IS

1. โครงงาน ลดขยะลดมลพิษ
จัดทําโดย
นายบุญวิเศษ แซ่ฮ้อ เลขที่ 3
นายสิรภพ สัมมาคุณ เลขที่ 5
นายกิตติภพ บุญเลิศ เลขที่ 7
นางสาวฌัชรินทร์ สุขสม เลขที่ 13
นางสาวมนต์นภา อินทร์แสง เลขที่ 16
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/1
เสนอ
ครูทรงศักดิ์ โพธิ์เอี่ยม
รายวิชา IS3
โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ กาญจนบุรี
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558

2. สารบัญ
เนื้อหา หน้า
คํานํา........................................................................................................................................................ ก
กิตติกรรมประกาศ ....................................................................................................................................... ข
เกี่ยวกับโครงการ..........................................................................................................................................ค
บทที่ 1....................................................................................................................................................... 1
หลักการและเหตุผล.................................................................................................................................. 1
2.การบูรนาการปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง............................................................................................... 1
3. วัตถุประสงค์ของโครงการ...................................................................................................................... 2
4.สถานที่ ดําเนินการ................................................................................................................................ 2
5.วิธีการดําเนินงาน.................................................................................................................................. 2
6. ระยะเวลาการดําเนินงาน....................................................................................................................... 2
7. รายละเอียดงบประมาณของโครงการ....................................................................................................... 2
8. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ..................................................................................................................... 3
บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวข้อง............................................................................................................................. 4
ความหมายของขยะชนิดต่างๆ.................................................................................................................... 4
แหล่งกําเนิดขยะ...................................................................................................................................... 6
สาเหตุของมลพิษทางขยะ.......................................................................................................................... 7
สาเหตุปัญหาขยะในเมืองไทย .................................................................................................................... 7
ผลเสียที่เกิดจากขยะมูลฝอย...................................................................................................................... 9
ผลกระทบจากขยะมูลฝอยต่อสิ่งแวดล้อม................................................................................................... 10
ผลกระทบของขยะมูลฝอยต่อสภาวะแวดล้อม............................................................................................. 12
ผลกระทบจากขยะมูลฝอยต่อเศรษฐกิจ...................................................................................................... 13
ผลกระทบจากขยะมูลฝอยต่อภาวะโลกร้อน................................................................................................ 13
การดําเนินงานจัดการขยะมูลฝอย............................................................................................................. 14
วิธีการกําจัดขยะมูลฝอย.......................................................................................................................... 15

3. วิธีการทําปุ๋ ยหมัก (Composting) ............................................................................................................ 15
แนวทางการแก้ไขปัญหา ......................................................................................................................... 16
การคัดแยกขยะมูลฝอย........................................................................................................................... 17
ภาชนะรองรับขยะมูลฝอย........................................................................................................................ 17
บทที่ 3 วิธีการดําเนินงาน ............................................................................................................................ 19
วัสดุอุปกรณ์.......................................................................................................................................... 19
วิธีการดําเนินงาน................................................................................................................................... 19
บทที่ 4 ผลการดําเนินงาน........................................................................................................................... 21
บทที่ 5 สรุปผลและอภิปราย ........................................................................................................................ 22
สรุปผลและอภิปรายผล........................................................................................................................... 22
ประโยชน์ที่ได้รับ.................................................................................................................................... 22
ข้อเสนอแนะ ......................................................................................................................................... 22
ภาคผนวก ................................................................................................................................................ 23
บรรณานุกรม ............................................................................................................................................ 26

4. สารบัญรูปภาพ
รูปที่ หน้า
ภาพที่ 1 ศึกษาค้นคว้าเรื่องที่จะทําโครงการ…………………………………………………….23
ภาพที่ 2 นําเสนอโครงการ………………………………………………………………………23
ภาพที่ 3 จัดทําบอร์ดความรู้หน้าห้องม. 6/1……………………………………………………..24
ภาพที่ 4 ติดใบความรู้ตามที่ต่างๆตามอาคารเรียน……………………………………………....24
ภาพที่ 5 ให้เพื่อนๆ และน้องร่วมกันทําแบบประเมิน…………………………………………..25
ภาพที่ 6 นักเรียนศึกษาความรู้เรื่องปัญหาขยะ…………………………………………………..25

5. ก
คํานํา
จากการเราได้ศึกษาถึงปัญหาของขยะเราก็พบว่าในปัจจุบันขยะเป็นมลพิษที่อันตราย และยังเป็น
ปัญหาอย่างยิ่งสําหรับหลายๆประเทศในโลกนี้ด้วย รวมทั้งในโรงเรียนเฉลิมพระเกียรติฯ กาญจนบุรี ก็มี
ปัญหาเกี่ยวกับการทิ้งขยะไม่เป็นที่ ทําให้บริเวณโรงเรียนอาจเกิดมลพิษทางอากาศและส่งผลร้ายต่างๆ
ตามมาได้กลุ่มของข้าพเจ้าจึงได้มีการจัดทําป้ายนิเทศให้ความรู้ในเรื่องของขยะและปลูกจิตสํานึกในการทิ้ง
ขยะให้กับบุคคลในโรงเรียนเพื่อหวังว่าโรงเรียนจะสะอาดยิ่งขึ้น
กลุ่มของข้าพเจ้าหวังเป็นอย่างยิ่งว่าโครงงานการลดขยะลดมลพิษ จะเป็นประโยชน์แก่โรงเรียนและ
สามารถเป็นส่วนหนึ่งในการร่วมอนุรักษ์โลกของเราได้ หากกลุ่มของข้าพเจ้าทําผิดพลาดประการใด ขอ
อภัยมา ณ ที่นี้ด้วย
คณะผู้จัดทํา

6. ข
กิตติกรรมประกาศ
โครงการเรื่องลดขยะลดมลพิษสําเร็จลุล่วงได้ด้วยความกรุณาของอาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ได้แก่
อาจารย์ทรงศักดิ์ โพธิ์เอี่ยม ที่ได้ให้คําปรึกษา แนะนํา ชี้แนะในการศึกษาค้นคว้า แนะนําขั้นตอนและวิธี
จัดทําโครงงานจนสําเร็จลุล่วงด้วยดี คณะผู้จัดทําจึงขอขอบคุณเป็นอย่างสูงไว้ณ โอกาสนี้
ขอขอบคุณเพื่อน และน้องๆที่ให้ความร่วมมือในการจัดกิจกรรมโครงการในครั้งนี้ ตลอดจนได้
ให้คําปรึกษาแนะนําการจัดทําโครงการจนประสบผลสําเร็จ
ขอกราบขอบพระคุณ บิดา มารดา ที่ให้กําลังใจในการศึกษาเล่าเรียน และสมาชิกในกลุ่มที่ให้ความ
ร่วมมือเป็นอย่างดีในการทําโครงการครั้งนี้จนกระทั่งประสบความสําเร็จด้วยดี
คณะผู้จัดทํา

7. ค
เกี่ยวกับโครงการ
เรื่อง ลดขยะลดมลพิษ
กลุ่มสาระการเรียนรู้ IS3
ผู้จัดทํา
นายบุญวิเศษ แซ่ฮ้อ
นายสิรภพ สัมมาคุณ
นายกิตติภพ บุญเลิศ
นางสาวฌัชรินทร์ สุขสม
นางสาวมนต์นภา อินทร์แสง
ครูที่ปรึกษา
ครูทรงศักดิ์ โพธิ์เอี่ยม
สถานศึกษา
โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ กาญจนบุรี
ปีการศึกษา 2558

