Dr ΤΑΧΟΥ ΧΑΪΔΩ-ΑΝΝΑ

1. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΤΩΝ ΗΡΩΪΝΗΣ ΚΑΙ ΚΟΚΑΪΝΗΣ ΣΕ ΠΛΑΣΜΑ ΚΑΙ ΣΙΕΛΟ Dr ΤΑΧΟΥ ΧΑΪΔΩ-ΑΝΝΑ

4. Α. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Με τον όρο «ναρκωτικά» ή καλύτερα εξαρτησιογόνες ουσίες, εννοούμε όλες εκείνες τις χημικές ουσίες που προκαλούν μεταβολές στο επίπεδο της νοητικής σφαίρας, του συναισθήματος ή της συμπεριφοράς ενός ατόμου και που έχουν εξαρτησιογόνες ιδιότητες. Με τον όρο εξάρτηση , ονομάζουμε το φαινόμενο εκείνο που η διακοπή λήψης μιας ουσίας συνεπάγεται την εκδήλωση ενός συνόλου επώδυνων συμπτωμάτων (στερητικό σύνδρομο). Οι ψυχοτρόπες ουσίες επενεργούν στο ΚΝΣ δρώντας διεγερτικά ή κατασταλτικά. Η κατασταλτική ουσία ηρωίνη και η διεγερτική ουσία κοκαΐνη ανήκουν στις πιο συνηθισμένες εξαρτησιογόνες ουσίες, έχουν υψηλή τοξικότητα και η χρόνια χρήση τους προκαλεί σημαντικές βλάβες στις σωματικές και ψυχοδιανοητικές λειτουργίες του χρήστη τους και πολλές φορές είναι μη αναστρέψιμες.

5. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΗΡΩΪΝΗΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΩΝ Μεταβολίζεται στον ανθρώπινο οργανισμό με ακετυλίωση σε 6-μονο-ακετυλομορφίνη (6-ΜΑΜ) κι περαιτέρω σε μορφίνη. Η μορφίνη έχει μεγαλύτερο χρόνο ημιζωής στο αίμα από την ηρωίνη και διασπώμενη δίνει γλυκουρονίδιο της 3-μορφίνης. Ο μεταβολισμός της ηρωίνης μετά από ενδοφλέβια χρήση λαμβάνει χώρα άμεσα ενώ βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος. Μέσω της δράσης των εστερασών παράγεται η 6-ΜΑΜ, η οποία μέσα σε 1 ½ - 2 h ., μετατρέπεται σε μορφίνη. Ανιχνεύοντας την 6-ΜΑΜ στο αίμα έχουμε ένα αδιαμφισβήτητο πειστήριο ότι κάποιος έκανε πρόσφατη χρήση ηρωίνης. Πίνακας 1: Χρόνοι ημίσειας ζωής επιλεγμένων οπιοειδών Ηρωίνη 2-7 λεπτά 6-μονοακετυλομορφίνη 3-25 λεπτά Μορφίνη 1-8 ώρες Κωδεΐνη 2-4 ώρες Ουσία Χρόνος ημίσειας ζωής

7. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΟΚΑΪΝΗΣ Η κοκαΐνη μετατρέπεται σε δύο κυρίως μεταβολίτες: βενζοϋλεκγονίνη Μεθυλεστέρα της εκγονίνης Στα ούρα τελευταία έχουν ανιχνευτεί και κάποιοι ελάσσονος σημασίας μεταβολίτες, όπως η νορκοκαΐνη . Μεταβολική διαδρομή της κοκαΐνης στον άνθρωπο.

8. Β. ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Στην αναλυτική Τοξικολογία καθοριστική παράμετρο αποτελεί η σωστή επιλογή του βιολογικού υγρού για ανάλυση. Τα βιολογικά υλικά δίνουν πληροφορίες, κατά την τοξικολογική ανάλυση, για τη χρήση μιας ουσίας, την οδό χορήγησης, τη συχνότητα λήψης, την ποσότητα που χορηγήθηκε κ.λπ. Το αίμα είναι το κυριότερο βιολογικό υγρό. Σ’ αυτό γίνεται η ανίχνευση και κυρίως η ποσοτική εκτίμηση των τοξικών ουσιών. Αίμα & ούρα συνηθισμένα βιολογικά υλικά Σίελος & τρίχες & νύχια & ιδρώτας ασυνήθιστα βιολογικά υλικά

9. Α ί μ α Το αίμα είναι το βιολογικό υλικό που προσφέρει την καλύτερη συσχέτιση μεταξύ των συγκεντρώσεων των τοξικών ουσιών, των πιθανών δόσεων που χορηγήθηκαν και των συνεπαγομένων φαρμακολογικών, γνωστικών και ψυχοκινητικών επιδράσεων. Οι συγκεντρώσεις (σε ng / ml ), που ανιχνεύονται στο αίμα, είναι συνήθως αρκετά χαμηλές και ο χρόνος ημιζωής των μεταβολιτών των ίδιων των τοξικών ουσιών μικρός. Η ανίχνευση τοξικών ουσιών στο αίμα είναι συνήθως χρονοβόρα και απαιτεί διαδικασίες απομόνωσης (συνήθως εκχύλιση) πριν ολοκληρωθεί ο τοξικολογικός έλεγχος. Το αίμα αποτελεί νομικά το μόνο βιολογικό υλικό ανίχνευσης αλκοόλης ώστε να κριθεί αν ένα άτομο λειτουργεί υπό την επήρεια. Με τις αιμοληψίες προκαλείται έντονη παραβίαση του προσωπικού απορρήτου που δεν καθιστά το αίμα ιδανικό υλικό στους παρακλινικούς τοξικο λ ογικούς ελέγχους ρουτίνας, στους εργασιακούς χώρους, στα σχολεία, στο στρατό. Επίσης, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων από αυτό παρά από κάποια άλλα βιολογικά υλικά που χρησιμοποιούνται στον έλεγχο τοξικοεξάρτησης.

