1. Επιχειρηματικότητα στον κλάδο
Τροφίμων και Γεωργίας: Από τις
επιδοτήσεις στην
ανταγωνιστικότητα
Ηλίας Βλάχος
Επίκουρος Καθηγητής
Γεωπονικό ΠανεπιστήμιοΑθηνών
ivlachos@gmail.com

2. Δομή Παρουσίασης
 Επιδοτούμενη Γεωργία
 Δομή ΚλάδουΤροφίμων & Γεωργίας
 Ανταγωνιστικότητα
 Ηλεκτρονική Επιχειρηματικότητα

3. Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013
 Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής
Ανάπτυξης (ΕΣΣΑΑ) 2007-2013 καθορίζει τις
προτεραιότητες της Ελλάδας για την περίοδο
2007-2013, εστιάζεται σε τρεις βασικούς άξονες:
 Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα
της γεωργίας και της δασοκομίας
 Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου
 Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές
περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής
οικονομίας
 Πηγή http://www.agrotikianaptixi.gr

4. Επιδοτήσεις-Αγροτικό Εισόδημα
Εξέλιξη αγροτικού εισοδήματος (Δείκτης Α, 2005=100)
Έτος Ελλάδα ΕΕ-27
Απόλυτη τιμή Ετήσια μεταβ. (%) Απόλυτη τιμή Ετήσια μεταβ. (%)
2001 116,4564 - 0,24 103,9194 + 9,85
2002 113,0631 - 2,91 99,4938 - 4,26
2003 104,0980 - 7,93 101,5930 + 2,11
2004 98,2261 - 5,64 109,8897 + 8,17
2005 100,0000 + 1,78 100,0000 - 9, 89
2006 99,7331 - 0,27 103,6201 + 3,62
2007 101,6018 + 1,87 112,7310 + 8,79
2008 93,4776 - 7,99 108,4997 - 3,75
Συνολικά - 21,33 Συνολικά + 14,64
Εξέλιξη αγροτικού εισοδήματος (χωρίς τις επιδοτήσεις)
Έτος Κόστος παραγωγής
(Ετήσια μεταβολή Μέσου
Γενικού Δείκτη Εισροών)
Τιμές παραγωγού
(Ετήσια μεταβολή Μέσου
Γενικού Δείκτη Εκροών)
Αγροτικό εισόδημα
(Διαφορά)
2001 +2,10 % +6,10 % +4,00 %
2002 +2,84 % +7,07 % +4,23 %
2003 +3,90 % +8,80 % +4,90 %
2004 +7,51 % -1,94 % -9,45 %
2005 +5,11 % +3,13 % -1,98 %
2006 +3,97 % +6,56 % +2,59 %
2007 + 6,30% +7,05% +0.75%
Πηγή : Γενική Γραμματεία ΕΣΥΕ
Πηγή : Eurostat

5. Αγροτική παραγωγή
Εξέλιξη της παραγωγής των κυριότερων αγροτικών προϊόντων
(σε 1000 τόνους)
Προϊόν 2004 2005 2006 2007 2008*
Μεταβολή
2008-2004
(%)
Ρύζι 184 180 174 180 200 + 8,7
Σιτάρι μαλακό 350 347 362 352 500 + 32,8
Σιτάρι σκληρό 1.712 1.697 1.424 1.031 1.200 - 24,2
Αραβόσιτος 2.451 2.534 2.366 2.321 2.300 - 1,0
Καπνός 112 108 22 21,5 20,5 - 81,7
Βαμβάκι 1.137 1.125 900 860 600 - 47,2
Τομάτες βιομηχ. 800 900 720 800 650 - 18,8
Ζαχαρότευτλα 2.208 2.573 1.798 828 900 - 59,2
Ελαιόλαδο 308 427 422 335 210 - 31,8
Σταφίδα 57 76 56 45 21 - 63,1
Κρασί 390 429 402 390 333 - 14,6
Λεμόνια 84 84 100 46,5 47 - 44,0
Πορτοκάλια 772 958 911 880 930 + 20,5
Μήλα 277 260 265 270 260 - 6,1
Ροδάκινα 791 817 698 760 765 - 3,3
Κρέας, σύνολο 447 462 496 480 481 + 7,6
Γάλα, σύνολο 1.966 1.987 2.005 1.850 1.958 - 0,4
Μέλι 15 16 17 8 10 - 33,3
Αιγοπρόβειο κρέας 119,7 114,6 111,2 111,3 109,5 - 8,5
Βόειο κρέας 60,3 58,7 61,7 57,5 56,4 - 0,6
Γάλα αιγοπρόβειο 1.173,7 1.128,7 1.115,4 1.100 1,250
Γάλα αγελαδινό 775,0 746,4 750,2 716,0 758,1

