1.
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?
üAkılcı İlaç Kullanımı, kişilerin klinik bulgularına ve bireysel
özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük
fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır.
üBu tanım ilk defa 1985 yılında Nairobi’de Dünya Sağlık Örgütü
tarafından yapılmıştır.
üAkılcı ilaç kullanımı (AİK) ilaç kullanırken doğruları uygulamak
ve bilinçli olmaktır.

2.
İlaç Nedir?
üİlaç eczanede doktor reçetesiyle satılan ve eczacı tarafından
sunulan ve bir hastalığın teşhisini, iyileştirilmesini veya
belirtilerinin azaltılmasını sağlayan veya hastalıktan korunmayı
mümkün kılan bir üründür.
üTüm bu uygulamalarda ilacın doktor kontrolünde kullanımı ön
şarttır.
üİnsan sağlığı için kullanılacak ilaçlar Sağlık Bakanlığı tarafından
onaylanarak kullanıma sunulur.

3.
Akılcı İlaç Kullanımı Birey ve Toplum
Sağlığı Açısından Neden Önemlidir?
üAkılcı olmayan ilaç kullanımı nedeniyle
üHastalık ve ölümlerde artış görülebilir.
üİlaçların yan etki riski artabilir.
üÜlke kaynaklarının yanlış tüketilmesiyle temel
ilaçlara bile ulaşılabilirlik azalabilir.
üİlaçlara karşı direnç gelişebilir ve yeni tedavi
seçeneklerine gereksinimin artar. Bu yeni tedavilere
halkın ulaşmasında çeşitli zorluklar yaşanabilir.

4.
Akılcı İlaç Kullanımı İlkeleri
üBelirlenen doğru ilacın,
üDoğru miktarda,
üDoğru uygulama yoluyla,
üDoğru zamanlamayla,
üYeterli bilgilendirme yapılarak ve
üMaliyet uygunluğu da dikkate alınarak kullanılması

5.
Akılcı İlaç Kullanımında Sorumlu Taraflar
üHekim
üEczacı
üHemşire
üDiğer sağlık personeli
üHasta/ hasta yakını
üÜretici
üDüzenleyici Otorite
üMedya

6.
Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı
üİlaçların akılcı olmayan kullanımı, tüm dünyada büyük bir sorun
oluşturmaktadır.
üDünya genelinde tüm ilaçların yarısından fazlası uygunsuz
reçetelendirilmekte, dağıtılmakta ve satılmaktadır. Hastaların
yaklaşık yarısı ilaçları doğru olarak kullanamamaktadır.
üİlaçların fazla, az veya yanlış kullanımı kaynakların boşa
harcanmasına ve kötü sağlık sonuçlarının yayılmasına yol
açmaktadır.

7.
Uygun Olmayan İlaç Kullanım Şekilleri
üGereksiz yere çoklu ilaç kullanımı
üİlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı
üKlinik rehberlere uyumsuz tedavi seçimi
üPiyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi
üİlaç kullanımında özensiz davranılması (uygulama yolu, süre,
doz..)
üUygunsuz kişisel tedavilere başvurulması

8.
Uygun Olmayan İlaç Kullanım Şekilleri
üGereksiz yere antibiyotik tüketimi
üEnjeksiyon gerekmediği halde enjeksiyon ile tedavi
üGereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı
üBilinçsiz yapılan gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı
üİlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi

9.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üHasta olunduğu zaman tedavi için ilaca ihtiyaç duyulup
duyulmadığını doktor belirler ve ilaç tedavisi gereken
durumlarda kullanılacak olan ilaca doktor karar verir.
üHastanın doktor kontolü dışında kendi kendini tedavi etmeye
çalışması ya da tedavi için reçete edilen miktarın dışında ilaç
kullanımı vücuda zarar verebilir.

10.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üİlaç tedavisi kişiye özgüdür.
üBirine iyi gelen bir ilaç, başka birine iyi gelmeyebilir.
üBaşkalarının ilaçları kesinlikle kullanılmamalıdır.
üİlaçlar, doktorun hastaya ve tedaviye göre belirlediği miktarda
ve sürede kullanılmalıdır.

11.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üDoktor tarafından belirlenmiş olan tedavi süresine mutlaka
uyulmalıdır.
üDoktorun belirlediği süreden önce ilaç tedavisi kesilmemeli ya
da ilaçlar daha uzun süre kullanılmamalıdır.
üİlaçların ancak doğru miktarda kullanıldığında etkili olduğu
unutulmamalıdır.
üEksik miktarda ilaç alınması tedavinin tam olarak sağlanmasını
önlemektedir.
üFazla miktarda ilaç alınması ise zararlı etkilere neden
olabilmektedir.

12.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üİnternet yoluyla ilaç/ürün satın alınmamalıdır.
üİlaçların doktorun gerekli görmesi halinde reçetelendiği ve
sadece eczaneden temin edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

13.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üİlaçların saklanması ilacın kullanma talimatında belirtilen
şekilde olmalıdır.
üHer ilacın bir son kullanma tarihi vardır. Son kullanma tarihi
geçmiş ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.