8. 1
บทที่ 1
โครงการ ลดขยะลดมลพิษ
หลักการและเหตุผล
ปัจจุบันอัตราการเพิ่มขึ้นของ ประชากรโลกเป็นไปอย่างอย่างรวดเร็ว ควบคู่ไปกับการบุกรุกทําลาย
ทรัพยากรป่าไม้เพื่อแสวงหาที่ดินทํากินของประชากรโลก มีการใช้ที่ดินเพิ่มขึ้น มีการผลิตเพื่อการอุปโภค
บริโภค เพิ่มมากขึ้น เป็นเหตุให้เกิดขยะเศษสิ่งของเหลือใช้มีปริมาณมากขึ้น มนุษย์เราผลิตขยะในแต่ละวัน
โดยเฉลี่ยวัน ๑ กิโลกรัม ประชากรโลกกว่า ๖,๐๐๐ ล้านคน ก็จะผลิตขยะมีปริมาณมากมายมหาศาลสูงถึงวัน
ละ ๖,๐๐๐ ล้านกิโลกรัม แล้วขยะเหล่านี้ประกอบด้วยอะไรกันบ้าง ขยะถูกนําไปจํากัดอย่างไร
ในปัจจุบันปัญหาสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยที่ควรให้ความสําคัญอย่างยิ่งคือ ปัญหาขยะที่มี
ปริมาณเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทุกวันนี้คนไทยกว่า 60 ล้านคน สามารถสร้างขยะได้มากถึง 14 ล้านตันต่อปี แต่
ความสามารถ ในการจัดเก็บขยะกลับมีไม่ถึง 70 % ของขยะที่เกิดขึ้น จึงทําให้เกิดปริมาณมูลฝอยตกค้าง ตาม
สถานที่ต่าง ๆ หรือมีการนําไปกําจัดโดยวิธีกองบนพื้นซึ่งไม่ถูกต้องตามหลักสุขาภิบาลก่อให้เกิดปัญหา
สิ่งแวดล้อม
โดยภายในโรงเรียนก็เป็นอีกสถานที่หนึ่งที่มีปัญหาเรื่องการทิ้งขยะไม่เป็นที่ ซึ่งมีผลทําให้
สภาพแวดล้อมภายในโรงเรียนเป็นมลพิษ เพื่อเป็นการทําให้สภาพแวดล้อมดีขึ้นจึงมีการจัดทําบอร์ดให้
ความรู้เกี่ยวกับการทิ้งขยะให้ถูกที่และให้ความรู้เกี่ยวกับมลพิษทางขยะกับนักเรียนภายในโรงเรียน เพื่อเป็น
การให้เห็นถึงปัญหาของขยะ และยังเป็นการช่วยลดปัญหาการทิ้งขยะไม่ถูกที่
2.การบูรนาการปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ก. ความพอประมาณ กลุ่มเราเลือกทํากิจกรรมในโรงเรียน ทําให้เราประหยัดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง และ
ประหยัดเวลาในการจัดกิจกรรม
ข. ความมีเหตุผล เนื่องจากในโรงเรียนของเรานั้นมีพื้นที่บริเวณที่ยังสกปรกอยู่ พวกเราจึงเลือกจัดกิจกรรม
นี้ในโรงเรียน
ค. การมีภูมิคุ้นกันที่ดี เนื่องจากกลุ่มของพวกเราไม่ค่อยมีเวลาในการทํากิจกรรม เราจึงเลือกทํากิจกรรมนี้
แค่ในโรงเรียนของเรา
ง. เงื่อนไข
1.เงื่อนไขความรู้ มีความรู้ในการจําแนกประเภทขยะก่อนทิ้ง เพื่อหาแนวทางที่เหมาะสมกับขยะประเภท
ต่างๆ
2.เงื่อนไขคุณธรรม สมาชิกในกลุ่มแบ่งหน้าที่กันทํางาน มีการทํางานกันเป็นทีม ร่วมแรงร่วมใจกันทํางาน
ด้วยความสามัคคี เพื่อให้กิจกรรมนี้สําเร็จลุล่วงไปด้วยดี

9. 2
3. วัตถุประสงค์ของโครงการ
1. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนภายในโรงเรียนมีจิตสํานึกในการทิ้งขยะให้ถูกที่
2. เพื่อให้พื้นที่ภายในโรงเรียนให้มีความสะอาดขึ้น
4.สถานที่ ดําเนินการ
โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ กาญจนบุรี154 หมู่ที่ 1 ตําบลท่าล้อ อําเภอท่าม่วง
จังหวัดกาญจนบุรี 71000
5.วิธีการดําเนินงาน
1. ขั้นเตรียมการ
- ปรึกษาสมาชิกในกลุ่มเกี่ยวกับการทําโครงการ
- หาข้อมูล
2. ขั้นดําเนินการ
- หาข้อมูลจัดทําบอร์ดให้ความรู้เกี่ยวกับการทิ้งขยะให้ถูกต้อง
- จัดหาอุปกรณ์ในการทําบอร์ด
- ลงมือทําบอร์ดให้ความรู้เกี่ยวกับการทิ้งขยะให้ถูกต้อง
- ให้ความรู้เกี่ยวกับการทิ้งขยะให้ถูกต้องแก่นักเรียนภายในโรงเรียน
- ให้นักเรียนภายในโรงเรียนทําแบบสอบถามเกี่ยวกับโครงการนี้
- เขียนโครงการ
- สรุปโครงการ
- จัดทําเว็บไซต์เผยแพร่ข้อมูล
6. ระยะเวลาการดําเนินงาน
เดือน พฤษภาคม – กันยายน 2558
7. รายละเอียดงบประมาณของโครงการ
- ค่าอุปกรณ์จัดบอร์ด 150 บาท

10. 3
8. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
1. ส่งเสริมและปลูกจิตสํานึกให้นักเรียนภายในโรงเรียนทิ้งขยะให้ถูกที่
2. พื้นที่ภายในโรงเรียนให้มีความสะอาดขึ้น

11. 4
บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวข้อง
ขยะ หมายถึง สิ่งของเหลือทิ้งจากกระบวนการผลิตและอุปโภคซึ่งเสื่อมสภาพจนใช้การไม่ได้
หรือไม่ต้องการใช้แล้ว บางชนิดเป็นของแข็งหรือกากของเสีย มีผลเสียต่อสุขภาพทางกายและจิตใจเนื่องจาก
ความสกปรก เป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคทําให้เกิดมลพิษและทัศนะอุจาดมูลฝอย
มูลฝอย หมายความว่า เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า ถุงพลาสติก ภาชนะที่ใส่อาหาร
เถ้า มูลสัตว์หรือซากสัตว์รวมตลอดถึงสิ่งอื่นใดที่เก็บกวาดจากถนน ตลาด ที่เลี้ยงสัตว์หรือที่อื่น
ความหมายของขยะชนิดต่างๆ
จําแนกประเภทได้ดังนี้
1. ขยะมูลฝอยที่เผาไหม้ได้เช่น เศษไม้, ใบหญ้า, พลาสติก, กระดาษ, ผ้า, สิ่งทอ, ยาง ฯลฯ
2. ขยะมูลฝอยที่เผาไหม้ไม่ได้ได้แก่ เศษโลหะ เหล็ก แก้ว กระเบื้อง เปลือกหอย หิน ฯลฯ
3. ขยะมูลฝอยที่ไม่เป็นพิษหรือขยะมูลฝอยทั่วไป ได้แก่ ขยะมูลฝอยที่เกิดจากบ้านเรือน ร้านค้า เช่น พวกเศษ
อาหาร กระดาษ พลาสติก เปลือกและใบไม้เป็นต้น
4. ขยะมูลฝอยที่เป็นพิษ ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพและชีวิตมนุษย์ตลอดจนสิ่งแวดล้อมอื่นๆได้แก่ ของเสียที่
มีส่วนประกอบของสารอันตรายหรือของเสียที่มีฤทธิ์กัดกร่อนหรือติดไฟง่าย หรือมีเชื้อโรค ติดต่อปะปนอยู่
เช่น ซากถ่านไฟฉาย ซากแบตเตอรี่ ซากหลอดฟลูออเรสเซนต์ กาก สารเคมี สําลี และผ้าพันแผลจาก
โรงพยาบาล
ถ้าแบ่งประเภทขยะตามลักษณะของส่วนประกอบของขยะมูลฝอย มีประเภทต่างๆ ดังนี้
1. กระดาษ ถุงกระดาษ กล่อง ลัง เศษกระดาษจากสํานักงาน
2. พลาสติก มีความทนทานต่อการทําลายได้สูง วัสดุ หรือผลิตภัณฑ์ที่ทําจากพลาสติก เช่น ถุงภาชนะ
ของเด็กเล่น ของใช้
3. แก้ว วัสดุหรือผลิตภัณฑ์ที่ทําจากแก้ว เช่น ขวด หลอดไฟ เศษกระจก ฯลฯ
4. เศษอาหาร ผัก ผลไม้ซึ่งเป็นสารประกอบอินทรีย์ย่อยสลายได้ง่าย เป็นส่วนประกอบสําคัญที่ทําให้ขยะ
เกิดกลิ่นเหม็น ส่งกลิ่นรบกวนหากไม่มีการเก็บขนออกจากแหล่งทิ้งทุกวัน
5. ผ้าสิ่งทอต่าง ๆ ที่ทํามาจากเส้นใยธรรมชาติ และใยสังเคราะห์ เช่น ผ้าไนล่อน ขนสัตว์ลินิน ฝ้าย
6. ยางและหนัง เช่น รองเท้า กระเป๋ า บอล
7. ไม้เศษเฟอร์นิเจอร์ โต๊ะ เก้าอี้ ฯลฯ