6. Εξέλιξη εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων
Έτος
Εισαγωγές
(εκατ. €)
Εξαγωγές
(εκατ. €)
Έλλειμμα
(εκατ. €)
Ετήσια μεταβολή
ελλείμματος (%)
2002 4.271,9 2.659,8 - 1.612,1
2003 4387,8 2610,2 -1777,6 + 10,26
2004 4669,6 2392,8 -2276,8 + 28,08
2005 4.810,9 3.032,2 - 1.778,7 - 21,87
2006 5.293,6 3.322,5 - 1.971,1 + 10,81
2007 5.966,9 3.375,3 - 2.591,6 + 31,48
2008 6.301,7 3.617,3 - 2.684,4 + 3,58
Πηγή : ΕΣΥΕ

7. Δομή ΚλάδουΤροφίμων & Γεωργίας
 Κυριαρχία μεγάλων αλυσίδων
λιανεμπορίου
 Το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων
είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις
 Στην ΕυρωπαϊκήΈνωση παρόμοια δομή
αλλά και διακυμάνσεις βορρά-νότου

8. Ανταγωνιστικότητα
 Ευρωπαϊκό ζητούμενο
 Η ΕΕ αγορά αποτελεί μεγάλη,
αναξιοποίητη ευκαιρία για πολλές ΕΕ
επιχειρήσεις τροφίμων
 2% ΑΕΠ, 13.5% της απασχόλησης,
310.000 επιχειρήσεις.
 500 εκατομμύρια καταναλωτές, 600 δις
ευρώ αγορά

9. Ελληνική Πραγματικότητα
Κλάδοι τροφίμων
Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Hellastat
Πωλήσεις ανά κλάδο τροφίμων
• 1.534 επιχειρήσεις (24,6% του συνόλου της μεταποίησης)
• ΜΟ 63 προσωπικό ανά επιχείρηση( ή 57 χωρίς την VIVARTIA µε 3.742 την COCA COLA 3Ε με 2.488).
• 96,8% είναι μικρομεσαίες

10. Χαρακτηριστικά κλάδου τροφίμων
2004 2005 2006
Αριθµός επιχειρήσεων
Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) 652 686 659
Μικρές (11-50 άτοµα) 573 595 603
Μεσαίες (51-250 άτοµα) 221 232 223
Μεγάλες (>250 άτοµα) 52 49 49
Σύνολο 1.498 1.562 1.534
Ποσοστιαία κατανοµή στο σύνολο των επιχειρήσεων
Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) 43,5 43,9 43,0
Μικρές (11-50 άτοµα) 38,2 38,1 39,3
Μεσαίες (51-250 άτοµα) 14,8 14,9 14,5
Μεγάλες (>250 άτοµα) 3,5 3,1 3,2
Συµµετοχή στο συνολικό κύκλο εργασιών
Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) 4,6% 6,3% 4,6%
Μικρές (11-50 άτοµα) 16,8% 19,9% 18,3%
Μεσαίες (51-250 άτοµα) 27,6% 30,6% 29,1%
Μεγάλες (>250 άτοµα) 50,6% 43,2% 47,9%
Συµµετοχή στα συνολικά καθαρά αποτελέσµατα
Πολύ Μικρές (0-10 άτοµα) -* -* - *
Μικρές (11-50 άτοµα) 4,8% 3,8% 7,2%
Μεσαίες (51-250 άτοµα) 13,8% 20,7% 16,6%
Μεγάλες (>250 άτοµα) 82,1% 79,6% 76,2%
Πηγή: ΙΟΒΕ, Επεξεργασία στοιχείων ICAP *Τα καθαρά αποτελέσµατα για αυτές τις επιχειρήσεις είναι αρνητικά

