Συνέντευξη με την κυρία Μαρία Γαβρίλη - Νικολαΐδη Η κυρία Μαρία Γαβρίλη - Νικολαΐδη μας μιλά για τον παππού της 56ο Γυμνάσιο Αθήνας

1. Η κυρία Μαρία Γαβρίλη Νικολαΐδη μας μιλά για τον παππού της, τον γλύπτη Γιώργο Μπονάνο.
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας -1-
Συνέντευξη με την
κυρία Μαρία Γαβρίλη - Νικολαΐδη
Η κυρία Μαρία Γαβρίλη - Νικολαΐδη
μας μιλά για τον παππού της
Γεώργιο Μπονάνο
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικό έτος: 2015-2016

2. Η κυρία Μαρία Γαβρίλη Νικολαΐδη μας μιλά για τον παππού της, τον γλύπτη Γιώργο Μπονάνο.
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας -2-
Η συνέντευξη σε παραγράφους
Όπως μας είπε η κυρία Μαρία Γαβρίλη - Νικολαΐδη:
Το βίντεο βρίσκεται στη σελίδα:
https://www.youtube.com/watch?v=1oab4UQ_m
-Q
Ο Γιώργος Μπονάνος καταγόταν από την Κεφαλονιά και ήρθε σε ηλικία 10 ετών στην
Αθήνα.
Ο πατέρας του ήταν έμπορος κρασιού και είχε πολλά παιδιά. Τον Τζόρτζιο, όπως
τον έλεγαν στην Κεφαλονιά, τον έστειλε σε ηλικία 10 ετών στην Αθήνα. Δεκατριών
(13) ετών έδωσε εξετάσεις και μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών.
Παντρεύτηκε τη Σοφία Βαμβά (η οποία ήταν από τις λίγες γυναίκες που είχε δεχθεί
η Σχολή Καλών Τεχνών).
Από τα έντεκα (11) παιδιά που έκανε, έζησαν τα οκτώ (8), τρία αγόρια και πέντε
κορίτσια, λόγω μεγάλου αριθμού θνησιμότητας της εποχής.

3. Η κυρία Μαρία Γαβρίλη Νικολαΐδη μας μιλά για τον παππού της, τον γλύπτη Γιώργο Μπονάνο.
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας -3-
Με τα πρώτα χρήματα που πήρε από τα αγάλματα έφτιαξε ένα διώροφο σπίτι στη
Μεσογείων όπου εγκατέστησε την οικογένειά του και είχε και το εργαστήριό του.
Ήταν μεγάλο το οικόπεδο που έφτανε μέχρι τη Χαλκηδόνος.
Είχε κάνει εργαστήριο και στη Ρώμη, για ένα διάστημα, συνεργάστηκε με τον
Βαλλιάνο και τον Δρόση. Πέρασε από διάφορα στάδια. Το εργαστήριο που έκανε στη
Μεσογείων ήταν το οριστικό του. Ήταν αρκετά εργατικός. Ξυπνούσε πολύ νωρίς
κάθε πρωί για να δουλέψει.
Ήταν αυστηρός στην οικογένειά του και στον εαυτό του. Έλεγε τον εαυτό του
αρχιτεκτονογλύπτη. Έκανε αρκετά σχέδια. Έβλεπε τα αγάλματά του ως
αρχιτεκτονήματα. Για να στήσει ένα μνημείο αποτύπωνε και τον περιβάλλοντα χώρο.
Ήθελε να βλέπει το κάθε έργο του ως αρχιτεκτόνημα.
Το 1911 εξελέγη καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Λόγω, όμως,
αντιρρήσεων παραιτήθηκε. Θεωρούσε ότι η γλυπτική δεν είχε την ίδια αντιμετώπιση
με την ζωγραφική. Δεν είχαν οι γλύπτες τα κατάλληλα υλικά για να δουλέψουν, δεν
είχαν μουσείο εκμαγείων. Υπήρξε διαφωνία με τον ζωγράφο Ιακωβίδη (που του είχε
ανατεθεί η διεύθυνση του Σχολείου των Καλών Τεχνών) και παραιτήθηκε, αφού
έκανε σχετικό υπόμνημα για τους λόγους της παραίτησής του. Έγραφε πάρα πολύ,
κυρίως, τα βράδια.
Ο Έλλην δούλος ήταν ένα από τα πρώτα του έργα. Θεωρούσε ότι αυτό το άγαλμα θα
έπρεπε να ενταχθεί σε ένα μεγαλύτερο μνημείο. Το 1921 θα έκαναν ένα μνημείο για
τα 100 χρόνια της επανάστασης. Έκανε πολλά σχέδια και συμμετείχε σε
διαγωνισμούς με σκοπό τη δημιουργία ενός μνημείου που τελικά δεν έγινε. Το έκανε
σε ξύλινη μακέτα που δεν υπάρχει πια. Υπάρχουν, όμως, φωτογραφίες. Ήταν τότε
που υπήρχε σκέψη να γίνει μνημείο αγνώστου στρατιώτη, το οποίο, τελικά, έγινε
αλλά με διαφορετικό τρόπο. Ο Μπονάνος ήθελε να ενώσει το ελληνικό ιδεώδες με τη
χριστιανική θρησκεία. Πίστευε πολύ στον Θεό και ήθελε να τα ενώσει αυτά τα δύο.
Στο μνημείο σχεδίαζε να κάνει αρχαίο ναό από κάτω και βυζαντινή εκκλησία από
πάνω ώστε να μπορεί να δει ο Έλληνας, μέσα από αυτό, τη συμμετοχή και των δύο.
Σε αυτό το πνεύμα μεγάλωσε τα παιδιά του. Την ανατροφή, βεβαίως, την είχε
αναλάβει η γυναίκα του Σοφία Βαμβά. Ο πατέρας της Βαμβά καταγόταν από την
Ανατολική Θράκη και ήταν, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει βρει, γιος
αρχιμανδρίτη. Είχε σπουδάσει φιλόλογος και νομικός, κωδικοποίησε τους νόμους του
Πανεπιστημίου Αθηνών και μεταξύ άλλων ήταν πολύ κοντά στον Χαρίλαο Τρικούπη.
Ο Τρικούπης, μάλιστα, έλεγε πώς ο Βαμβάς ήταν το δεξί του χέρι. Αυτός μπορεί να
ήταν και ο λόγος που ο Μπονάνος είχε αναλάβει πάρα πολλά έργα και μάλιστα
μεγάλων προσωπικοτήτων.