12. 5
8. หิน กระเบื้อง กระดูก และเปลือกหอย พวกนี้ไม่เน่าเปื่อย พบมากในแหล่งก่อสร้างตึกที่ทุบทิ้ง
9. โลหะต่าง ๆ เช่น กระป๋ อง ลวด สายไฟ ตาปู
10. อื่น ๆ ที่ไม่อาจจัดกลุ่มได้
ถ้าแบ่งประเภทขยะตามแหล่งที่มา
1. ขยะมูลฝอยจากถนน ( Street Refuse ) ได้แก่ เศษสิ่งของต่าง ๆ ที่ปรากฏและกวาดจากถนน ตรอก ซอย
เช่น เศษกระดาษ ผง ฝุ่น ใบไม้พลาสติก อิฐ หิน ทราย กรวด
2. ขยะมูลฝอยที่เกิดจากสิ่งที่เหลือจากการเผาไหม้ที่เรียกว่า ขี้เถ้า ( Ashes ) เช่น เถ้าที่เกิดจาก เตาไฟ, การเผา
ถ่าน ฯลฯ
3. ขยะมูลฝอยจากการก่อสร้าง ( Contruction Refuse ) ได้แก่ เศษวัสดุก่อสร้าง เช่น เศษไม้เศษกระเบื้อง
เศษปูน อิฐหัก ฯลฯ
4. ขยะมูลฝอยจากการรื้อถอนสิ่งก่อสร้าง ( Demolition Refuse ) ได้แก่ เศษสิ่งที่ไม่ต้องการที่เกิดจากการรื้อ
ถอนอาคาร บ้านเรือนเก่า ฯลฯ
5. ซากสัตว์( Dead Animal ) จากสัตว์ตาย เน่าเปื่อย เหม็น
6. ซากยานพาหนะ ( Abandond Vehicles ) ทุกชนิดที่หมดสภาพ ใช้งานไม่ได้รวมทั้งชิ้นส่วนประกอบ เช่น
แบตเตอรี่ ยาง ฯลฯ
7. ขยะมูลฝอยจากโรงงานอุตสาหกรรม ( Industrial Refuse ) ได้แก่ เศษวัตถุที่เกิดจากการผลิต หรือขั้นตอน
การผลิต
8. ขยะมูลฝอยประเภททําลายยาก ( Hazardous Refuse ) ได้แก่ ขยะมูลฝอยที่ต้องการใช้กรรมวิธีทําลายเป็น
พิเศษ เช่น พลาสติก ฟิลม์ถ่ายรูป กากแร่ธาตุต่าง ๆ
9. ขยะสด ( Garbage )
10. ขยะแห้ง ( Rubbish )
11. ขยะพิเศษ ( Special Wastes )
12. ของใช้ชํารุด ( Buldy Wastes )
13. ขยะจากการกสิกรรม ( Agricultural Wastes )
14. กากตะกอนของนํ้าโสโครก ( Sewage treatment residues )

13. 6
ประเภทของขยะมูลฝอย ที่สํานักรักษาความสะอาดของกรุงเทพมหานคร กล่าวไว้มี 3 ประเภทใหญ่คือ
1. มูลฝอยเปียก ได้แก่ พวกเศษอาหาร เศษพืชผัก เปลือกผลไม้อินทรีย์วัตถุที่สามารถย่อยสลายเน่าเปื่อยง่าย
มีความชื้นสูง และส่งกลิ่นเหม็นได้รวดเร็ว
2. มูลฝอยแห้ง ได้แก่ พวกเศษกระดาษ เศษผ้า แก้ว โลหะ ไม้พลาสติก ยาง ฯลฯ ขยะมูลฝอย ชนิดนี้จะมีทั้ง
ที่เผาไหม้ได้และเผาไหม้ไม่ได้ขยะแห้ง เป็นขยะมูลฝอยที่สามารถเลือกวัสดุที่ยังมีประโยชน์ กลับมาใช้ได้
อีก โดยการทําคัดแยกมูลฝอยก่อนนําทิ้งซึ่งจะช่วยให้สามารถลดปริมาณมูลฝอยที่จะต้องนําไปทําลายลงได้
และถ้านําส่วนที่ใช้ประโยชน์ได้นี้ไปขายก็จะทํารายได้กลับคืนมา
3. ขยะมูลฝอยอันตราย มูลฝอยนี้ ได้แก่ ของเสียที่เป็นพิษ มีฤทธิ์กัดกร่อนและระเบิดได้ง่าย ต้องใช้กรรมวิธี
ในการทําลายเป็นพิเศษ เนื่องจากเป็นวัสดุที่มีอันตราย เช่น สารฆ่าแมลง ถ่านไฟฉาย แบตเตอรี่ รถยนต์
หลอดไฟ สเปรย์ฉีดผม ฯลฯ
แหล่งกําเนิดขยะ
ขยะเป็นสิ่งที่เหลือใช้หรือสิ่งที่ไม่ต้องการอีกต่อไปสามารถแบ่งตามแหล่งกําเนิดได้ดังนี้
1.ของเสียจากอุตสาหกรรม ของเสียอันตรายทั่วประเทศไทย 73 %มาจากระบบอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ยังไม่
มีการจัดการที่เหมาะสมโดยทิ้งกระจายอยู่ตามสิ่งแวดล้อมและทิ้งร่วมกับมูลฝอย รัฐบาลได้ก่อตั้งศูนย์กําจัด
กากอุตสาหกรรมขึ้นแห่งแรกที่แขวงแสมดํา เขตบางขุนเทียน เริ่มเปิดบริการตั้งแต่2531ซึ่งก็เพียงสามารถ
กําจัดของเสียได้บางส่วน
2.ของเสียจากโรงพยาบาลและสถานที่ศึกษาวิจัย ของเสียจากโรงพยาบาลเป็นของเสียอันตรายอย่างยิ่ง เช่น
ขยะติดเชื้อเศษอวัยวะจากผู้ป่วยและการรักษาพยาบาลรวมทั้งของเสียที่ปนเปื้อนสารกัมมันตรังสีสารเคมีได้
ทิ้งสู่สิ่งแวดล้อมโดยปะปนกับมูลฝอยสิ่งปฏิกูลเป็นการเพิ่มความเสี่ยงในการแพร่กระจายของเชื้อโรคและ
สารอันตราย
3.ของเสียจากภาคเกษตรกรรม เช่นยาฆ่าแมลง ปุ๋ ย มูลสัตว์นํ้าทิ้งจากการทําปศุสัตว์ฯลฯ
4. ของเสียจากบ้านเรือนแหล่งชุมชน เช่น หลอดไฟ ถ่านไฟฉาย แบตเตอรี่ แก้ว เศษอาหาร พลาสติก โลหะ
หินไม้กระเบื้อง หนัง ยาง ฯลฯ
5. ของเสียจากสถานประกอบการในเมือง เช่น ภัตตาคาร ตลาดสด วัด สถานเริงรมย์แหล่งชุมชน กิจกรรม
อุตสาหกรรม และกิจกรรมเกษตร จัดได้ว่าเป็นแหล่งกําเนิดของขยะมูลฝอยที่สําคัญ เมื่อประชากรเพิ่มขึ้น
ขยะมูลฝอยก็จะเพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว ประกอบกับมีการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างรวดเร็ว ก็ยิ่งทําให้มีขยะมูล
ฝอยใหม่ ๆ เกิดขึ้นมากมาย ขยะมูลฝอยเหล่านี้มีทั้งขยะมูลฝอยทั่วไปและของเสียอันตราย