10. Ο σίελος Ως σίελος ορίζεται το ολικό υγρό της στοματικής κοιλότητας. Είναι άχρωμος κι ενδιαφέρον βιολογικό υλικό για την ανίχνευση και τον ποσοτικό προσδιορισμό τοξικών ουσιών , εύκολος στη λήψη, αξιόπιστο ως προς το αν ένα άτομο ενεργεί υπό την επήρεια, μη μολυσματικό και που δεν θίγει το ατομικό δικαίωμα του απορρήτου. Ορισμένες μάλιστα τεχνικές προσδιορισμού θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αναγνωρισθούν κατευθείαν οι τοξικές ουσίες στο σίελο, ενώ βρίσκονται στη στοματική κοιλότητα. Γνωστό άλλωστε είναι πως περιέχει ουσίες των ομάδων αίματος γεγονός το οποίο, το καθιστά αξιόπιστο εργαλείο στην Ιατροδικαστική.

11. Υπάρχουν καταστάσεις που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των σιελογόνων αδένων και την παραγωγή μεγαλύτερης ή μικρότερης ποσότητας σιέλου, όπως η εγκυμοσύνη, η ναυτία, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα κ.ά. Επίσης, σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι για διαγνωστικούς λόγους αναφερόμαστε σε σίελο που παράγεται από όλους τους σιελογόνους αδένες καθώς και το έκκριμα της ουλοδοντικής σχισμής και τον χαρακτηρίζουμε ως μικτό σίελο. Τέλος, επιλέξαμε το μικτό σίελο διότι δε θίγει το ατομικό δικαίωμα του απορρήτου. Στην έρευνά μας χρησιμοποιήσαμε σίελο ηρεμίας. Ως σίελος ηρεμίας χαρακτηρίζεται το υγρό που εκκρίνεται στη στοματική κοιλότητα, όταν ένα άτομο δεν κάνει κινήσεις μάσησης και δεν δέχεται οπτικό ερέθισμα που διεγείρει τους σιελογόνους αδένες. Σιελογόνοι αδένες και είδη σιέλου

12. Σύνθεση και παραγωγή του σιέλου Μία συνοπτική εικόνα της περιεκτικότητας του σιέλου σε διάφορα οργανικά, ανόργανα συστατικά και μακρομόρια, καθώς και της συσχέτισης με τις τιμές του πλάσματος, φαίνεται στον πίνακα: Μέσες τιμές οργανικών, ανόργανων συστατικών και μακρομορίων στο σίελο και στο πλάσμα σε mM . Το σύνολο των οργανικών συστατικών του σιέλου κυμαίνεται μεταξύ 160 και 640 mg /100 ml . H συγκέντρωσή τους, όπως και των ανόργανων συστατικών, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, κυριότερος των οποίων είναι ο ρυθμός ροής. 7000 140 350 mg /100 ml 150-250 11-30 1 Μακρομόρια Πρωτεΐνες Υδατάνθρακες δεσμευμένοι με πρωτεΐνες Λιπαρά οξέα 5 - 3 0,7 0,3 1 ,1 2-6 1-2 0,15 <0,07 0,12 0,33 O ργανικά Συστατικά Ουρία (ενήλικες) Ουρία (παιδιά) Ουρικό οξύ K ρεατινίνη Αμινοξέα Γαλακτικό οξύ 2-5 1 140 4 0,03 1 103 23-32 0,01 1-2 0,1-0,2 20-30 17-20 0,2-0,7 2-5 20-23 2-30 0,01 Ca ++ Mg ++ Na ++ K NH 4 + H 2 PO 4 - + HPO 4 — Cl – HC 3 - F - (ppm) Πλάσμα Σίελος Ανόργανα Συστατικά

14. Μέσες τιμές ανόργανων συστατικών αμιγούς έκκρισης παρωτίδας ανθρώπου Μέσες τιμές ανόργανων συστατικών αμιγούς έκκρισης υπογνάθιου αδένα ανθρώπου Από όλους τους παραπάνω πίνακες φαίνεται ότι η σύσταση του μικτού σιέλου είναι διαφορετική από τη σύσταση του εκκρίματος των επί μέρους σιελογόνων αδένων. Επισημαίνουμε τη διαφορά διότι στην έρευνά μας χρησιμοποιήσαμε μικτό σίελο. 1.6 mM 3.2 mM 0.02 mM 35.0 mM 21.0 mM 32.0 mM 20.0 mM 0.04 mM 7.4 mM 1.3 mM 8.0 mM 0.1 mM 2.5 mM 37.0 mM 33.0mM 1.0mM < 1.3 ppm 5.5 Ca 2+ P (σύνολο ανόργανου) Mg 2 + Na + K + Cl - HCO - 3 F - (ppm) pH Έκκριση διέγερσης Έκκριση ηρεμίας Συστατικά 2.4 mM 3.3 mM 0.03 mM 25.0 mM 14.0 mM 25.0 mM 15.0 mM 0.04 mM 7.4 mM 2.1 mM 6.0 mM 0.08 mM 10 mM 17 mM 25 mM 4 mM - 6.4 Ca 2+ P (σύνολο ανόργανου) Mg 2 + Na + K + Cl - HCO - 3 F - (ppm) pH Έκκριση διέγερσης Έκκριση ηρεμίας Συστατικά