4. Η κυρία Μαρία Γαβρίλη Νικολαΐδη μας μιλά για τον παππού της, τον γλύπτη Γιώργο Μπονάνο.
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας -4-
Η μητέρα της κυρίας Γαβρίλη, κόρη του Μπονάνου, όπως όλες οι αδελφές της είχε
πάει στο Αρσάκειο και είχε μάθει μουσικό όργανο και μάλιστα άρπα. Αυτός ήταν και
ο λόγος που δεν άφησε τις κόρες της να μάθουν κάποιο μουσικό όργανο! Αυτό γιατί
τον καιρό του πολέμου, αν ήξερες γλώσσα και γαλλικά θα μπορούσες να «ζήσεις», θα
μπορούσες να διδάξεις. Σε δύσκολους καιρούς κανείς δεν ασχολείται με τη μουσική.
Ενώ αγαπούσε πάρα πολύ τη μουσική, έλεγε στις κόρες της να μην σπαταλούν το
χρόνο σε αυτήν. Τους έλεγε να μάθουν γλώσσες ώστε να μπορούν να ζήσουν.
Ο Μπονάνος πέθανε το 1940. Πολλά από τα έργα του βρίσκονται σε νεκροταφεία (1ο
Αθήνας, Κεφαλονιάς…), σε εκκλησίες, σε μνημεία όλης της Ελλάδας. Τα έργα του που
είχαν μείνει στο εργαστήριο μοιράστηκαν στα αγόρια. Οι κόρες του έπαιρναν
αντίγραφα. Τα ξαδέλφια της χάρισαν έργα του παππού τους σε διάφορα μέρη, όπως
ένα μεγάλο έργο, την Κυνηγέτιδα, στην Γλυπτοθήκη στο Γουδή,
Εικόνα 1: Κυνηγέτις. Από το βιβλίο που μας πρόσφερε η κυρία Μαρία Γαβρίλη – Νικολαΐδη
(http://www.slideshare.net/goa56tkdrills/bonanos)

5. Η κυρία Μαρία Γαβρίλη Νικολαΐδη μας μιλά για τον παππού της, τον γλύπτη Γιώργο Μπονάνο.
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής 56
ου
Γυμνασίου Αθήνας -5-
ένα άλλο, τη Φιλοδοξία, τη χάρισαν στο νομισματοκοπείο…
Εικόνα 2: Φιλοδοξία. Από το βιβλίο που μας πρόσφερε η κυρία Μαρία Γαβρίλη – Νικολαΐδη
(http://www.slideshare.net/goa56tkdrills/bonanos)
Εικόνα 3: Λεπτομέρεια από τη Φιλοδοξία. Από το βιβλίο που μας πρόσφερε η κυρία Μαρία Γαβρίλη –
Νικολαΐδη (http://www.slideshare.net/goa56tkdrills/bonanos)
Η τελευταία επιζώσα αδελφή της μητέρας της σκέφθηκε να γράψουν ένα βιβλίο για
τον Μπονάνο. Εκείνη είχε και όλο το αρχείο των σχεδίων που η οικογένεια χάρισε
στο Μουσείο Μπενάκη, μαζί με χειρόγραφά του και παλιές φωτογραφίες της εποχής
του. Το βιβλίο για τον Μπονάνο το έδωσαν στο Μουσείο Μπενάκη για να το πουλάει
για τους σκοπούς του, ενώ έστειλαν το βιβλίο σε όλη την Ελλάδα. Όχι μόνο εκεί που
υπάρχουν έργα του, αλλά και σε Πανεπιστημιακές Σχολές, Ιδρύματα στη Σχολή
Καλών Τεχνών… καθώς επίσης και στο σχολείο μας.
Ολόκληρη η συνέντευξη βρίσκεται στη σελίδα:
https://www.youtube.com/watch?v=1oab4UQ_m-Q