1. Kolegji FAMA – Prizren
ProgramiI Ekonomis
Drejtimi: Banka Financadhe Kontabilitet
Punim Seminarik
Lenda: Paraja dhe Financa
TEMA: Inflacioni
Mentori: Studentet:
Mr.sc Mic Ukaj Fatjona Muharremaj
Brenda Temaj
Prizren 2015

2. Permbajtja:
-Kuptimi I inflacionit……………………………………………......
-Norma e inflacionit………………………………………………….
-Deflacioni………………………………………………………………..
-Desinflacioni…………………………………………………………..
-Llojet e inflacionit……………………………………………………
*InflacioniI moderuar
*Infacionigalopant
*Hiperinflacioni
-Pasojate inflacionit………………………………………………….
-Shkaqete inflacionit…………………………………………………
-Masatantiinfasioniste……………………………………………….
-Kosto e inflacionit……………………………………………………..

3. -Kuptimi I inflacionit
Inflacionieshte rritje ngulmuesee qmimeve te te mirave dhe sherbimeve
shkaktuar nga disniveli I krijuar nga njesasie vogel e te mirave materiale ne treg
dhe e njesasie te madhe te paras ne qarkullim. Inflacionimund te shkaktohetnga
rritja e sasis separas ne qarkullim osenga kerkesa sipasoj e shpenzimevete
qeveris ose shtypja e paras sere. Gjithashtu ajo mund te vij edhe sipasojee uljes
se ofertes se te miravemateriale.
Fjala inflacion rrjedh nga latinishtja ‘inflato’ qe d.m.th fryrje,zmadhimetj.
Me inflacion kuptojmate qregullim te proceseveekonomike dhe financiare ne
mes te ofertes dhe te kerkeses e emrimeve dhe me zhvlersimin e parase.
Inflacioniperben njenga semundjetmakroekonomikedhe konsiderohet
shqetesimserioz per ekonomin ne tersi dhe per firmat ne veqanti. Per kete arsyje
qka qeveris inflacioni e sheh si nje nder pikat kryesorestabilizuese
makroekonomike. Monetaristete diteve te sotme gjeten nje pergjigjjebindese
pse fryhen qmimet:
Inflacionieshte nje fenomen I kerkeses per para !
-Norma e Inflacionit
Me inflacion do te kuptojmengritjen e vazhdueshmete nivelit te pergjithsheme
te qmimeve.
Norma e inflacionit(t)_=_Niveli I qmimit(t)_-_Niveli I qmimit(t-1)_____x 100
Niveli I qmimit(t-1)
Ku t eshte periudha korente dhe t-1 eshte periudha paraaredhese
Siq del edhe nga perkufizimiI mesiperm, eshte e domosdoshmetetheksojmse
inflacioni eshte njedukuriekonomike qe shpreh ngritjen e nivelit te veqant. Me
ngritjen e nivelit te pergjithshemte qmimeve kemi parasysh ngritjen enivelit

4. mesatar te tyre. Natyrishtjo te gjitha qmimet ngrihen me shume ndersa te tjere
ngrihen me pak, sidoqoftne njesituat inflacioniste niveli mesatar I tyrengrihet .
Krahas inflacionit , me ndryshimin e nivelit te qmimeve lidhen edhe konceptet e
deflacionit dhe desinflacionit.
-Deflacioni
Pasqyron procesin erenies se qmimeve mesatarenen nivelin e periudhes
paraardhese.Ndryshedeflacionimund te percaktohet si infalcion negativ.
Pra deflacioni eshte dukurie kundert prej inflacinoit dhe paraqitjes joekuilibrin
monetar.Joekuilibrimonetar gjate inflacinoit shprehetkur sasia e parasene
qarkullim eshte me e vogel seajo qe eshte e nevojshme, kursetedeflacioni
joekulibrimonetar shprehetkur sasia e paras ne qarkullim eshte me e madhe se
ajo qe eshte e nevojshme.
Ketu qendron edhe dallimi I infalcinoit ndaj deflacionit .
Kuptimi I deflacinoit te autoret e ndryshemkuptohet, pra sie kunderta e
problemit te infalcionit.Nese infalcionin e kemi shenuar si renie te fuqis blerese te
paras, deflacioni mund ta definojmsi forcimI kesaj fuqie blerese.
Deflacioni eshte ajo gjendjeekonomikene te cilen oferta e mallit dhe e
sherbimevembizotron mbi kerkesen efektive te paras pa marr parasysh sea
behet renja apo jo e nivelit te pergjithshemte qmimeve.
Pasojate deflacinoit jane: renja e qmimeve, rritja e fuqis blerese te paras,
zvogelimi I prodhimit, etj.
Masat e menjanimit te deflacionit jane: rritja e kerkeses separas, lehtesimi I
kushteveper marrjen e kredise, stimulimi I eksportit, zvogelimi I tatimeve dhe
zhdukja edukuriveqe kan shkaktuar deflacionin.