15. Ο λόγος συγκεντρώσεων των τοξικών ουσιών στο σίελο προς τις συγκεντρώσεις των τοξικών ουσιών στο πλάσμα ( S / P ) είναι ένας δείκτης συσχετισμού των φαρμακοδυναμικών συμπεριφορών των τοξικών ουσιών στα δύο υλικά. Δηλαδή όσο πιο ισχυρή η συσχέτιση των δυο βιολογικών υλικών, τόσο ευκολότερα θα μπορούσε να γίνει αντικατάσταση του αίματος από το σίελο. Όταν η S / P είναι περίπου ίση με τη μονάδα τότε συμπεραίνουμε ότι υπάρχει πολύ καλός συσχετισμός των τοξικών ουσιών στα δύο διαφορετικά υλικά.

16. (συνέχεια) Αξίζει να σημειωθεί ξεχωριστά ότι όταν η ροή του σίελου αυξάνεται, έχουμε και αύξηση (αξιοσημείωτη μάλιστα) στη συγκέντρωση των δικαρβονικών με συνεπαγόμενη αύξηση του pH από 6.0 σε 8.0 ( Landon & Mahmod , 1982). To pH του σίελου επηρεάζει το λόγο S / P δηλαδή το λόγο της συγκέντρωσης των τοξικών ουσιών στο σίελο προς τη συγκέντρωσή τους στο πλάσμα.

17. Ερμηνεία της συγκέντρωσης τοξικών ουσιών στο σίελο Η ερμηνεία των συγκεντρώσεων των τοξικών ουσιών στο σίελο είναι περισσότερο δύσκολη από ότι στο αίμα αφού οι συγκεντρώσεις στο σίελο εξαρτώνται από περισσότερους παράγοντες όπως είναι ο βαθμός σύνδεσης με πρωτεΐνες, το pH του σιέλου, η pka της ουσίας. Η αναλογία των συγκεντρώσεων των υπό διερεύνηση ουσιών στο σίελο ηρωίνης και κοκαΐνης προς το πλάσμα μπορεί να υπολογισθεί από την εξίσωση: όπου : S : συγκέντρωση της ουσίας στο σίελο P : συγκέντρωση της ουσίας στο πλάσμα pka : pka της ουσίας pHsal : το p Η του σιέλου pHpl : το pH του πλάσματος fraction free , pl : το μη δεσμευμένο κλάσμα της ουσίας στο πλάσμα fraction free , sal : το μη δεσμευμένο κλάσμα της ουσίας στο σίελο H παραπάνω εξίσωση επιτρέπει να προσδιοριστεί το κλάσμα της ελεύθερης τοξικής ουσίας στο πλάσμα μετρώντας τις συγκεντρώσεις της ολικής (πρωτεϊνικά συνδεδεμένης και μη) ουσίας στο πλάσμα και στο σίελο, εφόσον είναι γνωστά τα pH του πλάσματος και του σιέλου. Το pH του πλάσματος είναι αρκετά σταθερό (περίπου 7,4) ενώ το pH του σιέλου ποικίλλει σημαντικά (περίπου 5,17 μέχρι 6,77). Στα δείγματα της παρούσης έρευνας έχουν μετρηθεί και το pH του σιέλου και το pH του πλάσματος.

18. Μ Ε Θ Ο Δ Ο Λ Ο Γ Ι Α Στην παρούσα έρευνα εφαρμόσθηκε ως προκαταρκτική μέθοδος αναγνώρισης η ενζυμοανοσοχημική EMIT και ως τεχνική απομόνωσης των οπιούχων, της κοκαΐνης και των μεταβολιτών τους η εκχύλιση υγρού-υγρού, ενώ η αέριος χρωματογραφία ως μέθοδος επιβεβαίωσης και ποσοτικού προσδιορισμού.

19. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Στη συγκεκριμένη έρευνα τα άτομα από τα οποία έγιναν οι δειγματοληψίες είχαν κάνει είτε πρόσφατη ενδοφλέβια χρήση ηρωίνης είτε κοκαΐνης με ερρινισμό. Αίμα και σίελος συλλέχθηκαν περιοδικά ανά ώρα και για 5 ώρες από τη χρήση και διατηρήθηκαν μέχρι την ανάλυση στην κατάψυξη. .

