Stefaan De Vos

1. KTA Ensorinstituut
CLIL
lessen make-up & gelaatsverzorging
Lesgever: Stefaan Devos
Ervaringen met het CLIL-project

2. Starten met CLIL
• Voor de leerkracht niet altijd een eenvoudige taak, maar wel een unieke
ervaring.
• Het vraagt om een degelijke aanpak en voldoende opzoekingswerk. Als
leerkracht dient men goed voorbereid te zijn en over voldoende lesmateriaal in
de andere taal te beschikken.
• Er is een specifiek gebruik van vakjargon, hier gericht op esthetiek,
gelaatsverzorging en make-up…
• Een vereiste is ‘zelfstudie’, een goede organisatie van de les en van het
lesgebeuren in de klas.

3. Aanvang van de lessen
• Het niveau van de leerlingen aftasten:
• - in negen op de tien gevallen hebben we te maken met een heterogene groep
leerlingen (niveau Frans?)
• - dit vraagt om een aanpak van gedifferentieerd lesgeven. De leerlingen op
eenzelfde niveau brengen.
• In de eerste fase van de lessen (eerste trimester) wordt de helft van de les in
het Nederlands gegeven, de andere helft is ‘opbouw’ in het Frans:
• - leerlingen vertrouwd maken met correcte omgangstaal en standaardzinnen,
• - inzicht bijbrengen in de structuur van de taal en deze structuur laten
ontwikkelen (vervoegingen van werkwoorden, zinsbouw)…
• - ontwikkelen van een automatisme van vragen stellen & antwoorden. Een
bepaalde terminologie komt in iedere les voor.
• -juiste uitspraak…

4. Verloop van een les
Aankondiging van het lesonderwerp gebeurt in het Frans, gevolgd door een korte uitleg
of detaillering van het verdere verloop van de praktijkles.
Leerlingen die het niet begrijpen worden eventjes toegelicht in het Nederlands.

5. Bordschema
VOORBEELD
• Journal de classe:
• Le mercredi 26 octobre 2013
Soins de visage
• Actions préparatoires: linge, poste de travail, hygiène personnelle…
• Démaquillages des yeux, de la bouche, du visage…
• Exfoliation
• Épilation des sourcils
• Massage facial jusqu’au traitement des yeux…
• Maquillage de jour
révision & évaluations

6. Zijbord
VOORBEELD
• Le démaquillage par le lait démaquillant
• Produit exfoliant émolient: ‘la mousse marine’
•
 du verbe ‘amolir’
• Tonifier par la lotion pour astringer les pores
• Épilation des sourcils: astuces:
• - désinfecter la pincette et la peau
• - brosser les sourcils
• - bien tendre la peau
• - épiler dans le sens de la pousse des poils
• Massage facial: traitement superficiel, traitement profond, par points de
pression, pincements, traitement des yeux…

7. Op het bord worden dag, datum en titel en werkvolgorde in het Frans
genoteerd.
Het zijbord wordt besteed aan vakjargon of een bepaalde onderverdeling van
een behandeling of uitleg van moeilijke woorden.
• Praktische deel van de les
• De leerlingen krijgen duidelijke instructietaal in het Frans:
• Vb. werkpost installeren, persoonlijk voorkomen, net linnen halen,
andere zaken opbergen
• Leerlingen die vertrouwd zijn met reeds aangeleerde technieken (vb. reiniging
gelaat) werken zelfstandig, ze worden (nog) begeleid waar nodig en hun werk
wordt goed geobserveerd.
• Nieuwe leerlingen worden stap voor stap de ‘nieuwe’ technieken aangeleerd in
het Frans en daarna in het Nederlands. Vanaf februari vermindert de
frequentie van toelichten in het Nederlands.
• Er is een cursus voorzien in het Frans. Deze cursus is gedigitaliseerd op
Smartschool. Deze cursus dient enkel als ondersteuning. Taal wordt trouwens
niet geëvalueerd in de CLIL-lessen.

