 Gorputz begetatiboa TALO motakoa da, ez dute
sustrai, zurtoin eta hosto garaturik, ez baitira
ehunez eratuak , eta, horregatik, tamaina txikiko
landareak dira beti.

6. Gibel-belarra
Goroldioa

7. Goroldioa

8. Gibel-belarra

9. EGITURA BEGETATIBOA
Goroldio-kuxina, banako ugariz osatua
Goroldio banakoa

10. UGALKETA
Funaria hygrometica
Goroldio-landarearen atalik garatuena
eta iraunkorrena gametofitoa da.
Esporofitoa
ez
txikiagoa baita.
da
nabarmentzen,

11. FASE SEXUALA: Goroldioaren bizitzako une jakin batzuetan, organo
sexualak eratzen dira landaretxoaren goiko muturretan. Gametoak
ekoizten dira barruan, eta horregatik, gametofito esaten zaie.
Ernalketaren eta zelula-arrautzaren garapenaren ondoren, egitura
berri bat eratzen da gametofitoaren gainean: esporofito du izena,
bertan ekoizten baitira esporak.

12. FASE ASEXUALA: Haizeak barreiatzen ditu esporak, esporofitoko
kapsula irekitzen denean.
Esporofitoan sortutako esporak lurrera erortzen dira, eta bertan
hozitzen. Haietako bakoitzetik beste gametofito bat garatzen da.

14. PTERIDOFITOEN DIBISIOA
 Tamaina handia irits dezaketen landareak dira.
 Briofitoak baino hobeto moldatu dira ingurune
lehorrera.
 Dibisio honetan iratzeak eta ekiseto edo azeribuztanak sartzen dira.
Iratze
Ekiseto edo azeri-buztana

15. Ekiseto edo azeri-buztana
Iratze

16. IRATZEEN APARATU BEGETATIBOA:
KORMOA
 Ondo gainditu zituzten lehorreko inguruneak sortzen zituen arazoak.
 Egitura begetatibo horri KORMO esaten zaio, eta hiru organo ditu: sustraia,
zurtoina eta hostoa.
 Organoak dira hirurak, hau da, ehunez osaturik daude.

17. IRATZEEN APARATU BEGETATIBOA:
LANDARE-EHUNEN FUNTZIOAK
 EPIDERMISA:
 Estaltzea eta lehortzetik babestea (kutikula
eratzen du argizariak).
 Sustraien zelula espezializatuek lurzoruko
ura eta gatz mineralak xurgatzea.
 Hostoen epidermiseko estomek CO2 eta O2
trukatzen dituzte atmosferarekin.
 HODI ZURKARAK:
 Izerdi gordina (ura eta gatz mineralak)
garraiatzen dute sustraietatik hostoetara.
 HODI LIBERIARRAK:
 Izerdi
landua
(mantenugai
organikoak)
garraiatzen
dute
hostoetatik
gainerako
zeluletara.

18. IRATZEEN APARATU BEGETATIBOA:
LANDARE-EHUNEN FUNTZIOAK
 PARENKIMA KLOROFILIKOA:
 Mantenugai
ez-organikoak
molekula
organikoa
bakun
bihurtzen
ditu,
fotosintesian.
 ERRESERBAKO PARENKIMA:
 Hainbat substantzia elikagarri metatzen ditu.
 MERISTEMOAK:
 Landarearen hazkundeaz arduratzen da.

19. Polypodium vulgare:
aparatu begetatiboa
Polypodium vulgare:
zurtoinaren zeharkako epaia

20. IRATZEEN UGALKETA
 Lehorreko ingurunera egokiturik daude
beren bizitza begetatiboari dagokionez;
beren ugalketa sexualari dagokionez,
ordea uraren mendekoak dira.
 Gaztea den bitartean bakarrik dago
esporofitoa
gametofitoari
loturik;
esporofitoa
garatzean,
gametofitoa
desagertu
egiten
da,
eta
landare
iraunkorra esporofitoari dagokio.

21. IRATZEEN UGALKETA

22. ESPERMATOFITOEN
DIBISIOA
 Lehorreko ingurunera hobekien egokituta dauden
landareak dira.
 KORMO
motako
egitura
begetatiboa
dute,
pteridofitoak bezala, baina, ugalketa sexuala
uraren laguntzarik gabe gauzatzen da.
 Landare hazidunak eta loredunak (ugaltzeaparatua) dira.
 Bi talde daude:
 GIMNOSPERMOAK (pinuak, izeiak, zedroak, altzifreak…)
 ANGIOSPERMOAK (gereziondoa, arrosondoa, garagarra,
patata, tulipa…)

23. ESPERMATOFITOEN APARATU
BEGETATIBOA
 Hiru organo bereizgarriak ditu:
 SUSTRAIA: elikagaiak xurgatzeko
landarea lurrean sendo eusteko.
 HOSTOA:
xafla
fotosintetikoa.
formako
eta
organo
 ZURTOINA: hostoei eta loreei eusten die,
eta izerdi gordina eta landua garraiatzen
ditu.

