Dokumen tersebut membahas prinsip-prinsip reka bentuk visual yang meliputi keseimbangan, harmoni, kesatuan, kontra, penegasan, irama dan pergerakan. Prinsip-prinsip ini membantu menyusun elemen visual secara efektif untuk menarik perhatian penonton dan menyampaikan maksud dengan lebih jelas.

1. PRINSIP
REKABENTUK
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)
1

2. PRINSIP REKABENTUK
Prinsip reka bentuk adalah konsep untuk
menyusun maklumat visual. Ia merupakan satu
gambaran tentang bagaimana kita mengamati
dan memproses maklumat visual serta
merupakan idea bagi menghasilkan imej dua
dimensi.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 2

3. PRINSIP REKABENTUK
Prinsip reka bentuk akan membantu kita
membuat keputusan tentang bagaimana untuk
menggunakan elemen-elemen reka bentuk.
Prinsip reka bentuk membantu menjadikan imej
visual menjadi lebih menarik dan
menyenangkan bila dilihat.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 3

4. PRINSIP KESEIMBANGAN
KESEIMBANGAN
• Keseimbangan bermaksud kesamaan dan
kesepadanan dari segi berat, tarikan dan tumpuan
• Terdapat 4 jenis imbangan iaitu:
a. Imbangan simetri
b. Imbangan tidak simetri
c. Imbangan membulat
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 4

5. PRINSIP KESEIMBANGAN
a. IMBANGAN SIMETRI
• unsur seni yang sama antara kiri dan kanan atau atas
dan bawah (garisan ‘axis’ dilukis di tengah-tengah
pembahagian tersebut)
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 5

6. a. IMBANGAN SIMETRI
6

7. a. IMBANGAN SIMETRI
7

8. a. IMBANGAN SIMETRI
8

9. PRINSIP KESEIMBANGAN
b. IMBANGAN TIDAK SIMETRI
• Unsur seni tidak sama di kedua-dua bahagian tetapi
mempunyai ciri-ciri yang menimbulkan kesan
keseimbangan
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 9

10. b. IMBANGAN TIDAK SIMETRI
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 10

11. b. IMBANGAN TIDAK SIMETRI
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 11

12. b. IMBANGAN TIDAK SIMETRI
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 12

13. PRINSIP KESEIMBANGAN
c. IMBANGAN MEMBULAT
• Imbangan membulat merujuk kepada keseimbangan
yang diperolehi apabila suatu elemen rekabentuk
dijadikan pusat tumpuan dan lain-lain elemen
rekabentuk disusun secara membulat atau mengelilingi
pusat rujukan yang telah dipilih.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 13

14. c. IMBANGAN MEMBULAT
Keseimbangan membulat boleh dicapai apabila satu pusat dijadikan
rujukan dan lain-lain elemen rekabentuk disusun mengelilingi pusat
tersebut secara membulat.
14

15. c. IMBANGAN MEMBULAT
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 15

16. Keseimbangan elemen dipengaruhi oleh 4 perkara utama
iaitu:
a. Saiz : Objek bersaiz besar dianggap lebih
penting dari objek yang kecil.
b. Kedudukan : Objek yang berada di atas skrin
kelihatan lebih dominan dari objek
yang berada di bawah skrin.
c. Warna : Warna dapat memperlihatkan
kepentingan sesuatu objek.
d. Ruangan : Terlalu banyak objek yang disusun
dengan terlalu rapat akan
menggambarkan kecelaruan dan
kesibukan skrin.
16
PRINSIP KESEIMBANGAN

17. Harmoni wujud pada benda-benda alam dan benda
buatan manusia. Harmoni adalah sesuatu rekaan seni
visual yang melibatkan susunan atau ulangan unsur-unsur
seni visual dan prinsip yang tersusun dan menimbulkan
kesan yang menarik.
Dalam konteks seni, ulangan garisan, rupa, bentuk, jalinan
dan ruang dalam gaya dan arah yang tertentu atau
berpandukan garisan grid akan menghasilkan gubahan
yang harmoni. Aplikasi prinsip rekaan harmoni dapat
menimbulkan gambaran yang sempurna, teratur, seragam
dan selesa pandangan mata.
17
PRINSIP HARMONI

18. 18
PRINSIP HARMONI
Harmoni dari segi rupa

19. 19
PRINSIP HARMONI
Harmoni dari segi garisan

20. 20
PRINSIP HARMONI
Harmoni dari segi bentuk

21. PRINSIP KESATUAN
Kesatuan wujud pada sesuatu gubahan apabila
kesemua unsur-unsur di dalamnya mempunyai satu
tema atau idea yang sama dan menyeluruh.
Penggunaan unsur seni, tema serta rekaan yang baik
dapat mewujudkan kesatuan pada sesuatu gubahan
seni visual. Mengaplikasikan prinsip kesatuan dalam
karya seni akan menjadikan hasil itu kelihatan lebih
lengkap, teratur dan sempurna di mana ia
menimbulkan kesan yang sepadu dan memberi impak
dari segi kekuatan karya
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 21