14. 7
สาเหตุของมลพิษทางขยะ
1. ความมักง่ายและขาดความสํานึกถึงผลเสียที่จะเกิดขึ้นเป็นสาเหตุที่พบบ่อยมาก ซึ่งจะเห็นได้จากการทิ้ง
ขยะลงตาพื้นหรือแหล่งนํ้า โดยไม่ทิ้งลงในถังรองรับที่จัดไว้ให้ และโรงงานอุตสาหกรรมบางแห่งลักลอบ
นําสิ่งปฏิกูลไปทิ้งตามที่ว่างเปล่า
2. การผลิตหรือใช้สิ่งของมากเกินความจําเป็น เช่น การผลิตสินค้าที่มีกระดาษหรือพลาสติกหุ้มหลายชั้น
และการซื้อสินค้าโดยห่อแยกหรือใส่ถุงพลาสติกหลายถุง ทําให้มีขยะปริมาณมาก
3.การเก็บและทําลาย หรือนําขยะไปใช้ประโยชน์ไม่มีประสิทธิภาพ จึงมีขยะตกค้าง กองหมักหมม และส่ง
กลิ่นเหม็นไปทั่วบริเวณจนก่อปัญหามลพิษให้กับสิ่งแวดล้อม
สาเหตุปัญหาขยะในเมืองไทย
ปัญหาขยะในเมืองไทย เป็นปัญหาโลกแตก เป็นเวลาหลายสิบปีที่เจ้าหน้าที่ทางราชการ หน่วยงานวิจัย
สถาบันทางการศึกษา พยายามหาหนทางในการแก้ไขปัญหาเรื่องขยะล้นเมือง ไม่มีที่ใดยอมให้ก่อสร้างโรง
กําจัดขยะใกล้ที่อยู่อาศัยของตนเอง ทําไมจึงเป็นเช่นนั้น ทั้งๆที่เสียงบประมาณตั้งมากมายพาเจ้าหน้าที่ไปดู
งานที่ต่างประเทศ ใช้งบประมาณในการรณรงค์ให้ความรู้ในการแก้ไขปัญหาเรื่องขยะ มีเทคโนโลยีมากมาย
ที่สามารถจะนํามาใช้ในการแก้ไขปัญหาเรื่องขยะ แต่ปัจจุบันยังไม่มีที่ไหนในประเทศไทย สามารถจัดการ
ขยะได้อย่างครบวงจรเป็นที่พึงพอใจของคนทุกฝ่าย เพื่อให้ง่ายสรุปได้เป็นข้อๆดังนี้
1.ประชาชนยังยึดติดกับการแก้ไขปัญหาขยะแบบเดิมๆ สถานที่มีกลิ่นเหม็น สกปรกไม่น่าชวนมอง จนทํา
ให้ไม่มีใครยอมที่จะให้มีการสร้างโรงกําจัดขยะในบริเวณใกล้เคียงกับที่ตนเองอยู่อาศัย เนื่องจากว่าก็ยังไม่มี
ที่ใดในประเทศไทย มีระบบจัดการขยะที่ประสบความสําเร็จ สะอาด สถานที่น่าชวนมองอย่างที่ไปดูงานที่
ต่างประเทศ
2.เทศบาลไม่มีแหล่งกําจัดขยะเนื่องจากสาเหตุข้อแรก เพราะไม่รู้ว่าจะชี้แจงยังไงให้ประชาชนในพื้นที่เข้าใจ
จึงต้องนําขยะไปทิ้งในพื้นที่ห่างไกล นอกพื้นที่ ในป่า สถานที่รกร้าง สร้างปัญหาให้กับชุมชนในพื้นที่นั้นๆ
ตามมา
3.ทุกคนยังมองไม่เห็นคุณค่าของขยะเพราะว่ามีมูลค่าเล็กน้อย ไม่ทราบว่าขยะบางชนิดมีมูลค่า เมื่อแยกขยะ
แล้วจะไปขายที่ไหนหรือมีวิธีใดบ้างที่จะจัดการขยะได้โดยเปลี่ยนให้เป็นรายได้เข้ามา
4.เนื่องจากทางภาครัฐยังไม่มีสถานที่และวีธีการที่ถูกต้องในการแก้ไขปัญหาขยะ มีการกําจัดขยะที่สามารถ
รองรับการแยกขยะได้ จึงทําให้โครงการรณรงค์ให้ประชนคัดแยกขยะ ไม่ประสบความสําเร็จ เป็นเพียงแค่
ไฟไหม้ฟางในช่วงต้นๆ แต่เมื่อประชาชนคัดแยกขยะแล้วกลับไม่มีการเก็บขยะแบบแยก เพื่อนําไปกําจัด
อย่างถูกวิธี ขยะเศษอาหารถูกเก็บนําไปปนกับขยะทั่วไปเช่นเดิม

15. 8
5.การหาวิธีการจัดการขยะยังไม่ลงลึกเพียงพอในการแก้ไขปัญหาขยะตามสถุานที่อยู่อาศัยที่ต่างๆกัน
บ้านเรือน ตลาดสด อาคารพาณิชย์ โรงเรียน อาคารสูงอย่างโรงแรมและคอนโดมิเนียม ชมชนชนบท บาง
ที่สามารถกําจัดขยะได้ด้วยตัวเอง บางที่ทําได้เพียงแยกขยะ ทําให้แต่ละที่จะต้องมีวิธีการจัดการที่แตกต่างกัน
เราสงเสริมให้ประชาชนทําปุ๋ ยจากขยะ แต่ผู้ที่อยู่อาศัยในอาคารสูง อาคารพาณิชย์ ไม่รู้ว่าจะเอาปุ๋ ยไปใช้
ประโยชน์ได้อย่างไรเพราะไม่ได้มีพื้นที่ปลูกพืช นี่เป็นตัวอย่างชี้ให้เห็นอย่างง่ายๆ ที่แสดงให้เห็นเด่นชัดถึง
การใช้วิธีจัดการขยะอย่างไม่เหมาะสมกับสถานที่
6.เทคโนโลยีที่ใช้กําจัดขยะ สามารถกําจัดขยะได้เฉพาะขยะแยกประเภท ไม่ว่าจะเป็นการทําปุ๋ ยหมักจากขยะ
การทําก๊าซชีวภาพจากขยะเศษอาหาร การนําขยะมาเผาเป็นพลังงานความร้อนเพื่อใช้ในการผลิตไฟฟ้า แต่
ขยะที่เข้าสู่กระบวนการกําจัดยังไม่ได้แยกอย่างสมบูรณ์ ทําให้เทคโนโลยีดังกล่าวประสบปัญหาในการ
ดําเนินการ
7.การขัดผลประโยชน์ของกลุ่มผู้ฝังกลบขยะ โครงการใหม่ที่จะเกิดขึ้นเพื่อพัฒนาระบบกําจัดขยะจึงถูกระงับ
ถูกต่อต้านจากชุมชนโดยมีผู้มีอิทธิผลที่เสียผลประโยชน์หนุนอยู่ภายหลัง
จากสาเหตุหลักๆเหล่นนี้ทําให้การแก้ไขปัญหาขยะ ยังคงไม่มีความคืบหน้าและก่อให้เกิดปัญหา
หนักขึ้นทุกวัน ดังนั้นแนวทางในการแก้ไขปัญหาขยะจึงต้องมีการปรับเปลี่ยน แนวทาง วิธีการ และ
เทคโนโลยีที่เหมาะสมในแต่ละพื้นที่ ที่มีสถานที่แตกต่างกัน ใช้ลักษณะเด่นของแต่ละพื้นที่มาแก้ไขปัญหา
เรื่องขยะ อย่างเช่น
1.ในชุมชนที่ห่างไกลจากตัวเมือง มีพื้นที่เพาะปลูกทางการเกษตร เป็นชุมชนที่มีความต้องการปุ๋ ยหมักจาก
ขยะเพราะต้องใช้ในการเพาะปลูก การใช้ปุ๋ ยหมักจากขยะสามารถลดค่าใช้จ่ายในการใช้ปุ๋ ยเคมี ซึ่งน่าจะมี
การรวมกลุ่มของเกษตรกร เพื่อทําโครงการปุ๋ ยหมักจากขยะสด ขยะเศษผักเศษอาหาร เพื่อความยั่งยืนในการ
ทําการเกษตร และเป็นการช่วยภาครัฐในการแก้ไขปัญหาขยะ สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับขยะ
2.ในชุมชนเมืองใหญ่ มีปริมาณขยะเป็นจํานวนมาก โดยเฉพาะตลาดสด ตลาดค้าส่งสินค้าเกษตร เป็นแหล่ง
ผลิตขยะที่สามารถย่อยสลายได้เป็นจํานวนมาก ซึ่งขยะที่ว่านี้เป็นวัตถุดิบชั้นดีในการนํามาผลิตปุ๋ ยหมัก
เนื่องจากมีการเจือปนของขยะชนิดอื่นเช่นพลาสติก กระดาษ ขวดแก้ว น้อย หากมีการทําข้อตกลงร่วมใน
การส่งขยะที่คัดแยกแต่เศษผักเศษอาหารให้กับกลุ่มเกษตรกร ก็จะสามารถทําขยะที่เคยเป็นปัญหา เป็น
ประโยชน์ขึ้นมาได้
3.การจัดพื้นที่ให้มีการรับซื้อขยะที่สามารถรีไซเคิลได้ประจําเดือนตามชุมชนต่างๆ โดยขอความร่วมมือกับ
ผู้ประกอบการค้าของเก่า เริ่มต้นโดยการะประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนรับทราบถึงราคาที่รับซื้อของขยะ
ชนิดต่างๆ สถานที่รับซื้อ และวันเวลาที่จะมารับซื้อเป็นประจํา วีธีการนี้จะทําให้ผู้ค้าของเก่ามีผู้ใช้บริการ
มากขึ้น มีปริมาณขยะที่จะนําส่งโรงงานรีไซเคิลได้มากขึ้น ประชาชนมีรายได้มากขึ้นจากการแยกขยะและ