24. Kormoaren organo-mota ugari dago espezie bakoitzean,
biosferako giro ugarietara baitatude egokituta .
Klima epeleko
espermatofitoa
Klima idorreko
espermatofitoa

25. ESPERMATOFITOEN NUTRIZIOA

26. ESPERMATOFITOEN HARREMANA
 Landareek ez dute nerbio-sistemarik, beraz,
ezta zentzumen organorik. Baina ongi
atzematen dituzte estimuluak, eta era
askotan erantzuten diete.
 Landareek, gainera, hormonak ekoizten
dituzte,
fitohormonak,
eta
horiek
erregulatzen dute landarearen garapena eta
hainbat
erantzun.
Hormonak
jariatzezeluletan ekoizten dira, guruinik eratu gabe.
Auxinak dira fitohormona mota bat.

27. ESPERMATOFITOEN HARREMANA
 Erantzun batzuk mugimenduak dira:


Tropismoak mugimendu motelak dira, positiboak edo negatiboak.
Nastiak mugimendu azkarrak dira.
Geotropismoa
Fototropismoa
Fotonastia
Sismonastia

28. ESPERMATOFITOEN UGALKETA
 Landareen
eboluzioan
esporofitoaren
garapena
handitzeko eta gametofitoarena txikiagotzeko joera
dago.
 Espermatofitoetan esporofitoa da guk ezagutzen
dugun aparatu begetatiboa.
 Zurtoinaren gune batzuetan, hosto berezi batzuk
jaiotzen dira, eta aparatu berri bat eratzen dute:
lorea, hau da, ugalketa-aparatua.
 Lorearen barruan, gametofitoa garatzen da kanpora
egozten ez diren esporetatik, eta lehortzetik
babestuta dago uraren mende egon gabe.

29. Esporofitoaren garapena handitzen da, gametofitoarena, berriz
txikiagotzen da.

30. ESPERMATOFITO GIMNOSPERMOAK



Loreak ez dira deigarriak.
Sexu bakarrekoak dira.
Lore emeak elkartuta egoten dira, kono emeak
eratuz, eta arrek, kono arrak eratzen dituzte.
Kono
arra
Kono
emea
Estaminea
Polen
zakua
Obulua
Karpeloa

31. GIMNOSPEROMOAREN
UGALKETA

32. Itsas pinua
Leyland altzifrea
Atlasko zedroa

33. Hagina
Taxus baccata

34. ESPERMATOFITO ANGIOSPERMOAK
 Loreak
ikusgarriak
dira,
eta
egitura
konplexuagokoak.
 Lore mota ugari badituzte ere, haietako gehienak
hermafroditak dira.
 Haziak
fruituen
barruan
gordeta
daude,
gimnospermoak ez bezala
Angiospermoen lorearen egitura

35. ANGIOSPERMOEN ERNALKETA

36. LOREA NOLA BIHURTZEN DEN FRUITUA
Haziak fruituen barruan gordeta dituzten espermatofitoak
angiospermoak dira; gimnospermoen haziak, berriz, ez daude
fruituen barruan gordeta.

38. ESPERMATOFIOTOEN UGALKETA ASEXUALA
UGALKETA SEXUALAK abantaila bat du: ondorengoek
beste karaktere-konbinazio batzuk dituzte, eta, horregatik,
gurasoak baino hobeto egokituta daude, batzuetan, beren
ingurunera.
UGALKETA
ASEKUALEAN
EDO
BEGETATIBOAN
guraso bakar batek soilik parte hartzen du. Ondorengoak
gurasoaren aparatu begetatiboaren zatietatik abiatuta
sortzen dira.
Ugalketa asexualak abantaila ugari ditu ingurune zehatz
batera
ongi
egokituta
dauden
landareen
kasuan:
ondorengoek gurasoaren ezaugarri berak dituztenez, hura
bezain ongi daude egokituta ingurunera eta, gainera,
gurasoak babesten eta elikatzen ditu bizitzako lehen
etapetan.

39. UGALKETA ASEXUALAREN ADIBIDEAK
Marrubiondoaren
zurtoin herrestariak
Tuliparen
Patata-landarearen
Udaberri-lorearen
erraboilak
tuberkuluaren begiak
lurpeko zurtoinak

40. UGALKETA ASEXUALAREN TEKNIKA
ARTIFIZIALAK
ALDAXKA
BELAUNTZEA
TXERTATZEA