22. 22
PRINSIP KESATUAN
Kesatuan tema jenis objek
dan warna

23. 23
PRINSIP KESATUAN
Kesatuan tema

24. 24
PRINSIP KESATUAN
Kesatuan warna,
objek dan rupa

25. PRINSIP KONTRA
• Kontra wujud jika ada unsur-unsur seni yang
bertentangan atau bercanggah dalam sesuatu
gubahan
• Fungsi kontra ialah untuk menarik perhatian,
memberi fokus, mengelakkan kebosanan dan kesan
pergerakan
• Kontra dapat dihasilkan melalui penggunaan unsur
seni, teknik dan bahan yang berlainan.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 25

26. PRINSIP KONTRA
a. KONTRAS
- Bentuk
- Susunan
- Warna
- Saiz
- Irama
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 26

27. a. KONTRAS
Kontra dari segi bentuk Kontra dari segi bentuk
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 27

28. a. KONTRAS
Kontra dari segi warna
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 28

29. PRINSIP PENEGASAN
• Penegasan wujud apabila terdapat sesuatu unsur
yang menonjol, kontra atau ganjil dalam sesuatu
gubahan.
• Fungsi penegasan ialah untuk menarik perhatian,
memberi fokus, dan mengelakkan kebosanan.
• Penegasan dapat dihasilkan melalui penggunaan
unsur seni yang kontra atau asingkan objek yang
hendak ditegaskan.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 29
.

30. PRINSIP PENEGASAN
penekanan pada
cahaya dan bayang
30
menimbulkan
penegasan

31. PRINSIP PENEGASAN
objek bangunan di
tengah menimbulkan
31
penegasan

32. PRINSIP IRAMA
IRAMA
• Irama merupakan suatu prinsip reka bentuk. Irama
akan menunjukkan pergerakan apabila sesuatu
elemen berulang.
• Irama visual adalah irama yang boleh dilihat.
• Irama visual wujud apabila bentuk positif diulang
beberapa kali dan dipisahkan daripada bentuk
negatif
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 32
.
.

33. PRINSIP IRAMA
Jenis-jenis Irama
a. IRAMA RAWAK
b. IRAMA BIASA
c. IRAMA BERSELANG-SELI
d. IRAMA ALIRAN
e. IRAMA PROGRESIF
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)

34. PRINSIP IRAMA
a. IRAMA RAWAK
 Motif yang diulang tanpa susunan seperti ruang yang
tidak sama menimbulkan irama rawak.
 Contohnya, corak pada badan zirafah dan rekahan
pada kulit kayu.
 Kawasan @ persekitaran yang sibuk juga mewujudkan
irama rawak.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)

35. • Objek yang di ulang tanpa susunan, ruang yang
tidak sama, menimbulkan irama rawak.
• Kawasan yang sesak mewujukan irama rawak.
• Tanah yang kering dan daun yang gugur yang
meliputi tanah yang lapang.

36. PRINSIP IRAMA
b. IRAMA BIASA
 Irama biasa mempunyai motif yang serupa dan jarak
ruang yang sama.
 Irama biasa mempunyai rentak yang konsisten.
Contohnya, susunan motif dengan bentuk & ruang yang
sama pada setiap ulangan.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)

37. • Irama biasa mempunyai objek yang serupa dan ruang yang
sama di antara mereka.
• Irama yang mempunyai konsisten.
• Pengulangan yang sama adalah berguna untuk mengatur
objek
• Kekunci pada papan computer dan rak-rak yang disusun rapi.
• Irama biasa adalah membosankan jika ianya berlebihan.

38. c. IRAMA BERSELANG SELI
Irama ini wujud dalam keadaan motif @ kedudukan objek
yang berselang seli.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)

39. • Diwujudkan dengan mengubah posisi objek atau
motif yang berlainan diselang-seli agar tidak
membosankan.
• Irama biasanya membosankan jika berlebihan.

40. d. IRAMA ALIRAN
• Irama Aliran terhasil daripada pemerhatian kesan
garisan yang berulang-ulang.
• Ia terbit dari penghujung objek yang membawa
pandangan menyusur di sepanjang lengkungan yg akan
mengubah arah tuju penglihatan.
• Antara contoh pandangan yg menimbulkan irama aliran
ialah gunung ganang dan ombak laut.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)

41. • Apabila garisan beralun di ulang maka akan
wujud irama aliran
• Gunung ganang dan ombak menimbulkan irama
aliran.

