1. Pesten op school,
daar doen we samen
iets aan

2. Voor de ouders
Terug naar start.

3. Voor de kinderen
Inhoud
 Wat is plagen ? Wat is pesten ?
 Help! Ik word gepest!
 Ben jij een pestkop ?
 Ik zie dat er gepest wordt… Wat moet ik doen ?
 Hoe vertel ik dit ?
 Wist je dit ? (steaming en cyberpesten)
 Een boekje…
 Interessante websites

4. Wat is pesten? Wat is plagen ?
Plagen ?
Pesten ?
- Gebeurt maar één of enkele
keren.
- Bedoeld als grapje
- Je vergeet het snel.
- Niet altijd hetzelfde kind
- Je hebt nog veel vrienden en
vriendinnen.
- Gebeurt bijna elke dag.
- Wil met opzet kwetsen of
kleineren.
- Maakt je heel verdrietig,
doet wél pijn.
- Altijd hetzelfde kind
- Je staat bijna altijd alleen op
de speelplaats.
- Gebeurt vaak als
volwassenen het niet
kunnen zien.
Help, ik word gepest !

5. Help! Ik word gepest!
Waarom ?
 Praten over pesten is opkomen voor jezelf !
 Praten over pesten is geen klikken!
Zo ga je met pestkoppen om :





Heb zelfvertrouwen. Kom op voor jezelf.
Blijf in de groep of bij een leerkracht.
Roep indien nodig om hulp.
Loop weg. Vecht niet terug.
Breng een leerkracht of een andere volwassene op de hoogte.
Ben jij een pestkop ?

6. Ben jij een pestkop?
je vaak dezelfde persoon…
 negeert
 niet laat meedoen
 belachelijk maakt
 duwt, slaat, schopt, aanraakt,…
 uitscheldt, uitlacht,…
 haar/zijn spullen pakt en/of kapotmaakt
 bedreigt
 over hem/haar roddelt
 …
Lees verder

7. Ben jij een pestkop ?
Ben je zelf al eens gepest ? Hoe zou jij je voelen moest jij gepest worden ?
Zit je niet goed in je vel ? Voel je je soms alleen en als je pest krijg je dan
aandacht ?
Vinden andere kinderen het wel écht leuk wat jij doet ?
Pesten is niet grappig.
Plaag niet steeds hetzelfde kind.
Is het grapje wel leuk ?
Waarom pest je eigenlijk ?
Echte vrienden ? Vinden andere kinderen jou leuk en stoer als je pest ?
Pest niet op het internet, via mail,…
Wat moet ik doen ?

8. Ik zie dat er gepest wordt…
Wat moet ik doen?
 Laat je klasgenootje, vriendje,… er niet alleen voor staan.
 Zeg iets aardigs tegen hem of haar.
 Kijk in de ogen van diegene die gepest wordt, zo voelt hij of zij dat jij het






ziet en hem of haar steunt.
Laat anderen merken dat jij wel met hem of haar wilt samenwerken of
spelen.
Zoek samen een oplossing.
Lach niet mee om stomme grappen.
Doe zelf nooit mee.
Zeg tegen de pestkoppen dat ze moeten ophouden.
Vertel het aan iemand. (Dit is niet klikken!)
Het doet iemand ontzettend veel deugd als jij toont
dat je aan zijn of haar kant staat.
Samen sta je sterk !
Hoe vertel ik dit ?

9. Ik word gepest….
Ik zie/ weet dat er gepest wordt…
Hoe vertel ik dit ?
Vertel het aan iemand :


Maak een lijstje van mensen met wie je zou kunnen praten.
Zoek iemand waarbij jij een goed gevoel hebt : mama, papa, broer, zus, de juf, de meester,
de zorgjuf, de directeur, een goede vriend(in)…
Durf je niet dan kun je ook …



een briefje gezien of ongezien aan je juf/meester bezorgen.
een briefje in de brievenbussen aan de zorgklassen posten.
een mailtje sturen naar onze school op dekrinkel2@ksas.be
Of…