20. Δ. ΥΛΙΚΑ Η μελέτη αυτή συμπεριέλαβε δύο ομάδες εθελοντών χρηστών που προσέρχονταν στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας για έλεγχο εξάρτησης και δέχθηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα. Τα άτομα της πρώτης ομάδας έκαναν πάνω από 12 χρόνια χρήση ηρωίνης, ενώ της δεύτερης πάνω από 20 χρόνια χρήση κοκαΐνης. Οι εθελοντές δήλωσαν πως δεν έκαναν ταυτόχρονη χρήση καμίας άλλης τοξικής ουσίας. Οι μελέτες ακολούθησαν όλους τους νομικούς κανόνες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και Βιοηθικής, στο τμήμα του Α.Π.Θ., στην οποία έχουν κατατεθεί οι απαιτούμενες βεβαιώσεις και αιτήσεις.

21. Στοιχεία εθελοντών που συμμετείχαν στην έρευνα 100 380 Αριθμός δειγμάτων (σύνολο) 2 2 Αριθμός βιολογικών υγρών 32,5 32,5 Μέσος Όρος Ηλικίας 25-40 25-40 Εύρος ηλικίας 0 0 Γυναίκες 10 38 Άνδρες 10 38 Αριθμός εθελοντών ΚΟΚΑΪΝΗ ΗΡΩΙΝΗ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

22. Τοξικολογική ανάλυση ηρωίνης Ανιχνεύθηκε μορφίνη. O μεταβολίτης της κοκαΐνης ο οποίος ανιχνεύθηκε ήταν η βενζοϋλεκγονίνη. Σε ορισμένα δείγματα σιέλου κατά την πρώτη ώρα των δειγματοληψιών, ανιχνεύσαμε και κοκαΐνη που προήλθε πιθανόν, από επιμόλυνση της στοματικής κοιλότητας, λόγω της οδού χορήγησης της κοκαΐνης (ερρινισμός). Τοξικολογική ανάλυση κοκαΐνης

23. ΣΤ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στους πίνακες 8 και 9 φαίνονται τα αποτελέσματα των τοξικολογικών αναλύσεων των δειγμάτων σιέλου και αίματος των εθελοντών-χρηστών ηρωίνης και κοκαΐνης με την μέθοδο της ενζυμοανοσοχημείας (ΕΜΙΤ). Ακολουθούν οι τιμές των συγκεντρώσεων του μεταβολίτη της ηρωίνης που ανιχνεύθηκε στα 38 περιστατικά (380 δείγματα σιέλου και αίματος) της μορφίνης σε ng / ml .

24. Πίνακας 8. Συγκεντρώσεις μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο σε ng / ml 209 638 5 η ώρα 330 902 4 η ώρα 247 905 3 η ώρα 838 991 2 η ώρα 470 962 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 3 ο 229 1173 5 η ώρα 177 1058 4 η ώρα 105 1323 3 η ώρα 755 788 2 η ώρα 986 1267 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 2 ο 220 818 5 η ώρα 243 828 4 η ώρα 455 1175 3 η ώρα 842 1386 1 η ώρα 742 1302 2 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 1 ο

25. 99 243 5 η ώρα 115 283 4 η ώρα 208 283 3 η ώρα 354 319 2 η ώρα 492 373 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 6 ο 0 293 5 η ώρα 98 357 4 η ώρα 282 385 3 η ώρα 540 428 2 η ώρα 1045 429 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 5 ο 23 189 5 η ώρα 14 243 4 η ώρα 31 347 3 η ώρα 412 429 2 η ώρα 453 381 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 4 ο

26. 446 399 5 η ώρα 295 459 4 η ώρα 290 466 3 η ώρα 1060 530 2 η ώρα 489 428 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 9 ο 0 441 5 η ώρα 0 511 4 η ώρα 944 311 3 η ώρα 839 437 2 η ώρα 1877 429 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 8 ο 31 200 5 η ώρα 45 293 4 η ώρα 66 384 3 η ώρα 568 162 2 η ώρα 580 593 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 7 ο

27. 529 * 5 η ώρα 1174 2849 4 η ώρα 1215 5600 3 η ώρα * * 2 η ώρα 1504 2089 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 12 ο 2438 * 5 η ώρα 906 6110 4 η ώρα 335 * 3 η ώρα 6012 5907 2 η ώρα 1443 322 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 11 ο 531 1826 5 η ώρα 982 2200 4 η ώρα 763 * 3 η ώρα 1730 7371 2 η ώρα 2740 7000 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 10 ο

28. * * 5 η ώρα 176 * 4 η ώρα * 1250 3 η ώρα 843 1374 2 η ώρα 2208 1234 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 15 ο * 1710 5 η ώρα * 1402 4 η ώρα * 1740 3 η ώρα 2315 2833 2 η ώρα 2626 2289 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 14 ο 108 919 5 η ώρα 215 1358 4 η ώρα 522 1346 3 η ώρα 1484 1475 2 η ώρα * 800 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 13 ο

29. 67 23 5 η ώρα 168 698 4 η ώρα 691 884 3 η ώρα 850 964 2 η ώρα 3385 624 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 18 ο 27 800 5 η ώρα 30 699 4 η ώρα 17 1133 3 η ώρα 3000 807 2 η ώρα 5008 1652 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 17 ο 5 η ώρα 96 581 4 η ώρα 243 353 3 η ώρα 653 1266 2 η ώρα 1514 1206 1 η ώρα 1700 733 Περιστατικό 16 ο

