Gastcollege verzorgd voor de Hogeschool Utrecht op 22 maart 2018. De kernboodschap is dat enterprise-architectuur agile kan en moet en zich moet richten op de essentie. De essentie van architectuur is creatief en kritisch denken.

1. Enterprise Architectuur –
Agile en Essentie
Hogeschool Utrecht, 22 maart 2018
1
Danny Greefhorst
dgreefhorst@archixl.nl

2. Enterprise Architectuur, TOGAF en hun relatie
Agile en de relatie met Enterprise Architectuur
Richting geven en kritisch denken
Essentieel modelleren
Agenda

3. Enterprise Architectuur (EA)
“Those properties of a thing and its
environment that are necessary and
sufficient for it to be fit for purpose for its
mission” (L. Fehskens)
“Managing the execution of the corporate
strategy” (J. Scott)
“Fundamental concepts or properties of a
system in its environment embodied in its
elements, relationships, and in the principles
of its design and evolution”
(ISO/IEC 42010)

4. • Raamwerk voor Enterprise Architectuur (EA)
• Ontwikkeld door Amerikaanse overheid
• Open Group standaard
• Breed geaccepteerd in de markt
• Beschrijving van proces, technieken en
producten
• Een generiek raamwerk dat op maat kan
worden gemaakt
• Een iteratieve methode
TOGAF

5. Enterprise Architectuur versus TOGAF
Enterprise Architectuur TOGAF
Een EA denkwijze
Instructies voor het uitvoeren
van EA technieken
De kennis en ervaring van
enterprise architecten
Andere raamwerken en technieken
Product-line architectuur
Solution architectuur
Tactische planning
Business & IT consulting
Architecture
Development Method
+
Guidelines and Techniques
Architecture
Content Framework
Architecture
Capability Framework

6. Enterprise Architectuur versus Agile?
“oude manier” versus “nieuwe manier”

7. • In een EA moet je alles uitmodelleren
• Je moet alle stappen in TOGAF uitvoeren
• Architectuurprincipes zijn wetten
• Het ontwikkelen van een EA kost heel veel tijd
• TOGAF is een waterval aanpak
• EA bemoeit zich met verantwoordelijkheden van een project
Misconcepties over EA en TOGAF

8. Hoe Enterprise Architectuur overlapt met Agile
Enterprise Architecture Agile
Focus op management
Produceert overzicht en inzicht
Pre-project
Niet noodzakelijk dagelijks
Abstractie
Focus op gebruikers
Produceert werkende software
Project
Dagelijks werk
Technische excellentie
Iteratief
Multi-disciplinair
Gemandateerde gebruikers
Collaboratief
Soft skills
Alleen essentiele zaken

9. Agile principes
● Our highest priority is to satisfy the customer through
early and continuous delivery of valuable software.
● Welcome changing requirements, even late in
development. Agile processes harness change for the
customer's competitive advantage.
● Deliver working software frequently, from a couple of
weeks to a couple of months, with a preference to the
shorter timescale.
● Business people and developers must work together
daily throughout the project.
● Build projects around motivated individuals. Give them
the environment and support they need, and trust
them to get the job done.
● The most efficient and effective method of conveying
information to and within a development team is face-
to-face conversation.
● Working software is the primary measure of progress.
● Agile processes promote sustainable development. The
sponsors, developers, and users should be able to
maintain a constant pace indefinitely.
● Continuous attention to technical excellence and good
design enhances agility.
● Simplicity--the art of maximizing the amount of work
not done--is essential.
● The best architectures, requirements, and designs
emerge from self-organizing teams.
● At regular intervals, the team reflects on how to
become more effective, then tunes and adjusts its
behavior accordingly.
source: http://agilemanifesto.org
Agile is een architectuur

10. Scrum
source: neon rain interactive
Scrum is ook een architectuur

11. Toepassen van Agile Manifesto op EA
We are uncovering better ways of developing
software by doing it and helping others do it.
Through this work we have come to value:
Individuals and interactions over processes and tools
Working software over comprehensive documentation
Customer collaboration over contract negotiation
Responding to change over following a plan
That is, while there is value in the items on
the right, we value the items on the left more.
source: http://agilemanifesto.org
Business
outcome

