1. Những thách thức của nền kinh tế
Thực tế chính sách tài chính và tiền tệ thắt chặt bắt đầu có tác dụng kiềm chế lạm phát. Thế
nhưng chúng ta lại gặp phải vấn đề nhiêm trọng không kém và cũng không thể giải quyết
trong ngày một ngày hai đó là: vấn đề cán cân thanh toán và nợ xấu.
Trong 5 tháng đầu năm, thâm hụt cán cân thương mại của Việt Nam là 14.6 tỷ đô. Tháng 6/2008,
mức tham thụt ước khoảng 2.5 tỷ USD. Như vậy 6 tháng đầu năm thì thâm hụt cán cân
thương mại lên tới 17.1 tỷ USD. Giả sử 6 tháng cuối năm nhập siêu giảm so với 6 tháng
đầu năm, thị ước tính thâm hụt cán cân thương mại là khoảng 28 tỷ USD.
Tạm ước tính, dự trữ ngoại hối sẽ sụt giảm 7 tỷ USD trong năm 2008. Thực tế, dự trữ ngoại hối
tháng 3/2008 ước đạt khoảng 24-26 tỷ USD, đến 19/6 là 20.7 tỷ USD. Có nghĩa là Việt
Nam đã mất 3-5 tỷ USD trong vòng 3 tháng. Với mức căng thẳng ngoại hối như hiện nay,
ước tính quý III/2008, dự trữ ngoại hối sẽ mất 3-5 tỷ Usd nữa và chỉ còn khỏ17 tỷ USD.
Cán cân thanh toán Việt nam (tỷ USD)
2006 2007 Dự báo 2008
Cán cân thương mại -5.1 -12.4 -28
Dịch vụ 0 -0.9 3
Thu nhập đầu tư nước -1.4 -2.2 -2.4
ngoài
Kiều hối 4 6.4 8
Cán cân lai vãng -2.5 -9.1 -19.4
FDI 2.3 6.6 9
Viện trợ nước ngoài 1 2 2
Đầu tư gián tiếp nước 1.3 7.4 -2
ngoài
Đầu tư -1.5 2.6 3.4
Cán cân vốn 3.1 18.6 12.4
Thay đổi dự trữ ngoại 0.6 9.5 -7
hối
Quý IV/2008 và năm 2009, tình hình cũng không mấy khả quan: nền kinh tế thế giới dự báo vẫn
khó khăn, nên xuất khẩu của Việt Nam không tăng được nhiều; giá dầu, sắt thép vẫn ở
mức cao làm nhập khẩu gia tăng… Nếu những bất ổn về kinh tế của Việt Nam không
được giải quyết thì đầu tư trực tiếp nước ngoài (nguồn vốn quan trọng để bù đắp tham hụt
cán cân thanh toán) có thể sụt giảm. Hơn nữa 90% đầu tư nước ngoài 6 tháng đầu năm
2008 chủ yếu là lĩnh vực bất động sản và nhà máy thép ở Hà Tĩnh. Các nguồn vốn đầu từ
bất động sản thực chất chỉ để chiếm chỗ dự án và có thể chưa được giải ngân khí giá cả
và nhu cầu về bất động sản ở Việt nam đang hạ, lượng khách du lịch không tăng. Nếu

2. vấn đề cán cân thanh toán không được giải quyết thì sẽ đẩy nền kinh tế vào khó khăn hơn
nữa, luồng vốn đầu tư gián tiếp sẽ chảy mạnh ra.
Nợ xấu trong lĩnh vực ngân hàng cũng gia tăng nhanh chóng do lãi xuất cao. Lạm phát khiến chi
phí tăng và đầu ra lại khó khăn vì nhu cầu chi tiêu sụt giảm. khiến người dân phải “loay
hoay” đối phó với cơn bão giá.
Nợ xấu và vấn đề cán cân thanh toán được phần lớn các chuyên gia trong và ngoài nước đánh giá
là hai vấn đề nghiêm trọng nhất trong nề kinh tế Việt nam hiện nay. Nếu các vấn đề của
nề kinh tế không được giải quyết nhanh chóng và triệt để thì sẽ có tác động cộng hưởng.
Nợ xấu càng làm cho mọi vấn đề trở lên tồi tệ, luồng vốn chảy ra càng mạnh hơn, cán cân
thanh toán càng xấu, lạm phát càng gia tăng. Vòng xoáy lạm phát – suy thoái kinh tế -
căng thẳng cán cân thanh toán – nợ xấu càng tồi tệ hơn.