16. 9
เก็บสะสมขยะเพื่อจําหน่าย เพิ่มรายได้ให้กับครอบครัว พลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสในภาวะที่ข้าวของทุกอย่าง
มีราคาแพง
4.บ้านที่อยู่อาศัย มีบริเวณบ้านที่เป็นสวน สามารถแยกขยะเศษอาหารกําจัดเองได้โดยทําบ่อฝั่งย่อยสลายเสษ
อาหารได้ ทําให้ขยะที่จะทําการกําจัด ไม่มีขยะเศษอาหารปนอยู่ ไม่เกิดกลิ่นเหม็น ทําให้การแยกขยะเพื่อรี
ไซเคิลทําได้ง่ายและมีประสิทธิภาพ การแยกขยะที่ต้นทางสามารถทําได้ดีกว่าการแยกขยะที่ปลายทาง
5.ผู้ที่อยู่อาศัยในอาคารสูงอย่าง อาคารพาณิชย์ ตึกแถว หอพัก คอนโดมิเนียม ผู้ที่อยู่อาศัยประเภทนี้ไม่
สามารถกําจัดขยะด้วยตัวเองได้ เนื่องจากข้อกําจัดในพื้นที่ ผู้ที่พักอาศัยอยู่ในอาคารประเภทนี้ ทําได้เพียง
แยกขยะระหว่างเศษอาหาร ขยะทั่วไปที่สามารถรีไซเคิลได้และไม่สามารถรีไซเคิลได้ ทางเทศบาลหาก
สามารถกําจัดแบบแยกประเภทได้ มีการทําปุ๋ ยจากเศษอาหาร อาจจะทําการเก็บขยะแบบแยกประเภท เช่น
แยกสีถุง ขยะที่ย่อยสลายได้แยกถุงเป็นอีกสีหนึ่งเพื่อเทศบาลจะได้แยกจัดเก็บเพื่อไปทําปุ๋ ยต่อไป ส่วนขยะ
ทั่วไปที่ไม่สามารถย่อยสลายได้จะแยกเก็บเป็นถุงดําเพื่อนําไปคัดแยกหรือกําจัดต่อไป
6.การเริ่มทําการกําจัดแบบคัดแยก อาจะเริ่มโดยจํากัดพื้นที่ก่อนเพื่อให้ง่ายต่อการเริ่มต้นประชาสัมพันธ์
อย่างเช่น การขอความร่วมมือกับ ตลาดสดแห่งใดแห่งหนึ่งก่อนเพื่อขอขยะที่คัดแยกเฉพาะเศษผักเศษอาหาร
เพื่อใช้ในการทําปุ๋ ย โรงแรมแห่งใดแห่งหนึ่งเพื่อให้มีการคัดแยกขยะ ให้ห้องพักทุกห้องมีถึงขยะแยก
ประเภทระหว่างขยะรีไซเคิลและขยะทั่วไปเพื่อรอกําจัด หมู่บ้านใดหมู่บ้านหนึ่งที่จะมีการเก็บขยะแบบแยก
ประเภท เกษตรกรกลุ่มหนึ่งพื่อทําปุ๋ ยหมัก เมื่อเริ่มต้นในจุดเล็กๆสําเร็จย่อมจะเป็นตัวอย่างในการดูงาน
ให้กับพื้นที่อื่นๆที่จะนํามาเข้าร่วมโครงการต่อไป
ผลเสียที่เกิดจากขยะมูลฝอย
ขยะมูลฝอยก่อให้เกิดปัญหาต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมหลายประการ คือ
1.ทําให้เกิดทัศนะอุจาด คือ แลดูสกปรก ขาดความเป็นระเบียบเรียบร้อย เป็นที่น่ารังเกียจแก่ผู้อยู่อาศัยใน
บริเวณใกล้เคียงรวมทั้งผู้พบเห็น โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ
2.เป็นแหล่งเพาะและแพร่เชื้อโรค โดยเฉพาะขยะติดเชื้อจากสถานพยาบาล และขยะเปียกที่แบคทีเรียทํา
หน้าที่ย่อยสลาย เชื้อโรคตามขยะจะแพร่ไปกับนํ้า แมลง หนู และสุนัขที่มาตอมหรือคุ้ยเขี่ย เช่น เชื้อที่ทําให้
เกิดโรคอหิวาต์ไทฟอยด์และโรคบิด
3.ทําให้ดินเสื่อมและเกิดมลพิษ เพราะจะทําให้พื้นดินสกปรกดินมีสภาพเป็นเกลือ ด่าง หรือกรด หรือมี
สารพิษที่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตในดิน ตลอดจนทําให้สมบัติทางกายภาพของดินเปลี่ยนแปลงไป เช่น
โซเดียมทําให้เนื้อดินแตกร่วน

17. 10
4.ทําลายแหล่งนํ้า
4.1) ขยะที่ตกในแหล่งนํ้าลําคลองและท่อระบายนํ้า จะทําให้แหล่งนํ้าตื้นเขิน การไหลของนํ้าไม่สะดวกจึง
เกิดสภาวะนํ้าท่วมได้ง่าย
4.2) ทําให้เกิดมลพิษทางนํ้าในลักษณะต่างๆ เช่น ทําให้นํ้าเน่า นํ้าเป็นพิษ นํ้าที่มีเชื้อโรคและนํ้าที่มีคราบ
นํ้ามัน ซึ่งไม่เหมาะกับการใช้อุปโภคบริโภค สิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายในการปรับปรุงคุณภาพ เป็นอันตรายต่อ
สิ่งมีชีวิตโดยเฉพาะพืชและสัตว์นํ้า
4.3) ทําให้เกิดมลพิษทางอากาศ เพราะการเผาขยะทําให้เกิดควันและขี้เถ้า การหมักหมมและเน่าสลายของ
ขยะ จะก่อให้เกิดก๊าซพิษและกลิ่นเหม็น
4.4) ก่อความรําคาญและบั่นทอนสุขภาพของมนุษย์เป็นผลจากการเกิดทัศนะอุจาด ก๊าซพิษ กลิ่นเหม็น เป็น
แหล่งเพาะเชื้อโรคตลอดจนการเกิดมลพิษทางนํ้าและอากาศ
4.5) ทําให้เกิดอัคคีภัย เนื่องจากขยะหลายชนิดติดไฟได้ง่าย โดยเฉพาะเมื่อแห้ง
4.6) สร้างปัญหาในการจัดการ เช่น ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรวบรวมและกําจัด
ผลกระทบจากขยะมูลฝอยต่อสิ่งแวดล้อม
ขยะ เศษวัสดุ ของเสีย มีปริมาณเพิ่มมากขึ้นทุกขณะ เนื่องจากการขยายตัวของเมืองการพัฒนา
เทคโนโลยีเพื่ออํานวยความสะดวกสบาย การอยู่อาศัยอย่างหนาแน่น หากใช้วิธีกําจัดที่ไม่ถูกต้องเหมาะสม
ย่อมก่อให้เกิดปัญหาตามมา
นํ้าเสียจากกองขยะ ( Leachate ) มีความสกปรกสูง มีสภาพเป็นกรด มีเชื้อโรค หากนํ้าจากขยะรั่ว
ไหลปนเปื้อนสู่สิ่งแวดล้อม เป็นผลให้เกิดอันตรายและเกิดมลพิษในบริเวณที่ปนเปื้อน ดังในแหล่งทิ้งขยะ
ของเทศบาลต่าง ๆ ที่เอาขยะไปเทกองไว้เป็นภูเขาขยะ นํ้าจากขยะจะไหลซึมออกทางบริเวณข้างกอง ส่วน
หนึ่งก็ซึมลงสู่ใต้ดิน ในที่สุดก็ไปปนเปื้อนกับนํ้าใต้ดินเกิดปัญหาต่อสุขภาพอนามัยของชาวบ้านที่บริโภคนํ้า
ถ้านํ้าจากกองขยะไหลซึมลงสู่แหล่งนํ้าในบริเวณใกล้เคียง ก็จะทําให้นํ้าในแหล่งนํ้านั้นเน่าเสียถ้าปนเปื้อน
มากถึงขนาดก็จะทําให้สัตว์นํ้าต่าง ๆ เช่น กุ้ง หอย ปู ปลา กบ เขียด พืชนํ้า ตายได้เพราะขาดออกซิเจน และ
ขาดแสงแดดที่จะส่งผ่านนํ้า เนื่องจากนํ้ามีสีดํา หากนํ้าขยะมีการปนเปื้อนลงในแหล่งนํ้าที่ใช้เพื่อการอุปโภค
บริโภคของ ชุมชน ก็จะต้องเสียค่าใช้จ่ายในการปรับปรุงคุณภาพนํ้ามากขึ้น
ขยะมูลฝอยที่ทําให้เกิดมลพิษในอากาศ กองขยะมูลฝอยขนาดมหึมาของเทศบาล จะเกิดการหมัก
โดยจุลินทรีย์ในกองขยะจะเกิดก๊าซต่าง ๆ เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม หากไม่มีการกําจัดก๊าซเหล่านี้อย่าง
เหมาะสม ก๊าซที่เกิดขึ้นได้แก่ มีเทน คาร์บอนไดออกไซด์ ไฮโดรเจนซัลไฟด์ ( ก๊าซไข่เน่า ) เป็นต้น และยังมี