11. Ηλεκτρονική Επιχειρηματικότητα
στον κλάδο τροφίμων & γεωργίας
 Αργοπορημένη έναρξη, μεγάλη δυναμική
 Ομάδα Ι2 ebusinessforum.gr
 Ι2: Hλεκτρονικό επιχειρείν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις του
κλάδου τροφίμων και ποτών
 2008
◦ www.mastic.gr
◦ www.sintagigiagias.gr
◦ www.mpakaliko.gr
◦ www.e-vlaxavas.gr
◦ www.wineshop.gr
◦ www.boutari.gr
◦ www.pizzahut.gr
◦ www.dominos.gr

12. Ηλεκτρονική Επιχειρηματικότητα
- 2010
100 επιχειρήσεις με ηλεκτρονικά καταστήματα (6.5% στις 1.500)

13. Χαρακτηριστικά Επιχειρήσεων
Τρόπος πληρωμής
Αριθμός
επιχειρήσεων
Αντικαταβολή 70
Πιστωτικές κάρτες 63
Κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό 54
Υπηρεσία Paypal 15
Δ/ΑΥ 14
Επιταγή 7
Τρόποι πληρωμής
Έδρα Επιχείρησης Επιχειρηματικό Μοντέλο

14. Κατάταξη ηλ. Επιχειρήσεων με βάση την
επισκεψιμότητα τους
A/A Ηλεκτρονική διεύθυνση Alexa Traffic Rank Traffic Rank In Greece Sites Linking In
1
www.carrefour.gr 91.956 526 92
2
www.eytrofia.gr 362,287 2,981 31
3
www.progreece.gr 431.678 3.967 9
4
www.houseofwine.gr 470.116 5.241 8
5
www.ab.gr 488.329 4.079 99
6
www.tsai.gr 648.846 5.764 17
7
www.veropoulos.gr 802.440 9.083 48
8
www.freshcoffeeshop.com 956.859 18.190 64
9
www.sintagigiagias.gr 995.211 9.566 36
10
www.yiam.gr 1.261.393 12.251 2
11
www.cretashop.gr 1.621.119 22.549 72
12
www.wineshop.gr 1.683.178 17.337 25
13
www.mastihashop.com 1.838.340 18.386 34
14
www.bioshop.gr 1.861.242 19.279 42
15
www.ebio.gr 2.243.855 27.251 7
16
www.oinotour.com 2.583.135 - 5
Πηγή: Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάρτιος-Οκτώβριος 2010