30. 0 608 5 η ώρα 0 633 4 η ώρα 0 588 3 η ώρα 0 551 2 η ώρα 50 533 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 21 ο 0 168 5 η ώρα 0 154 4 η ώρα 0 151 3 η ώρα 0 132 2 η ώρα 178 144 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 20 ο 88 618 5 η ώρα 151 579 4 η ώρα 190 553 3 η ώρα 97 499 2 η ώρα 499 500 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 19 ο

31. 0 305 5 η ώρα 0 287 4 η ώρα 0 276 3 η ώρα 0 229 2 η ώρα 0 200 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 24 ο 80 167 5 η ώρα 90 170 4 η ώρα 80 155 3 η ώρα 60 173 2 η ώρα 50 185 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 23 ο 0 935 5 η ώρα 96 808 4 η ώρα 1968 1067 3 η ώρα 570 929 2 η ώρα 1714 813 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 22 ο

32. 0 420 5 η ώρα 0 419 4 η ώρα 0 362 3 η ώρα 0 340 2 η ώρα 100 263 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 27 ο 0 151 5 η ώρα 33 595 4 η ώρα 39 133 3 η ώρα 79 375 2 η ώρα 14 191 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 26 ο 0 288 5 η ώρα 0 202 4 η ώρα 0 200 3 η ώρα 10 178 2 η ώρα 0 152 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 25 ο

33. 165 670 5 η ώρα 341 674 4 η ώρα 260 746 3 η ώρα 424 833 2 η ώρα 397 1268 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 29 ο 338 4683 5 η ώρα 156 1266 4 η ώρα 406 1146 3 η ώρα 131 952 2 η ώρα 235 922 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 28 ο

34. 0 177 5 η ώρα 0 180 4 η ώρα 0 150 3 η ώρα 40 170 2 η ώρα 400 180 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 32 ο * 710 5 η ώρα 0 690 4 η ώρα 0 590 3 η ώρα 0 560 2 η ώρα 200 555 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 31 ο 90 967 5 η ώρα 121 880 4 η ώρα 150 1100 3 η ώρα 90 987 2 η ώρα 430 800 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 30 ο

35. 90 161 5 η ώρα 120 605 4 η ώρα 687 143 3 η ώρα 1000 365 2 η ώρα 1790 201 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 34 ο 0 315 5 η ώρα 0 297 4 η ώρα 0 286 3 η ώρα 0 239 2 η ώρα 600 210 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 33 ο

36. 88 870 5 η ώρα 98 884 4 η ώρα 190 946 3 η ώρα 97 1044 2 η ώρα 499 1470 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 36 ο 88 690 5 η ώρα 151 684 4 η ώρα 190 746 3 η ώρα 97 844 2 η ώρα 649 1270 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 35 ο

37. *το δείγμα ήταν ακατάλληλο ή μη μετρήσιμο 0 455 5 η ώρα 0 343 4 η ώρα 0 546 3 η ώρα 0 600 2 η ώρα 0 1060 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 38 ο 23 268 5 η ώρα 87 182 4 η ώρα 97 180 3 η ώρα 449 258 2 η ώρα 779 132 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 37 ο

38. Η μορφίνη ανιχνεύθηκε και στα δύο βιολογικά υλικά από την πρώτη ώρα των αιμοληψιών. Η μέγιστη τιμή της σύμφωνα με τους μέσους όρους των συγκεντρώσεών της στις ανά ώρες των δειγματοληψιών, εμφανίζεται στο σίελο την πρώτη ώρα έχοντας τιμή 1000 ng / ml . H ελάχιστη τιμή της στο σίελο φτάνει τα 200 ng / ml την πέμπτη ώρα. Στο πλάσμα η μέγιστη τιμή της μορφίνης, εμφανίζεται τη δεύτερη ώρα των δειγματοληψιών στα 1000 ng / ml επίσης, ενώ η ελάχιστη τιμή της φτάνει τα 850 ng / ml την πέμπτη ώρα.

39. Έναρξης των δειγματοληψιών (μία ώρα μετά τη χορήγηση) η ηρωίνη και η 6- MAM δεν ανιχνεύθηκαν. Η μέγιστη μέση τιμή συγκέντρωσης της μορφίνης στο σίελο παρουσιάστηκε την πρώτη ώρα της δειγματοληψίας, ενώ στο πλάσμα τη δεύτερη ώρα.

40. Ακολουθούν τα αποτελέσματα με τις συγκεντρώσεις της βενζοϋλεκγονίνης στο πλάσμα και στο σίελο σε ng / ml , όπως παρουσιάζονται στον πίνακα 9.

