1. Libros prohibidos ao longo
da historia
EL PARAISO PERDIDO. John Milton
Incluído en el Librorum Prohibitorium en Roma (1758)
Epopea sobre o tema bíblico da caída de Adán e Eva. Trata sobre o problema
de por que Deus, bo e todopoderoso, permite o mal e o sufrimento.
AS AVENTURAS DE TOM SAWYER Mark Twain
Foi confiscado na fronteira de Rusia en 1930. Retirado do currículo das escolas
de West Chester (USA) en 1994, logo das queixas dos pais pola súa linguaxe
racista. Excluído nas salas infantís de varias bibliotecas públicas dos Estados
Unidos.
O libro relata as aventuras da infancia de Tom Sawyer, un neno que medra no
antebellum do Sur dos Estados Unidos, á beira do río Misisipi.
1984: EL GRAN HERMANO TE VIGILA. George Orwell
Prohibida nalgúns condados dos Estados Unidos por considerarse novela pro-
comunista e con contido sexual explícito. En Florida foi prohibido en 1981.
Tamén foi censurado na Unión Soviética por razóns políticas.
Describe una sociedade localizada nunha futura Inglaterra dividida en dous
grupos: os membros do Partido Único, totalmente obnubilados por unha
completa e atroz represión, e por outro unha masa de xente extremadamente
pobre que vive aterrorizada e illada da política.
EL ORIGEN DE LAS ESPECIES Charles Darwin
Prohibido en Iugoslavia (1935) e Grecia (1937) Curiosamente non estivo no
índice de libros prohibidos da Igrexa Católica, porque o consideraban tan
subversivo que non lles cabía dúbida ningunha de que todos o consideraban
un libro prohibido sen ter que especificalo.
Na obra, Darwin argumenta a súa teoría sobre como os organismo evolucionan
gradualmente por medio da selección natural. É un libro que pode ser lido por
non especialistas.
LAS UVAS DE LA IRA John Steinbeck
Prohibido primeiro en California e logo en case todos os Estados Unidos. Parece
que a prohibición foi inducida polos ricos terratenentes que non querían que se
dera a coñecer o trato que daban aos seus traballadores.
Está ambientada nos anos 30, na gran crise económica do 29, e describe o
proceso polo cal os pequenos produtores son expulsados das súas terras por
cambios das condicións de explotación das mesmas.
1

2. Libros prohibidos ao longo
da historia
HIJOS Y AMANTES David Herbert Lawrence
Censurada en Inglaterra pola súa obscenidade. Conta a historia da familia
Morel, que vive na conca mineira de Nottingham. A señora Morel está
desilusionada coa vida que leva co seu home e centra toda a súa atención
nos seus fillos, especialmente en Paul. Os vínculos entre nai e fillo vólvense
absorbentes ata o punto de influír negativamente nas relacións sentimentais de
Paul coas mulleres.
LAS FLORES DEL MAL Charles Baudelaire
Para publicarse tivo que cambiar o título orixinal “As lesbianas”). Polo seu
contido lesbio tivo que retirar seis poemas. Pola súa primeira publicación, en
1857, foi levado a xuízo e censurado polo réxime de Napoleón III.
EL PROFETA Khalil Gibran
Prohibido en Irán en 1923.
A obra está protagonizada por un profeta que, oito anos antes da súa morte,
abandona o lugar onde viviu e antes de irse a xente pídelle que fale de certos
temas. Cada un deles forma un capítulo: a amor, o matrimonio, os nenos, o
traballo, a alegría, o vestir, a razón, a amizade, o tempo…
MEMORIA DE MIS PUTAS TRISTES Gabriel García Márquez
Prohibido en Irán. En principio fora permitido co título “Memorias dos meus
tristes cariñiños”, e a palabra prostituta fora substituída por “miña beleza”. Pero
logo foi retirado completamente.
Relata o namoramento dun ancián nonaxenario e unha rapaza de 14 anos.
Describe as súas vivencias con outras mulleres e como atopa significado á
vellez por medio do amor.
TRES ENSAYOS SOBRE TEORÍA SEXUAL Sigmund Freud
Os libros de Sigmund Freud foron queimados durante a ditadura de Hitler.
Daquela, o pai do psicoanálise comentou ironicamente a un xornalista que en
realidade semellante fenómeno era un avance na historia humana: “Na Idade
Media, eles queimaríanme a min”, afirmou.
Nesta obra, Freud trata diversos temas: as aberracións sexuais, a sexualidade
infantil, a metamorfose da puberdade, o fetichismo e a sexualidade feminina.
2