Trong vài tháng nữa, lạm phát và thâm hụt cán cân thương mại sẽ bớt căng thẳng hơn. Tuy
nhiên, nợ xấu đối với hệ thống ngân hàng mới bắt đầu gia tăng và sẽ còn tiếp tục xấu đi
trong vòng 9 tháng tới do chính phủ cần duy trì lãi suất cao trong ít nhất 9 tháng tới nhàm
kiềm chế lạm phát. Dự đoán, Chính phủ chỉ có thể bắt đầu giảm lãi suất sau tháng 3/2009
sau khi kiểm định và nhận được tín hiệu khả quan về lạm phát sau Tết Nguyên đán năm
2009.
Trước tình hình khó khăn của nền kinh tế Việt nam và thế giới hiện nay, cùng với những khó
khăn của biện pháp kích cầu Chính phủ đã chỉ đạo triển khai ngay những biện pháp tài
chính, tiền tệ, đầu tư… nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế như là:
1) Tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến và dự báo về ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài
chính và suy thoái kinh tế thế giới với nền kinh tế, thị trường tiền tệ và hoạt động ngân
hàng trong nước.
2) Thực hiện đồng bộ các giải pháp huy động vốn; điều chỉnh cơ cấu và kỳ hạn nguồn vốn
huy động phù hợp với cơ cấu và kỳ hạn tín dụng, đảm bảo an toàn hoạt động kinh doanh;
đáp ứng kịp thời các nhu cầu chi trả tiền gửi, nhất là dịp Tết Nguyên đán.
3) Mở rộng tín dụng có hiệu quả, phù hợp với quy định của pháp luật; áp dụng lãi xuất cho
vay hợp lý trong điều kiện doanh nghiệp, hộ sản xuất đang gặp khó khăn về sản xuất,
kinh doanh; xử lý kịp thời các vướng mắc về nợ vay và tiếp cận tín dụng của khách hàng.
Đánh giá tình hình hoạt động tín dụng 2008 để thực hiện phương án thích hợp về quy mô,
cơ cấu, tốc độ tăng tín dụng năm 2009 phù hợp với khả năng và cơ cấu vốn huy động,
theo định hướng và mục tiêu tăng trưởng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về tăng

3. trưởng tín dụng đối với nền kinh tế năm 2009; kiểm soát chặt chẽ chất lượng tín dụng.
Xây dựng và triển khai kịp thời các chương trình tín dụng cụ thể ngay từ đầu năm 2009,
bố trí vốn và áp dụng lãi suất hợp lý theo chính sách ưu tiên khách hàng của mình đối với
nông nghiệp và nông thôn, xuất khẩu ,doanh nghiệp nhỏ và vừa, sản xuất hàng tiêu dùng,
sản xuất hàng hóa thay thế hàng nhập khẩu và sử dụng nguyên liệu trong nước, tạo nhiều
việc làm cho người lao động.
Cho vay mua lúa, gạo, và các chương trình tín dụng khác theo chỉ đạo của Chính phủ và
hướng dẫn của Ngân hàng nhà nươc Việt Nam; bố trí đỏ vốn để giải ngân các hợp đồng
tín dụng đã ký kết đối với các dự an lơn trọng điểm quốc gia, các dự án được đầu tư theo
chủ trương kích cầu đầu tư của Chính phủ
4) Ngân hàng chính sách xã hội chủ động xây dựng phương án huy động vốn theo quy chế
hiện hành và trình cơ quan có thẩm quyền bổ sung các nguồn vốn khác để đảm bảo có
thêm vốn vay cho hộ nghèo, học sinh, sinh viên và các đối tượng chính sách khác; rà
soát, chỉnh sửa các quy định về nghiệp vụ, thủ tục cho vay để tạo điều kiện thuận lợi cho
các đối tượng vay vốn kịp thời.
5) Tăng cường công tác kiểm tra và kiểm soát nội bộ, quản lý vốn khả dụng, chấp hành
đúng quy định của Ngân hàng nhà nước Việt nam về các tỷ lệ đảm bảo an toàn cho các
hoạt động kinh doanh, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro; rà soát, chỉnh sửa và hoàn
thiện các quy trình nội bộ về hoạt động tín dụng, kinh doanh tiền tệ, ngoại hối, thanh
toán, chuyển tiền, ứng dung công nghệ thông tin phù hợp với các quy định của pháp luật;
đánh giá các rủi ro có thể xáy ra trong từng quy trình nghiệp vụ để triển khai ngay các
biện pháp phòng ngừa, xử lý rủi ro.
6) Đẩy nhanh việc thực hiện các dự án hiện đại hóa công nghệ ngân hàng nhằm nâng cao
năng lực quản trị kinh doanh, tập trung thanh toán tại các trụ sở chính và kết nối toàn hệ
thống, chú trọng nâng cao các dịch vụ và tiện ích ngân hàng cho khách hàng.