41. Πίνακας 9. Συγκεντρώσεις βενζοϋλεκγονίνης σε πλάσμα και σίελο σε ng / ml ανά ώρα. 149 145 5 η ώρα 84 149 4 η ώρα 149 112 3 η ώρα 177 * 2 η ώρα 207 160 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 2 ο 215 249 5 η ώρα 313 221 4 η ώρα 352 243 3 η ώρα 359 251 2 η ώρα 385 288 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 1 ο

42. 324 409 5 η ώρα 510 410 4 η ώρα 343 424 3 η ώρα 357 478 2 η ώρα 791 420 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 5 ο 324 111 5 η ώρα 510 94 4 η ώρα 343 101 3 η ώρα 357 95 2 η ώρα 791 125 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 4 ο 0 246 5 η ώρα 102 305 4 η ώρα 267 268 3 η ώρα 461 274 2 η ώρα 410 236 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 3 ο

43. 560 740 5 η ώρα 600 760 4 η ώρα 560 835 3 η ώρα 580 770 2 η ώρα 800 800 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 8 ο 159 229 5 η ώρα 94 201 4 η ώρα 149 233 3 η ώρα 177 261 2 η ώρα 207 288 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 7 ο 369 550 5 η ώρα 399 568 4 η ώρα 363 639 3 η ώρα 383 573 2 η ώρα 600 603 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 6 ο

44. *ακατάλληλο δείγμα ή μη μετρήσιμη ποσότητα 30 270 5 η ώρα 160 330 4 η ώρα 290 273 3 η ώρα 490 298 2 η ώρα 440 260 1 η ώρα Σίελος Πλάσμα Περιστατικό 10 ο 20 266 5 η ώρα 130 325 4 η ώρα 288 288 3 η ώρα 481 294 2 η ώρα 430 256 1 η ώρα Σάλιο Πλάσμα Περιστατικό 9 ο

45. Η βενζοϋλεκγονίνη ανιχνεύθηκε σε όλα τα δείγματα σιέλου και αίματος που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνά μας, ενώ υπήρχαν και κάποια δείγματα σιέλου στα οποία ανιχνεύσαμε και κοκαΐνη. Αναφέρουμε ότι το φαινόμενο της ανίχνευσης κοκαΐνης τις πρώτες ώρες δειγματοληψίας κάποιων περιστατικών, συνέβη εξαιτίας πιθανής επιμόλυνσης της στοματικής κοιλότητας λόγω της οδού χορήγησης. Η επιμόλυνση της στοματικής κοιλότητας έχει σαν αποτέλεσμα υψηλές συγκεντρώσεις κοκαΐνης στο σίελο και κατ’ επέκταση αυξημένο λόγο συγκέντρωσης σιέλου πλάσματος ( S / P ).

46. Για τη στατιστική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων εφαρμόζοντας τα test Κανονικότητας27,28 ( Shapiro - Wilk όταν Ν<50) στις τιμές της συγκέντρωσης της ηρωίνης στο πλάσμα και στο σίελο για καθεμία από τις 5 διαδοχικές ανά ώρα μετρήσεις, προκύπτει ότι αυτές δεν κατανέμονται κανονικά, σύμφωνα με το κριτήριο Shapiro Wilk (καθώς Ν<50), εφόσον sig <0,05. Εξαιρείται η κατανομή των συγκεντρώσεων ηρωίνης στο πλάσμα κατά την 4η ώρα που φαίνεται ότι δεν παραβιάζεται η κανονικότητα, sig >0,05, όπως φαίνεται στον πίνακα 10. Ζ. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Έλεγχος κανονικότητας

47. Πίνακας 10. Έλεγχος κανονικότητας τιμών των δειγματων ηρωίνης Όπου df : βαθμοί ελευθερίας Sig : σημαντικότητα Statistic : τιμή κριτηρίου Shapiro - Wilk ,000 32 ,742 ,000 32 ,495 5 η ώρα ,001 32 ,865 ,090 32 ,943 4 η ώρα ,000 32 ,658 ,005 32 ,897 3 η ώρα ,000 32 ,721 ,039 32 ,930 2 η ώρα ,000 32 ,690 ,005 32 ,897 1 η ώρα Sig. df St atistic Sig. df St atistic Shapiro-Wilk Shapiro-Wilk Σίελος Πλάσμα Συγκεντρώσεις μορφίνης

48. Εφαρμόζουμε το Wilcoxon signed rank test , καθώς δεν υπάρχει κανονική κατανομή των τιμών των συγκεντρώσεων ηρωίνης, για μετρήσεις κατά ζεύγη, προκειμένου να διαπιστώσουμε αν οι τιμές των συγκεντρώσεων στο πλάσμα και στο σίελο διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους για καθεμία από τις 5 μετρήσεις, όπως φαίνεται και στον Πίνακα 11. Σύγκριση μέσων όρων συγκεντρώσεων μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο για κάθε δειγματοληψία

49. Πίνακας 11. Κριτήριο στατιστικής αξιολόγησης τιμών ηρωίνης Test Statistics ( c ) όπου : Z = τιμή του κριτηρίου Wilcoxon c = Wilcoxon Signed Ranks Test ,000 -5,035(b) 5 η ώρα ,000 -5,232(b) 4 η ώρα ,000 -3,855(b) 3 η ώρα ,009 -2,595(b) 2 η ώρα ,898 -,128(a) 1 η ώρα Asymp. Sig. (2-tailed) Z

50. Ώρα 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 1200,00 1000,00 800,00 600,00 400,00 200,00 0,00 Σίελος Πλάσμα Βιολ Υγρό Συγκεντρώσεις σε ng/ml Εικόνα 14: Γραφική παράσταση που δείχνει τη μεταβολή των μέσων όρων των συγκεντρώσεων της μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο.