42. e. IRAMA PROGRESIF
 Irama progresif terjadi apabila berlaku perubahan dalam
motif setiap kali motif diulang saiz @ warna.
 Perubahan yang berlaku boleh jadi dari segi saiz @
warna.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK)

43. • Terdapat perubahan motif setiap kali objek di ulangi.
• Irama progresif boleh bermula dengan segi empat
sebagai motifnya.
• Saiz segi empat boleh berubah setiap kali ia di ulangi
ataupun warnanya berlainan.
• Bentuk ini akan berubah beransur-ansur.

44. PRINSIP PERGERAKAN
Pergerakan dapat diwujudkan dalam gubahan seni
visual melalui pengolahan unsur-unsur seni dengan
cara dan teknik yang tertentu. Mengaplikasikan prinsip
pergerakan dalam kegiatan menggambar dapat
menghasilkan irama dan suasana yang tertentu.
Ia juga menjadikan gambar lebih menarik dan
menimbulkan daya tarikan serta menimbulkan kesan
visual yang lebih hidup, realistik dan berkesan.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 44

45. PRINSIP PERGERAKAN
Pergerakan ialah keadaan yang bergetar, bergoyang,
berayun, berpancar, bersinar-sinar.
Fungsi pergerakan ialah untuk memberi kesan lebih
hidup dan realistic terhadap sesuatu gubahan.
Pergerakan dapat dilihat melalui kesan angin, air,
ombak, taufan
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 45

46. PRINSIP PERGERAKAN
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 46

47. PRINSIP PERGERAKAN
• Pergerakan dapat dilihat melalui kesan angin, air,
ombak, taufan.
• Antara faktor yang perlu diteliti apabila menggunakan
pergerakan:
a) Pergerakan Mata
b) Aliran Maklumat
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 47

48. PRINSIP PERGERAKAN
a. PERGERAKAN MATA
• Apabila kita melihat atau membaca satu halaman, mata
kita akan bergerak dari satu tempat ke satu tempat dari
kiri ke kanan dan dari atas ke bawah.
• Sesuatu rekabentuk yang baik mesti mampu mengawal
pergerakan mata supaya bergerak dari satu arah yang
penting untuk menyampaikan maksud kepadanya.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 48

49. PRINSIP PERGERAKAN
a. PERGERAKAN MATA
• unsur seni yang sama antara kiri dan kanan atau atas
dan bawah (garisan ‘axis’ dilukis di tengah-tengah
pembahagian tersebut)
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 49

50. PRINSIP KEPELBAGAIAN
Kepelbagaian wujud hasil penggunaan pelbagai gaya,
nilai, dan idea yang berbeza dalam sesuatu gubahan
Kepelbagaian dapat memberi gaya, variasi, tenaga,
dan daya tarikan dalam sesuatu gubahan.
Kepelbagaian dapat dihasilkan melalui penggunaan
unsur seni seperti garisan, rupa dan warna yang
pelbagai dalam sesuatu gubahan.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 50

51. PRINSIP KEPELBAGAIAN
Kepelbagaian
bentuk dan
jenis objek
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 51

52. PRINSIP KEPELBAGAIAN
Kepelbagaian
warna
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 52

53. PRINSIP DOMINAN
• Dominan merupakan salah satu prinsip yang selalu
digunakan dalam penghasilan reka bentuk grafik.
Misalnya penggunaan warna yang dominan dalam
reka bentuk kad jemputan dan juga papan iklan.
• Dominan berasal dari perkataan Dominance yang
bermaksud keunggulan. Sifat unggul dan istimewa
ini menjadikan sesuatu unsure seni tersebut sebagai
penarik dan menjadi pusat perhatian.
• Dominan mempunyai beberapa tujuan iaitu menarik
perhatian, menhilangkan kebosanan dan member
titik focus pada sesuatu karya yang dihasilkan.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 53

54. RUMUSAN
Kesimpulannya, prinsip reka bentuk adalah konsep untuk
menyusun maklumat visual. Ia merupakan satu gambaran
tentang bagaimana kita mengamati dan memproses
maklumat visual serta merupakan idea bagi menghasilkan
imej dua dimensi. Prinsip reka bentuk akan membantu kita
membuat keputusan bagaimana untuk menggunakan
elemen-elemen reka bentuk dan menjadikan imej visual
menjadi lebih menarik dan menyenangkan bila dilihat.
SMP 1043 ASAS SENI DAN REKABENTUK ( PRINSIP REKABENTUK) 54