Vraag hulp aan de kindertelefoon 0800-0432
Het CLB van onze school helpt je ook graag :
Vrij CLB Waas en Dender Ciamberlanidreef 80A 9120 Beveren-Waas 03/755.58.69
De politie mag je ook steeds contacteren op het telefoonnummer : 101
En…
Als je het aan een juf, meester, zorgjuf, de directeur,… op onze school vertelt of meldt, wees er zeker
van dat wij je proberen te helpen en dat we niets zullen doen zonder dit met jou te bespreken.
Nog meer…

10. Wist je dit ?
Steaming is een Engels woord dat ‘afpersen met geweld’ betekent.
Dit is een vorm van pesten waarbij iemand een ander dwingt om geld of
spullen (een GSM, ipod, …) af te geven.
Als die persoon dat weigert, wordt er geweld gebruikt. Steaming is
bittere ernst met zware gevolgen voor het slachtoffer!
Hoe ga ik ermee om ?
 Vertel of meld het zo snel mogelijk aan iemand die je vertrouwt.
 Probeer steeds met 2 of meer te zijn.
Cyberpesten : via internet, GSM,… word je lastiggevallen met
vervelende pestberichtjes, plots staat je naam en adres op een website,
of nog erger: bewerkte foto’s,… Je krijgt scheldberichtjes en nog meer
van die flauwe grappen. Dit is laffer dan ‘gewoon’ pesten.
Hoe ga ik ermee om ?
 Reageer er niet op.
 Vertel of meld het aan iemand, liefst een volwassene.
 Print de teksten uit, zo heb je bewijzen.
Boekjes voor 6-7
Boekjes voor 8-9
Boekjes voor 10-11

11. Een boekje…
6-7-jarigen
Altijd moeten ze mij hebben
Eigen schuld, dikke bult
Ga jij maar op de gang
Ga weg, Rik!
Ik en mijn monster
Kleine Klaas en de grote vis
Pas maar op of ik eet je op!
Reus Hak wil Miet in de pan
Te groot voor een noe-noe
De wraak van Ellie en Nellie
Waarom nou ?
Rood of waarom pesten niet grappig is
Juul
Kleine raaf vliegt naar de maan
Ann De Bode en Rien Broere
Ton Van Reen
Jacques Vriens
Claudia De Boer
Mathijs Beentjes
Dolf Verroen
Gil Vander Heyden
Brigitte Minne
Jill Murphy
Rindert Kromhout
Tony Ross
Jan De Kinder
Meer boekjes
Gregie De Maeyer
Interessante websites
Marcus Pfister

12. 8 – 9 – 10 – jarigen
Benen in de kast
Daniel
Drie is te veel
De folterkamer
Hippo
Juffrouw Verdorie
Mijn neefjes zijn wolven
Morgen word ik heks
Pudding Tarzan
De tasjesdief
Treiterkoppen
Kwelduivels
Mijn neefjes zijn wolven
Omgaan met .. Pesten
Meer boekjes
Heleen Vissinga
Yvonne Van Emmerik
Rita Tornqvist
Eva Polak
Marc De Bel
Patricia David
Wally De Doncker
Kathleen Vereecken
Ole Lund Kirkegaard
Mieke Van Hooft
Mieke Van Hooft
Guy Didelez
Wally De Doncker
Elisabeth Raum
Interessante websites

13. Een boekje…
11 - 12 – jarigen
Alles Mag
De derde kans
Eigen schuld
En de groeten van groep acht
FC Appelflap
Een klap voor je kop
Later wil ik stuntman worden
Mansoor, of hoe we Stina bijna dood kregen.
Het pestactieplan
Donna Lisa
Bloed, snot en tranen
Pesten, wat vind jij?
Hier harder slaan
Pestmeiden
Zwart in je vel
Interessante websites
Eva Polak
Jac Linders
Chris Bos
acques Vriens
oachim Friedrich
Ulf Stark
Detty Verreydt
Bart Moeyaert
Guy Didelez
Mirjam Oldenhave
Ingeborg Arvola
Van Dugteren
M. Bisschop- D. Verreydt
Jacqueline Wilson
Renate Ahrens

14. Interessante websites
kieskleurtegenpesten.be
tumult.be
pesten.nl
Terug naar start

15. Voorwoord :
Elk kind droomt ervan om naar een school te gaan waar het zich
goed en welkom voelt.
Elke ouder droomt ervan om iedere morgen zijn kind met
enthousiasme naar school te zien vertrekken.
Elke leerkracht droomt ervan om kinderen in de klas te hebben die
gemotiveerd zijn om te leren, om samen te werken en om te
groeien.
Elke school droomt ervan om elk kind optimale ontwikkelingskansen
te bieden.
Een kind komt maar tot leren wanneer het zich goed voelt ! Kind,
ouder en schoolteam, ... samen staan we elke dag opnieuw voor
deze uitdaging!
Onze dromen worden soms stukgeslagen door ... PESTEN.
Wat is plagen/pesten?

16. 1. Wat is plagen? Wat is pesten?
Plagen
O is onschuldig.
O is maar tijdelijk.
O gebeurt tussen gelijken.
O
O
O
O is te verdragen.
O
O is vaak één tegen één.
O
O doet iedereen wel eens.
O
Pesten
is doelbewust en gepland.
is systematisch en
langdurig.
gebeurt met een duidelijk
machtsverschil.
gebeurt met het doel om te
kwetsen.
is vaak een groep tegen
één.
gebeurt vaak door dezelfde
kinderen.Ruzie maken, mag dat ?

17. 2. Ruzie maken... mag dat?
Ruzie maken mag ... hoe raar dit ook klinkt.
Het helpt kinderen om sociale vaardigheden te
ontwikkelen. 'Hoe ga ik om met agressie? Hoe
onderhandel ik? Wanneer ga ik te ver ? ' Terwijl
ze ruzie maken, zoeken ze immers hun positie in
de samenleving en geven ze zin aan hun leven.
Zelf een conflict oplossen, maakt kinderen
weerbaar en sterk.
Onze taak bestaat er in dat we onze kinderen
moeten leren hoe ze met conflicten kunnen
omgaan en/of oplossen.
Er moet dus een zone blijven
waarbinnen ze kunnen plagen en ruzie
maken.
Lees verder.

18. 3. Waar en wanneer wordt
gepest ?
Pesten komt vooral voor op momenten dat de
groep ontsnapt aan het toezicht van de
volwassenen: tijdens de speeltijd, in de
gangen, op weg naar school, op weg naar
huis,...
Hoe gebeurt pesten ?

19. 4. Hoe gebeurt pesten ?
•
•
•
•
•
•
verbaal : woorden worden als wapens gebruikt,
uitschelden of afdreigen, een
grote mond opzetten of vernederende
opmerkingen maken, roddelen of leugens
verspreiden,...
fysiek : slaan en duwen, krabben en schoppen,
vechten,...
uitsluiten of negeren.
materieel : stelen of vernietigen, iets gooien of
laten verdwijnen,...
steaming : iemand intimideren totdat zij/hij geld
voor een voorwerp afgeeft.
cyberpesten : via de media zoals sms, chatten of
e-mail. De anonimiteit laat zich verleiden tot
grove beledigingen of zware dreigementen.
Leeftijd ?

20. 5. Vanaf welke leeftijd wordt er
gepest ?
Vanaf een jaar of zes gaan kinderen stilaan leren dat
hun gedrag gevolgen heeft voor de anderen. Ze
ontdekken dat hun 'ik' deel uitmaakt van een grotere
sociale context. Op dat moment start de
ontwikkeling van de empathie, het
verantwoordelijkheidsbesef en de zelfreflectie.
Anderzijds ontstaan op dat moment ook vormen van
sociale agressie, zoals pesten en het uitsluiten van
kinderen. Sommigen noemen hier de leeftijd van 6
jaar, anderen spreken over de leeftijd
van 8 jaar. Uit onderzoek blijkt dat
pesten het meest voorkomt
bij kinderen tussen 10 en 14 jaar.
Wie is betrokken ?

21. 6. Wie zijn de betrokkenen ?
Mogelijke kenmerken van een slachtoffer of een
gepeste
Hij of zij :
is meestal fysiek zwakker
is introverter
is minder zelfverzekerd
is geneigd zich gedienstig te gedragen
is verbaal wat zwakker
is onzeker
heeft een uiterlijk kenmerk dat
aanleiding tot pestgedrag kan geven
vertoont soms ook provocerend gedrag
zoekt soms de veiligheid van de
leerkracht op
Lees verder.

