2. Toplu halde yaşamanın bir gereği olarak
günlük yaşantımızı düzenleyen birçok kural
vardır. Toplum hayatının düzenli bir işleyişe
sahip olması için herkesin bu kurallara uyması
gerekir.
3. Toplumsal kurallar yazılı ve sözlü olmak
üzere ikiye ayrılır:
Yazılı kurallar; anayasa,kanun ve
yönetmeliklerden oluşup, yasa yapma gücünü
elinde bulunduran yöneticiler tarafından
çıkarılır ve uygulanır.
Yazısız (sözlü) kurallar;ahlak kuralları,örf,adet
gelenek ve görenekler gibi toplumun zaman
içinde benimsediği değerler sonucu
oluşmuştur.
4. Yazılı kuralların sözlü kurallara göre yaptırım
gücü daha fazladır.
Yazılı kurallara uymak yasal zorunluluktur.
Ülkemizde yasalar TBMM tarafından
hazırlanır.TBMM,yasaları anayasaya uygun bir
şekilde hazırlar.
5. ANAYASA: Bir devletin yönetim ve işleyiş
biçimini belirten, vatandaşların temel hak ve
görevlerini içeren temel yasadır.
Büyük Millet Meclisinin açılmasından
sonra yeni Türk devletinin ilk anayasası olan
1921 Anayasası hazırlanmıştır.Daha sonra
toplumun ihtiyaçları doğrultusunda sırasıyla;
1924 Anayasası
1961 Anayasası
1982 Anayasası hazırlanmıştır.
6. 1921 ANAYASASI: Milli egemenliği yansıtan ilk
siyasi belge niteliğine sahip olan 1921
Anayasası, olağanüstü durum için
hazırlanmasından dolayı özet anayasa
niteliğinde olup temel hak ve hürriyetler
içermez.Egemenlik ve yetkinin kaynağını millete
verir ve anayasaya göre meclisin üstünde bir güç
yoktur. Yasama, yürütme ve yargı meclise
aittir.(GÜÇLER BİRLİĞİ) Bunun amacı Milli
Mücadele sürecinde hızlı kararlar alınıp anında
uygulamaya geçilmesini sağlamaktadır.
7. 1924 ANAYASASI: İnkılaplar dönemi anayasası
olduğu için en uzun ömürlü anayasa olmasına
ek olarak en fazla değişikliğe uğrayan
anayasamızdır. 1928 yılında “Devletin dini
İslam’dır.” maddesi anayasadan çıkarıldı.
Böylece anayasa laikleştirildi. Ayrıca 1937 yılında
Atatürk’ün altı ilkesi anayasaya alındı.
8. 1961 ANAYASASI: Bu anayasayla kuvvetler
ayrılığı prensibi benimsendi,kişisel hak ve
hürriyetler genişletildi.Cumhuriyet’in
nitelikleri değişmez kabul edildi, sosyal hukuk
devleti anlayışı benimsendi.
9. 1982 Anayasası; günümüzde yürürlükte
olan anayasadır. Çok fazla değişiklik yapılmıştır.
Değişmeyecek hükümleri çoktur.
10. Ülkemizin yönetimini sağlayan üç önemli güç
vardır:
YASAMA: Yasa yapmak demektir.Ülkemizde bu
görevi TBMM yürütmektedir.
YÜRÜTME: Uygulama anlamına gelmektedir.
Ülkemizde bu görevi cumhurbaşkanı,başbakan
ve Bakanlar Kurulu yürütmektedir.
YARGI: Yasalarca belirlenmiş çerçevede karar
vermedir.Ülkemizde bu görevi bağımsız
mahkemeler yürütmektedir.
11. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
Değiştirilemez Maddeleri
1. Türkiye Devleti Bir Cumhuriyettir.
2. Türkiye Cumhuriyeti,toplumun huzuru,milli
dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan
haklarına saygılı, Atatürk Milliyetçiliğine bağlı,
başlangıçta belirtilen temel ilkelere
dayanan,demokratik,laik ve sosyal bir hukuk
devletidir.
12. 3. Türkiye Devleti,ülkesi ve milletiyle bölünmez
bir bütündür.Dili Türkçedir. Bayrağı,şekli
kanununda belirtilen,beyaz ay yıldızlı al
bayraktır. Milli marşı “İstiklal Marşı”dır.
Başkenti Ankara’dır.
4. Anayasanın 1. maddesindeki devletin şeklinin
cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile
2.maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve
3.maddesindeki hükümler değiştirilemez ve
değiştirilmesi teklif edilemez.
