3. 1. Αναγραμματισμοί
● Επιλέγεται μία μεγάλη λέξη (κατά
προτίμηση σύνθετη), αναλύεται στα
γράμματά της και παράγει νέες λέξεις με
τα υπάρχοντα γράμματα (συχνά η λέξη
είναι το όνομα ενός παιδιού της τάξης).
● Έπειτα οι μαθητές γράφουν ένα κείμενο
με τις λέξεις τους.
● Εργασία ανά ζεύγη ή σε ομάδες.
4. Άσκηση
Επιλέγουμε τη λέξη:
α ν α σ τ ε ν ά ζ ε ι
Τη χωρίζουμε σε μικρότερα κομμάτια π.χ.
α, να, ζει κτλ.
Δημιουργούμε όσο περισσότερες λέξεις
μπορούμε:
Στενά, ζει, ανάστα, νάζι, Νανά, Άννα, αν,
άστα, τέζα, ανάσα, άσε κ.ά.
5. 2. Μεταγραμματισμοί
Μεταμορφώνουμε λέξεις (της
προηγούμενης άσκησης) αλλάζοντας ένα
γράμμα κάθε φορά.
3. Λειπόγραμμα
Λειπόγραμμα είναι ένα κείμενο από όπου
λείπει ένα συγκεκριμένο γράμμα.
Γράφουμε ένα κείμενο 50 λέξεων χωρίς ένα
συγκεκριμένο γράμμα (π.χ. .α, ε, ι, ο, μ, π,
κ.τλ.)
6. 4. Ταυτόγραμμα
Πρόκειται συνήθως για ποίημα του οποίου
όλες οι λέξεις αρχίζουν από το ίδιο
γράμμα.
5. Αλφαβητάρι
Ποίημα με 24 στίχους (π.χ. Το αλφαβητάρι
του φθινοπώρου, των Χριστουγέννων
κ.λ.π.)
7. 6. Ακροστιχίδα
● Ποίημα όπου κάθετα εμφανίζεται η λέξη-
θέμα του ποιήματος
● Περίληψη κειμένου όπου κάθετα
εμφανίζεται λέξη είτε όνομα προσώπου
είτε λέξη που αφορά χώρο είτε
αντικείμενο-σύμβολο κλπ.
8. 7. Ποίημα-χιονόμπαλα
● (1) Ω
● (2) οι
● (3) δύο
● (4) νέοι
● (5) είναι
● (6) τέλεια
● (7) ήρεμοι
Ή
Ακροστιχίδα χιονόμπαλα: περίληψη
κειμένου.
13. • Η πέτρα στη λίμνη
• Το γυάλινο ανθρωπάκι
• Το παραμύθι από την ανάποδη
• Παραμύθι σε «υποχρεωτικό» κλειδί
• Η «τράπουλα» του Προπ
• Η «αριθμητική» της φαντασίας: οι τρεις φάκελοι:
πού-πότε, ποιος, τι…
14. Τα σκεπτόμενα καπέλα De Bono
Η τάξη χωρίζεται σε ομάδες. Κάθε ομάδα
αντιπροσωπεύει ένα σκεπτόμενο καπέλο
και αναλαμβάνει να παίξει ένα ρόλο στη
συζήτηση που θα ακολουθήσει. Το κάθε
καπέλο εκπροσωπεί ένα διαφορετικό τύπο
σκέψης.
Το άσπρο καπέλο είναι ουδέτερο και δεν
περιέχει πληροφορίες.
Το κόκκινο καπέλο είναι ζεστό σαν τη
φωτιά. Αντιπροσωπεύει συναισθήματα,
φόβους, επιθυμίες και προγνώσεις.
Το μαύρο καπέλο είναι της σύνεσης και
των επιφυλάξεων.
Το κίτρινο καπέλο είναι της αισιοδοξίας
και της θετικής σκέψης.
15. Το πράσινο καπέλο εκφράζει νέες ιδέες,
εναλλακτικές προτάσεις και λύσεις. Είναι η
δημιουργική σκέψη.
Το μπλε καπέλο εκφράζει τον έλεγχο, ρυθμίζει τη
συμμετοχή, δίνει το λόγο και σχολιάζει τη
διαδικασία. Συμπεραίνει και αποφασίζει.
Οι μαθητές καλούνται να προβάλουν
επιχειρήματα, απόψεις και εμπειρίες ανάλογα με
το χρώμα των καπέλων που εκπροσωπεί η ομάδα
τους. Οι ομάδες δεν είναι σταθερές, αλλάζουν τη
σύνθεσή τους, αλλάζουν επίσης και χρώματα των
καπέλων που εκπροσωπούν. Το θέμα συζήτησης
αποφασίζεται κατόπιν διαλόγου ανάμεσα στους
μαθητές και στον εκπαιδευτικό (Τσακίρη &
Καπετανίδου, 2007, σ. 112).
16. ΠΕΤΡΑ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ
1. Επιλογή λέξης.
ΗΛΙΟΣ
Καταιγισμός ιδεών: Λέξεις, φράσεις που
αφορούν τον ΗΛΙΟ.
17. 2. Χωρισμός της λέξης στα μορφήματα του
θέματος και της κατάληξης:
ΗΛΙ-ΟΣ
Λέξεις για τον ΗΛΙΟ από ΗΛΙ-
Λέξεις για τον ΗΛΙΟ σε -ΟΣ.
3. Γραφή της λέξης κάθετα:
Η
Λ
Ι
Ο
Σ
Λέξεις από κάθε γράμμα
18. 4. Ακροστιχίδα. Συνολικά να προκύπτει
πρόταση.
΄Η λιος
Λ αμπερός
Ι ππότης στα
Ο υράνια
Σ τέκεται.
5. Ανάπτυξη παραγράφου ή κειμένου με
βάση την ακροστιχίδα.
19. Βιβλιογραφία
Γαβριηλίδου, Ζ.: Βιωματικό Σεμινάριο Δημιουργικής
γραφής, διαθέσιμο στο:
http://users.sch.gr/pparaskeya/dimiourgiki_grafi.pdf
Δημάση, Μ. (2001). Η διδασκαλία των πεζών και των
ποιητικών κειμένων στο Δημοτικό Σχολείο. Αθήνα: Ελληνικά
Γράμματα.
Παπαδοπούλου, Σμ. (1999). Η ολική γλώσσα στη
διδακτική της γλωσσικής έκφρασης για την Α/θμια
Εκπαίδευση. Αθήνα: Κώδικας.
Ροντάρι, Τζ. (1985). Η Γραμματική της Φαντασίας. Αθήνα:
Τεκμήριο.
Τσακίρη, Δ., & Καπετανίδου, Μ. Μ. (2007). "Τεχνικές για
την ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης". Στο Β. Κουλαϊδής
(Επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις για την
ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης:για την
πρωτοβ'αθμια εκπαίδευση. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ.