22. Mogelijke kenmerken van een pester
Hij of zij:
-
wil stoer doen en imponeren
is fysiek vaak sterker dan het slachtoffer
wil overheersen en zichzelf bewijzen
is impulsief en reageert agressief
heeft een groot idee van zichzelf
omringt zich met meelopers die zorgen voor zijn
aanzien
is eerder gevreesd dan geliefd in de groep
Mogelijke kenmerken van een meeloper/ een
toeschouwer
Hij of zij :
reageert onverschillig of zelfs niet
doet mee om bij de groep te horen
steunt soms in persoonlijke contacten een vriend,
maar zwijgt in de grote groep
Signalen.

23. 7. Signalen van slachtoffers, pestkoppen,
meeloper/toeschouwer.
Signalen van slachtoffers
-
Ze lijken niet echt vrienden te hebben.
Ze worden vaak als laatste gekozen.
Ze geven een onzekere indruk.
Ze zien er ongelukkig uit.
Ze worden vaak uitgelachen.
Hun bezittingen worden beschadigd.
Ze komen niet graag naar school.
Schoolresultaten worden slechter.
Ze klagen over buikpijn/hoofdpijn.
Ze slapen slecht, hebben nachtmerries.
Ze komen thuis met blauwe plekken, schrammen,...
Ze spelen niet graag meer buiten, gaan niet meer naar
(sport)clubs e.d.
Ze durven steeds minder en worden banger. Lees verder.

24. Signalen van de pesters
-
Ze proberen te overheersen in allerlei
situaties.
Ze zijn vaak tegendraads.
Ze aanvaarden geen tegenwerking.
Ze doen heimelijk.
Ze spotten, lachen iemand uit.
Ze intimideren.
Ze maken dingen stuk.
Ze roddelen.
Ze sluiten iemand uit.
Ze zijn opstandig en willen hun eigen wil
doordrijven.
Ze zijn niet gevoelig voor hun gedrag voor
anderen.
Ze zijn agressief tegenover kinderen en
volwassen.
Ze vertellen thuis hoe populair ze zijn.
Lees verder.

25. Signalen van de
meelopers/toeschouwers
-
Ze vertellen niet zo veel meer over
school.
Ze gaan er met minder plezier heen.
Ze worden bang om zich bij de groep
te voegen.
Ze vertellen over 'grapjes' die met
een klasgenoot zijn uitgehaald.
Ze ontwijken vragen over school
terwijl ze dat eerst niet deden.
Waarom een concreet uitgewerkt plan ?.

26. 8. Waarom een concreet uitgewerkt plan ?
Kinderen durven vaak niet de stap te zetten naar volwassenen om
te zeggen dat ze gepest worden.
Veel voorkomende drempels zijn :
ze schamen zich voor wat hen overkomt
ze zijn bang dat ze niet geloofd zullen worden
ze vrezen nog ergere pesterijen uit wraak
ze denken dat ze zelf de schuld krijgen
ze kunnen moeilijk inschatten welke handelingen of
uitspraken accepteerbaar zijn.
Bij vermoeden van pesten dienen wij als opvoeders onze aandacht
te verhogen, nog beter te observeren. Vaak wordt bijlange niet
alles verteld.
Dan rijst de vraag hoe we het best tot een oplossing
komen. Duidelijke afspraken op de school zijn nodig.
Een uniforme aanpak geeft de beste resultaten.
Lees verder.

27. 9. Onze aanpak
9.1. Preventie
Vanaf het begin van het schooljaar wordt er in
de klas en de school gewerkt aan een positieve
sfeer.
In de klas worden er klasafspraken opgesteld.
De schoolafspraken worden aan de leerlingen
voorgesteld.
In de loop van het schooljaar worden er
activiteiten georganiseerd die bijdragen tot
een blijvende fijne sfeer.
Via kringgesprekken en losse babbelmomenten
wordt er geluisterd naar de kinderen, krijgen
ze inspraak, kunnen ze hun
gevoelens tonen, hun mening
geven,...
Lees verder.

28. Op de speelplaats wordt er een ruime keuze aan
activiteiten aangeboden. Volgens een beurtrol
kunnen leerlingen beschikken over spelmateriaal.
Voor sommige sportactiviteiten en de speeltuin is er
een beurtrol. Er gelden duidelijke regels en we
voorzien voldoende toezicht.
Stopborden, gele stippen,... zijn hulpmiddelen bij
ruzies.
In onze school besteden we aandacht aan het
aanleren van sociale vaardigheden. In de lagere
klassen werken we met de dieren van de axenroos.
Op geregelde tijdstippen zet een werkgroep een
actiepunt i.v.m. sociale en emotionele ontwikkeling
in de kijker.
Jaarlijks worden de kinderen bevraagd in een
'tevredenheidsonderzoek' en vanuit deze resultaten
wordt onze werking bijgestuurd.
Wat doen we ?

29. 9.2. Interventie
A. Kleine ruzies
Wanneer leerlingen ruzie maken over kleinigheden
moeten zij aan elkaar kunnen duidelijk maken dat er
een einde aan moet komen.
Op onze school gebruiken we de STOP-methode.
Dit STOP-stappenplan is :
1.
STOP, hou daar mee op, dit vind ik
niet leuk.
2.
Heb je me niet gehoord ? Hou
daarmee op.
3.
Ik loop naar een stopbord.
4.
De leerkracht die toezicht houdt,
komt naar mij.
Lees verder.

30. Vervolgens verwijst de leerkracht deze
kinderen naar
een rustigere plaats of de gele stip op de
speelplaats.
Daar proberen ze samen het probleem uit te
praten.
Als dit lukt, wordt het probleem 'afgemeld bij
de leerkracht';
lukt het niet dan wordt de leerkracht erbij
gevraagd.
De leerkracht voert een verhelderend gesprek
en
probeert het probleem op te lossen en/of
afspraken te maken.
De kinderen krijgen een kans om zonder straf
terug een positieve relatie op te bouwen.
Lees verder.

31. B. Herhaaldelijk ruzie/grotere conflicten
Bij herhaaldelijk ruzie/grotere conflicten kan de
leerkracht een zinvolle straf geven, of de leerling in
time-out zetten. Hij/zij oordeelt hierbij in eer en
geweten.
De leerkracht die op de speelplaats staat, vertelt aan
de betrokken klasleerkrachten wat er gebeurd is op de
speelplaats.
De klasleerkracht houdt een klasgesprek met de hele
klas of een gesprek met de betrokken kinderen om
afspraken te maken.
Bij grensoverschrijdend gedrag worden de afspraken
op papier gezet, de directie, collega’s en toezichters
ingelicht en observeren ze mee.
Er wordt een nota in het agenda genoteerd.
De klasleerkracht, eventueel in samenwerking met de
Lees verder.
directie/zorgteam zorgt voor de opvolging.

32. C. Pestgedrag
We vermoeden of ontdekken pestgedrag op basis van een
aantal signalen of door een vragenlijst.
We zijn getuige.
Een pestgedrag wordt gemeld door leerlingen, ouders, via
brievenbusje, telefoon,...
We ondernemen onmiddellijk stappen :
1.Verkennend gesprek door klasleerkracht, zorgleerkracht
of directie.
2.Op een vertrouwelijke en veilige manier proberen we
informatie te verzamelen,
gevoelens te bespreken en bekijken we verdere stappen
samen met de leerling.
3.Overleg leerkrachten/zorgleerkrachten/directie
(eventueel wordt het CLB betrokken)
Lees verder.

33. 4.We bespreken het pestgedrag. Is het beginnend of zwaar ?
We kiezen een actie en maken concrete afspraken.
De ouders van de betrokken partijen worden op de hoogte
gebracht.
5.Mogelijke acties :
Bij beginnend pestgedrag organiseren we
een stopgesprek met vermoedelijke daders.
(Kort, geen discussies, niet emotioneel,
nieuwe kans,...)
Wanneer het om duidelijk pestgedrag gaat,
gaan we aan de slag met de 'No blame-methode'.
Deze methode heeft als doel samen te werken aan
een oplossing, zonder
iemand de schuld te
geven van de probleemsituatie.
Als het pesten niet stopt, ondanks alle
inspanningen, zal een herstelcontract voor de
daders opgesteld worden en nemen we
bijkomende maatregelen.
Lees verder.

34. Indien nodig wordt er een herstelgericht
groepsoverleg georganiseerd. (externen)
In extreme situaties kan ook een
tuchtprocedure opgestart worden. Deze beslissing
wordt enkel genomen indien het gedrag van de
leerling een gevaar wordt voor het ordentelijk
verstrekken van onderwijs of als de verwezenlijking
van het opvoedingsproject in het gedrang komt.
6.Ouders van de betrokken partijen worden op de
hoogte gehouden. Regelmatig wordt afgewogen of
het inschakelen van externe hulp, het volgen van
sociale vaardigheidstraining,.... wenselijk is.
Lees verder.

35. 10. Adviezen aan de ouders
(algemeen)
Advies 1.
School en gezin halen voordeel uit een goede
samenwerking en communicatie. Toch moet iedere partij
waken over haar eigen grenzen. Het kan nooit de
bedoeling zijn dat ouders op school (en ook niet aan de
poort of op weg naar school of thuis) eigenhandig het
probleem willen oplossen. Er moet overleg zijn met de
leerkracht en/of directie.
Advies 2.
Lees verder.
Voor een pestgedrag op school blijft de inbreng van de
ouders bij voorkeur beperkt tot het aanreiken van
informatie en tot het ondersteunen van de aanpak van
de school. Neem daarom steeds contact op met de
school. De emotionele betrokkenheid bij uw eigen kind
kan soms te groot zijn om een juist inzicht te krijgen.

36. Advies 3.
Ouders maken thuis tijd om met hun kinderen over het
probleem te praten en laten het kind duidelijk aanvoelen
dat ze achter de aanpak van de school staan. Geloof
samen met uw kind dat er gewerkt wordt aan het
probleem.
Advies 4.
Indien u erachter komt dat uw kind zijn / haar probleem
niet durft te melden op de school, vragen wij u om uw
kind in eerste instantie toch te stimuleren om naar de
leerkracht toe te stappen. Pas als dit niet lukt, neemt u
zelf contact op met de school
Lees verder.

37. Advies 5.
Als pesten niet op school gebeurt, maar op
straat of in een hobbyclub, probeert u contact
op te nemen met de ouders van de andere
partij om het probleem bespreekbaar te
maken. Een school mag immers niet voor
conflicten buiten haar eigen muren
verantwoordelijk gesteld worden. Toch kan het
geen kwaad om ook hiervan de school op de
hoogte te brengen. Vaak breiden broeihaarden
zich uit naar andere locaties.
Advies 6.
Ouders geven zelf het goede voorbeeld hoe
een conflict kan opgelost worden.
Lees verder.

38. Advies 7.
Moedig uw kind aan om voor zichzelf op te
komen, maar ook voor anderen. Het melden
van pestgedrag is niet gelijk aan klikken.
Stimuleer uw kind niet om het recht in eigen
handen te nemen en zeker niet op een
gewelddadige manier.
Advies 8.
Geloof niet steeds alles wat uw kind zegt, maar
tracht door gerichte vraagstelling en het
aanhoren van alle partijen een mening te
vormen, vooraleer u uw oordeel uitspreekt
over uw zoon/dochter of andere leerlingen.
Lees verder.

39. Advies 9.
Indien uw kind op school reeds bestraft werd
voor zijn daden, is het niet nodig om thuis nog
een extra straf op te leggen. Wijs wel in een
gesprek op de gevolgen van zijn pestgedrag en
laat duidelijk uw afkeuring blijken. Reageer ook
positief op elke gedragsverbetering, hoe
bescheiden ook.
Concrete tips.

40. 11. Concrete tips aan de ouders
Tips voor ouders van gepeste kinderen
-
-
Luister naar het verhaal van je kind.
Zoek samen naar geweldloze manieren om te
reageren.
Bespreek het probleem met de klasleerkracht.
Steun je kind in de gedachte dat er een eind aan
het pesten komt.
Lees samen met je kind literatuur over pesten (zie
literatuurlijst)
Help je kind zijn/haar zelfrespect terug te krijgen.
Stimuleer je kind tot het beoefenen van een
sport.
Blijf in gesprek met je kind.
Laat je kind opschrijven wat het meemaakt.
Laat je kind een sociale vaardigheidstraining
volgen.
Schakel deskundige hulp in.
Lees verder.