13. ÜLKEMİZİN YÖNETİM YAPISI
TBMM (Meclisimiz)
Kanun koymak,değiştirmek ve kaldırmak.
Bakanları denetlemek
Para basılmasına karar vermek
Savaş ilanına karar vermek
TBMM seçimlerin yenilenmesine karar vermek
14. Cumhurbaşkanı
Cumhurbaşkanı devletin başıdır.Bu sıfatla
Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk milletinin
birliğini temsil eder. Anayasanın
uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve
uyumlu çalışmasını gözetir.
“Türk ulusunun ruhuna ve yapısına en
uygun yönetim şekli CUMHURİYETTİR.”
M.Kemal ATATÜRK
17. BAŞBAKAN, BAKANLAR KURULU
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilk
başbakanı İsmet İnönü’dür. Kurtuluş Savaşı’nda
Batı Cephesi Komutanı olarak büyük zaferlere
imza atan İsmet İnönü Milli Mücadele’nin önde
gelen isimlerinden biridir. Atatürk’ün en yakın
arkadaşlarındandır.
18. Ülkemizi yönetme yetkisini milletten alan
başbakan cumhurbaşkanı tarafından
görevlendirilir.
Başbakan,cumhurbaşkanınca milletvekilleri
arasından görevlendirilir.
Başbakan, milletvekilleri veya milletvekili
seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından,
birlikte çalışacağı bakanları seçer. Bakanların
atamaları Cumhurbaşkanınca yapılır.
19. Bakanlar Kurulu oluştuktan sonra en geç
bir hafta içinde hükümet programı TBMM’de
okunarak güvenoyuna sunulur.
TBMM’de güvenoyu alan hükümet resmen
kurulmuş olur ve ülkeyi yönetmeye başlar.
Başbakan,Bakanlar Kurulunun başkanı
olarak bakanlar arasında iş birliğini sağlar ve
hükümet programının yürütülmesini gözetir.
Başbakan,bakanların görevlerini Anayasa
uygun olarak yerine getirmelerini gözetmek ve
düzeltici önlemleri almakla yükümlüdür.
20. Bakanlıklarımız
•Adalet Bakanlığı
•Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
•Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
•Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
•Çevre Bakanlığı
•Dışişleri Bakanlığı
•Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
•Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
•İçişleri Bakanlığı
•Kültür Bakanlığı
•Maliye Bakanlığı
•Milli Eğitim Bakanlığı
•Milli Savunma Bakanlığı
•Orman ve Su işleri Bakanlığı
•Sağlık Bakanlığı
•Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
•Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
•Kültür ve Turizm Bakanlığı
•Ulaştırma,Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
21. Milli Eğitim Bakanlığı:Bakanlığa bağlı her
kademedeki öğretim kurumlarının öğretmen
ve öğrencilerine ait bütün eğitim ve öğretim
hizmetlerini planlamak, programlamak,
yürütmek,takip etmek ve denetim altında
bulunmak.
İç İşleri Bakanlığı:Ülke çapında yayılmış teşkilat
yapısı aracılığıyla yurdun iç güvenliğinin ve
asayişinin, ülkesi ve milleti ile bölünmez
bütünlüğünün, Anayasa’da yazılı hak ve
hürriyetlerinin,kamu düzeninin ve genel
ahlakın korunmasını sağlamak.
22. Sağlık Bakanlığı:Halk sağlığının korunması ve
geliştirilmesi, hastalık risklerinin azaltılması ve
önlenmesini sağlamak.
Dış İşleri Bakanlığı: Hükümetçe tayin ve tespit
edilecek esaslara göre dış politikayı uygulamak
ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yabancı devletler
ve uluslar arası kuruluşlarla ilişkilerini
yürütmek.
23. Kültür ve Turizm Bakanlığı: Milli, manevi, tarihi,
kültürel ve turistik değerleri araştırmak,
geliştirmek,korumak,yaşatmak,değerlendirmek,ya
ymak, tanıtmak, benimsetmek ve bu suretle milli
bütünlüğün güçlenmesine ve ekonomik gelişmeye
katkıda bulunmak.
Adalet Bakanlığı:Kanunlarda kurulması öngörülen
mahkemeleri açmak ve teşkilatlandırmak,ceza
infaz ve ıslah kurumları,icra ve iflas daireleri gibi
her derece ve türdeki adalet kurumlarını
planlamak,kurmak ve idari görevleri yönünden
gözetim ve denetim yapmak ve geliştirmek.
