De asielzoekers die tijdens de vluchtelingencrisis van 2015 in ons land zijn toegekomen, zoeken momenteel volop hun weg op onze arbeidsmarkt. Ondanks het initiële optimisme over de economische inzetbaarheid van deze groep nieuwkomers, blijft hun werkelijke arbeidsmarktparticipatie echter vooralsnog beperkt. In tijden van toenemende krapte op de arbeidsmarkt zullen we nochtans al het beschikbare talent nodig hebben om onze ondernemingen verder te doen groeien. Op basis van de resultaten van een ETION-enquête in 2018, kunnen we concluderen dat veel ondernemingen nog twijfelen om de stap te zetten naar aanwerving van mensen uit deze doelgroep. Ze denken dat hun kennis van het Nederlands en hun professionele competenties niet zullen volstaan om de vacante functies bevredigend in te vullen. De ondernemingen die wel reeds met vluchtelingen aan de slag zijn gegaan, geven inderdaad aan dat ze vaak een bovengemiddelde inspanning hebben moeten leveren om deze mensen op hun werkvloer te integreren. Hoopvol is nochtans dat ze doorgaans zeer tevreden zijn met de arbeidsprestaties van mensen met een vluchtelingenachtergrond.

1. Werken met vluchtelingen
Inspiratienota 109, mei 2019
1
Auteur: Nathan Van Camp
Zijn onze ondernemingen er klaar voor?
In samenwerking met

2. 1. Na de asielcrisis: werk aan de winkel
2. Aan de slag met vluchtelingen? Onbekend maakt onbemind
3. Schaffen wir das wirklich?
4. Besluit
2
Werken met vluchtelingen
Zijn onze ondernemingen er klaar voor?

3. 3
Werken met vluchtelingen
• Ondanks allerlei inspanningen van alle betrokken actoren vond tot nu
toe slechts een beperkt aantal van de recent toegekomen vluchtelingen
de weg naar onze arbeidsmarkt.
• Nochtans biedt de sterk verhoogde instroom van vluchtelingen een
gigantische opportuniteit → in tijden van toenemende arbeidskrapte
hebben we al het beschikbare talent nodig om onze ondernemingen
verder te doen groeien.
• Wat weet de bedrijfswereld over de arbeidsmarktsituatie van
vluchtelingen en hoe staat men tegenover aanwervingen van deze
specifieke doelgroep? → basis van enquête die ETION eind 2018
lanceerde.
Zijn onze ondernemingen er klaar voor?

4. 1. Na de asielcrisis: werk aan de winkel
4
• 2015: België wordt, net zoals de meeste andere Europese landen,
geconfronteerd met een sterk verhoogde instroom van vluchtelingen.
Evolutie aantal personen dat een verzoek om internationale bescherming indiende 2009-2018
Bron: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen

5. 5
• De vraag ‘hoe potentiële vluchtelingen op een veilige manier Europees
grondgebied kunnen bereiken om asiel te zoeken’ is nog steeds brandend
actueel, maar het maatschappelijk debat is momenteel verschoven naar de
vraag hoe de integratie van vluchtelingen het best kan georganiseerd worden.
• Ons onderzoek heeft enkel betrekking op 1 facet van het integratieproces nl.
de arbeidsmarktparticipatie van vluchtelingen in Vlaanderen → hefboomrol
voor de integratie van vluchtelingen en andere nieuwkomers.
• Naast stabiel inkomen verschaft een arbeidsplaats een versnelde toegang tot
talloze sociale goederen en competenties. Maar de versnelde
arbeidsmarktparticipatie van vluchtelingen biedt ook opportuniteiten voor het
gastland: op korte termijn bepaalde vacatures sneller invullen en op langere
termijn helpen bij de financiering van het sociaal systeem.
• De arbeidsmarktparticipatie van de groep vluchtelingen die zich recent in
Vlaanderen heeft gevestigd, blijft vooralsnog beperkt → beperkt
scholingsniveau, probleem van diplomagelijkschakeling, beperkte talenkennis,
lage arbeidsmarktparticipatie van vrouwen in de doelgroep, inflexibiliteit van
onze arbeidsmarkt en discriminatie.
• Momenteel is er weinig kennis beschikbaar specifiek over het perspectief van
werkgevers t.o.v. de arbeidsmarktparticipatie van vluchtelingen.

6. 2. Aan de slag met vluchtelingen? Onbekend maakt
onbemind
6
• Vlaanderen kan geen al te best palmares voorleggen wat betreft de
arbeidsmarktparticipatie van nieuwkomers → betrokken partijen moeten beter
bekend zijn met elkaars perspectief: vluchtelingen zullen een inspanning
moeten leveren om te leren hoe het er in onze ondernemingen aan toe gaat
en wat van hen verwacht wordt. En aanwervingsverantwoordelijken moeten
beter bekend zijn met de situatie van deze doelgroep en hun specifieke
verhouding tot de Vlaamse arbeidsmarkt → nog werk aan de winkel.

7. 3. Schaffen wir das wirklich?
7
• Wat is nu de concrete stand van zaken wat betreft de aanwerving van
vluchtelingen in onze ondernemingen: eigenlijk verrassend goed → bijna een
derde (29,11%) antwoordde dat hun organisatie in de voorbije drie jaar één of
meerdere vluchtelingen heeft aangeworven.
Aanwerving vluchtelingen per provincie
Bron: ETION
Aanwerving vluchtelingen volgens grootte onderneming
Bron: ETION

8. 8
• De meerderheid van de respondenten is tevreden over de arbeidsprestaties
van de persoon die ze aangeworven hebben. Nochtans geeft een
meerderheid aan dat ze een grotere inspanning hebben moeten leveren om
de nieuwe medewerker te integreren in het team. En bijna de helft zegt een
grotere inspanning te hebben moeten leveren om deze nieuwe werknemers
hun specifieke functie aan te leren.
Tevredenheid arbeidsprestaties vluchtelingen
Bron: ETION Inspanning van bedrijven bij teamintegratie aangeworven vluchtelingen
Bron: ETION
Inspanning van bedrijven bij functieverwerving aangeworven vluchtelingen
Bron: ETION

9. 9
• Op de vraag waarom ze de voorbije 3 jaar geen vluchtelingen hebben
aangeworven, zegt de overgrote meerderheid (74,04%) dat ze geen
kandidatuur hebben ontvangen van een vluchteling. Op de vraag of ze dit in
overweging zouden nemen als er wel een kandidatuur zou zijn, antwoordde
63,64% positief, 5,19% antwoordde negatief en 29,87% had twijfels.
Taalkennis speelt hier een doorslaggevende rol.
Motivatie van organisaties die twijfelen om een
vluchteling aan te werven
Bron: ETION
Motivatie van organisaties die de kandidatuur van een
vluchteling hebben afgewezen
Bron: ETION

10. • Slechts een zeer beperkte groep vluchtelingen die in principe aan de slag
kunnen, vindt de weg naar de diensten voor arbeidsbemiddeling.
• De redenen waarom effectief werkzoekende vluchtelingen moeilijk aan een
job geraken, zijn voldoende gekend.
• Wat betreft de feitenkennis van de aanwervingsverantwoordelijken binnen
onze ondernemingen is er ruimte voor verbetering.
• De ondernemingen uit onze steekproef zijn opvallend actief geweest in het
aanwerven van vluchtelingen. In vele gevallen moet een bovengemiddelde
inspanning worden geleverd om vluchtelingen in het team te integreren en
hun specifieke functie aan te leren.
Download de volledige inspiratienota via
https://etion.be/kennisbank/werken-met-vluchtelingen-zijn-onze-ondernemingen-er-
klaar-voor
10
Besluit
• Nog veel werk aan de winkel, maar het feit dat
driekwart van de werkgevers tevreden is over de
aangeworven vluchtelingen, stemt hoopvol.