Nhân 2 ca lao cột sống do siêu âm phát hiện, trình bày và đọc lại y văn

1. MEDIC CENTER
CASE REPORT
LAO CỘT SỐNG
BS PHẠM THỊ THANH XUÂN
BS NGUYỄN THIỆN HÙNG
P. SIÊU ÂM

2. MEDIC CENTER
BỆNH SỬ
 BN nam 42 tuổi
 ĐC: P5, Q10, Tp Hồ Chí Minh- ĐT:
0908225541
 Ngày khám tại Medic: 26-3-2019
 Bệnh sử: tháng 11/2018, BN bị đau thắt
lưng và có khối gồ ra ở cột sống TL, đi
khám TQ tại Medic được chụp MRI: thoát vị
đỉa đệm

3. MEDIC CENTER

4. MEDIC CENTER
 BN điều trị thuốc nam: chườm nóng, nắn
cột sống, uống thuốc không rõ loại. Bn thấy
đỡ đau và chỗ gồ của CS xẹp xuống do
thầy thuốc nam dùng khuỷu đẩy vào ( lúc
đẩy rất đau)
 1 tuần trước ngày khám tại Medic, BN đau
nhiều, lan ra trước bụng, khó chịu không
ngủ được, sốt vả mồ hôi vào buổi tối. BN
đến khám tại Medic, được CĐ siêu âm.

5. MEDIC CENTER
Lâm sàng:
- Tổng trạng tốt, mập.
- vận động bình thường.
- Không sốt.
- Đau khi thay đổi tư thế: nằm xuống hoặc
ngồi dậy

6. MEDIC CENTER

7. MEDIC CENTER

8. MEDIC CENTER

9. MEDIC CENTER

10. MEDIC CENTER
BN được chuyển khám chuyên khoa cột sống
BS CK cột sống cho CĐ CT bụng

11. MEDIC CENTER
Các kết quả CLS khác
XQ tim phổi thẳng: Không phát hiện bệnh lý trên XQ ngực
XN MÁU:

12. MEDIC CENTER

13. MEDIC CENTER
 Bn được chuyển BV Phạm Ngọc Thạch
 Được gởi trở lại Medic chụp MRI cột sống

14. MEDIC CENTER

15. MEDIC CENTER
 Bn được chẩn đoán là lao ngoài phổi nên
BV PNT chuyển BN sang BV CTCH
 Bn được điều trị theo phác đồ kháng lao 12
tháng
 Sau 2 tuần điều trị Bn đỡ đau ( chỉ đau khi
ngồi nhiều), hết sốt và vã mồ hôi

16. MEDIC CENTER
Sau 2 tháng điều trị BN được gởi đến Medic
chụp X quang cột sống

17. MEDIC CENTER
 Sau 6 tháng điều trị Bn khỏe, hết sốt, hết
đau và đi làm bình thường.
 Chỗ gù ở cột sống thắt lưng xẹp xuống

18. MEDIC CENTER
BÀN LUẬN
 Lao là bệnh có tính lây lan lớn
 Nằm trong top 10 bệnh nhiễm trùng gây
chết người
 Chỉ có 1-2 % liên quan đến hệ xương, trong
đó lao CS chiếm hơn ½ trường hợp, là dạng
nguy hiểm của lao xương, thường nhất ở
ngực thấp và thắt lưng

19. MEDIC CENTER
Triệu chứng
 Đau tại chỗ, giảm cân, ăn kém, sốt ớn lạnh,
mệt mõi
 Giai đoạn sớm chỉ biểu hiện hẹp khe khớp
 Tổn thương phá hủy thân sống và đĩa đệm,
gây xẹp hình nêm ở bờ trước thân sống làm
gập góc cột sống và tạo ra chỗ lồi sờ thấy
trên cột sống

20. MEDIC CENTER
CÁC DẠNG LAO CỘT SỐNG
1- Cạnh đĩa đệm: dạng phổ biến nhất, vùng tổn thương ở hai
thân sống kế cận, dọc theo đĩa đệm.
2- Trung tâm: tổn thương ở một thân sống đơn độc, sớm dẫn đến
sụp thân sống (hình nêm hay bẹp xuống), đĩa đệm lân cận có thể
bình thường.
3- Phía trước: tổn thương ở bờ trước thân sống, lan xuống dưới
và lên trên, dưới dây chằng dọc trước
4- Phía sau: tổn thương phía sau thân sống: cuống sống, bản
sống, mỏm gai, mỏm ngang