24. İl ve İlçemizin Yönetimi
Merkezi yönetim,yürütmekte yükümlü
olduğu görevleri ve hizmetleri yerine
getirebilmek amacıyla coğrafi
duruma,ekonomik şartlara ve toplumsal
yapıya göre il ve ilçelerde teşkilatlara
ayrılmıştır.
Bu teşkilatlanmanın illerde başında
bulunan görevli VALİdir.
26. Valiliğe Bağlı Kurumlar;
İl Milli Eğitim Müdürlüğü
İl Emniyet Müdürlüğü
İl Jandarma Müdürlüğü
İl Sağlık Müdürlüğü
İl Nüfus Müdürlüğü
İl Kültür Müdürlüğü
İl Tarım Müdürlüğü
İl Turizm Müdürlüğü
İl Bayındırlık Müdürlüğü
İl Defterdarlığı
27. Valilerin Görevleri
İl halkının huzur,esenlik,sağlık ve mutluluğu
için gereken önlemleri almak.
İl özel idaresi teşkilatının en üst amiri olarak il
özel idaresinin hak ve menfaatlerini korumak.
28. Kaymakamların Görevleri
İlçede yasaların uygulanmasını sağlar.
Valinin emirlerini uygular.
İlçedeki çeşitli kurumlarının çalışmaları
arasında organizasyonu sağlar.
İlçedeki halkın şikayetlerini dinler, ihtiyaçlarını
saptar ve giderilmesi için gerekli önlemleri alır.
İlçedeki törenlere başkanlık eder,resmi
ziyaretleri kabul eder.
29. ORTAK DEĞERLERİMİZ
Bir ülkenin özgür ve bağımsız olduğunu
sembolize eden bazı unsurlar vardır. Bu
unsurlar şunlardır:
Bayrak
Milli Marş
Başkent
Dil
Para
30. Bayrak
Bayrağımızdaki kırmızı renk kan kırmızıdır
ve şehitlerimizin dökülen kanlarını temsil eder.
29 Mayıs 1936’da Türk Bayrağı Kanunu ile
şekillendirilmiş ve ulusal bayrağımız olarak
kabul edilmiştir.
22 Eylül 1983’de ise bayrağımızın ölçüleri
belirlenmiş ve son halini almıştır.Bu kanun ile
bayrağımızın şekli,boyutları,hilal ve yıldızın
duruşu,nerelerde ve nasıl kullanılacağıyla ilgili
düzenlemeler yapılmıştır.
31. İstiklal Marşı
Ulusal bağımsızlık sembollerimizden biri de
İstiklal Marşı’dır.Ulusal Kurtuluş Savaşımızın
kahramanlıklarını ve dönemin ruh halini
yansıtan bu eser Mehmet Akif Ersoy
tarafından yazılmış ve 12 Mart 1921 tarihinde
TBMM tarafından kabul edilmiştir.
32. Başkent Ankara
Gazi Mustafa Kemal Atatürk ulusal
mücadeleyi rahatça yönetmek ve İstanbul
Hükümeti’nin çalışmalarını yakından
izleyebilmek için uygun bir yer arıyordu.
Amasya Görüşmeleri’nin ardından Milli
Mücadele’nin merkezi olarak Anakara seçildi
ve Atatürk Temsil Heyeti ile birlikte 27 Aralık
1919’da Ankara’ya geldi.
33. Ankara’nın Milli Mücadele’nin merkezi olması,
Anakara’nın birçok merkeze ulaşım ve
haberleşme imkanının olması,
Ankara’nın güvenliğinin daha kolay
sağlanabilmesi,
gibi nedenlerin etkisi ile Ankara 13 Ekim 1923
tarihinde başkent olarak ilan edilmiştir.
34. En Zengin Dil Türkçe
İnsanlık tarihinin en eski,en zengin ve köklü
dillerinden biri olan Türkçe ulusal
bütünlüğümüzün oluşumunda ve
korunmasında oldukça önemli bir yere
sahiptir.
Atatürk ilk adı Türk Dili Tetkik Cemiyeti olan
Türk Dil Kurumu’nu 12 Temmuz 1932’de
kurmuştur. Kurumun öncelikli amacı Türk dili
üzerinde araştırmalar yapmak,yaptırmak ve
Türk dilinin güncel sorunlarıyla ilgilenerek
çözüm yolları bulmaktır.
