تاثیر بالای فناوری و دانش در رشد اقتصادی به نسبت نیروی کار و سرمایه (مدل رشد سولو) دستاوردهای جدید به نسبت انقلاب اول و دوم بیش از آنکه جایگزین نیروی بازوی کار شود جایگزین مغز او شده است تابع تولید با بازده ثابت نسبت به مقیاس تبدیل به بازده صعودی نسبت به مقیاس شده است

1. ‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬:‫یف‬‫ر‬‫تعا‬‫و‬
‫یکردها‬‫و‬‫ر‬
‫نشستهای‬‫علم‬‫اطالعات‬‫و‬‫اقتصاد‬
‫ح‬‫و‬‫ر‬‫اله‬‫ی‬‫ابوجعفر‬‫؛‬‫مدیر‬‫ه‬‫و‬‫گر‬‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬‫هشکده‬‫و‬‫پژ‬‫مطالعات‬‫ی‬‫ر‬‫فناو‬‫یاست‬‫ر‬‫ج‬‫ی‬‫ر‬‫مهو‬

2. ‫برخی‬‫کلید‬‫ه‬‫ژ‬‫وا‬‫ها‬

3. ‫تمثیل‬‫سلسله‬‫مراتب‬‫دانش‬

4. ‫مدل‬‫نی‬‫و‬‫حلز‬‫مدیریت‬‫دانش‬‫نوناکا‬‫و‬‫تاکوچی‬

5. ‫یف‬‫ر‬‫تعا‬‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬

6. ‫موج‬‫جدید‬‫با‬‫تغییرات‬‫جدید‬

7. ‫برخی‬‫ویژگیهای‬‫تغییرات‬‫جدید‬
‫تاثیر‬‫باالی‬‫ی‬‫ر‬‫فناو‬‫و‬‫دانش‬‫در‬‫شد‬‫ر‬‫اقتصادی‬‫به‬‫نسبت‬‫نیروی‬‫ک‬‫ار‬‫و‬
‫سرمایه‬(‫مدل‬‫شد‬‫ر‬‫سولو‬)
‫دهای‬‫ر‬‫دستاو‬‫جدید‬‫به‬‫نسبت‬‫انقالب‬‫ل‬‫او‬‫و‬‫دوم‬‫بیش‬‫از‬‫آنکه‬‫جایگز‬‫ین‬
‫نیروی‬‫ی‬‫و‬‫باز‬‫کار‬‫شود‬‫جایگزین‬‫مغز‬‫او‬‫شده‬‫است‬
‫تابع‬‫تولید‬‫با‬‫ده‬‫ز‬‫با‬‫ثابت‬‫نسبت‬‫به‬‫مقیاس‬‫تبدیل‬‫به‬‫ده‬‫ز‬‫با‬‫ص‬‫عودی‬‫نسبت‬‫به‬
‫مقیاس‬‫شده‬‫است‬

8. ‫شاخص‬‫جهانی‬‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬
ICT

9. ‫وضعیت‬‫ایران‬‫و‬‫ترکیه‬‫در‬‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬
‫ر‬‫کشو‬
‫معیار‬‫نهادها‬
‫و‬ ‫تحقیقات‬
‫سرمایه‬‫و‬
‫انسان‬‫سرمایه‬‫ی‬
‫یرساختها‬‫ز‬‫ز‬‫با‬‫پیچیدگی‬‫ار‬
‫کس‬‫پیچیدگی‬‫ب‬
‫کار‬ ‫و‬‫کسب‬
‫های‬‫جی‬‫و‬‫خر‬
‫و‬ ‫دانش‬‫های‬
‫ی‬‫ر‬‫فناو‬‫و‬ ‫دانش‬
‫های‬‫جی‬‫و‬‫خر‬
‫خالق‬‫های‬
‫ایران‬
‫تبه‬‫ر‬1314681139136113128
‫ترکیه‬
‫تبه‬‫ر‬927454631104840

10. ‫تغییر‬‫وضعیت‬‫ایران‬
95
100
105
110
115
120
125
130
‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬ ‫های‬ ‫ودی‬‫ر‬‫و‬ ‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬ ‫های‬ ‫خروجی‬ ‫انه‬‫ر‬‫نوآو‬ ‫ی‬‫ر‬‫و‬ ‫بهره‬ ‫جهانی‬ ‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬ ‫شاخص‬
2013
2014

11. ‫د‬ ‫ما‬‫یخی‬‫ر‬‫تا‬ ‫غفلت‬‫همانند‬ ‫اقتصاد‬‫این‬‫به‬ ‫توجه‬ ‫از‬‫غفلت‬‫عصر‬‫ر‬
‫از‬ ‫یه‬‫ر‬‫قاجا‬‫واقعیتهای‬‫است‬ ‫غرب‬ ‫توسعه‬

12. ‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬‫چیست؟‬
‫یف‬‫ر‬‫تعا‬‫و‬‫ندها‬‫و‬‫ر‬

13. ‫نکته‬‫مهم‬
‫شناسان‬‫بان‬‫ز‬،‫بخش‬‫گي‬‫ر‬‫بز‬‫از‬‫تحوالت‬‫اقتصادي‬‫اجتماع‬‫ي‬‫ا‬‫ر‬
‫در‬،‫جهان‬‫از‬‫اويه‬‫ز‬‫نوع‬‫نگاه‬‫و‬‫ان‬‫ز‬‫می‬‫جدي‬‫گرفتن‬«‫مفاهيم‬»
‫ي‬ ‫س‬‫ر‬‫بر‬‫و‬‫ي‬‫دگیر‬‫ر‬‫كنند‬‫مي‬‫و‬‫اعتقادشان‬‫بر‬‫اين‬‫است‬‫كه‬‫هر‬
‫اي‬‫جامعه‬‫هر‬‫مفهومي‬‫ا‬‫ر‬‫به‬‫ه‬‫ز‬‫اندا‬‫سطح‬‫دركي‬‫كه‬‫از‬‫آن‬‫د‬‫ر‬‫دا‬
‫تواند‬‫مي‬‫عينيت‬‫ببخشد‬.

14. ‫طرح‬‫سه‬‫نگرش‬‫به‬‫مفهوم‬‫اقتصاد‬‫بنیان‬‫دانش‬
‫بنیان‬‫دانش‬‫اقتصاد‬‫به‬‫نگرشها‬
‫اقتصاد‬‫هایتک‬
‫اطالعات‬ ‫ی‬‫ر‬‫فناو‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫جدید‬‫اقتصاد‬
‫شد‬‫ر‬‫در‬ ‫دانش‬ ‫نقش‬ ‫ایش‬‫ز‬‫اف‬
‫شد‬‫ر‬
‫بهره‬‫ی‬‫ر‬‫و‬

15. ‫اقتصاد‬‫هایتک‬
‫هر‬‫یک‬‫از‬‫صنایع‬‫ساناها‬‫ر‬‫نیمه‬‫و‬‫ی‬‫ژ‬‫بیوتکنولو‬‫کمتر‬‫ا‬‫ز‬‫نیمی‬‫از‬
‫یک‬‫صد‬‫ر‬‫د‬‫ان‬‫ر‬‫کارگ‬‫آمریکا‬‫ا‬‫ر‬‫به‬‫استخدام‬‫خود‬‫اند‬‫ده‬‫ر‬‫آو‬‫ر‬‫د‬.
‫ان‬‫ر‬‫کارگ‬‫شاغل‬‫در‬‫های‬‫ی‬‫ژ‬‫تکنولو‬‫پاک‬‫از‬‫قبیل‬‫آنهایی‬‫ک‬‫ه‬
‫های‬‫بین‬‫ر‬‫تو‬‫بادی‬‫و‬‫های‬‫پنل‬‫شیدی‬‫ر‬‫خو‬‫ا‬‫ر‬‫احی‬‫ر‬‫ط‬‫کرده‬‫و‬
،‫ند‬‫ز‬‫سا‬‫می‬0/6‫صد‬‫ر‬‫د‬‫از‬‫نیروی‬‫کار‬‫این‬‫ر‬‫کشو‬‫ا‬‫ر‬‫تشکیل‬
‫دهند‬‫می‬.

16. ‫نگ‬‫ر‬‫پر‬‫شدن‬‫نقش‬‫دانش‬‫در‬‫اقتصاد‬
‫کمک‬‫به‬‫شد‬‫ر‬‫بهره‬‫ی‬‫ر‬‫و‬

17. ‫اقتصاد‬‫جدید‬‫مبتنی‬‫بر‬‫ی‬‫ر‬‫فناو‬‫اطالعات‬
‫ماهیت‬‫تولید‬‫مبتنی‬‫بر‬‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬(‫مفهوم‬Prosumption)
‫تغییر‬‫ماهیت‬‫ل‬‫پو‬(‫از‬‫شکل‬‫کاالیی‬‫به‬‫شکل‬‫اطالعات‬)
‫اگر‬‫نظام‬‫ت‬‫و‬‫ثر‬‫آفرینی‬‫موج‬‫ن‬‫خست‬‫عمدتا‬‫بر‬‫پایه‬«‫شد‬‫ر‬‫دادن‬
‫چیزها‬»‫بود‬،‫موج‬‫دوم‬‫به‬«‫ساختن‬‫چیزها‬»‫پرداخت‬،‫و‬‫اینک‬‫انقال‬‫ب‬
‫موج‬‫سوم‬‫در‬‫پی‬«‫ائه‬‫ر‬‫ا‬‫خدمات‬»‫به‬‫ر‬‫منظو‬،‫دانستن‬‫اندیشیدن‬
‫وتجربه‬‫است‬.(،‫تافلر‬2005)

18. ‫تعريف‬‫پيشنهادي‬
‫اقتصاد‬‫دانش‬،‫بنيان‬‫نظامی‬‫اقتصادی‬‫است‬‫که‬‫در‬‫آن‬‫استفاده‬‫از‬
‫ظرفيتهاي‬ِ‫دانشي‬(‫در‬‫معناي‬‫خاص‬‫خود‬)‫بازيگران‬‫مختلف‬‫اقتصادي‬
(،‫افراد‬،‫بنگاهها‬‫دولت‬‫و‬‫تعامالت‬‫بين‬‫آنها‬)‫در‬،‫بخشها‬
‫بنگاهها‬‫و‬‫مناطق‬‫مختلف‬‫براي‬‫باالبردن‬‫ِوري‬‫ه‬‫بهر‬‫فعاليتهاي‬
‫اقتصادي‬‫از‬‫طريق‬‫نوآوريهاي‬‫فرآيند‬‫و‬‫محصول‬/‫خدمت‬‫به‬‫نحوي‬
‫کارا‬‫صورت‬‫مي‬‫پذيرد‬.

19. ‫شاخص‬‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬

20. ‫ارکان‬‫شاخص‬‫دانش‬‫و‬‫اقتصاد‬‫دانش‬
‫دانش‬ ‫اقتصاد‬ ‫شاخص‬
(KEI)=94
‫دانش‬ ‫شاخص‬
(KI)=75
‫اقتصادی‬ ‫های‬‫مشوق‬ ‫شاخص‬
‫نهادی‬ ‫رژیم‬ ‫و‬
141
•‫موانع‬‫ای‬‫تعرفه‬‫و‬‫غیر‬‫تعرف‬‫ه‬
‫ای‬
•‫کیفیت‬‫مقررات‬
•‫حاکمیت‬‫قوانین‬
‫و‬ ‫آموزش‬ ‫شاخص‬
‫یادگیری‬
88
‫اقتباس‬ ‫و‬ ‫نوآوری‬ ‫شاخص‬
‫فناوری‬
68
‫زیرساختهای‬ ‫شاخص‬
ICT
70
•‫متوسط‬‫سال‬‫های‬‫تحصیل‬
•‫نرخ‬‫ناخالص‬‫ثبت‬‫نام‬
‫مقطع‬‫متوسطه‬
•‫نرخ‬‫ناخالص‬‫ثبت‬‫نام‬
‫مقطع‬‫دانشگاه‬
•‫دریافتی‬‫پرداختی‬‫حق‬
‫اختراع‬(‫دالر‬‫به‬‫جمعیت‬)
•‫مقاالت‬‫علمی‬‫و‬‫مهندسی‬‫به‬
‫ازای‬‫هر‬1‫میلیون‬‫نفر‬
‫جمعیت‬
•‫ثبت‬‫اختراع‬‫از‬‫طریق‬
USPTO‫به‬‫ازای‬‫هر‬1
‫میلیون‬‫نفر‬‫جمعیت‬
•‫کل‬‫تلفن‬‫به‬‫ازای‬1000
‫نفر‬
•‫رایانه‬‫به‬‫ازای‬1000
‫نفر‬
•‫کاربران‬‫اینترنت‬‫به‬
‫ازای‬1000‫نفر‬

21. ‫نهادی‬ ‫یم‬‫ژ‬‫ر‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫های‬ ‫انگیزش‬ ‫اهمیت‬ ‫پر‬ ‫نقش‬
‫انگیزش‬‫اقتصادی‬‫و‬‫یم‬‫ژ‬‫ر‬‫نهادی‬‫به‬‫وضوح‬‫در‬‫این‬‫تعریف‬‫جای‬
،‫گیرد‬‫می‬‫اکه‬‫ر‬‫چ‬‫در‬‫مرکز‬‫توان‬‫اقتصاد‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫برد‬‫ر‬‫کا‬‫موث‬‫ر‬‫دانش‬
‫ار‬‫ر‬‫ق‬‫د‬‫ر‬‫دا‬‫و‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫تاثیر‬‫سه‬‫ه‬‫ز‬‫حو‬‫کلیدی‬‫دیگر‬‫حیاتی‬‫اس‬‫ت‬.
‫به‬‫ر‬‫طو‬،‫مثال‬‫اجبار‬‫ی‬ ‫ناش‬‫از‬‫اصالح‬‫یم‬‫ژ‬‫ر‬‫انگیزش‬‫های‬
،‫اقتصادی‬‫شرکتهای‬‫گ‬‫ر‬‫بز‬‫دولتی‬‫ا‬‫ر‬‫وادار‬‫به‬‫کوچکتر‬‫ش‬،‫دن‬
‫تر‬‫قابتی‬‫ر‬‫شدن‬‫و‬‫اتکای‬‫بیشتر‬‫بر‬‫دانش‬‫می‬‫کند‬.
‫این‬‫کار‬‫های‬‫فعالیت‬‫اقتصادی‬‫ا‬‫ر‬‫که‬‫تاب‬‫قابت‬‫ر‬‫ند‬‫ر‬‫ندا‬‫به‬

22. ‫یابی‬‫ز‬‫ار‬‫ه‬‫ز‬‫حو‬ ‫این‬‫در‬‫ایران‬‫وضعیت‬‫اجمالی‬

23. ‫سا‬ ‫در‬ ‫دانش‬ ‫اقتصاد‬ ‫شاخص‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫وضعت‬‫ل‬
2012

24. ‫در‬ ‫دانش‬ ‫شاخص‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫وضعیت‬
‫سال‬2012

25. ‫دانش‬ ‫اقتصاد‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫شاخص‬ ‫های‬ ‫متغیر‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫امتیازات‬

26. ‫دانش‬ ‫اقتصاد‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫های‬ ‫شاخص‬ ‫متغیرهای‬ ‫در‬ ‫ایران‬ ‫امتیازات‬
‫سال‬ ‫در‬2012

27. ‫وضعیت‬‫ر‬‫کشو‬‫ما‬‫در‬‫د‬‫ر‬‫موا‬‫یر‬‫ز‬‫نامساعد‬‫است‬
‫موانع‬‫تعرفه‬‫ای‬(‫با‬‫امتیاز‬0.7)،
‫کیفیت‬‫ات‬‫ر‬‫مقر‬(‫با‬‫امتیاز‬0.27)،
‫حاکمیت‬‫ن‬‫قانو‬(‫با‬‫امتیاز‬1.85)،
‫پرداختی‬‫و‬‫یافتی‬‫ر‬‫د‬‫حق‬‫اعات‬‫ر‬‫اخت‬(‫با‬‫امتیاز‬‫صفر‬)،
‫ثبت‬‫اعات‬‫ر‬‫اخت‬‫از‬‫طریق‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫ثبت‬‫اعات‬‫ر‬‫اخت‬‫امریکا‬(‫با‬‫ا‬‫متیاز‬
3.36)،

28. ‫جمع‬‫بندی‬
‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬‫ی‬ ‫بخش‬‫از‬‫اقتصاد‬‫نیست‬‫بلکه‬‫م‬‫انند‬
‫حی‬‫و‬‫ر‬‫است‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫اقتصاد‬‫که‬‫نوع‬‫فعالیتها‬‫ا‬‫ر‬‫عوض‬‫می‬‫ک‬‫ند‬
‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫سیدن‬‫ر‬‫به‬‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬‫تنها‬‫تکیه‬‫بر‬‫ص‬‫رف‬‫دانش‬
‫نمی‬‫توان‬‫داشت‬
‫ی‬‫ر‬‫و‬‫ضر‬‫است‬‫نظام‬‫اقتصادی‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫سیدن‬‫ر‬‫به‬‫این‬‫ویژگی‬
‫اصالحات‬‫ی‬ ‫اساس‬‫در‬‫خود‬‫انجام‬‫دهد‬.

29. ‫بحث‬‫و‬‫پرسش‬