12. Toepassen van agile principes op EA proces
● Our highest priority is to satisfy the customer through
early and continuous delivery of valuable software.
● Welcome changing requirements, even late in
development. Agile processes harness change for the
customer's competitive advantage.
● Deliver working software frequently, from a couple of
weeks to a couple of months, with a preference to the
shorter timescale.
● Business people and developers must work together
daily throughout the project.
● Build projects around motivated individuals. Give them
the environment and support they need, and trust
them to get the job done.
● The most efficient and effective method of conveying
information to and within a development team is face-
to-face conversation.
● Working software is the primary measure of progress.
● Agile processes promote sustainable development. The
sponsors, developers, and users should be able to
maintain a constant pace indefinitely.
● Continuous attention to technical excellence and good
design enhances agility.
● Simplicity--the art of maximizing the amount of work
not done--is essential.
● The best architectures, requirements, and designs
emerge from self-organizing teams.
● At regular intervals, the team reflects on how to
become more effective, then tunes and adjusts its
behavior accordingly.
source: http://agilemanifesto.org
The draft version
of the
architecture

13. Architecture vision
Architecture model
Agile start waar Enterprise Architecture eindigt
building
block
building
block
Goal
Business
Requirement
Architecture
Principle
Agile project
Application
epic user story
Architecture roadmap
candidate
project
candidate
project
component component
componentcomponent

14. Architecture vision
Architecture model
Agile start waar Enterprise Architecture eindigt
building
block
building
block
Goal
Business
Requirement
Architecture
Principle
Agile project
Application
epic user story
Architecture roadmap
candidate
project
candidate
project
component component
componentcomponent
Pay for order online Pay via Paypal
Increase
customer
satisfaction
Self-service
Customers do not have
direct access to back-
office applications
Portal project
Customer Portal

15. Scaled Agile Framework
source: http://scaledagileframework.com
Agile is designed for
small teams
Dean Leffingwell
The boys from Rational
Unified Process are back.
Building on the profound
failure of RUP, they are now
pushing the Scaled Agile
Framework as a simple, one-
size fits all approach to the
agile organization
Ken SchwaberWe do not face, analyse
failures and limitations
of our assertions,
claims, practices
Philippe Kruchten

16. Rol van Enterprise Architect in SAFe
source: http://scaledagileframework.com
- maintain holistic vision
- aligns business drivers with
technical decisions
- sets technology standards
- drive common infrastructure
- influences modeling, design
and coding practices
- facilitates reuse of emergent
solutions, knowledge & patterns
- synchronizes issues and NFRs
across solutions

17. SAFe requirements model
17
Features als decompositie van capabilities

19. Rol Omschrijving
Project architect Is onderdeel van het scrumteam en verantwoordelijk voor de borging en realisatie van de architectuur
(GAS/PSA) binnen het team
System architect System Architect behartigt de DSO-kant van de architectuur
Enterprise
architect
Architect die de opdrachtgevende kant (OGB, Programmaraad) van het stelsel behartigt, het belang van de
doelarchitectuur
Business Liaison
Architect
Architect van de bestuurlijke partners gericht op de invoering en aansluiting bij de bevoegd gezagen
Product architect Programma architect die architectuurvraagstukken van producten binnen het DSO behartigt
Supplier architect Programma architect die architectuurvraagstukken van producten vanuit een Ontwikkelpartner binnen het
DSO behartigt
19
Architecten in Digitaal Stelsel Omgevingswet

20. 20
Besluitvorming in Digitaal Stelsel Omgevingswet
PR Programma Raad PO Product Owner
BLM Business Liaison Manager LA Lead Architect
BLA Business Liaison Architect PM Product Manager
PMT Product Management Team DA Domein Architect
SSUP Senior Suppliers PA Project Architect

21. Wat betekent dit?
Er blijft een rol voor Enterprise Architecten
Sommige architecten worden deel van Agile teams
Het begrijpen van de relatie tussen EA en Agile is belangrijk

22. • Redeneer van uit doelstellingen, ontwikkelingen, behoeften en
uitgangspunten
• Start met het definiëren van architectuurprincipes
• Modelleer eerst en vooral bedrijfsobjecten en bedrijfsfuncties
• Denk vanuit de 80/20 regel
• Architectuurproducten moeten snel waarde genereren
EA moet zich richten op wat essentieel is

23. Richtinggevende uitspraken – start vanuit doelstellingen,
ontwikkelingen, behoeften en uitgangspunten
23
Doelstellingen
Eisen
Beleids
uitgangspunten
Architectuur
principes
Ontwerpkeuzen
B TI
B TI
B TI
B TI
B TI
Ontwikkelingen
B TI
Behoeften
B TI
RichtlijnenStandaarden
B TIB TI
Missie, visie en
kernwaarden