51. Από τη γραφική παράσταση που δείχνει τη μεταβολή των μέσων όρων των συγκεντρώσεων της μορφίνης στο σίελο και στο πλάσμα, διακρίνουμε ότι μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης ώρας δειγματοληψίας, υπάρχει ταύτιση των τιμών των συγκεντρώσεων στα δύο βιολογικά υγρά. Η μορφίνη ανιχνεύθηκε σε όλες τις ώρες των δειγμάτων και η πτώση των συγκεντρώσεών της έγινε βαθμιαία στο αίμα, σε αντίθεση με τα δείγματα σιέλου που παρουσίασαν κατακόρυφη πτώση μετά την πρώτη ώρα των δειγματοληψιών. Αυτό σημαίνει ότι οι συγκεντρώσεις της μορφίνης δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη και με τον ίδιο ρυθμό απομάκρυνση και από τα δύο βιολογικά υλικά.

52. Έλεγχος Συσχετίσεως Η διερεύνηση της ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ των τιμών συγκέντρωσης στο πλάσμα και στο σίελο για καθεμία από τις 5 ανά ώρα μετρήσεις θα γίνεται με τον συντελεστή συσχέτισης Spearman ’ s rho , καθώς δεν υπάρχει κανονική κατανομή των τιμών. Συγκεντρωτικά οι συντελεστές συσχέτισης των τιμών της συγκέντρωσης της μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο για καθεμία από τις ανά ώρα μετρήσεις παρουσιάζονται στον πίνακα 12.

53. Πίνακας 12: Πίνακας που παρουσιάζει τη συσχέτιση των τιμών της συγκέντρωσης της μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο 0,011 0,431 5 η ώρα <0,0001 0,657 4 η ώρα 0,004 0,477 3 η ώρα <0,0001 0,610 2 η ώρα 0,004 0,458 1 η ώρα Sig. P value Συντελεστής συσχετίσεως Spearman’s rho

54. Στην εικόνα 15 παρουσιάζεται η γραφική παράσταση μεταβολής των τιμών συγκεντρώσεων της μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο. Εικόνα 15: Γραφική παράσταση που δείχνει τη μεταβολή των μέσων όρων των συγκεντρώσεων της μορφίνης στο πλάσμα και στο σίελο. Ώρα 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 Συγκέντρωση μορφίνης σε ng/ml 1.200,00 1.000,00 800,00 600,00 400,00 200,00 0,00 Βιολ Υγρό Πλάσμα Σίελος

56. Άρα ο σίελος μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί του αίματος την 2η και την 4η ώρα μετά τη πρόσληψη ηρωίνης, ως ένδειξη πρόσφατης και παράνομης χρήσης, αρκεί οι συνθήκες με τις οποίες θα γίνονται ανάλογοι συσχετισμοί να ταυτίζονται με τις συνθήκες της δικής μας έρευνας. Αναλυτικότερα, θα πρέπει να ισχύουν οι συνθήκες: α. Υλικό αναφοράς το πλάσμα κι όχι ορός ή ολικό αίμα β. Σίελος μικτός χωρίς προηγούμενη διέγερση των σιελογόνων αδένων γ. Άρρενες δότες δ. Άγνωστη ποσότητα χορηγούμενης τοξικής ουσίας και ε. Απουσία πιθανής αλληλεπίδρασης με άλλη ή άλλες τοξικές ουσίες πλην της υπό διερεύνηση.

57. Εφαρμόζοντας τη δοκιμασία Shapiro-Wilk (Ν<50), παρατηρούμε ότι η κανονικότητα δεν παραβιάζεται πουθενά, οι τιμές δηλαδή των συγκεντρώσεων ακολουθούν την κανονική κατανομή. Αυτό σημαίνει ότι η διασπορά των τιμών ακολουθεί την κωδωνοειδή καμπύλη του Gaus . Η Shapiro-Wilk (Ν<50) δοκιμασία είναι η προκαταρκτική δοκιμασία των στοιχείων η οποία θα μας οδηγήσει στις επόμενες επιλογές των ακολουθούμενων κριτηρίων. Ακολουθεί ο έλεγχος κανονικότητας ( t - test ) στον πίνακα 13. Έλεγχος κανονικότητας

58. Πίνακας 13. Έλεγχος κανονικότητας ( t - test ) ,495 10 ,935 ,094 9 ,859 5 η ώρα ,076 10 ,860 ,485 9 ,930 4 η ώρα ,204 10 ,897 ,076 9 ,851 3 η ώρα ,342 10 ,918 ,222 9 ,894 2 η ώρα ,127 10 ,879 ,074 9 ,850 1 η ώρα Sig. df St atistic Sig. df St atistic Shapiro - Wilk Shapiro - Wilk Σίελος Πλάσμα Βιολογικό Υγρό

59. Σύγκριση μέσων όρων συγκεντρώσεων βενζοϋλεκγονίνης σε πλάσμα και σίελο για κάθε δειγματοληψία Εφαρμόζουμε το t - test για μετρήσεις κατά ζεύγη προκειμένου να διαπιστώσουμε αν οι τιμές των συγκεντρώσεων στο πλάσμα και στο σίελο διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους για καθεμία από τις 5 μετρήσεις, που συγκεντρωτικά φαίνονται στον πίνακα 14. Πίνακας 14. Paired Samples Test * * Σύγκριση των Μέσων Όρων των τιμών ,045 9 2,324 Πλάσμα-Σίελος 5 η ώρα ,478 9 ,741 Πλάσμα-Σίελος 4 η ώρα ,551 9 ,620 Πλάσμα-Σίελος 3 η ώρα ,540 8 -,640 Πλάσμα-Σίελος 2 η ώρα ,043 9 -2,356 Πλάσμα-Σίελος 1 η ώρα Sig. (2-tailed) df t