7) Thực hiện đúng thời hạn và đảm bảo chính xác của các thông tin, báo cáo theo quy định
của ngân hàng nhà nước Việt Nam
Ngân hàng nhà nước cúng nhận định, bước vào năm 2009, nền kinh tế nước ta có điều
kiện để duy trì tăng trưởng kinh tế nhưng sẽ gặp khó khăn do tác động của cuộc khủng
hoảng tài chính và suy giảm kinh tế thế giới.
Trên đây là những biện pháp chung để thay thế cho chính sách kích cầu. Cụ thể là:
1) Hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn:
Nghị quyết đưa ra 5 giải pháp chính Ngân hàng Nhà nước phải triển khai, trong đó có
việc thực hiện cơ cấu hạn nợ cho doanh nghiệp, giảm lãi suất cơ bản, hướng dẫn cho vay,
tiếp tục giảm lãi suất, theo lãi xuất thỏa thuận…
- Thứ nhất; Ngân hàng nhà nước phải có biện pháp cụ thể để tăng cường khả năng tiếp cận
vốn tín dụng cho các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp
sản xuất, kinh doanh hàng xuất khẩu và doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiêu thụ sản

4. phẩm, như tiếp tục xem xét giảm dự trữ bắt buộc, điểu chỉnh giảm lãi xuất cơ bản phù
hợp để hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh
- Thứ hai: nghiên cứu, hướng dẫn tổ chức tín dụng thực hiện cho vay theo lãi suất thỏa
thuận thoe quy định tại Nghị quyết số 23/2008/QH12 của Quốc hội
- Thứ ba: các Ngân hàng thương mại thực hiện lại việc có cơ cấu lại thời hạn nợ và áp
dụng với các giải pháp xử lý nợ vay vốn ngân hàng phù hợp với quy định của pháp luật
đối với các hộ nông dân bị thiệt hại do thiên tai và các doanh nghiệp gặp khó khăn trong
tiêu thụ sản phẩm.
- Thứ tư: điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, hiệu quả, điều chỉnh linh hoạt tỷ giá ngoại
tệ theo tín hiệu thị trường, khuyến khích xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu, ổn định kinh tế,
phấn đẩu điều hành cán cân thanh toán quốc tế không để thâm hụt
- Thứ năm: Ngân hàng nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại xem xét điều chỉnh áp
dụng lãi suất cho vay của các hợp động tín dụng xuống phù hợp theo lãi suất hiện hành,
không phạt do quá hạn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó khăn. Ngoài ra
Chính phủ cũng giao cho ngân hàng phát triển Việt Nam thực hiện nhiệm vụ bảo lãnh tín
dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm hỗ trợ tốt hơn cho các doanh nghiệp này
tiếp cận nguồn vốn vay để phát triển và kinh doanh, tạo thêm việc làm
2) Giảm giãn thuế cho nhiều đối tượng:
Về lĩnh vực tài chính, Chính phủ chỉ đạo Bộ tài chính tập trung triển khai ngay nhóm 9
giải pháp phục vụ mục tiêu, biện pháp đặt ra
a. Thứ nhất: giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của quý IV năm 2008 và số
thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2009 đối với thu nhập từ hoạt động sản xuất,
kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ
b. Thứ hai: giãn thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời gian 9 tháng đối với số
thuế phải nộp năm 2009 của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (70% số thuế còn lại sau khi
giảm) và của các doanh nghiệp có các hoạt động sản xuất, gia công, chế biến nông, lâm,
thủy sản, dệt may da giầy, linh kiện điện tử.
c. Thứ ba: Tạm hoàn 90% số thuế giá trị gia tăng đầu vào với hàng hóa thực xuất khẩu
trong trường hợp doanh nghiệp chưa có chứng từ thanh toán qua ngân hàng và hoàn tiếp
10% khi có chứng từ thanh toán
d. Thứ tư:điều chỉnh thuế xuất khẩu đối với một số loại tài nguyên khoáng sản và trình
chính phủ sửa đổi thuế suất thuế tài nguyên theo hướng hạn chế xuất khẩu, bảo đảm
nguồn nguyên liệu cho sản xuất trong nước.
e. Thứ năm: điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu đối với một số nhóm hàng là nguyên liệu đầu
vào của sản xuất, trong nước chưa sản xuất được hoặc có sản xuất nhưng không đáp ứng
được nhu cầu để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao sức cạnh
tranh điều chỉnh tăng thuế trong khuân khổ cam kết WTO, tạo điều kiện cho tăng sản
xuất trong nước kiềm chế nhập siêu.
f. Thứ sáu: giảm thời gian ấn hạn nộp thuế đối với các ngành hàng phù hợp với chu kỳ sản
xuất và tiêu thụ(đóng tàu sản xuất cơ khí…) thực hiện tốt chính sách ấn hạn thời hạn nộp

5. thuế nhập khẩu ( 275 ngày ) đối với vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất
khẩu.