24. Architectuur vraagt een combinatie van creatief en kritisch denken
24
Links:
• Ontleden (taalkundig)
• Logica
• Weloverwogen
• Rationeel
• Methodisch
• Geschreven taal
• Numerieke
vaardigheden
• Beredeneerd
• Wetenschappelijk
• Pro-actief
• Volgordelijk
• Verbale intelligentie
• Intellectueel
• Analytisch
Rechts:
• Allesomvattend
• Intuïtief
• Gevoelsmatig
• Innerlijk bewustzijn
• Creativiteit
• Inzicht
• Ruimtelijk inzicht
• Verbeelding
• Muziek, kunst
• Reactief, passief
• Gelijktijidig
• Praktische intelligentie
• Zintuiglijk
• Geheel overziend

25. Kritisch denken is essentieel – identificeer verborgen aannames,
onlogische redeneringen en denkfouten
25
Beeldvorming
Wat weten we?
Vergaren van informatie
Oordeelsvorming
Wat vinden we ervan?
Overtuigingen en argumenten
Besluitvorming
Wat besluiten we?
Afwegen o.b.v. besliscriteria
Kritisch denken
Duidelijkheid
Begrijp ik het?
Nauwkeurigheid
Is dit wel juist?
Precisie
Heb ik alle relevante data?
Relevantie
Doet dit er wel toe?
Diepte
Wat maakt dit complex?
Breedte
Andere gezichtspunten?
Logica
Is dit wel logisch?
Significantie
Is dit belangrijk?
Eerlijkheid
Is dit eerlijk naar anderen?

26. Bedrijfsfunctiemodel
26
Wat is het?
• Een beschrijving wat een organisatie doet,
onafhankelijk van inrichting van processen en
systemen
Waar kun je het voor gebruiken?
• Bepalen van gewenste veranderingen op basis
van bijv. strategische keuzen, kosten, baten,
risico’s en knelpunten
• Ondersteunen van portfoliomanagement
• Bepalen van impact van veranderingen op
andere aspecten
• Bepalen van logische eenheden in organisatie,
processen en informatievoorziening
• Bepalen van eigenaarschap van
bedrijfsfuncties
• Afbakenen van de scope van projecten
Valorisatie
Onderwijsondersteuning Onderzoeksondersteuning
OnderzoekOnderwijs
Onderwijs
ontwikkeling
Onderwijs
planning
Onderwijs
uitvoering
Roostering
Deelnemer
werving
Inschrijving
Onderzoeks
administratie
Onderzoeks
ontwikkeling
Onderzoeks
opzet
Onderzoeks
publicatie
Toetsing
Deelnemer
counseling
Diplomering
Kennis
uitnutting
Onderzoeks
uitvoering
Onderzoeks
assistentie
Deelnemer
begeleiding
Informatie
ontsluiting
Informatie
levering
Bedrijfsvoering
Human
Resource
Management
Financieel
management
Facilitair
management
Communicatie
management
Inkoop
management
Contact
management
Juridisch
management
Informatie en
Technologie
management
Sturing
Beleid en
planvorming
Verander
management
Verbeter
management
Verantwoording
Strategie en
governance
Informatie
doorlevering

27. Informatiemodel
Wat is het?
• Een conceptueel model van de objecten van
een organisatie waarover gegevens worden
vastgelegd
Waar kun je het voor gebruiken?
• Verhogen van de kwaliteit van gegevens door
• Bepalen van verantwoordelijk eigenaar en
beheerder (data steward) van gegevens
• Bepalen van verantwoordelijke applicatie en
noodzakelijke gegevenstromen tussen
applicaties
• Als basis voor definities van processen,
managementinformatie, applicaties en
applicatie-integratie
• Voor classificatie van gegevens voor
informatiebeveiliging
• Afbakenen van de scope van projecten
27
Informatieontsluiting
Onderzoek
Onderwijsondersteuning
Onderwijs
Bedrijfsvoering
Sturing
vordering
verplichtingjournaalpost
kostenplaats
activum
inkomende
betaling
uitgaande
betaling
dienst
betrekking
campagne
competentie
(medewerker)
beoordeling
formatieplaats
gebouw
ruimte
voorwerp apparaat
applicatie
systeem
software
meldingorganisatie
werk
activiteit
leverancier
inkoop
contract
werkorder
medewerker
doelstelling indicator
onderwijs
instelling
organisatie
onderdeel
beleids
uitgangspunt
architectuur resultaat
werkproduct
toetsmateriaal
leermateriaal
rooster
stage/afstudeer
opdracht
onderwijs
eenheid
onderwijseenheid
deelname
examen
programma
toetsresultaat
onderwijs
overeenkomst
leergroep
competentie
(deelnemer)
deelnemer
waarde
document
stage/afstudeer
organisatie
opleiding
minor
leeractiviteit toetsactiviteit
werk
publicatie
(gepubliceerd)
subsidie
programma
onderz.geg.
(gepubliceerd)
subsidie
overeenkomst
samenwerkings
verband
expressie
manifestatie
item
uitleen
publicatie
onderzoeks
gegevens
bedrijfseis
plan
onderzoeks
object
onderzoek
begroting
onderwijs
programma
prospect
alumnus
inzetplanning
Valorisatie
Onderzoeks
ondersteuning
onderwijseenheidres
ultaat
lesgroep
onderwijseenheid
uitvoering
onderwijs
activiteit
individu
contact
configuratie
item
stage/afstudeer
activiteit
octrooi