21. MEDIC CENTER
DIỄN TIẾN BỆNH
Giai đoạn 1
Vi khuẩn từ ổ nguyên phát theo dòng máu đến
đĩa đệm

22. MEDIC CENTER
Giai đoạn 2:
Trung tân nhân dẽo và vòng
xơ bị phá hủy, xẹp xuống
Đĩa đệm xẹp lại, rễ thần
kinh bị đè ép gây đau

23. MEDIC CENTER
Giai đoạn 3:
Viêm nhiễm lan đến
thân sống trên và
dưới đĩa đệm

24. MEDIC CENTER
Giai đoạn 4:
Xương thân sống yếu và
sụp xuống

25. MEDIC CENTER
Giai đoạn 5:
Cột sống bị biến dạng
đè vào tủy sống làm
suy yếu chức năng

26. MEDIC CENTER
Giai đoạn 6:
Qua thời gian, thân
sống lành và dính lại
có thể đè ép thêm rễ
thần kinh gây yếu liệt
thần kinh

27. MEDIC CENTER
Biến chứng
 Áp xe cạnh sống: bề mặt, mô kế cận, sau
phúc mạc, vùng chậu, cơ psoas ( phổ biến).
Triệu chứng không đặc hiệu thường được
chẩn đoán trễ
 Yếu liệt vận động
 Mất vững cột sống
 Biến dạng cột sống
 Lao hệ thống

28. MEDIC CENTER
Chẩn đoán
 Các phương tiện chẩn đoán: X quang,
Scintigraphy, CT, MRI, Myelography, siêu
âm
 > 50% xương bị phá hủy trước khi tổn
thương có thể thấy được trên x quang, quá
trình này mất khoảng 6 tháng
 Gold standard: vi trùng học (soi, cấy, PCR
lao)
 Khi VT học(-) lao CS cũng được chẩn đoán
bởi những dấu hiệu LS phù hợp và sự đáp
ứng điều trị lao

29. MEDIC CENTER
 Vai trò của siêu âm: chẩn đoán biến chứng
áp xe cơ psoas, sau phúc mạc…
 Chưa có tài liệu nào đề cập đến khảo sát
tổn thương thân sống bằng siêu âm ngoại
trừ một case của Medic Cần Thơ

30. MEDIC CENTER
Case 39 của Medic Cần Thơ
Lao cột sống
 BS NGUYỄN HIẾU LIÊM, BS HỒ CHÍ TRUNG ,
BS NGUYỄN THÀNH ĐĂNG
 BỆNH NHÂN : NỮ 70T
 LÂM SÀNG : ĐAU LƯNG LAN XUỐNG CHÂN ,
YẾU 2 CHÂN , KHÔNG ĐI , ĐỨNG ĐƯỢC TỪ 3
THÁNG .

31. MEDIC CENTER
SIÊU ÂM BỤNG : TỔN THƯƠNG HỦY XƯƠNG
THÂN SỐNG L4 LAN RA MÔ MỀM CẠNH SỐNG ,
ÁP XE CƠ THẮT LƯNG CHẬU PHẢI=50X30MM,
TRÁI =30X20MM

32. MEDIC CENTER
KẾT LUẬN
 Khi BN có áp xe cơ psoas, cần chú ý tìm tổn thương
thân sống: áp xe cơ psoas + tổn thương thân sống
 tăng độ chính xác của chẩn đoán lao cột sống
 SA đã trở thành một công cụ chẩn đoán dễ sử dụng,
đặc biệt với sự xuất hiện của Point- of- care
Ultrasound

33. MEDIC CENTER
Tài liệu tham khảo
- NCBI Pott Disease (Tuberculous Spondylitis)Vibhu Krishnan Viswanathan;
Surabhi Subramanian. Last Update: June 26, 2019.
- MAJOR ARTICLE
Abdominal Ultrasound for the Diagnosis of Tuberculosis Among HIV Positive
Inpatients With WHO Danger Signs -Rulan Griesel, Karen Cohen, Marc
Mendelson, and Gary Maartens
- POTT’S SPINE – Kritika Singh 38
- Annuals of Tropical Medicine and Public Health - CASE REPORT
Year : 2013 | Volume : 6 | Issue : 6 | Page : 674-676
- A Rare Case of Tuberculosis Psoas Abscess-
Nejat Altıntaş, Suna Türkeli, Yasemin Yılmaz, Muzaffer Sarıaydın, Nurşen
Yaşayancan

34. MEDIC CENTER
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA QUÝ BÁC SĨ