18. 11
ฝุ่นละอองจากกองขยะ ก่อให้เกิดปัญหากับระบบทางเดินหายใจ โรคผิวหนัง แก่ประชาชนที่อยู่ในบริเวณ
ใกล้เคียง
ขยะมูลฝอยก่อให้เกิดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์หลายประการดังต่อไปนี้ คือ
1. เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของแมลง และพาหะของโรค
ขยะ เศษวัสดุ ของเสีย มีปริมาณเพิ่มมากขึ้นทุกขณะ เนื่องจากการขยายตัวของเมืองการพัฒนา
เทคโนโลยีเพื่ออํานวยความสะดวกสบาย การอยู่อาศัยอย่างหนาแน่น หากใช้วิธีกําจัดที่ไม่ถูกต้องเหมาะสม
ย่อมก่อให้เกิดปัญหาตามมา
เนื่องจากเชื้อจุลินทรีย์ที่ปนเปื้อนมากับขยะมูลฝอยมีโอกาสที่จะขยายพันธุ์เพิ่มจํานวนมากยิ่งขึ้นได้
เพราะขยะมูลฝอยมีทั้งความชื้นและสารอินทรีย์ที่จุลินทรีย์ใช้เป็นอาหาร ขยะพวกอินทรีย์สารที่ทิ้งค้างไว้จะ
เกิดการเน่าเปื่อยกลายเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของแมลงวัน นอกจากนั้นพวกขยะที่ปล่อยทิ้งไว้นาน ๆ จะเป็นที่
อยู่อาศัยของหนู โดยหนูจะเข้ามาทํารังขยายพันธุ์ เพราะมีทั้งอาหารและที่หลบซ่อน ดังนั้นขยะที่ขาดการเก็บ
รวบรวม และการกําจัด จึงทําให้เกิดเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ที่สําคัญของเชื้อโรค แมลงวัน หนู แมลงสาบ ซึ่งเป็น
หาหะนําโรคมาสู่คน
2. เป็นบ่อเกิดของโรค
เนื่องจากการเก็บรวบรวมและการกําจัดขยะมูลฝอยไม่ดี หรือปล่อยปละละเลยทําให้มีขยะมูลฝอย
เหลือทิ้งค้างไว้ในชุมชน จะเป็นบ่อเกิดของเชื้อโรคต่าง ๆ เช่น ตับอักเสบ เชื้อไทฟอยด์ เชื้อโรคเอดส์ ฯลฯ
เป็นแหล่งกําเนิดและอาหารของสัตว์ต่าง ๆ ที่เป็นพาหะนําโรคมาสู่คน เช่น แมลงวัน แมลงสาบ และหนู
เป็นต้น
3. ก่อให้เกิดความรําคาญ
ขยะมูลฝอย การเก็บรวบรวมได้ไม่หมดก็จะเกิดเป็นกลิ่นรบกวน กระจายอยู่ทั่วไปในชุมชน
นอกจากนั้นฝุ่นละอองที่เกิดจากการเก็บรวบรวมการขนถ่าย และการกําจัดขยะก็ยังคงเป็นเหตุรําคาญที่มักจะ
ได้รับการร้องเรียนจากประชาชนในชุมชนอยู่เสมอ อีกทั้งอุดจาดตาน่าขยะแขยง
4. ก่อให้เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม
ขยะมูลฝอยเป็นสาเหตุสําคัญที่ทําให้เกิดมลพิษของนํ้า มลพิษของดิน และมลพิษของอากาศ
เนื่องจากขยะส่วนที่ขาดการเก็บรวบรวม หรือไม่นํามากําจัดให้ถูกวิธี ปล่อยทิ้งค้างไว้ในพื้นที่ของชุมชน เมื่อ
มีฝนตกลงมาจะไหลชะนําความสกปรก เชื้อโรค สารพิษจากขยะไหลลงสู่แหล่งนํ้า ทําให้แหล่งนํ้าเกิดเน่า
เสียได้และนอกจากนี้ขยะมูลฝอยยังส่งผลกระทบต่อคุณภาพดิน ซึ่งจะมีมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับคุณลักษณะ
ของขยะมูลฝอย ถ้าขยะมีซากถ่านไฟฉาย ซากแบตเตอรี่ ซากหลอดฟลูออเรสเซนต์มาก ก็จะส่งผลต่อปริมาณ

19. 12
โลหะหนักพวกปรอท แคดเมียม ตะกั่ว ในดินมาก ซึ่งจะส่งผลเสียต่อระบบนิเวศน์ในดิน และสารอินทรีย์ใน
ขยะ มูลฝอยเมื่อมีการย่อยสลาย จะทําให้เกิดสภาพความเป็นกรดในดิน และเมื่อฝนตกมาชะกองขยะมูลฝอย
จะทําให้นํ้าเสียจากกองขยะมูลฝอยไหลปนเปื้อนดินบริเวณรอบ ๆ ทําให้เกิดมลพิษของดินได้การปนเปื้อน
ของดิน ยังเกิดจากการนํามูลฝอยไปฝังกลบ หรือการยักยอกนําไปทิ้งทําให้ของเสียอันตรายปนเปื้อนในดิน
ถ้ามีการเผาขยะมูลฝอยกลางแจ้งทําให้เกิดควันมีสารพิษทําให้คุณภาพของอากาศเสีย ส่วนมลพิษทางอากาศ
จากขยะมูลฝอยนั้น อาจเกิดขึ้นได้ทั้งจากมลสารที่มีอยู่ในขยะและพวกแก๊สหรือไอระเหย ที่สําคัญก็คือ กลิ่น
เหม็นที่เกิดจากการเน่าเปื่อย และสลายตัวของอินทรีย์สารเป็นส่วนใหญ่
5. ทําให้เกิดการเสี่ยงต่อสุขภาพ
ขยะมูลฝอยที่ทิ้งและรวบรวมโดยขาดประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งขยะมูลฝอยพวกของเสีย
อันตราย ถ้าขาดการจัดการที่เหมาะสม ย่อมก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนได้ง่าย เช่น โรค
ทางเดินอาหารที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่มีแมลงวันเป็นพาหะ หรือได้รับสารพิษที่มากับของเสียอันตราย
6. เกิดการสูญเสียทางเศรษฐกิจ
ขยะมูลฝอยปริมาณมาก ๆ ย่อมต้องสิ้นเปลืองงบประมาณในการจัดการเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพ
นอกจากนี้ผลกระทบจากขยะมูลฝอยไม่ว่าจะเป็นนํ้าเสีย อากาศเสีย ดินปนเปื้อนเหล่านี้ย่อมส่งผลกระทบต่อ
เศรษฐกิจของประเทศ
7. ทําให้ขาดความสง่างาม
การเก็บขนและกําจัดที่ดีจะช่วยให้ชุมชนเกิดความสวยงาม มีความเป็นระเบียบเรียบร้อยอันส่อ
แสดงถึงความเจริญและวัฒนธรรมของชุมชน ฉะนั้นหากเก็บขนไม่ดี ไม่หมด กําจัดไม่ดี ย่อมก่อให้เกิดความ
ไม่น่าดู ขาดความสวยงาม บ้านเมืองสกปรก และความไม่เป็นระเบียบ ส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมการ
ท่องเที่ยว
ผลกระทบของขยะมูลฝอยต่อสภาวะแวดล้อม
ขยะมูลฝอยนั้น นับวันจะเพิ่มมากขึ้นตามจํานวนของประชากร ถ้าหากไม่มีการกําจัดขยะมูลฝอยให้
ถูกต้องและเหมาะสมแล้ว ปัญหาความสกปรกต่างๆ ที่เกิดจากขยะมูลฝอย จะต้องเกิดขึ้นอย่างแน่นอน ถ้า
มองกันอย่างผิวเผินแล้ว ขยะมูลฝอยนั้นไม่ได้มีผลกระทบต่อมนุษย์มากนักทั้งนี้อาจเป็นเพราะผลกระทบที่
เกิดขึ้นโดยตรงต่อมนุษย์ ยังอยู่ในขั้นที่ไม่รุนแรงมากนัก ผลกระทบที่เกิดขึ้นจึงไม่ชัดเจนเท่าไร แต่ในความ
เป็นจริงแล้ว ขยะมูลฝอยจะก่อให้เกิดปัญหาต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก และจะมีผลกระทบต่อสุขภาพ
อนามัยของมนุษย์ด้วย ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม ทั้งนี้เนื่องจาก