41. Tips voor ouders van pesters
-
-
-
Neem het probleem van je kind serieus.
Raak niet in paniek: elk kind loopt kans
pester te worden.
Probeer achter de mogelijke oorzaak te
komen.
Maak je kind gevoelig voor wat het anderen
aandoet.
Stimuleer je kind tot het beoefenen van een
sport.
Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het
goede gedrag van je kind.
Maak je kind duidelijk dat jij achter de
beslissing van de school staat.
Laat je kind deelnemen aan een sociale
vaardigheidstraining.
Schakel eventueel deskundige hulp in.
Lees verder.

42. Tips voor ouders van meelopers/toeschouwers
-
-
-
Vraag na wat er precies gebeurt.
Stimuleer je kind om de leerkracht op de
hoogte te brengen. Maak een verschil tussen
klikken en melden. Klikken doe je omdat je
wilt dat iemand een straf krijgt. Melden doe
je omdat je wilt dat iets ophoudt.
Maak je kind duidelijk dat het pesten moet
stoppen. Bedenk samen oplossingen. Steun je
kind om iets te ondernemen.
Neem contact op met de school.
Lees verder.

43. Tips voor alle ouders
-
Neem het probleem serieus: het kan ieder
kind overkomen.
Neem ouders van het gepeste kind serieus.
Neem ouders van het pestende kind serieus.
Praat met je kind over school, over de
relaties op school.
Streef naar een goede communicatie.
Stimuleer je kind om op een goede manier
met andere kinderen om te gaan.
Corrigeer je kind bij ongewenst gedrag en
benoem het goede gedrag.
Geef zelf het goede voorbeeld.
Leer je kind voor anderen op te komen.
Leer je kind voor zichzelf op te komen.
Meer lezen ?

44. 12. Lectuur/ website
Lectuur
6-7 jarigen
11-12 jarigen
8-9-10 jarigen
Nuttige websites

45. 6-7-jarigen
Altijd moeten ze mij hebben
Eigen schuld, dikke bult
Ga jij maar op de gang
Ga weg, Rik!
Ik en mijn monster
Kleine Klaas en de grote vis
Pas maar op of ik eet je op!
Reus Hak wil Miet in de pan
Te groot voor een noe-noe
De wraak van Ellie en Nellie
Rien Broere
Ton Van Reen
Jacques Vriens
Claudia De Boer
Mathijs Beentjes
Dolf Verroen
Gil Vander Heyden
Brigitte Minne
Jill Murphy
Rindert Kromhout
Lees verder.

46. 8 – 9 – 10 – jarigen
Benen in de kast
Daniel
Drie is te veel
De folterkamer
Hippo
Juffrouw Verdorie
Mijn neefjes zijn wolven
Morgen word ik heks
Pudding Tarzan
De tasjesdief
Treiterkoppen
Kwelduivels
Mijn neefjes zijn wolven
Heleen Vissinga
Yvonne Van Emmerik
Rita Tornqvist
Eva Polak
Marc De Bel
Patricia David
Wally De Doncker
Kathleen Vereecken
Ole Lund Kirkegaard
Mieke Van Hooft
Mieke Van Hooft
Guy Didelez
Wally De Doncker
Omgaan met .. pesten
Elisabeth Raum
Lees verder.

47. 11 - 12 – jarigen
Alles Mag
De derde kans
Eigen schuld
En de groeten van groep acht
FC Appelflap
Een klap voor je kop
Later wil ik stuntman worden
Mansoor, of hoe we Stina
bijna dood kregen
Het pestactieplan
Donna Lisa
Bloed, snot en tranen
Pesten, wat vind jij?
Hier harder slaan
Pestmeiden
Zwart in je vel
Lees verder.
Eva Polak
Jac Linders
Chris Bos
Jacques Vriens
Joachim Friedrich
Ulf Stark
Detty Verreydt
Bart Moeyaert
Guy Didelez
Mirjam Oldenhave
Ingeborg Arvola
Van Dugteren
M. Bisschop- D.
Verreydt
Jacqueline Wilson
Renate Ahrens

48. Nuttige websites
kieskleurtegenpesten.be
klasse.be/ouders
tumult.be
pesten.nl
jmouders.nl
pesten.net
limits.be
omgaanmetpesten.nl
Voor de ouders/voor de kinderen.