5. -Desinflacioni
Pasqyron procesin erenjes se qmimeve mesatare por duke mbetur mbi nivelin e
periudhes paraardhese. Pra gjate situatavedesinflacioniste inflacioni vazhdon te
kete vlera pozitive.
Perderisa infalcioni shpreh ndryshimin e nivelit te qmimeve sitreguese te
drejperdrejtte ti sherbejneindeksete qmimeve.
Perllogariten tre indeksete pergjithshmete qmimeve:
1.IndeksiI qmimevete konsumatorit(CPI) eshtetreguesiqe perdoretme gjersisht
per matjen e inflacionit. Kjo mat koston e nje shportetregu mallrash dhe
sherbimesh qe konsumohen nga familja tipke qytetare gjate nje periudhe te
caktuar kohe. Ne perllogaritjen e CPI mbahen parasysh edhepeshatspecifikete
qdo malli apo sherbimi ne buxhetin e shpenzimevete konsumaorit.
2.IndeksiI qmimevete prodhuesit. Ky indeks mat nivelin e qmimeve te shitjes me
shumicen pra nivelin e qmimeve ne standin e prodhimit. Ne rasitin e SHBA ky
indeks llogaritet duke u bazuar ne qmimet rreth 3400 mallravete ndryshme.
Llogaritja e indeksit te qmimeve te prodhuesiteshte I rendesishemper shkak te
gjeresis semallrave dhe te sherbimeveqe perfshin. Aiperdoret gjeresishtene
veprimtarine tregtare.
3.DeflatoriI GNP
Llogarite si raportiI GNP nominal me GNP real shprehur neperqindje.
Ku raportmund te interpretohet sinje indeks I pergjithshemI qmimeve perderisa
ai perfshin qmimet e te gjitha mallrave dhe te sherbimeve.Per kete arsyeje
ekonomistet e konsiderojnedeflatorin e GNP simates me te mire te infalcionit se
sa indeksi I qmimeve te konsumatoritdhe indeks I qmimeve te prodhuesit.
Ketu po paraqesimdisa pyetje te cilat reflektojne keqkuptimin e perbashketa se
bashku me pergjigjete tyre.
1.Aiben inflacionin mallrat dhe sherbimet me te shtrenjta ?JO

6. Infalcionido te thote qe niveli mesatr I qmimeve ngritet.
Shtenjtesia e mallrave lidhet me qmimet relative te tyre, te cilat jo me doemos
ndryshojne.
2.A na ben inflacioni me te varfer? Jo patjeter.
Te ardhurattona nominale tentojne te rrieten gjate periudhes se inflacionit
nderkoheqe te ardhurattona reale mund te rriten sikursemund te mos ndryshoj
apo te ulen po gjate kesaj periudhe.
3.A behen firmat me te pasura dhe punetoret me te varfer gjateperiudhes se
inflacinoit ? Jo patjeter.
Efekti I inflacionit ne shperndarjen ete ardhuravevaretnga lloji I inflacinoit .

7. -Llojet e infacionit
Inflacioniparaqet dukurinenegative ne rrjedhate zhvillimit ekonomik. Ai
paraqitet ne shkalldhe nivele te ndryshmeneper faza zhvillimorete ekonomisese
nje vendi. Inflacionimund ta ndajme ne baze te kritereve te ndryshmenelloje
dhe nenlloje:
1.Sipas intensitetit-si kriter merret shpejtesia e procesit te inflacionit dhe
shkalla e shpenzimevete parase. Sipas ketij kriteri e ndajme:
a)InflacioniI moderuar-shpreh rritjen engadalshmete nivelit te pergjithshemte
qmimeve. Kjo faze e inflacionit te ulet ku zakonishtnorma e inflacionit eshte nje
shifroreapo 2%-3%. Nekushtete inflacionit qmimet relativisht jane stabile dhe
njerzitnuk friksohen nga zhvlersimiI paras vendoredhejane te gatshmeti
mbajnene duarte tyre oseti depozitojn pasi qe ato pothuajsedo te jene ne te
njejten vler per disa muaj apo per nje vit me von. Ne kete faze te inflacionit njerzit
jane te gatshemte lidhin kontrata afatgjata me vlere monetare dukepasur besim
se niveli I qmimeve do te ndryshoj vleren e tyre te gatshme .
b)Inflacionigalopant-ky inflacion karakterizohetme nivelin e lart mesatar te
qmimeve gjat nje viti. Ne situaten e inflacionit galopant norma vjetoree
inflacionit eshte dy ose tre shifror. InflacionigalopantI sjell qrregullime serioze
ekonomis se nje vendiqe shprehetnepermjet tregueseve makroekonomik e
financiar. Ne kete rastzhvlersohetparaja , njerzitpasyrin e tyrene vleren
monetare e shendrrojn nenjevalut te forte te huaj. Njerzit friksohen te mbajn
parat ne duar ose ti depozitojn ne bank. Ne kete situat sistemi monetar
qrregullohet, bie norma e interesit, rritet kursidevizor si dhe qrregullohen
transaksionete brendshmete ekonomis, veqmas ato te tregtis se jashtme.
c)Hiperinflacioni-nefzen e hiperinflacionit gjdo proces ekonomik qrregullohet dhe
ky lloj I inflacionint eshte vdekjprures per ekonomin e njevendi.Ky lloj i inflacionit
eshte I rralle dhe zakonishtparaqitet ne kushte te luftes. Studimet e ketij lloj
inflacioni eshte I rendesishemsepsehedh ne drite lloje te tjere te inflacionit.Si
p.sh hiperinflacioni mund te permendim Gjermanin te viteve 1922-1923 ku ne
kete periudh indeksi I qmimeve u rrit nga 1 ne 10.000.000.000%. Karakteristikate

8. hiperinflacionit jane: shpejtesia e qarkullimit te parase rritet shumeshpejtdhe
qmimet relative perfshiredhe qmimet e punes behen te paqendrueshme.
2.Sipas kohes sezgjatjes seprocesitte inflacionit ndahen:
a) Inflacioniafategjate –I cili eshte latent per nga intensiteti.
b) InflacioniI njehershem- qeparaqitet per nje kohe te shkurter.
c) Inflacionikronik- qeparaqitet per shume vjetdhe ka intesitet te mesem.
3. Sipas origjines inflacioni ndahet :
a) Inflacion I vendit.
b) Inflacion I huaj.
4. Sipas kalimit te ekonomis ndahet ne :
a) Inflacionijoaktiv – kur kemi kapacitet te paangazhuar teprodhimit dhe
rezervavete lendeve te para.
b) Inflacioniaktiv- paraqitet kur prodhimi nuk mund te rritet.
5. Sipas angazhimitndahet :
a) InflacioniI lire- kur shteti nuk merr kurrfar masash qete pengoj zhvillimine
inflcionit.
b) InflacioniI penguar- eshte kur shteti merr masa per pengimin e tij.

9. Pasojat e inflacionit
Pasojate inflacionit ndihen ne te gjitha sferate riprodhimit shoqeror pra inflacioni
ndikon ne :
1) Ne zhvillimekonomik – inflacioni ka ndikim :
a) Ndikim neutral- bazohetne disa botekuptime te disa ekonomisteveklasik
qe kane menduar se parat jane mjete teknike ne kembim te mallrave.
b) Ndimimi negativ- bazohetne keto argumente:
*Inflacioniparaqet pengesen per zhvilim ekonomik
*Stimulon kursimin.
c) Ndikim pozitiv- bazohet ne faktin se inflacionin e stimulon rritjen e
prodhimit dukeia siguruar tregun me kushtete pershtatshmete ngritjes se
qmimeve.
2) Ndikimi I inflacionit ne qarkullim dhe prodhim- inflacioni krijon iluzion te
prosprioritetitperkatesishtte zhvillimit te ekonomis apo te rritjes se
prodhimit.
3) Ndikimi I inflacionit ne shperndarjen ete ardhurave-inflacionika ndikim
dhe pasojatnegative ne shperndarjen ete ardhuravekryesishtnga
inflacioni demtohen punonjesit,nenpunesit,pensionistet,invalidetetj.
4) Ndikimi I inflacionit ne kembim nderkombetar- inflacioni ne shumaspekte
ndikon ne mardhenjetekonomikenderkombetare.