20. 13
๑. ขยะมูลฝอย เป็นแหล่งอาหารและแหล่งเพาะพันธุ์ของแมลงนําโรค เช่น แมลงวัน แมลงสาบ ยุง ฯลฯ และ
เป็นที่ซุกซ่อนของหนูและสัตว์อื่นๆ
๒. ขยะมูลฝอย ทําให้เกิดกลิ่นเหม็นและก่อให้เกิดความรําคาญ
๓. ขยะมูลฝอยที่ทิ้งเกลื่อนกลาด ถูกลมพัดกระจัดกระจายไปตกอยู่ตามพื้น ทําให้พื้นที่บริเวณนั้นสกปรก
ขาดความสวยงาม เป็นที่รังเกียจแก่ผู้พบเห็น และผู้ที่อาศัยบริเวณใกล้เคียง นอกจากนี้ขยะมูลฝอยที่ตกอยู่
หรือถูกทิ้งลงในคูคลอง หรือทางระบายนํ้า จะไปสกัดกั้นการไหลของนํ้า ทําให้แหล่งนํ้าสกปรกและเกิดการ
เน่าเสีย
๔. นํ้าเสียที่เกิดจากกองขยะมูลฝอยที่กองทิ้งไว้ เป็นนํ้าเสียที่มีความสกปรกสูงมาก ซึ่งมีทั้งสารอินทรีย์
สารอนินทรีย์เชื้อโรค และสารพิษต่างๆ เจือปนอยู่ เมื่อนํ้าเสียจากกองขยะมูลฝอยไหลไปตามพื้นดินบริเวณ
ใด ก็จะทําให้บริเวณนั้นเกิดความสกปรกและความเสื่อมโทรมของพื้นดินและอาจเปลี่ยนสภาพ ทําให้ดินมี
คุณสมบัติเป็นดินด่างหรือดินกรดได้ ในกรณีที่นํ้าเสียจากกองขยะมูลฝอยไหลลงสู่แหล่งนํ้าก็จะทําให้
คุณภาพนํ้าเสียไป ทั้งนี้ไม่ว่าจะเป็นแหล่งนํ้าผิวดินหรือแหล่งนํ้าใต้ดินก็ตาม ล้วนเป็นอันตรายต่อผู้ใช้นํ้าและ
สิ่งมีชีวิตที่อาศัยในแหล่งนํ้า นํ้าที่สกปรกมากหรือมีสารพิษเจือปนอยู่ ก็อาจทําให้สัตว์นํ้าตายในเวลาอันสั้น
นอกจากนั้นสิ่งสกปรกต่างๆที่เจือปนในนํ้า ก็จะส่งผลต่อระบบนิเวศของนํ้าทําให้สัตว์นํ้าที่มีค่าบางชนิดสูญ
พันธุ์ไป นอกจากนี้นํ้าที่มีสิ่งสกปรกเจือปนย่อมไม่เหมาะแก่การอุปโภคบริโภค แม้จะนําไปปรับปรุง
คุณภาพแล้วก็ตาม เช่น การทําระบบนํ้าประปา ซึ่งก็ต้องสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายในกระบวนการปรับปรุงคุณภาพ
นํ้ามากขึ้น
๕. ขยะมูลฝอยทําให้เกิดมลพิษแก่อากาศขยะมูลฝอยที่กองทิ้งไว้ในเขตชุมชน หรือที่กองทิ้งไว้ในแหล่ง
กําจัดซึ่งไม่มีการฝังกลบ หรือขณะที่ทําการเก็บขนโดยพาหนะที่ไม่มีการปกปิดอย่างมิดชิด ขยะมูลฝอย
เหล่านั้นส่งกลิ่นเหม็นน่ารังเกียจออกมา
ผลกระทบจากขยะมูลฝอยต่อเศรษฐกิจ
ก่อให้เกิดผลกระทบต่อเศรษฐกิจ การจัดการขยะทําให้เกิดค่าใช้จ่าย ตั้งแต่การเก็บรวบรวม การเก็บขน การ
แปรสภาพ การกําจัดหรือการทําลาย นอกจากนั้นยังต้องจัดหาซื้อที่ดินเพื่อการฝังกลบและการติดตั้งเครื่อง
เผาขยะซึ่งมีราคาแพง ยิ่งมีขยะมากก็ยิ่งส่งผลกระทบต่อรายได้ทางเศรษฐกิจมาก
ผลกระทบจากขยะมูลฝอยต่อภาวะโลกร้อน
การที่เราทิ้งขยะทุกประเภทรวมกันโดยไม่แยกนั้น ทําให้ขยะที่สามารถนํามาใช้ใหม่ได้(Reuse) และขยะที่
สามารถนําไปรีไซเคิลได้ (Recycle) ถูกทิ้งรวมไปกับขยะเปียกทั้งหลาย และอาจจะไม่ได้ถูกนํามาใช้
ประโยชน์ได้อีก และที่อันตรายมากก็คือขยะที่เป็นสารพิษ พวกบรรจุภัณฑ์สารเคมี กระป๋ องยาฉีดกันยุง
พวกหลอดไฟซึ่งมีสารเคมีฉาบไว้ถ่านไฟฉาย เหล่านี้ล้วนเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมมากๆ ถ้าเราเอาทิ้งไป
รวมกับขยะอื่นๆโดยที่ไม่แยก สารเคมีก็จะไหลลงสู่พื้นดิน ถ้าถูกเผาก็จะเป็นก๊าซพิษลอยขึ้นไปในอากาศ

21. 14
หรือถ้าถูกฝั่ง กระบวนการย่อยสลายก็จะทําให้เกิดก๊าซพิษลอยขึ้นไปในอากาศ ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อ
สิ่งแวดล้อมและเป็นสาเหตุหนึ่ง
ในบ้านเรายังไม่มีกฎหมายที่เข้มงวดเกี่ยวกับการแยกขยะ แต่ถ้าเราทุกคนช่วยกันทําก็คงจะดีต่อ
สิ่งแวดล้อม เวลาจะทิ้งก็ให้เราแยกระหว่าง ขยะเปียก แก้ว พลาสติก และขยะที่เป็นพิษ เวลาเขาเก็บไปจะได้
สามารถนําไปกําจัดได้อย่างถูกวิธี บรรจุภัณฑ์ประเภทแก้วนอกจากจะดีต่อสิ่งแวดล้อม เพราะว่าสามารถ
นํามารีไซเคิลได้นอกจากนั้นยังดีต่อสุขภาพของเราอีกด้วย เพราะขวดแก้วจะไม่ทําปฏิกิริยาต่อสิ่งที่บรรจุอยู่
ในนั้น ซึ่งหมายความว่ามันดีต่อสุขภาพของเรา และถือว่าเป็นบรรจุภัณฑ์ของยุคภาวะโลกร้อน
การดําเนินงานจัดการขยะมูลฝอย
แนวทางจัดการขยะมูลฝอย
1. กําจัดขยะมูลฝอยอย่างถูกหลักวิชาการ เช่น การเผาในเตาเผาขยะ การฝังกลบอย่างถูกสุขลักษณะ และการ
หมักทําปุ๋ ย เป็นต้น
ซึ่งแต่ละวิธีมีความแตกต่างกันในด้านต้นทุนการดําเนินงาน ความพร้อมขององค์กร ปริมาณและประเภท
ของขยะ
2. จัดการขยะ โดยอาศัยหลัก 5 R คือ
– Reduce การลดปริมาณขยะ โดยลดการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีบรรจุภัณฑ์สิ้นเปลือง
– Reuse การนํามาใช้ซํ้า เช่น ขวดแก้ว กล่องกระดาษ กระดาษพิมพ์หน้าหลัง เป็นต้น
– Repair การซ่อมแซมแก้ไขสิ่งของต่างๆ ให้สามารถใช้งานต่อได้
– Reject การหลีกเลี่ยงใช้สิ่งที่ก่อให้เกิดมลพิษ
– Recycle การแปรสภาพและหมุนเวียนนํากลับมาใช้ได้ใหม่ โดยนําไปผ่านกระบวนการผลิตใหม่อีกครั้ง
3. การแยกขยะ เพื่อลดขยะที่ต้องนําไปกําจัดจริงๆ ให้เหลือน้อยที่สุด เช่น
– ขยะแห้งบางชนิดที่สามารถแปรสภาพนํามากลับมาใช้ได้อีก ได้แก่ ขวดแก้ว โลหะ พลาสติก
– ขยะเปียกสามารถนํามาหมักทําปุ๋ ยนํ้าชีวภาพ
– ขยะอันตราย เช่น หลอดไฟ ถ่านไฟฉาย กระป๋ องฉีดสเปรย์ต้องมีวิธีกําจัดที่ปลอดภัย
4. ส่งเสริมการผลิตที่สะอาดในภาคการผลิต โดยลดการใช้วัสดุ ลดพลังงาน และลดมลพิษ เพิ่มศักยภาพการ
ใช้ทรัพยากรหมุนเวียน การนําของเสียกลับมาใช้ประโยชน์และการออกแบบผลิตภัณฑ์ให้มีอายุการใช้งาน
ได้นานขึ้น

