More Related Content
Similar to Lecture 1 IS (20)
More from csms_student (20)
Lecture 1 IS
- 2. Хичээлийн зорилго
Байгууллагын мэдээллийн системийг судлаж
шинжилгээ хийх vндсэн мэдлэгийг олгох
Байгууллагын єдєр тутмын vйл ажиллагаа,
стратеги шаардлага, шийдвэр гаргах зэрэгт туслах
системийн шаардлагыг цуглуулж баримтжуулах
дадлага эзэмшvvлэх
– хэрэглэгчийн тухай мэдээлэл,
– хэрэглэгчийн vйл ажиллагааны онцлог,
– хэрэглэгчийн функциональ шаардлага
2
- 3. Ëåêö 1
Сэдэв: Мэдээллийн систем
түүний судлах зүйл
Агуулга
Ìýäýýëýë, ºãºãäºë
Ìýäýýëëèéí øèíæ¿¿ä
Мэдээллийн систем гэж юу вэ?
• Мэдээллийн системийн бүрэлдэхүүн хэсгүүд
- 4. 1. Мэдээлэл, єгєгдєл
Бодит орчин: Ç¿éëñ, ¿çýãäýë
Ìýäýýëýë: ªãºãäºë:
баримт, vйл мэдлэг мэдээллийн
явдал, эд зvйлс, дvрслэл
vйл ажиллагаа
4
- 5. 1. Мэдээлэл, єгєгдєл
Мэдээлэл - баримт, vйл явдал, эд зvйлс, vйл
ажиллагаа зэрэг объект, мєн тодорхой утга бvхий
агуулгын хvрээнд авч болох ойлголтыг багтаасан
санааны талаарх мэдлэг
Єгєгдєл - мэдээллийг дамжуулах, тайлах,
боловсруулахад зохимжтой хэлбэрээр дахин
тайлах дvрслэл.
Єгєгдлийг хvн эсвэл автомат хэрэгслээр
боловсруулж болно
5
- 6. 1. Мэдээлэл, єгєгдєл
Мэдээлэл, єгєгдєл хадгалах хэрэгслvvд:
- Мэдээлэл
- Цаас
- Аудио, видео бичлэгийн соронзон хальс ба диск
- Єгєгдєл
- Хатуу ба уян диск
- Флаш
- Дижитал компакт диск
6
- 7. 1. Мэдээлэл, єгєгдєл
Мэдээлэл дамжуулах хэрэгслvvд:
– Захиа, илгээмж
– Телеграф
– Тåëåôîí óòàñ
– Радио
– Телевиз
– Тооцоолон бодох машины хэрэгслvvд
– Фàêñûí ìàøèí
– Сvлжээ, интернэт
7
- 8. 2. Ìýäýýëëèéí øèíæ¿¿ä
Õóãàöàà: Ìýäýýëýë áà õýðýãëýã÷ íü öàãèéí
õ¿÷èí ç¿éëýýð õîëáîãäîíî.
– ªºðººð õýëáýë, ÿã õýðýãòýé ¿åä íü
хэрэглэгчийг мэдээллээр хангах шаардлагатай
ýðò ÷ áèø (õýðýãëýõ ¿åä ºãºãäºë íü õîöðîãäñîí
áàéíà)
îðîé ÷ áèø (õýò îðîéòâîë õýðýãëýã÷ øèéäâýð
ãàðãàõàä íºëººëæ ÷àäàõã¿é áîëíî)
8
- 9. 2. Ìýäýýëëèéí øèíæ¿¿ä
Òîõèðîìæòîé: Ìýäýýëýë нь õýðýãëýã÷èä
îéëãîìæòîé, àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä
íºëººëºõ¿éö áàéõ ¸ñòîé.
– Õýðýãëýã÷èéí ìýäëýãèéí õ¿ðýýíä òîõèðч áàéñíààð
øèéäâýð ãàðãàõàä ¿¿ñýõ ýðãýëçýýã íü áàãàñãàæ ºãíº.