28. Van werkelijkheid tot gegevens
28
Werkelijkheid
• een beeld van de echte of hypothetische wereld
• de echte wereld kunnen wij dus niet direct zien
Object
• een fenomeen in de werkelijkheid
• dat deel wat wij ervan waarnemen
Term
• woord dat we gebruiken om te refereren aan objecten in de werkelijkheid
• betekent verschillende dingen voor verschillende mensen en in verschillende contexten
Conceptueel objecttype
• een type van gelijksoortige objecten
• de naam is een term die gebruikelijk is voor dergelijke objecten
Logisch objecttype
• een type van gelijksoortige gegevensobjecten
• gerelateerd aan één of meer conceptuele objecttypen
Gegevensobject
• een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit
• behoort bij een logisch objecttype en daarmee ook bij een conceptueel objecttype
• is gerelateerd aan object in de werkelijkheid

29. Gegevenskwaliteit
29
Nauwkeurigheid Compleetheid Consistentie
Actualiteit Precisie Plausibiliteit Traceerbaarheid
Thematische
nauwkeurigheid
Dataset compleetheid
Formaat
consistentie
Tijdigheid
Positionele
nauwkeurigheid
Authenticiteit Herleidbaarheid
Classificatie juistheid Object compleetheid
Domein
consistentie
Frequentie
Temporele
nauwkeurigheid
Waarschijnlijkheid
Overcompleetheid
Standaarden
compliance
Historie
Conceptuele
consistentie
Referentiële
integriteit
Geometrische
correctheid
Topologische
consistentie
Compliance
Opslagprecisie
Kwantitatieve
nauwkeurigheid
Metadata
compleetheid
Statistische
precisie
Systematische
afwijking
Resolutie Representativiteit
Geo-gerefereerd Homogeniteit
Begrijpelijkheid
Relevantie
Leesbaarheid

30. Een stappenplan
30
Definiëren
kwaliteitseisen
Onderzoeken
huidige
situatie
Meten
gegevens-
kwaliteit
Analyseren
gegevens-
kwaliteit
Bepalen
gewenste
situatie
het expliciet maken van
kwaliteitseisen aan het
informatieproduct en
onderliggende bron-
gegevens
het verkrijgen van inzicht
in de huidige
gegevenskwaliteit
het verkrijgen van inzicht
in de huidige gegevens-
verwerking en gegevens-
stromen
het onderzoeken van de
oorzaak van problemen in
de huidige gegevens-
kwaliteit
het bepalen van de
gewenste gegevens-
verwerking en
gegevensstromen
Opstellen
verbeterplan
het opstellen van een
plan voor het verbeteren
van gegevenskwaliteit

31. • Enterprise Architectuur biedt een Agile project een visie
• Agile biedt Enterprise Architectuur een goede set principes
• Enterprise Architectuur moet zich richten op de essentie
• Start met architectuurprincipes, bedrijfsobjecten en bedrijfsfuncties
• Modelleer eerst de werkelijkheid, daarna pas ontwerpkeuzes
• Identificeer verborgen aannames, onlogische redeneringen en denkfouten
Conclusies

32. • http://www.archixl.nl
• http://www.xl-knowledge.nl
• http://www.referentiearchitectuur.nl
• http://www.wikixl.nl/wiki/kritischdenken
Meer informatie
32