22. 15
5. ส่งเสริมให้ภาคธุรกิจเอกชนมีส่วนรวมลงทุนและดําเนินการจัดการขยะ
6. ให้ความรู้แก่ประชาชนในเรื่องการจัดการขยะอย่างถูกหลักวิชาการ
7. รณรงค์และประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างจิตสํานึกให้ประชาชนเข้าใจ และยอมรับว่าเป็นภาระหน้าที่ของ
ตนเอง ในการร่วมมือกันจัดการขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้นในชุมชน
วิธีการกําจัดขยะมูลฝอย
วิธีการกําจัดขยะมูลฝอยแบบผสมผสาน (Integrated solid waste disposal)
1) การเผาในเตาเผา (Incineration)เตาเผาที่สามารถเผาขยะชนิดต่างๆ ได้อย่างสมบูรณ์ จะไม่ทําให้เกิดกลิ่น
และควัน รบกวน, ไม่ก่อให้เกิดอากาศเป็นพิษ ความร้อนของเตาเผาขยะที่ใช้โดยทั่วไปคือระหว่าง 676 -
1100 องศาเซลเซียส, ณ ที่ความร้อน 676 องศาเซลเซียส จะช่วยทําให้ก๊าซที่เกิดขึ้นจากการเผาขยะถูกเผา
ไหม้ได้อย่างสมบูรณ์, ที่อุณหภูมิ 760 องศาเซลเซียส จะทําให้การเผาไหม้ไม่มีกลิ่นรบกวน อย่างไรก็ตาม
การกําจัดขยะมูลฝอยโดยวิธีนี้เหมาะกับขยะติดเชื้อบางชนิด เช่น ขยะติดเชื้อจากโรงพยาบาล
2) วิธีฝังกลบแบบขุดเป็นร่อง (Trend Method) เหมาะสําหรับพื้นที่ซึ่งเป็นที่ราบ โดยขุดดินเป็นร่องลึก 2-3
เมตร ผนังด้านข้างควรทํามุม 30 องศากับแนวระดับ ก้นร่องควรกว้างประมาณ 3-10 เมตร ดินที่ขุดขึ้นจะกอง
ไว้ข้าง ๆ เพื่อสะดวกใน การนํามาปิดทับหน้าขยะ เมื่อนําขยะมาเทกองในร่อง ก็ใช้รถแทรกเตอร์เกลี่ย และ
บดอัดขยะให้แน่นหลังจากนั้นตักดินข้าง ๆ มาปิดทับและบดอัดขยะด้วยรถแทรกเตอร์อีกครั้ง ดินที่นํามาบด
ทับหน้าขยะหนา 10-15 ซม. สําหรับความหนาของดินที่จะใช้บดอัดเพื่อปิดทับหน้าร่องควรมีความหนา
15-60 ซม.และร่องดินที่จะเตรียมขึ้นใหม่ ควรขุดให้ห่างจากร่องเดิมไม่น้อยกว่า 60 ซม.
3) วิธีฝังกลบขยะมูลฝอยแบบกลบบนพื้นดิน (Area Method) เป็นวิธีฝังกลบที่เริ่มจากระดับดินเดิม โดยไม่มี
การขุดดิน โดยบดอัดขยะตามแนวราบก่อน แล้วค่อยบดอัดทับในชั้นถัดไปจนถึงระดับที่กําหนดไว้ทําคัน
ดินตามแนวของพื้นที่ก่อนเพื่อทําหน้าที่เป็นผนังหรือขอบยัน สามารถป้องกันนํ้าเสียที่เกิดจากการย่อยสลาย
ไม่ให้นํ้าเสีย ซึมออกด้านนอก ลักษณะภูมิประเทศของพื้นที่เป็นที่ราบลุ่ม หรือที่มีระดับนํ้า ใต้ดินสูงหรือนํ้า
ใต้ดินอยู่ตํ่ากว่าผิวดินเล็กน้อย (ไม่เกิน 1 เมตร) ไม่สามารถขุดดินเพื่อกําจัดด้วยวิธีกลบแบบขุดร่องได้เพราะ
จะทําให้เกิดการปนเปื้อนของนํ้าโสโครกจากขยะต่อนํ้าใต้ดิน
4) การทําปุ๋ ยหมัก (Composting)การกําจัดมูลฝอยโดยวิธีนี้เป็นวิธีที่นิยมทําต่อเนื่องกันมาจนถึงปัจจุบัน
เพราะประโยชน์ที่ได้คือปุ๋ ยอินทรีย์ สามารถนําไปใช้ในด้านเกษตรกรรม เช่นใช้เป็นปุ๋ ยปลูกต้นไม้ได้เป็น
อย่างดี
วิธีการทําปุ๋ ยหมัก (Composting)
คัดแยกเอาขยะที่ไม่มีคุณค่าที่จะนํามาทําเป็นปุ๋ ยออก เช่น เศษกระป๋ อง แก้ว โลหะ และถุงพลาสติก
ฯลฯ เหลือเฉพาะขยะที่สามารถจะถูกย่อยสลายโดยเชื้อจุลินทรีย์ได้ทําให้ขยะเป็นชิ้นเล็ก ๆ โดยส่งเข้าเครื่อง

23. 16
หั่น บด ขยะจะถูกนําไปเข้าถังหมัก ถ้าเป็นระบบใช้อากาศย่อยสลาย จะเป็นถังเปิดให้มีการระบายอากาศเข้า
ออกได้สะดวก ถังหมักจะเรียงซ้อนกันเป็นชั้น ๆเป็นแถว ๆ มีประมาณ 5 ชั้น โดย ขยะที่เข้ามาในครั้งแรกจะ
อยู่ถังชั้นบนสุด เมื่อหมักครบ 1 วัน จะถูกพลิกกลับถ่ายลงถังซึ่งอยู่ในชั้นล่างถัดไปขนาดถังหมัก ลึก
ประมาณ 0.90 – 1.20 ม. X 2.5 – 3.0 ม.ด้านข้างของถังหมักจะทําเป็นรูโดยรอบ เพื่อให้มีการระบายอากาศได้
รอบถัง จะช่วยให้จุลินทรีย์ทําปฏิกิริยาย่อยสลายได้มากที่สุดระยะเวลาของการย่อยสลายโดยระบบที่ใช้
อากาศ (Aerobic Process) นี้ใช้เวลาประมาณ 5-6 วัน ก็จะทําให้เกิดการย่อยสลายของอินทรีย์สารได้ค่อนข้าง
สมบูรณ์ความร้อนที่เกิดขึ้นจากการหมัก จะทําให้พวกเชื้อโรคที่ติดมากับขยะหยุดการเจริญเติบโต และตาย
ไปได้ขยะที่หมักโดยสมบูรณ์นี้ จะมีความปลอดภัยมากพอที่จะนํามาใช้เป็นปุ๋ ยอินทรีย์
อีกวิธีหนึ่งที่เลือกใช้ในการหมักขยะพวกที่มีความชื้นสูง คือ ระบบหมักไร้อากาศ (Anaerobic
Process) คือเป็นการหมักขยะชนิดทีไม่ต้องใช้อากาศหรือ ออกซิเจนในการย่อยสลายจึงต้องหมักในถังปิด
การหมักใช้เวลานานกว่าวิธี Aerobic Process ปรกติจะใช้เวลาประมาณ 1-3 เดือน จะย่อยสลายขยะได้
สมบูรณ์ จึงจะนํามาใช้เป็นปุ๋ ยอินทรีย์ได้เช่นกัน
นอกจากจะใช้วิธีกําจัดขยะมูลฝอยชนิดต่าง ๆแล้ว แผนการลดขยะมูลฝอยจากแหล่งกําเนิด และการ
นํามูลฝอยกลับไปใช้ใหม่ จะทําให้แผนการกําจัดมูลฝอยโดยรวมมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น
แนวทางการแก้ไขปัญหา
1. เร่งรัด ให้ท้องถิ่น เทศบาล สุขาภิบาล ทุกแห่ง ทําแผนการจัดการขยะมูลฝอย ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
ในการดําเนินการจัดการขยะมูลฝอยตั้งแต่การเก็บรวบรวม การขนส่ง การบําบัด และการกําจัดขั้นสุดท้าย
ตลอดจนการเร่งจัดหาที่ดินสําหรับใช้กําจัดขยะมูลฝอยได้อย่างเพียงพอในระยะยาว และดําเนินการให้มีการ
กําจัดอย่างถูกสุขลักษณะ
2. เร่งรัด ให้มีการก่อสร้างโรงงานกําจัดขยะมูลฝอยให้ได้มาตรฐานและมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลเมืองศูนย์กลางความเจริญในภูมิภาค และเมืองท่องเที่ยวที่สําคัญ
3. ควรมีนโยบายและมาตรการ ตลอดจนแนวทางการจัดการขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลของประเทศเพื่อเป็น
กรอบให้ท้อง ถิ่นนําไปดําเนินการ
4. ส่งเสริม และสนับสนุนให้มีการลดปริมาณขยะมูลฝอย ที่ต้องเป็นภาระในการกําจัด
– การใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีอายุการใช้งานนาน ( Increased product lifetime ) เป็นการพยายามเลือกใช้สินค้าที่มี
ความคงทนถาวร
มีอายุการใช้งานนาน หากชํารุดแล้วควรมีการซ่อมแซมให้ใช้งานได้นานที่สุดก่อนที่จะทิ้งไป
– ลดการบริโภค ( Decreased consumption ) วัสดุที่กําจัดยาก หรือมีปัญหาต่อสิ่งแวดล้อม