Бодит vнэтэй: Мэдээллийн зàðäàë áîäèòîé áàéõ
¸ñòîé
Òîâ÷ áºãººä òîäîðõîé: Ìýäýýëýë íü õýðýãëýã÷èä
òîõèðñîí òîâ÷, òîäîðõîé áàéõ ¸ñòîé
– Хэрэглэгчийг илvv дутуу хýò äýëãýðýíã¿é ìýäýýëлээр
à÷ààëàхгvй байх
9
- 10. 2. Ìýäýýëëèéí øèíæ¿¿ä
Äàâòàìæòàé: Äàìòàìæ íü õóãàöààòàé õîëáîîòîé
áàéíà.
– Çàðèì ìýäýýëýë îëîí äàõèí àøèãëàãääàã (äîëîî õîíîã
á¿ðèéí ýöýñò, ñàðûí ýõýíä)
– Дàâòàìæ íü õýðýãëýã÷èéí øèéäâýð ãàðãàõ õóãàöààòàé
äàâõöàæ áàéäàã
Îéëãîìæòîé: Ìýäýýëëèéã ä¿ðñëýõ ôîðìàò íü
÷óõàë ¿ç¿¿ëýëòèéí íýã
– Vргэлжилсэн текст
– Х¿ñíýãò
– Гðàôèê
– Єнгєєр ялгасан зураг 10
- 11. 2. Ìýäýýëëèéí øèíæ¿¿ä
Øóóä õîëáîîòîé: Ìýäýýëýë íü òîäîðõîé íýã
àñóóäàëòàé øóóä õîëáîîòîé áàéíà.
– ßìàð ºãºãäºë øóóä õîëáîîòîé áàéõ íü àøèãëàæ áóé
øèéäâýð-ãàðãàõ çàãâàðààñ õàìààðдаг
Á¿ðýí òºãñ: Хîëáîî á¿õèé á¿õ õýñãийн
мэдээллийг агуулсан байх
ßã îäîî: Øèéäâýð íü èõýâ÷ëýí õàìãèéí
ñ¿¿ëèéí ìýäýýëýë äýýð ¿íäýñëýí гардаг
¯ð àøèãòàé: Ìýäýýëэëд зарцуулах çàðäàë íü
орж ирэх орлогын õýìæýýíýýñ áàãà áàéснаар
мэдээлэл нь ашигтай байна
11
- 12. 3. Мэдээллийн систем гэж юу вэ?
Ñèñòåìийн тухай ойлголт
Ñèñòåì ãýäýã íü íýãýí çîðèëãûí òºëºº àæèëëàæ
áóé õîîðîíäîî õîëáîî á¿õèé á¿ðäýë õýñã¿¿äèéí
áàãö þì.
Ñèñòåìèéí ¿íäñýí хэсгvvд:
1. Îðîëò
2. Áîëîâñðóóëàëò
3. Ãàðàëò
4. Ǻâëºìæ
5. Óäèðäëàãà
12
- 13. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
Мэдээллийн систем - Хvн хvч, техник,
санхvvгийн нєєц зэрэг зохион байгуулалттай
холбогдох нєєцтэй, мэдээллээр хангах ба тvгээх
зорилготой мэдээлэл боловсруулах систем
Ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéí ãîë çîðèëãî íü
ìåíåæåðèéã ÷àíàðòàé ìýäýýëëýýð õàíãàí,
õàìãèéí çºâ îíîâ÷òîé øèéäâýðèéã ãàðãàõàä íü
òóñëàõ ÿâäàë þì
13
- 14. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
ÌÑ-èéí îíöëîã
ÌÑ-èéí çîðèëãî íü áóñàä ñèñòåì (áàé ñèñòåì)-
èéí ¿éëäë¿¿äýä ÷èãëýæ áàéäàã
Ìýäýýëëèéí ñèñòåì íü эдгээр áàé ñèñòåìã¿éãýýð
îðøèí áàéæ ÷àäàõã¿é
– Æèøýý íü, áèçíåñèéí õàðèëöààí äàõü õ¿íèé íººö íü
õ¿íèé íººöèéí ñèñòåìèéí áàé ñèñòåì áîëíî ãýõ ìýò
14
- 15. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
Компьютер: Мэдээллийн системийн зөвхөн нэг
бүрэлдэхүүн хэсэг
Компьютержсэн мэдээллийн систем
15
- 16. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
ÊМС-ийн бvрэлдэхvvн хэсгvvд
Òåõíèê õàíãàìæ – Мэдээлэл бîëîâñðóóëàх
системийн биет бvрэлдэхvvн хэсэг
Ïðîãðàì õàíãàìæ – Мэдээлэл боловсруулах
системийн програм, vйл ажиллагаа, дvрэм ба
тэдгээрийн хэсэг, тvvнчлэн холбогдох бичиг
баримт
Процедур - Ñèñòåìèéã õýðõýí àøèãëàõ òàëààð
õ¿ì¿¿ñò òóñëàõ ¿¿ðýãòýé çààâаð
– õýðýãëýã÷èéí çààâàð
– áàðèìò áè÷èã
– àðõèâëàëò àìæèëòòàé áîëñîí ýñýõèéã
áàòàëãààæóóëàõ ïðîöåäóð ãýõ ìýò
16
- 17. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
Ýðãýõ õîëáîî
Persware
Áîëîâñðóóëàëò Îðîëò áà ãàðàëò
?
Software Hardware
Êîìïüþòåðèéí
áîëîâñðîëòîé
17
- 18. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
ÊМС-ийн бvрэлдэхvvн хэсгvvд
Єгєгдлийн сангийн систем
– Мэдээллийн системийг компьютер ашиглан
боловсруулахын тулд єгєгдлийн сангийн системийг
«ЄСС» vvсгэнэ
– ЄСС нь єгєгдлийн санг vvсгэн боловсруулах програм
хангамж ба єгєгдлийн сан гэж нэрлэгдэх хадгалсан
єгєгдлvvдээс тогтоно
18
- 19. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
Єгєгдлийн сангийн систем
Õýðýãëýã÷ /Ïðîãðàì çîõèîã÷
ªÑ ñèñòåì
Õýðýãëýýíèé ÏÕ()
ªÑÓÑ
Áîëîâñðóóëàõ çîðèóëàëòòàé ÏÕ
ÏÕ
Õàíäàõ çîðèóëàëòòàé ÏÕ
ªÑ á¿òýö Õàäãàëñàí ºãºãäºë ªÑ
(ìåòà-ºãºãäºë)
19
- 20. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
ªãºãäëèéí ñàí ãýäýã íü õîîðîíäîî õîëáîî
á¿õèé ºãºãäëèéí öóãëóóëãà áºãººä ºãºãäºë íü
õàíäàõàä õÿëáàð, êîìïüþòåðýýð áîëîâñðóóëàõ
áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé
ªãºãäëèéí ñàí - Єгєгдлийн тодорхойлолт ба
тэдгээрт харгалзах объектvvдийн хоорондох
хамаарлыг харуулсан ерєнхий загварын дагуу
зохион байгуулсан, нэг буюу хэд хэдэн
хэрэглээний хvрээг хангасан єгєгдлийн цуглуулга
20
- 21. 3. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì ãýæ þó âý?
×àíàð
ÌС-èéí ÷àíàð íü ìåíåæåðèéã áîãèíî õóãàöààíä
ÿã õýðýãòýé ìýäýýëëýýð õàíãàõ ÷àäâàðààð
õýìæèãäýíý
Ìýäýýëýë ¿íýí áîäèòîé ìºí áàéíãà øèíý÷ëýãäýæ
áàéõ ¸ñòîé.
̺í õýðýãëýã÷ ìýäýýëëèéã õ¿ñíýãò, ãðàôèê,
ñòàòèñòèê ¿ç¿¿ëýëò, çóðàã áîëîí äóó ãýõ ìýò
õ¿ññýí ôîðìàòààðàà àâàõ áîëîìæтой байх
Õýðýãëýã÷ á¿ðèéí øààðäëàãà áîëîí ìýäýýëëèéã
õ¿ëýýí àâàõ ÷àäâà𠺺𠺺ð áàéäàã ó÷ðààñ
õýðýãëýã÷ á¿ðò òîõèðñîí õýëáýðýýð ìýäýýëëèéã
èëýðõèéëýí õàðóóëæ ÷àääàã áàéõ
21