35. Paramız Türk Lirası
Bağımsızlığımızın tescili olan faktörlerden
biri de paramız yani Türk Lirası’dır. Çeşitli milli
ve manevi değerlerimizin üzerinde yer aldığı
paralarımızın basımı T.C.Merkez Bankası
tarafından yapılmaktadır.
36. T.C. Merkez Bankası tarafından paramızın
dünya çapında bilinirliğinin artması amacıyla 8
Eylül 2011 tarihinde “Türk Lirası Simgesi
Yarışması” düzenlenmiş yarışma sonucunda
ise 1 Mart 2012’de paramıza ait simge
kamuoyuyla paylaşılmıştır.
37. ETKİNLİK
Aşağıdaki mesleklerle bağlı oldukları
bakanlığı eşleştiriniz.
a – Doktor 1 – İçişleri Bakanlığı
b – Polis 2 – Sağlık Bakanlığı
c – Savcı 3 – Dışişleri Bakanlığı
d – Müze müdürü 4 – Milli Eğitim Bakanlığı
e – Öğretmen 5 – Kültür ve Turizm Bakanlığı
39. ETKİNLİK: Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin özgür
ve bağımsız olduğunu sembolize eden unsurları
aşağıda verilen boşluklara yazınız.
…………………………
…………………………
…………………………
…………………………
………………………...
40. TEST
1 – Yurdumuzun tarihi ve turistik yerlerini
tanıtma görevi aşağıdaki bakanlıklardan
hangisine aittir?
A) Sağlık Bakanlığı
B) Dışişleri Bakanlığı
C) Kültür ve Turizm Bakanlığı
D) İç İşleri Bakanlığı
41. 2 – Devleti ilçede temsil etmek
Resmi törenlere katılmak
Kendisine bağlı kuruluşları denetlemek
Yukarıda belirtilen görevler aşağıdakilerden
hangisine aittir?
A) Kaymakam
B) Vali
C) Muhtar
D) Belediye başkanı
42. 3 – Aşağıda verilenlerden hangisi ülkemizin
huzur ve güvenliğini sağlamak için çalışır?
A) İçişleri Bakanlığı
B) Maliye Bakanlığı
C) Bayındırlık Bakanlığı
D) Sağlık Bakanlığı
43. 4 – Aşağıdaki devlet adamlarından hangisi
merkezi yönetimin ildeki temsilcisidir?
A) Vali
B) Kaymakam
C) Muhtar
D) Belediye Başkanı
44. 5 –
1. Askerlik yapmasıyla
2. Oy kullanmasıyla
3. Vergi vermesiyle
4. İç güvenliği sağlamakla
Yukarıda verilenlerden hangisi
demokrasilerde milletin yönetime katılmasını
sağlayan faaliyettir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
45. 6 – Yasalara aykırı davranarak suç işleyen bir
vatandaş aşağıdaki kurumlardan hangisi
tarafından yargılanır?
A) Ordu
B) Türk Silahlı Kuvvetleri
C) Bağımsız Mahkemeler
D) Karakol
46. 7 – Aşağıdakilerden hangisi toplumdaki yazılı
kurallardan birisi değildir?
A) Tüzük
B) Yasalar
C) Gelenekler
D) Anayasa
47. 8 – Aşağıda verilenlerden hangisi Türkiye
Cumhuriyeti Anayasası’nda yer almaz?
A) Devletin turistik bölgeleri
B) Devletin şekli
C) Devletin başkenti
D) Devletin resmi dili
48. 9 – Kendi ve başkalarının, hak ve hürriyetlerine
sahiptir.
- Hukuka ve çoğunluğun görüşüne saygılıdır.
Yukarıdaki özelliklere sahip bir kimse için
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Bencil
B) Taraflı
C) Demokratik
D) Baskıcı
49. 10 – “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.”
Atatürk yukarıdaki konuşmasında
aşağıdakilerden hangisini vurgulamıştır?
A) Yerel yönetimi
B) Merkezi yönetimi
C) Halifeliği
D) Demokrasiyi
50. 11 – Aşağıda verilen bilgilerden hangisi
yanlıştır?
A) Demokrasilerde çoğunluğun seçimi önemlidir.
B) Bazı insanlar yasalar önünde eşittir.
C) Hoşgörü ve saygı demokrasinin temel
değerleridir.
D) Demokrasilerde halk yönetime seçimle katılır.
51. 12 – ‘Bağımsızlık sembollerimize değer
veriyorum.’ diyen bir öğrencinin aşağıdaki hangi
davranışı göstermesi doğru olmaz?
