Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα: Νερό, δώρο θεού Δήμητρα Μυλωνάκη

1. Νερό και Πολιτισμός

2. Οι περισσότεροι και σημαντικότεροι πολιτισµοί
δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν γύρω από το νερό.
Θυμηθείτε μερικούς τέτοιους πολιτισμούς…

3. Κυκλαδικός
πολιτισμός
Δημιουργήθηκε
και
αναπτύχθηκε
στα νησιά αυτά.
Γιατί εκεί;
Τι πρόσφερε η
θάλασσα στους
Κυκλαδίτες;

4. Μινωικός πολιτισμός: Οι Μινωίτες ήταν
θαλασσοκράτορες. Τι έκαναν;

5. Ρωμαϊκός και Βυζαντινός πολιτισμός: αναπτύχθηκε γύρω από τη
Μεσόγειο θάλασσα. Οι άνθρωποι έβρισκαν την τροφή τους από αυτήν,
ταξίδευαν με τα καράβια τους. Τι άλλο έκαναν;

6. Αιγυπτιακός πολιτισμός
Δημιουργήθηκε δίπλα στον
ποταμό Νείλο. Γιατί;
Οι άνθρωποι χρειάζονταν το
νερό για την καλλιέργεια και
την ίδια τους τη ζωή. Γι αυτό
έχτισαν τις πόλεις τους δίπλα
στον ποταμό. Ο Νείλος είναι
και πλωτός ποταμός. Δηλαδή
είνει τόσο μεγάλος που οι
κάτοικοι ταξιδεύουν στα νερά
του με τα ποταμόπλοια. Έτσι
οι μεταφορές γίνονται πιο
εύκολα. Τι άλλο;

7. Πολιτισμοί της Μεσοποταμίας
Δίπλα στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη δημιουργήθηκαν και
έζησαν σπουδαίοι πολιτισμοί. Γιατί εκεί;
Η άρδευση
των
χωραφιών
από τα
ποτάμια και η
ύδρευση
πρόσφερε πιο
εύκολη ζωή
στους
κατοίκους που
έζησαν και
δημιούργησαν
εκεί.

8. Ακόμα και σήμερα οι πιο μεγάλες και πλούσιες πόλεις είναι
χτισμένες δίπλα στο νερό.

9. To Λονδίνο είναι χτισμένο δίπλα στον Τάμεση

11. Το Παρίσι είναι χτισμένο δίπλα στο Σηκουάνα

13. Η Ρώμη είναι χτισμένη δίπλα στον Τίβερη

15. Η Βαρσοβία είναι χτισμένη δίπλα στον Βιστούλα

17. Το Βερολίνο είναι χτισμένο δίπλα στον ποταμό Σπρέε

19. Η Βουδαπέστη είναι χτισμένη δίπλα στον Δούναβη

20. Δίπλα στο Δούναβη είναι χτισμένες άλλες 83 πόλεις!
Ο Δούναβης είναι πηγή πόσιμου νερού για περίπου 20
εκατομμύρια ανθρώπους! Χιλιάδες ποταμόπλοια
ταξιδεύουν σ’ αυτόν!

21. Το Άμστερνταμ είναι χτισμένο δίπλα στον ποταμό Άμστελ

23. Η Μαδρίτη είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Μανθαμάρες

25. Η Στοκχόλμη είναι χτισμένη στην είσοδο της λίμνης Μέλαρεν

27. Η Νέα Υόρκη είναι χτισμένη στις εκβολές του ποταμού
Χάντσον στον Ατλαντικό ωκεανό

29. Οι κοινωνίες των ανθρώπων επέζησαν χάρη στο νερό. Τα
ποτάμια, οι λίμνες, οι θάλασσες πρόσφεραν στους ανθρώπους
νερό για να πίνουν και να καλλιεργούν τα χωράφια τους, τους
πρόσφεραν τροφή αλλά και δρόμους. Δρόμους για πού;

30. Οι θάλασσες και οι ποταμοί άνοιξαν στους ανθρώπους δρόμους για να
μετακινούνται, να κάνουν εμπόριο και να ανταλλάσουν τα προιόντα τους. Έτσι
οι λαοί γνωρίστηκαν μεταξύ τους, γνώρισαν ο ένας τον πολιτισμό του άλλου.

31. Πάντως όλοι οι λαοί γνώριζαν πάντα την αξία και τη δύναμη των νερών. Γι αυτό
όλοι οι λαοί τιμούσαν τα νερά ως θεότητες και όλοι τα είχαν στη μυθολογία
τους. Ποιος ήταν ο θεός των θαλασσών για τους Αρχαίους Έλληνες;

32. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν επίσης ότι ο Ωκεανός ήταν ένας
τεράστιος ποταµός, που ρέει γύρω από τη Γη, δεν είχε πηγές, ούτε
εκβολές και ήταν πατέρας όλων των ποτάµιων θεών. Είχε παντρευτεί
την Τυθή.

33. Ο Ωκεανός και η Τυθή είχαν παιδιά τους τρεις χιλιάδες
Μύμφες και τρεις χιλιάδες ποταμούς. Οι Νύµφες ήταν
προστάτιδες των νερών, κατοικούσαν στα γλυκά νερά και
είχαν μαγικές δυνάμεις.

34. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η ζωή ξεκίνησε μέσα από το νερό γι’ αυτό
και είχαν δημιουργήσει και το μύθο της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη, θεά του
έρωτα, της αναπαραγωγής και της ζωής, γεννήθηκε αναδυόμενη από τον
αφρό της θάλασσας.

35. Ένας άλλος μύθος των Αρχαίων Ελλήνων ήταν αυτός του Νηρέα. Ο Νηρέας
ήταν γιος τους Ωκεανού και ζούσε σε ένα φωτεινό ανάκτορο που βρίσκεται
στα βάθη των Ωκεανών. Ήταν γέρος αγαθός και αξιαγάπητος και
μπορούσε να μεταμορφώνεται σε περίεργα και απίθανα σχήματα.
Αντιπροσώπευε την «αγαθή θάλασσα που δεν εξαπατά και δεν φοβίζει τον
άνθρωπο».

36. O Nηρέας ζούσε στα παραμυθένια παλάτια του, στο βυθό του Αιγαίου, με τη
γυναίκα του τη Δωρίδα και τις πενήντα κόρες του, τις Νηρηίδες. Οι Νηρηίδες
ταν νύμφες της θάλασσας, πολύ όμορφες. Είχαν τη δύναμη να
φουρτουνιάζουν και να γαληνεύουν τη θάλασσα. Τους άρεσε να παίζουν
στα αφρισμένα κύματα ή να κάθονται στους βράχους και να στεγνώνουν τα
πυκνά και μακρόσγουρα μαλλιά τους. Μία από τις ονομαστές κόρες του
ήταν η θεά Θέτιδα, η μητέρα του Αχιλλέα. Θυμάστε;

37. Κι άλλα πολλά πλάσματα των νερών είχαν
φανταστεί οι Αρχαίοι Έλληνες. Ποια;

38. Όμως δεν είχαν φτιάξει μύθους για το νερό μόνο οι Έλληνες. Οι Αρχαίοι
Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο ποταμός Νείλος είναι θεός.

39. Θεωρούσαν ότι η Αίγυπτος είναι δώρο του ποταμού Νείλου. Τον έκαναν
θεό γιατί ο Νείλος όταν τραβάει τα νερά του αφήνει μια εύφορη λάσπη, την
ιλύ, που σε αυτήν μπορούν να καλλιεργούν ένα σωρό φυτά στη μέση της
ερήμου! Ο Νείλος τους δίνει νερό για να ποτίζουν. Στις όχθες του Νείλου
φύτρωνε ο πάπυρος, που τον έκαναν χαρτί και έγραφαν. Με τη λάσπη του
Νείλου έχτιζαν τα σπίτια τους. Με τα καράβια τους ταξιδεύουν ακόμα και
σήμερα στο Νείλο και κάνουν εμπόριο και τουρισμό. Πώς να μην τον έχουν
για θεό!

40. Οι Ρωμαίοι
λάτρευαν για θεό
της θάλασσας
τον
Νέπτουνους. Ο
Νεπτούνους
χρησιμοποιούσε
την τρίαινά του
για να
δημιουργήσει
καινούρια
σώματα από
νερό και για να
προκαλέσει
σεισμούς.

41. Η φυλή Ινδιάνων Τσέροκι χόρευαν το χορό της βροχής. Ήθελαν έτσι να
κάνουν να βρέξει και να διώξουν τα κακά πνεύματα από τη γη. Ο θρύλος
της φυλής λέει ότι η βροχή που προκαλείται από τον χορό τους περιέχει τα
πνεύματα των παλιών αρχηγών της φυλής, οι οποίοι πέφτοντας πολεμούν
τα κακά πνεύματα.

42. Οι Εσκιµώοι πίστευαν ότι θεά της θάλασσας είναι η Σέντνα. Η
Σέντνα προσέχει όλα τα πλάσµατα της θάλασσας. Κάθε
φθινόπωρο γίνονται µεγάλες γιορτές προς τιµήν της.

43. Το νερό έχει ιδιαίτερη σηµασία για τις περισσότερες θρησκείες του
κόσµου. Το νερό είναι σύµβολο της ζωής, της καθαρότητας, της
ψυχικής υγείας. Οι Χριστιανοί βαπτίζονται σε νερό για να αποκτήσουν
την ευλογία του Αγίου Πνεύµατος. Ακόμα και ο Χριστός βαφτίστηκε
στον Ιορδάνη ποταμό.

44. Τα Θεοφάνια είναι πολύ μεγάλη γιορτή για τους
Χριστιανούς. Τα γιορτάζουν με διάφορους τρόπους
αγιάζοντας τα νερά.

45. Δείτε πώς γιορτάζουν τα Θεοφάνια οι Ρώσοι χριστιανοί εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=3OQ9kM3Pmf8

46. Οι Μωαμεθανοί πιστεύουν ότι ο Αλλάχ κάθισε στο Θρόνο του πάνω σε
νερό και δηµιούργησε τη γη και τον ουρανό µέσα σε έξι µέρες. Πιστεύουν
ότι όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στο νερό και ότι η
καθαριότητα είναι πολύ σημαντική. Γι’ αυτό έξω από τα τζαμιά τους
υπάρχουν πάντα βρύσες όπου οι άνθρωποι πριν μπουν να προσευχηθούν
πλένουν τα πόδια τους, τα χέρια τους και το κεφάλι τους.

47. Στο Ιουδαϊσμό οι πιστοί πριν μπουν στο ναό τους πρέπει οπωσδήποτε να
πλυθούν με νερό, γιατί το νερό συμβολίζει την καθαρότητα του σώματος
και της ψυχής. Η ιστορία με την πλημμύρα και την κιβωτό του Νώε
σημαίνει ότι ακόμη και η γη έπρεπε να καθαριστεί από την κακία του
κόσμου.

48. Οι Ιάπωνες Σίντο πιστεύουν ότι ζουν πνεύματα στο νερό και ότι
όταν στέκονται κάτω από ένα καταρράκτη θα καθαρίσουν.

49. Στο Βουδισµό το νερό χρησιµοποιείται στις κηδείες. Οι πιστοί
γεμίζουν ένα δοχείο με νερό ώσπου να ξεχειλίσει και έτσι
συμβολίζουν το πέρασµα από τον ένα στον άλλο κόσµο, όπως
το νερό ξεχειλίζει στο ποτάµι και περνάει σους ωκεανούς.

50. Οι Ινδουιστές πιστεύουν ότι ο ποταμός Γάγγης είναι το πιο ιερό ποτάμι του
κόσμου και ότι όποιος καταφέρει να κάνει μπάνιο στα νερά του ή αφήσει
κάποιο μέρος από το σώμα του στον Γάγγη (μαλλιά, οστά κλπ) θα
καταφέρει να πάει στον παράδεισο.

51. Το νερό ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες! Πολλοί συνθέτες έγραψαν μουσική
για το νερό, τη βροχή, τη θάλασσα, τα ποτάμια , το χιόνι!! . Άλλωστε το νερό
ήταν η πρώτη μουσική της γης.
https://www.youtube.com/watch?v=eYFhLM71kOY
τη μουσική «Ο ωραίος γαλάζιος Δούναβης » που έγραψε ο Γιόχαν
Στράους.

52. Κι εδώ δείτε δύο καλλιτέχνες που παίζουν μουσική με
ποτηρόφωνο:
https://www.youtube.com/watch?v=QdoTdG_VNV4

53. Για να μην πούμε και πόσα τραγούδια υπάρχουν για το νερό. Μπορείτε
να θυμηθείτε κάποιο;
Μπορείτε να ακούσετε εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=CFfTuVTuHlw

54. Αλλά και οι ζωγράφοι αγαπούν το νερό. Ή ζωγραφίζουν εικόνες που
δείχνουν νερό ή ζωγραφίζουν με χρώματα που περιέχουν νερό. Δείτε τις
καταπληκτικές ζωγραφιές που κάνει ο ζωγράφος Keng Lye που ζει και
εργάζεται στη Σιγκαπούρη .

57. Δείτε εδώ πώς αυτός ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει ΠΑΝΩ στο νερό:
https://www.youtube.com/watch?v=W65VZJJRDeI
Και αυτός: https://www.youtube.com/watch?v=NqedBekgLdo

58. Υπάρχουν και καλλιτέχνες που κάνουν γλυπτική στο χιόνι!

64. Υπάρχουν και καλλιτέχνες που φτιάχνουν γλυπτά σε πάγο!

71. Άλλοι φτιάχνουν καταπληκτικά σιντριβάνια! Δείτε εδώ 15 από τα
ωραιότερα σιντριβάνια του κόσμου:
https://www.youtube.com/watch?v=aZRJ7n7Yrwo

72. To νερό παίζει μεγάλη σημασία και στην αρχιτεκτονική, αφού οι άνθρωποι
έχτισαν χιλιάδες γέφυρες, υδραγωγεία, αλλά και σπίτια με τέτοιο τρόπο,
ώστε να χρησιμοποιούν ή να συλλέγουν νερό. Να μερικές γέφυρες:
SEOUL, SOUTH KOREA

73. SYDNEY HARBOUR BRIDGE, AUSTRALIA

74. HANGZHOU BAY BRIDGE, CHINA

75. COPENHAGEN, DENMARK

76. SINGAPORE

77. Florence Italy

78. Αμέτρητα επίσης ντοκιμαντέρ, ταινίες και βίντεο έχουν γίνει για το νερό.
Έχετε δει ποτέ σταγόνες να πέφτουν μέσα στο νερό; Για δείτε αυτό το
όμορφο βίντεο:
https://www.youtube.com/watch?v=RiUSzS1l_bY

79. Παρουσίαση:
Δήμητρα Μυλωνάκη