14.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üBitkisel ürünlerin ilaçlarla birlikte kullanımı birçok zararlı etkiye
neden olabilmektedir.
üİlaç tedavisi yerine bitkisel ürün seçeneklerine KESİNLİKLE
BAŞVURULMAMALIDIR !

15.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üİlaç kullanırken vücutta fark edilen değişimler (kaşıntı, çarpıntı,
ağrı, yüksek ateş gibi) ile ilgili doktor ve eczacı
bilgilendirilmelidir.

16.
Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda
Bilinmesi Gerekenler
üDoktorun gerek görmediği ilacın reçetelenmesi konusunda
doktora baskı yapılmamalıdır.
üEczaneden reçetesiz olarak ilaç alınmamalıdır!

17.
Toplumun Akılcı İlaç Kullanımındaki
Rolleri
üAkılcı ilaç kullanımı, ilaçlara karşı direnç gelişimini önlemek, tedavi
başarısını artırmak, tedavi sorunlarını engellemek, gereksiz işgücü
ve maliyet kaybını azaltmak gibi pek çok yönü ile bireyi, yakın
çevresini ve toplumun sağlığını ilgilendirir.
üHastalar; kendi tedavi süreçlerinin bir parçası olmaya özen
göstermeli ve ilaç kullanımında daha sorumlu ve bilinçli hareket
etmelidir.

18.
Toplumun Akılcı İlaç Kullanımındaki
Rolleri
üOkul ve ev ortamı akılcı ilaç kullanımı konusunda anahtar rol
oynar. Bu nedenle, yetişkinlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda
edindikleri doğru bilgileri çocukları, aile bireyleri ve diğer yakınları
ile paylaşmaları önemlidir.
üAkılcı ilaç kullanımının toplumda yaygınlaşması konusunda herkes
üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmelidir.

19.
Akılcı Antibiyotik Kullanımı
üAkılcı olmayan ilaç kullanımının en önemli örneklerinden birisi
gereksiz yere antibiyotik kullanımıdır.
üEnfeksiyon hastalıklarının tedavisinde antibiyotik kullanma eğilimi
yaygındır.
üAncak enfeksiyon hastalıkları antibiyotiklerin etki etmediği bakteri
dışındaki pek çok mikrop (virüsler, mantarlar vb.) tarafından da
oluşabilir. Antibiyotikler ise sadece bakterilere karşı etkili olan
ilaçlardır.
üAntibiyotikler, diğer etkenlerle oluşan enfeksiyonlarda işe
yaramadıkları gibi gereksiz antibiyotik kullanılması antibiyotik
direncine neden olabilmektedir.

20.
Antibiyotik Direnci Nedir?
üAntibiyotiklerin yanlış nedenlerle veya doğru olmayan biçimde
kullanılması, bakterilerin sonraki tedavilere karşı direnç göstermesine
neden olabilir.
üAntibiyotik direnci, bir bakterinin antibiyotiklerin etkilerine karşı
koyabilme yeteneğidir.
üAntibiyotik direnci, bakterinin neden olduğu enfeksiyonu tedavi etmek
veya önlemek amacıyla antibiyotiklerin etkisinin azalmasına veya yok
olmasına neden olur. Bunun sonucunda ise, daha sonra antibiyotiğe
ihtiyaç duyulduğunda antibiyotikler işe yaramazlar.
üBu yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından
değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için
tehlike oluşturmaktadır.

21.
Antibiyotik Direncinin Toplum Sağlığına
Etkileri
üAntibiyotik direnci nedeniyle;
üOrgan nakli ve protez ameliyatı gibi cerrahi işlemlerin veya
yoğun bakım tedavisi, kemoterapi tedavisi, prematüre doğan
bebeklerin bakımı gibi işlemlerin uygulanmasında sıkıntılar
yaşanmaktadır.
üDaha pahalı ilaçlar ile tedaviler gündeme gelmekte ve bu
durumun ülkeye getirdiği ekonomik yük artmaktadır.
üEnfeksiyon sırasında hastanede kalış süresinde ve hastalığa
bağlı ölüm sıklıklarında artış olabilmektedir.

22.
Antibiyotik Kullanmadan Önce...
üSoğuk algınlığı ve grip; virüslerin neden olduğu ve çoğunlukla
kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır.
üBu durumlarda antibiyotik kullanımı gerekmez. Antibiyotikler
grip ve soğuk algınlığının tedavisine yardımcı olmamaktadır ve
başka kişilere bulaşa engel olmamakttadır.
üBu hastalıklarla başedebilmek için kuvvetli bir bağışıklık sistemi
gereklidir.
üNezle ve grip olunduğunda çoğu zaman;
üyatak istirahati-dinlenme,
üyeterli ve dengeli beslenmek,
übol sıvı almak çoğu zaman yeterlidir.

23.
üHastalık durumunda tedavi için antibiyotik
gerekip gerekmediği konusunda karar verme
yetkisi yalnızca doktora aittir!!!
üGelecekte tedavi olabilmek için antibiyotik
kullanımınada sorumluluğun farkında
olunmalıdır ve antibiyotikler doğru
kullanılmalıdır!!!