g. Thứ bảy: cải cách thủ tục xuất nhập khẩu, rút ngắn thời gian thông qua hàng hóa, đơn
giản thủ tục hoàn thuế đối với nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất
khẩu.
h. Thứ tám: quy định rõ và phù hợp tỉ lệ phế liệu, phế phẩm thu được trong quá trình nhập
khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu không phải chịu thuế nhập khẩu.
i. Thứ chín: trong tháng 12/2008. Bộ trưởng Bộ tài chính thừa ủy quyền Thủ tướng chính
phủ trình ủy ban thường vụ quốc hội về việc triển khai thực hiện việc thi hành luật thu
nhập cá nhân theo hướng hỗ trợ khó khăn cho một số đối tượng nộp thuế
3) Giải pháp tiếp theo: Mở room cho nhà đâu nước ngoài – lại trở thành quan trọng có thể
góp phần giải quyết nhiều vấn đề của nền kinh tế.
Mở room là giải pháp tốt nhất cho thị trường chứng khoán. Nhưng quan trọng hơn là giữ
đầu tư nước ngoài không chạy ra khỏi Việt Nam ( tức là cứu cán cân thanh toán(BOP)).
Nói cách khác cứu cả nền kinh tế khỏi rơi vào khủng hoảng.
Việc mở room sẽ giúp cho các luồng vốn đầu tư gián tiếp không chạy ra khỏi Việt Nam
mà còn tác dụng ngược tức là sẽ thu hút được luồng vốn vào Việt Nam. Ức tính, giải
pháp mở room, trong 2008, có thể làm luồng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài thay vì
giảm 2 tỷ, lại tăng trở lại. như vậy đã giảm bớt áp lực giảm dự trữ ngoái hối khoảng 2,5 tỷ
USD.
Quan trọng hơn, khi thị trường chứng khoán khởi sắc, lòng tin sẽ trở lại. Thị trường
chứng khoán Việt Nam không đến mức quá xấu, nên nhà đầu tư nước ngoài sẽ quay trở
lại. Luồng vốn đầu tư mới từ nước ngoài và các doanh nghiệp trong nước sẽ giúp nền
kinh tế hồi phục nhanh hơn. Nợ xấu của các doanh nghiệp sẽ bớt xấu đi, cứu cả nền kinh
tế khỏi đi vào khùng hoảng.
Vì vậy giải pháp tốt nhất cho chính phủ lúc này là mở room. Nếu không giải quyết nhanh,
các thách thức cũ đối với nền kinh tế càng gay gắt, các thác thức mới sẽ đến, nền kinh tế
càng gần đến khủng khoảng.
Theo cam kết với WTO và cam kết tài chính ASEAN, Việt Nam sẽ phải mở room, nhất là
vào những ngày và lĩnh vực không quá quan trọng với nền kinh tế. không có lý do gì để
hạn chế nước ngoài mua cổ phiếu 100% vốn ở một số doanh nghiệp đang lâm vào cảnh “
chết đói”. Nếu nước ngoài mua cổ phần ở những công ty yếu kém, không mang tính chất
quan trọng với nền kinh tế thì Việt Nam mừng quá! Nên thay vì một vài năm nữa mới
tiến hành mở 100% room thì bây giờ có thể tiến hành mở theo lộ trình. Chẳng hạn, bây
giờ mở 70% room và một số ngành, như sản xuất hàng tiêu dùng, thực phẩm, nông
nghiệp, công ty chứng khoán. Chúng ta đã có các công ty chứng khoán 100% vốn nước
ngoài như công ty KIMENG thì không có lý do hạn chế mở rộng room lên 70%. Hàng
chục công ty chứng khoán đang rất khó khăn trong hoạt động và gần như không thể tăng
vốn lên 300 tỷ VND theo yêu cầu của ủy ban chứng khoán.

6. Nếu không làm ngay bây giờ thì vài ba tháng nữa, dự trữ ngoại hối sẽ gặp khó khăn, nợ
xấu sẽ gia tăng…Lúc đó, tình hình king tế sẽ như thế nào? Chính phủ đã và đang cân
nhắc, xem xét việc mở room. Mở room là cứu cả nền kinh tế. Nên làm bây giờ hơn làm
một vài tháng nữa hay một vài năm nữa mới làm. Quyết định và sự lựa chọn thời điểm
đúng đắn là cực kỳ quan trong đối với nền kinh tế. Trong một nền kinh tế mở thì những
giải pháp quản lý luồng vốn ra vào có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, nhất là những thời điểm
khủng hoảng.