60. Εικόνα 16: Γραφική παράσταση που δείχνει τη μεταβολή των μέσων όρων των συγκεντρώσεων της βενζοϋλεκγονίνης στο πλάσμα και στο σίελο. Συγκεντρώσεις σε ng/ml ώρα μέτρησης 5 4 3 2 1 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 Σίελος Πλάσμα Βιολογικό Υγρό

61. Έλεγχος Συσχετίσεως Εφαρμόζουμε τη στατιστική δοκιμασία Pearson correlation για να βρούμε συσχέτιση μεταξύ των τιμών των συγκεντρώσεων της βενζοϋλεκγονίνης στο πλάσμα και στο σίελο ανά ώρα μέτρησης. Συγκεντρωτικά, από τον έλεγχο συσχετίσεων προκύπτει ο πίνακας 15: Πίνακας 15. Αποτελέσματα ελέγχου συσχετίσεων. 0,024 0,701 5 η ώρα 0,121 0,522 4 η ώρα 0,008 0,776 3 η ώρα 0,213 0,46 2 η ώρα 0,134 0,507 1 η ώρα Sig . P value Συντελεστής συσχέτισης Pearson r

62. Εικόνα 17: Γραφική παράσταση που δείχνει τη μεταβολή των μέσων όρων των συγκεντρώσεων της βενζοϋλεκγονίνης στο πλάσμα και στο σίελο. Ώρα δειγματοληψ ίας 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 Συγκέντρωση κοκ αΐ νης ng/ml 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 0,00 Βιολ. Υγρό Σίελος Πλάσμα

63. Από τα προηγούμενα συμπεραίνουμε ότι: Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των τιμών συγκέντρωσης της βενζοϋλεκγονίνης στο πλάσμα και στο σίελο κατά την 3η και 5η δειγματοληψία ( p <0,05) και μάλιστα και στις δύο περιπτώσεις η συσχέτιση αυτή είναι ισχυρά θετική. Αυτό σημαίνει ότι για τις συγκεκριμένες ώρες οι τιμές των συγκεντρώσεων παρουσιάζουν αύξηση και υπάρχει μια μαθηματική σχέση μεταξύ τους. Ο λόγος συγκεντρώσεων των τοξικών ουσιών στο σίελο προς τις συγκεντρώσεις των τοξικών ουσιών στο πλάσμα ( S / P ) είναι ένας δείκτης συσχετισμού των φαρμακοδυναμικών συμπεριφορών των τοξικών ουσιών στα δύο υλικά. Δηλαδή όσο πιο ισχυρή η συσχέτιση των δυο βιολογικών υλικών, τόσο ευκολότερα θα μπορούσε να γίνει αντικατάσταση του αίματος από το σίελο. Όταν η S / P είναι περίπου ίση με τη μονάδα τότε συμπεραίνουμε ότι υπάρχει πολύ καλός συσχετισμός των τοξικών ουσιών στα δύο διαφορετικά υλικά. Παρακάτω παραθέτουμε την S / P της μορφίνης και της βενζοϋλεκγονίνης στα δύο βιολογικά υλικά που ελέγξαμε στην έρευνά μας.

64. Συγκεντρώσεις σε ng/ml Εικόνα 18. Γράφημα που εμφανίζει τη μεταβολή του λόγου των συγκεντρώσεων της μορφίνης σε Σίελο και Πλάσμα κατά τις ανά ώρα δειγματοληψίες. Από το παραπάνω γράφημα προκύπτει ότι τη 2η ώρα των αιμοληψιών έχουμε την ισχυρότερη συσχέτιση τιμών. Ώρα 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00

65. Εικόνα 19. Γράφημα που εμφανίζει τη μεταβολή του λόγου των συγκεντρώσεων της βενζοϋλεκγονίνης στο Πλάσμα και στο Σίελο κατά τις ανά ώρα δειγματοληψίες. Η ισχυρότερη συσχέτιση τιμών προκύπτει την 5η ώρα των δειγματοληψιών.

66. ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

68. 2 . Ο σίελος θα μπορούσε να αντικαταστήσει το αίμα στις φαρμακοκινητικές μελέτες τη 2η και την 4η ώρα μετά τη χρήση ηρωίνης και την 3η και 5η ώρα μετά τη χρήση κοκαΐνης. Οι φαρμακοκινητικές μελέτες βοηθούν στο να καταλάβουμε πώς διανέμονται οι τοξικές ουσίες στα βιολογικά υλικά που ελέγχονται, πότε απομακρύνονται και πότε παρουσιάζονται οι ανώτατες συγκεντρώσεις τους. 3. Ο σίελος ως νέο βιολογικό υλικό, μπορεί να αντικαταστήσει το αίμα στον έλεγχο πρόσφατης χρήσης τοξικών ουσιών.

69. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας