2. • Բջիջը (լատ. cellula - խորշիկ, բջիջ, հունարեն ցիտոս-անոթ,
բջիջ) համարվում է բոլոր
կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքի, ֆունկցիայի և
գենետիկական տարրական միավորը: Բջիջը, որպես
օրգանիզմի կառուցվածքի տարրական միավոր, օժտված է
կենդանի նյութին բնորոշ հատկություններով, որոնք
պահպանում ու փոխանցվում են հաջորդ սերունդներին: Բջջի
բաղադրության մեջ մտնում են շուրջ 70 քիմիական տարրեր,
որոնք հանդիպում են նաև անկենդան բնության մեջ, որն էլ
կենդանի և անկենդան բնության միասնության
ապացույցներից մեկն է:

3. • Բջջի հայտնաբերման պատմությունը
Ռոբերտ Հուկ
• 1665թ-անգլիացի գիտնական Ռոբերտ Հուկը, հետազոտելով
թանթրվենու ցողունի լայնական կտրվածքը և խցանածառի կեղևը`
նկատեց մանր վանդակաձև տարածություններ, որոնց նմանացրեց
մեղվաբնի վանդակներին և դրանց անվանեց վանդակիկներ` բջիջներ
• 1672թ-իտալացի գիտնական Մարչելո
Մալպիգին իր §Բույսերի անատոմիան¦ գրքում
տվեց բույսերի մանրադիտակային կառուցվածքի մանրամասն
նկարագրությունը
• 1680թ-հոլանդացի գիտնական Անտոն Վան Լևենհուկը, իր պատրաստած
տեսապակիների օգնությամբ, հայտնաբերեց բազմաթիվ միաբջիջ
օրգանիզմներ, ինչպես
նաև էրիթրոցիտներ, մազանոթներ, սպերմատոզոիդներ
• 1825թ-չեխ գիտնական Պուրկինեն, ցույց տվեց, որ բջիջն ունի հեղուկ
պարունակություն` պրոտոպլազմա և հայտնաբերեց բջջակորիզը
• 1826թ-Կարլ Բերը հայտնաբերեց կաթնասունների ձվաբջիջը
• 1839թգերմանացի բուսաբան Մատիաս Շլեյդեն և գերմանացի կենդանաբան Թե
ոդոր Շվանը սահմանեցին բջջային տեության դրույթները, նրանք նաև
ապացուցեցին, որ նույն կառուցվածքը և ֆունկցիան ունեցող բջիջները
միանալով, առաջացնում են հյուսվածքներ:[1]

4. •
•
•
•
•
•
•
•
Բջջի տեսակները
Տարբերում են 2 տեսակի բջիջներ`
պրոկարիոտ
էուկարիոտ
Էուկարիոտ բջիջներն իրենց հերթին լինում են
կենդանական բջիջեր
բուսական բջիջներ[2]
Բջիջները հիմնականում ունեն մանրադիտակային
չափեր` 10մկմ-100մկմ սահմաններում: Ըստ չափերի
տարբերում են բջիջների 2 տեսակ`
• պարենքիմային բջիջ
• պրոզենքիմային բջի

5. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Բջջի քիմիական բաղադրությունը
Կենդանի օրգանիզմների բջիջներում հայտնաբերված են մոտ 90 քիմիական տարրեր: Այդ տարրերը
բաժանվում են 3 խմբի`
1.մակրոտարրեր, որոնց բաղադրությունը կազմում է մինչև >98%`
ածխածին
ջրածին
ազոտ
թթվածին
2.(1,5—2 %)
կալիում
նատրիում
կալցիում
մագնեզիում
ծծումբ
ֆոսֆոր
քլոր
երկաթ
3.միկրոտարրեր (>0,01 %)
ցինկ
պղինձ
ֆտոր
յոդ
կոբալտ
մոլիբդեն
և այլն 4.ուլտրամիկրոտարրեր (>0,00001 %)
ուրան
ռադիում
ոսկի
ցեզիում

6. • Բջջակորիզ
• Կորիզը էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ, մուգ մասը
կորիզակն է:
• Բջջակորիզը բջջի կարևոր կառուցվածքային մասն է,
որտեղ պահպանվում, վերարտադրվում և հաջորդ
սերնդին է փոխանցվում ժառանգական նյութը: Այն նաև
բջջի նյութափոխանակության պրոցեսների
կարգավորման, օրագնոիդների կենսագործունեության
հսկողության կենտրոն է: Կորիզը կազմված է 4
հիմնական բաղադրամասերից`
• Կորիզաթաղանթ
• Կորիզանյութ կամ կարիոպլազմա
• Կորիզակ

7. • http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%BB%D5%AB
%D5%BB