8. Gedurende de volledige les wordt in het Frans gecommuniceerd tussen
leerkracht en leerlingen.
Gebarentaal wordt eveneens gebruikt, simpele voorbeelden worden aangehaald
om te vergelijken of de betekenis van woorden en zinnen uit te leggen en te
begrijpen.
• Voorbeeld: synoniemen die makkelijker te verstaan zijn.
• Het gaat hier om een zeer communicatief taalonderwijs, dit betekent een
beter begripsvermogen.
• In het derde jaar Technisch Onderwijs wordt uiteraard gestart met eenvoudige
woordenschat. De moeilijkheidsgraad van woordgebruik, communicatieve
omgangstaal en vakjargon wordt geleidelijk aan moeilijker doorheen het
vierde en vijfde jaar TSO.

9. Moeilijkheden voor de leerlingen:
•
•
•
•
•
1 Zich verstaanbaar maken:
- de uitspraak van bepaalde woorden en juiste woorden gebruiken
- een juiste zinsbouw maken
- een juiste vervoeging van werkwoorden gebruiken
- iets juist en duidelijk omschrijven
• 2 durf: zich durven uitdrukken:
• Er is een drempelvrees tot communiceren, een leerling gaat een bepaalde
grens over en durft uiteindelijk toch zichzelf uitdrukken in de andere taal,
vragen te stellen…
• ! Een leerling dient zich ‘veilig’ te voelen indien hij of zij zich verkeerd gaat
uitdrukken. Het is belangrijk een leerling goed te begeleiden en een ‘goed
gevoel’ te geven. De leerling wordt meteen verbeterd indien er iets fout
verwoord wordt.

10. 3 (de achtergrond) De kennis i.v.m. de Franse taal (cultuur, in welke landen
gesproken, aan de kust veel Frans sprekenden) is bij de meeste leerlingen
nihil!!
• 4 Het eerste jaar dat leerlingen lessen CLIL krijgen begrijpen ze niet goed het
doel of het ‘waarom’ van deze lessen. Pas wanneer ze merken dat de
resultaten van de AV lessen Frans verbeteren, leggen ze verbanden met CLIL
en zien ze de gunstige invloed er van in.

11. Moeilijkheden voor de leerkracht
• De allereerste CLIL-les.
• Waar alle informatie halen? Ook vakgebonden informatie…
• Angst tot falen; bang zijn om fouten te maken, woorden of woorduitleg
onvoldoende overbrengen.
• CLIL vraagt om dubbele concentratie:
•  vakkennis praktijk + alles omzetten in het Frans
• De les wordt wel voorbereid, maar niet alles kan voorbereid worden.

12. Conclusies
• De leerling raakt langzamerhand vertrouwd met de andere taal. Dit heeft z’n
positieve effecten.
• In vergelijking tot klassen zonder CLIL-lessen, is er een verbetering op te
merken in een klas waar wel met CLIL gewerkt wordt.
• 4 BE >< 4 KBK
• leerlingen verstaan de leerkracht beter
• tempo van denken, memoriseren, registreren van de taal verbetert
• leerlingen antwoorden automatisch in het Frans
• in de AV-lessen Frans verbetert het (begrijpend) lezen
• leerlingen begrijpen sneller een opdracht van een oefening

13. Een verdere opbouw van de CLIL-lessen in de opeenvolgende jaren is van groot
belang. Ervaring leert ons dat leerlingen automatisch kiezen voor praktijklessen
in het Frans.
Herhaling van woorden, zinnen, taalstructuren heeft een (zeer) positieve
invloed.
• CLIL is een prachtige uitdaging.
• Als leerkracht is men gemotiveerder om met de Franse taal bezig te zijn.
• Het is een plezier om de CLIL-lessen voor te bereiden.
• Zelf ga je grenzen verleggen.