Anúncio
Anúncio

Mais conteúdo relacionado

Mais de Gabriel Gay-Para(20)

Anúncio

Último(20)

Grammaire latine. Révisions II

  1. Grammaire latine Révisions II GGP, LCS, 2022-2023
  2. Sommaire 1. Les adjectifs qualificatifs 2. Comparatif et superlatif 3. L’ablatif absolu 4. Les participes 5. La proposition infinitive GGP, LCS, 2022-2023
  3. Les adjectifs qualificatifs en latin (1) Règle fondamentale : les adjectifs, quelle que soit leur classe, s’accordent toujours en cas, genre et nombre avec le nom qu’ils qualifient. En latin, il existe deux classes d’adjectifs : 1. Les adjectifs de la première classe qui suivent la première déclinaison (pour le féminin) et la deuxième déclinaison (pour le masculin et le neutre). 2. Les adjectifs de la seconde classe qui suivent la troisième déclinaison. Notons que, pour ces adjectifs, le masculin et le féminin sont identiques. GGP, LCS, 2022-2023
  4. Les adjectifs qualificatifs en latin (2) Les adjectifs de la première classe • Bonus, bona, bonum (sur le modèle de dominus, de rosa et de templum) : bon, bonne. • Liber, libera, liberum (sur le modèle de puer) : libre. • Pulcher, pulchra, pulchrum (sur le modèle de ager) : beau, belle. GGP, LCS, 2022-2023
  5. Masculin Féminin Neutre N. Sing. Bonus Bona Bonum V. Sing. Bone Bona Bonum Acc. Sing. Bonum Bonam Bonum G. Sing. Boni Bonae Boni D. Sing. Bono Bonae Bono Ab. Sing. Bono Bona Bono N. Pl. Boni Bonae Bona V. Pl. Boni Bonae Bona Acc. Pl. Bonos Bonas Bona G. Pl. Bonorum Bonarum Bonorum D. Pl. Bonis Bonis Bonis Ab. Pl. Bonis Bonis Bonis
  6. Masculin Féminin Neutre N. Sing. Liber Libera Liberum V. Sing. Liber Libera Liberum Acc. Sing. Liberum Liberam Liberum G. Sing. Liberi Liberae Liberi D. Sing. Libero Liberae Libero Ab. Sing. Libero Libera Libero N. Pl. Liberi Liberae Libera V. Pl. Liberi Liberae Libera Acc. Pl. Liberos Liberas Libera G. Pl. Liberorum Liberarum Liberorum D. Pl. Liberis Liberis Liberis Ab. Pl. Liberis Liberis Liberis
  7. Masculin Féminin Neutre N. Sing. Pulcher Pulchra Pulchrum V. Sing. Pulcher Pulchra Pulchrum Acc. Sing. Pulchrum Pulchram Pulchrum G. Sing. Pulchri Pulchrae Pulchri D. Sing. Pulchro Pulchrae Pulchro Ab. Sing. Pulchro Pulchra Pulchro N. Pl. Pulchri Pulchrae Pulchra V. Pl. Pulchri Pulchrae Pulchra Acc. Pl. Pulchros Pulchras Pulchra G. Pl. Pulchrorum Pulchrarum Pulchrorum D. Pl. Pulchris Pulchris Pulchris Ab. Pl. Pulchris Pulchris Pulchris
  8. Les adjectifs qualificatifs en latin (3) Les adjectifs de la deuxième classe • Omnis, omne (sur le modèle de civis et de mare): tous, toutes. Ablatif singulier en -i. Génitif pluriel en -ium. Nominatif, vocatif et accusatif pluriels neutres en -ia. • Ingens, ingentis (sur le modèle de civis et de mare) : immense. Ablatif singulier en -i (choses) ou en -e (personnes). Génitif pluriel en -ium. Nominatif, vocatif et accusatif pluriels neutres en -ia. • Vetus, veteris (sur le modèle de rex) : vieux. Ablatif singulier en –e. Génitif pluriel en -um. Nominatif, vocatif et accusatif pluriels neutres en -a. GGP, LCS, 2022-2023
  9. Masculin / féminin Neutre N. Sing. Omnis Omne V. Sing. Omnis Omne Acc. Sing. Omnem Omne G. Sing. Omnis Omnis D. Sing. Omni Omni Ab. Sing. Omni Omni N. Pl. Omnes Omnia V. Pl. Omnes Omnia Acc. Pl. Omnes Omnia G. Pl. Omnium Omnium D. Pl. Omnibus Omnibus Ab. Pl. Omnibus Omnibus
  10. Masculin / féminin Neutre N. Sing. Ingens Ingens V. Sing. Ingens Ingens Acc. Sing. Ingentem Ingens G. Sing. Ingentis Ingentis D. Sing. Ingenti Ingenti Ab. Sing. Ingenti / ingente Ingenti N. Pl. Ingentes Ingentia V. Pl. Ingentes Ingentia Acc. Pl. Ingentes Ingentia G. Pl. Ingentium Ingentium D. Pl. Ingentibus Ingentibus Ab. Pl. Ingentibus Ingentibus
  11. Masculin / féminin Neutre N. Sing. Vetus Vetus V. Sing. Vetus Vetus Acc. Sing. Veterem Vetus G. Sing. Veteris Veteris D. Sing. Veteri Veteri Ab. Sing. Vetere Vetere N. Pl. Veteres Vetera V. Pl. Veteres Vetera Acc. Pl. Veteres Vetera G. Pl. Veterum Veterum D. Pl. Veteribus Veteribus Ab. Pl. Veteribus Veteribus
  12. Comparatif et superlatif (1) +Le comparatif Pour former le comparatif : - On isole le radical de l’adjectif (on prend l’adjectif au génitif singulier, on enlève la désinence). - On ajoute–ior, –ioris (pour le masculin et le féminin), –ius, –oris (pour le neutre). Exemple : Doctus, a, um > docti > doct/i > doctior, doctioris ; doctius, oris. Ou encore : Fortis, e > fortis > fort/is > fortior, ioris; fortius, ioris. GGP, LCS, 2022-2023
  13. Comparatif et superlatif (2) NB : le complément du comparatif peut être : 1) Une proposition : Doctior est quam putas. Il est plus savant que tu ne penses. 2) Un adjectif : Fortior quam prudentior est. Il est plus courageux que prudent. 3) Un nom : il se met alors à l’ablatif ou est introduit par quam et reste au nominatif. Doctior Petro est. Doctior quam Petrus est. Il est plus savant que Pierre. GGP, LCS, 2022-2023
  14. Comparatif et superlatif (3) +Le superlatif Pour former le superlatif : De nouveau, on prend l’adjectif au génitif singulier et on isole le radical en enlevant la désinence du génitif singulier. On ajoute –issimus, a, um. Exemple : doctus, a, um > doct> doctissimus, a, um. Attention les adjectifs en –ER ont un superlatif en –errimus,a,um. Ex : Pulcher,pulchra, pulchrum > pulch> pulcherrimus, a, um. Les adjectifs qui se terminent en –ILIS ont un superlatif en – illimus. Ex. diffĭcĭlis, e > difficil> difficilimus GGP, LCS, 2022-2023
  15. Comparatif et superlatif (4) NB : le complément du superlatif peut : 1) Être introduit par ex + Ablatif. Ex : Haec altissima ex arboribus. (arbor, arboris, f. : arbre ; altus, a, um : haut, élevé ) C’est le plus grand des arbres. 2) Être au génitif. Ex : Haec altissima arborum est. Attention : il y a des comparatifs et des superlatifs irréguliers. Ex : magnus, a, um (grand) > major, majus > maximus, a, um. Multi, ae, a (nombreux, beaucoup)> plures, plures, plura > plurimi, ae, a GGP, LCS, 2022-2023
  16. Comparatif et superlatif (5) +Exemples pris chez Cicéron (De Officiis, I, XXXII) : (Haec) deliberatio est omnium difficillima. Cet examen est plus difficile de tous. Cum est maxima imbecillitas consilii. Alors que la fragilité du jugement est la plus grande. (Eae res) maiori parti pulcherrima videntur. Ces choses sont les plus belles aux yeux du plus grand nombre. GGP, LCS, 2022-2023
  17. L’ablatif absolu (1) +L’ablatif absolu est une construction grammaticale propre au latin et assez fréquente. +L’absolu absolu est composé d’un nom (ou pronom) à l’ablatif et d’un participe (passé ou présent) qui est aussi à l’ablatif. Le nom (ou pronom) est sujet du participe, lequel est donc accordé, en genre et en nombre, avec lui. ABLATIF ABSOLU = nom à l’ablatif + participe à l’ablatif GGP, LCS, 2022-2023
  18. L’ablatif absolu (2) +L’ablatif absolu joue le rôle d’un complément circonstanciel dans la phrase. Prenons quelques exemples : Romulo regnante, Sabinae raptae sunt. Romulus régnant (sous le règne de Romulus) les Sabines furent enlevées. Interfecto duce, milites fugerunt. Le chef ayant été tué, les soldats s’enfuirent. Cicerone consule, Catilina conjurationem fecit. Cicéron étant consul (sous le consulat de Cicéron, Catilina fit une conjuration). GGP, LCS, 2022-2023
  19. L’ablatif absolu (3) Exemple tiré du texte de Cicéron : « ineunte adulescentia » Ineo, ire, ii, itum : commencer. Verbe construit à partir du verbe irrégulier eo, ire, ii, itum (aller). Participe présent : Iniens, ineuntis. Adulescentia, ae, f. : la jeunesse. Autre exemple : « ineunte vere » Ver, veris, n. : le printemps. GGP, LCS, 2022-2023
  20. Les participes (1) Petit rappel sur les participes latins : il y a deux types de participe. 1) Le participe parfait passif (participe passé) Il se présente comme un adjectif qualificatif de la première classe (de type : bonus, bona, bonum). Il se forme de la façon suivante : - On prend le supin à laquelle on enlève la désinence –um. - On ajoute au radical du supin les désinences –us, –a, –um. Ex : amo, as, are,avi, atum. Amatum > amat/um > amatus, a, um : ayant été aimé. GGP, LCS, 2022-2023
  21. Rappel sur les verbes en latin Amo, as, are, avi, atum : aimer Teneo, es, ere, tenui, tentum : tenir Lego, is, ere, legi, lectum : lire Capio, is, ere, cepi, captum : prendre Audio, is, ire, audivi, auditum : écouter, entendre Amo, as, are, avi, atum Présent de l’indicatif, première personne, deuxième personne Infinitif présent Parfait, première personne Supin Radical d’infectum (pour former le participe présent actif) Radical de perfectum Radical du supin (pour former le participe parfait passif)
  22. Masculin Féminin Neutre N. Sing. amatus amata amatum Acc. Sing. amatum amatam amatum G. Sing. amati amatae amati D. Sing. amato amatae amato Ab. Sing. amato amata amato N. Pl. amati amatae amata Acc. Pl. amatos amatas amata G. Pl. amatorum amatarum amatorum D. Pl. amatis amatis amatis Ab. Pl. amatis amatis amatis
  23. Les participes (2) 2) Le participe présent actif (participe présent) Il se présente comme un adjectif qualificatif de la deuxième classe (de type : bonus, bona, bonum). Sa construction varie selon le type de verbe. + Pour les verbes des deux premières conjugaisons : - On prend le radical d’infectum (on l’obtient en prenant l’infinitif et en enlevant – re). - On ajoute les désinences –ns, –ntis. Ex : amo, as, are,avi, atum > ama(re) > amans, amantis : aimant. Ex : teneo, es, ere, tenui, tentum > tene(re) > tenens, tenentis : tenant. GGP, LCS, 2022-2023
  24. Masculin Neutre N. Sing. amans amans Acc. Sing. amantem amans G. Sing. amantis amantis D. Sing. amanti amanti Ab. Sing. amante amante N. Pl. amantes amantia Acc. Pl. amantes amantia G. Pl. amantium amantium D. Pl. amantibus amantibus Ab. Pl. amantibus amantibus
  25. Les participes (3) + Pour les verbes des autres conjugaison (troisième, troisième mixte, quatrième) - On prend le radical d’infectum, on enlève la désinence –o. - On ajoute les désinences –ens, -entis. Ex : Lego, is, ere, legi, lectum > leg/o > leg> legens, legentis : lisant. Ex : Capio, is, ere, cepi, captum > capi/o> capi > capiens, entis : prenant. Ex : Audio, is, ire, audivi, auditum > audi/o> audi > audiens, entis : entendant, écoutant. GGP, LCS, 2022-2023
  26. La proposition infinitive (1) +Attention : après les verbes de déclaration et d’opinion (dire, penser, croire, raconter, etc.), le latin utilise une proposition infinitive (qui correspond à ce qu’on appelle en grammaire française une proposition complétive). - Le verbe de la proposition est à l’infinitif. - Son sujet est à l’accusatif. Ex : Credo Quintum beatum esse. Je crois que Quintus est heureux. GGP, LCS, 2022-2023
  27. La proposition infinitive (2) + Remarques supplémentaires : - Si le sujet de la proposition infinitive est le même que le sujet de la proposition principale, on utilise un pronom personnel (me, te, se, nos, vos). Ex : Credo me beatum esse. Je crois que je suis heureux. - On peut utiliser l’infinitif non pas présent, mais parfait, pour indiquer une action antérieure à celle qui est exprimée par le verbe de la principale. On peut utiliser aussi l’infinitif futur. Ex: Credo me beatum fuisse. Je crois que j’ai été heureux. GGP, LCS, 2022-2023
  28. GGP, LCS, 2022-2023 Proposition indépendante Proposition infinitive Sujet au nominatif Le sujet n’est pas toujours exprimé. Sujet à l’accusatif. Le sujet est toujours exprimé. Verbe conjugué à un mode personnel Verbe à l’infinitif (présent, parfait, futur) Dicit : « Venio ». Il dit : « Je viens Dicit se venire. Il dit qu’il vient.
  29. La proposition infinitive (3) Exemple tiré du texte de Cicéron (De Officiis, I, XXXII) : Herculem Prodicus dicit (...) exisse in solitudinem atque ibi sedentem diu secum multumque dubitasse (...). exeo, ire, ii, itum : sortir. « Exisse » : infinitif parfait (passé). sedeo, ere, sedi, sessum : être assis, siéger. « Sedentem » : participé présent. diu : longtemps ; ibi: là secum : « cum se », avec lui-même, en lui-même. multum : beaucoup. dubito, are, avi, atum : balancer entre deux choses, hésiter, être indécis, douter. Comme « exisse », « dubitasse » est un infinitif parfait. GGP, LCS, 2022-2023
Anúncio