A) Anıtkabir’i ziyaret etmesi
B) Kağıt paraları yırtması
C) Türk dilini kurallara uygun kullanması
D) İstiklal Marşı’nı hazır olda söylemesi
52. 13 – Yeni okullar açar ve öğretmenleri görevlendirir.
- Doktor ve hemşirelerin görevlendirilmesinden
sorumludur.
- Ülke güvenliğinden ve kamu düzeninden
sorumludur.
Yukarıda özellikleri verilen bakanlıklardan hangisi
aşağıda verilmemiştir?
A) Sağlık Bakanlığı
B) Adalet Bakanlığı
C) Milli Eğitim Bakanlığı
D) İçişleri Bakanlığı
53. 14 –
Yukarıda verilen kural için aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?
A) Görgü kuralıdır.
B) Yazılı kuraldır.
C) Kişiden kişiye değişir.
D) Herkes uymak zorunda değildir.
54. 15 – Belediyeler
-Muhtarlıklar
Yukarıda verilen örnekler aşağıdakilerden
hangisine örnek verilir?
A) Yargı organı
B) Merkezi yönetim
C) Bakanlıklar
D) Yerel yönetim birimleri
55. 16) Toplumun düzenini sağlamayı amaçlayan
yasaları yapmak hangi kurumun görevidir?
A) Dış İşleri Bakanlığı
B) Sağlık Bakanlığı
C) Türkiye Büyük Millet Meclisi
D) Genel Kurmay Başkanlığı
56. 17) Devletin işleyişini belirleyen tüm yasaların
temel dayanağına …….?........denir.
Yukarıdaki tanımlamada ‘?’ işareti gelen yere
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Anayasa
B) Ceza
C) Gelenek
D) Yasa
57. 18) Aşağıda verilenlerden hangisi illerin
yönteminden sorumlu olan görevli
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vali
B) Kaymakam
C) Belediye Başkanı
D) İl Özel İdaresi
58. 19) Aşağıda verilen makamlardan hangisi
seçimlerle iş başına gelir?
A) Vali
B) Milletvekili
C) Kaymakam
D) Emniyet Müdürü
59. 20) Aşağıdakilerden hangisi yazılı kurallarımıza
örnektir?
A) Büyüklerimize karşı saygılı davranmak
B) Yasalara uygun davranmak
C) İnsanlara karşı güler yüzlü davranmak
D) Başkalarının haklarını çiğnememek
60. 21) Aşağıda verilen görevlilerden hangisi
ilçelerde görev almaz?
A) İlçe Sağlık müdürü
B) İlçe Milli Eğitim Müdürü
C) Kaymakam
D) Orman ve Su İşleri Bakanlığı
61. 22)
Yukarıdaki resimde halk demokrasinin
kendine verdiği hangi hakkı kullanmaktadır?
A) Düşünce özgürlüğü
B) Seçme ve seçilme hakkı
C) Yasalar önünde eşitlik
D) İfade özgürlüğü
62. 23) Yukarıdakilerden hangisi demokrasiye aykırı
bir durumdur?
A) Yöneticiler halkın oylarıyla belirlenir.
B) Kişisel haklara saygı gösterilir.
C) İnsanların ifade özgürlüğü kısıtlanır.
D) Herkese anayasa önünde eşittir.
63. 24) Aşağıdaki görevlilerden hangisi Bakanlar
Kuruluna başkanlık eder?
A) Başbakan
B) Maliye Bakanı
C) İç İşleri Bakanı
D) Adalet Bakanlığı
64. 25) Yandaki resimlerde
verilenleri hangi bakanlıkla
ilişkilendirebiliriz?
A) Milli Eğitim Müdürlüğü
B) Maliye Bakanlığı
C) Sağlık Bakanlığı
D) Adalet Bakanlığı
65. 26) Ülkemizin yabancı ülkelerle olan ilişkilerini
düzenler.
Uluslararası toplantılarda ülkemizi temsil
eder.
Yukarıda bazı görevleri verilmiş olan
bakanlık aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sağlık Bakanlığı
B) Dış İşleri Bakanlığı
C) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
D) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
66. 27) Aşağıdakilerden hangisi şuan kullandığımız
Anayasadır?
A) 1921 Anayasası
B) 1924 Anayasası
C) 1961 Anayasası
D) 1982 Anayasası
67. 28) Aşağıdakilerden hangisi bağımsızlık
sembollerinden biri değildir?
A) Milli Marş
B) Para
C) Dil
D) Kanunlar