15. Ευτροφία-μια πύλη για πληροφόρηση ΜΜΕ & καταναλωτών

16. Ιδιωτική Ετικέτα
 Στροφή του καταναλωτικού κοινού σε προϊόντα own label
 Από φθηνό και αμφιβόλου ποιότητας, σε φθηνό και ‘καλό’ –
ασφάλεια τροφίμων
μεταβολή στην αξία πωλήσεων των τυριών, στο α΄ εξάμηνο του 2010 έναντι της
αντίστοιχης περσινής περιόδου, είναι της τάξεως του 10,7% και ανήλθε στα
41.325.495 ευρώ από 37.322.524 ευρώ.
Στα 28.990.236 ευρώ διαμορφώθηκε η αξία πωλήσεων των αλλαντικών έναντι
26.028.450 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 11,4%).
Ανοδικά κινήθηκε η αξία πωλήσεων του γάλατος, στα 27.489.220 ευρώ από
24.383.196 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 12,7%).
Στα 22.575.275 ευρώ ανήλθε η αξία πωλήσεων του ελαιόλαδου έναντι 19.873.917
ευρώ (ποσοστό μεταβολής 13,6%).
Στο 13,4% διαμορφώθηκε η μεταβολή στην αξία πωλήσεων του ψωμιού, κατά το
α΄ εξάμηνο του 2010 σε σχέση με το α΄ εξάμηνο του 2009, στα 21.247.293 ευρώ
από 18.730.363 ευρώ.
Μείωση της τάξεως του -5,8% εμφάνισε η αξία πωλήσεων των ξηρών καρπών,
στα 18.925.468 ευρώ από 20.083.668 ευρώ.
Στα 17.232.039 ευρώ ανήλθε η αξία πωλήσεων των κατεψυγμένων ζυμών από
16.163.158 ευρώ (ποσοστό μεταβολής 6,6%). Πτώση σημείωσε η αξία πωλήσεων
των χυμών, στα 16.754.765 ευρώ έναντι 17.319.437 ευρώ (ποσοστό μεταβολής -
3,3%).

17. Αναγνωρίσιμα Προϊόντα
 Ονομασία Προέλευσης
 Ως «Ονομασία Προέλευσης» νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε εξαιρετικές
περιπτώσεις μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός
τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα, του οποίου η ποιότητα ή
τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τους
φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία
λαμβάνουν χώρα στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
 Γεωγραφική Ένδειξη
 Ως «Γεωγραφική Ένδειξη» νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε
εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού
προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτήν την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη
χώρα, του οποίου η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορούν να
αποδοθούν στη γεωγραφική αυτή καταγωγή και του οποίου η παραγωγή ή/και μεταποίηση ή/και η
επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη περιοχή.
 Σήμερα υπάρχουν 88 προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ και 10 εκκρεμείς
αιτήσεις στην ΕΕ
 9/10 επιχειρήσεις με ΠΟΠ δεν έχουν πληγεί από την κρίση,
αντίθετα προβλέπουν ανάπτυξη στο 2011 (Μελέτη ΓΠΑ, Νοέμβριος 2010)

18. Συμπεράσματα-Προτάσεις
 Το μοντέλο γεωργικής ανάπτυξης στην Ελλάδα αλλάζει με σημαντικούς
ρυθμούς.
 Από την επιδοτούμενη γεωργία, σε επιχορηγούμενη
ανταγωνιστικότητα
 Οι αλυσίδες λιανεμπορίου συνήθως
◦ προσαρμόζονται γρηγορότερα στις νέες συνθήκες από ότι η βιομηχανία τροφίμων (οι
ΜΜΕ?),
◦ αξιοποιούν καλύτερα τις νέες τεχνολογίες,
◦ προσφέρουν προϊόντα για τον καταναλωτή, όχι από τον παραγωγό -> ιδιωτική ετικέτα

19. Προτάσεις
 μελέτη για την ανταγωνιστικότητα του κλάδου
τροφίμων στην ΕΕ
 Διαπιστώσεις:
 «support the start-up of business»
 Overcome «obstacles they face in
accessing financial capital».
 Recommendation no10, Report on the Competitiveness of the European Agro-Food Industry, European Commission Enterprise and Industry Directorate
General
 Food Industry Unit, 2009
 Προτάσεις :
 Ensuring that starting up a business can be done within three days at
zero cost;
 Removing the requirement on micro-enterprises to prepare annual
accounts (with estimated savings of 7 billion euros per year for
companies);
 Ensuring that public authorities pay invoices for supplies and services
within one month.

20. Ευχαριστώ για την προσοχή σας!