3. Libros prohibidos ao longo
da historia
EL CÓDIGO DA VINCI Dan Brown
Prohibido en Exipto, China e Irán. Malia ser un texto de ficción, as relacións
entre Xesús e María Magdalena non é do agrado de moitas persoas e crenzas.
No caso do Irán, a prohibición foi debida á influencia da Igrexa Armenia
iraniana, que posúe dous escanos no parlamento.
Narra os intentos dun profesor de iconografía relixiosa para resolver un
misterioso asasinato ocorrido no Museo do Louvre. Isto lévao a investigar unha
sociedade secreta que se remonta á fundación dos Templarios e a analizar e
descifrar mensaxes ocultos nos famosos cadros do pintor e nas paredes das
antigas catedrais.
EL DIARIO DE ANA FRANK Ana Frank
Foi censurado no Condado de Wise, nos Estados Unidos (1982) polas súas
pasaxes “sexualmente ofensivas”. Tamén se fala moito da censura imposta
polo propio pai de Ana, Otto Frank. Decidiu suprimir algunhas reflexións persoais
sobre as relacións da moza coa súa nai, cos seus compañeiros de clase e
outras consideracións sobre cuestións sexuais.
El libro es un diario de esta adolescente, xudía, que vivía no ghetto de
Amsterdam entre 1942 e 1944. Ela morreu nun campo de concentración
durante unha epidemia de tifo.
MADAME BOVARY Gustave Flaubert
Flaubert e o seu editor foron a xuízo trala súa publicación porque a obra era
presuntamente obscena. Sen embargo foron absoltos porque o tribunal
estimou que unha obra literaria debía xulgarse só por criterios literarios.
Consideraban que o comportamento de Madame Bovary era indecoroso,
pero iso non era argumento para atacar unha obra de arte.
Madame Bovary é unha muller de clase media que perdeu á súa nai e vive no
campo co seu pai. Chea de soños que aumentan a medida que se dá camiño
na vida, unha vez que o seu home, médico de poucas aspiracións, a saca do
campo, dedícase a cumprir todas as súas pretensións. Mantén un amorío en
secreto, leva unha vida de luxo, despreza ao seu home e, sen embargo, el
segue adorándoa e traballando arreo para manter ese nivel de vida.
UN MUNDO FELIZ Aldous Huxley
Prohibido en Irlanda en 1932. Huxley presenta a sociedade como un lugar de
miseria humana, opresión, enfermidade e amoreamento. Malia que estaba
destinado a ser puramente satírico, moita xente criticou a obra como
incorrecta representación dos valores.
3

4. Libros prohibidos ao longo
da historia
LOS VIAJES DE GULLIVER Jonathan Swift
Foi denunciado como obsceno en Irlanda en 1726. En moitos países tamén foi
censurado debido aos temas de corrupción política, os sentimentos
antibelicistas e as inxustizas da colonización. Mesmo en España foron suprimidas
pasaxes que se consideraban pouco axeitadas para o público infantil.
Narra as viaxes do Dr. Lemuel Gulliver nos que se atopa con culturas estrañas.
Inclúe a invención de culturas estrañas e “salvaxes” deseñadas
deliberadamente para remover as conciencias dos británicos da época. Inda
que se presenta como historia para nenos e nenas, trátase dunha das obras de
sátira política máis importantes da historia. Anticipou temas como a busca da
inmortalidade ou os dereitos dos animais.
ALICIA EN EL PAÍS DE LAS MARAVILLAS Lewis Carroll
Prohibido en China (1931) por representar aos animais e aos humanos no
mesmo nivel (“Os animais non deberían usar linguaxe humana”).
Narra a historia de Alicia, unha nena que esperta tras un pesadelo fronte ao
espello mentres a súa ama lle está peiteando o cabelo. Ao saír ao xardín
descobre unha serie de estraños invitados tomando o té…
LAS MIL Y UNA NOCHES Anónimo
Foi incautado pola alfándega dos Estados Unidos en 1927 e en Exipto (1985),
por conter pasaxes obscenas que consideraban unha ameaza para a estrutura
moral do país.
Traducido por vez primeira no 1704, é unha recompilación de contos árabes do
Oriente Medio medieval. Describe de forma fantástica e algo distorsionada a
India, Persia, Siria, China e Exipto.
A CHAMADA DA SELVA Jack London
Prohibido en Italia e Iugoslavia (1929) e queimado nas piras nazis de 1932 polas
súas ideas socialistas e por considerarse radical.
Narra a historia de Buck, un can afeito á plácida vida doméstica que, logo de
ser roubado e vendido a uns traficantes, coñecerá a dura vida dos cans de
Alasca. Alí, Buck volverá a ser lobo.
LOS VERSOS SATÁNICOS Salman Rushdie
Prohibido en Paquistán, Arabia Saudí, Exipto, Somalia, Sudán, Malaisia, Qatar,
Indonesia, Sudáfrica e India polas súas críticas ao Islam.
Un avión secuestrado estalla a grande altura sobre o Canal da Mancha. Dous
superviventes caen ao mar: Gibrel Farishta e Saladin Chamcha. Conseguen
4

5. Libros prohibidos ao longo
da historia
chegar a unha praia inglesa e notan uns estraños cambios: un adquiriu unha
aureola e outro ve como medra o peluxe nas súas pernas, os pés convértense
en pezuños…
A FRONTEIRA INFINITA Celso Emilio Ferreiro
En 1972 impediuse a difusión de varios relatos desta obra. Ao publicar ese
mesmo ano en Portugal o volume “Autoescolha poética”, Celso Emilio
introduciu esta advertencia sobre dito libro: “Prohibido pola censura previa”.
Outro exemplo deste escritor foi “Longa noite de pedra”: cando en 1967 se
publicou a primeira edición bilingüe desta obra, prohibiuse o poema “O
edificio” que foi substituído por “Spiritual”, composición datada en Caracas.
POR QUIEN DOBLAN LAS CAMPANAS Ernest Hemingway
Como gran parte da obra de Hemingway, sufriu a censura franquista: “Os
protagonistas da novela, como os estranxeiros en xeral, non teñen un espírito
relixioso”. Foi publicada en España en 1968, trinta anos logo de editarse en
inglés.
A trama desenvólvese en España durante a Guerra Civil, e articúlase en torno á
historia de Robert Jordan, un profesor español oriúndo de Montana, que loita
como especialista en explosivos no lado republicano. O xeneral Golz
encárgalle a destrución dunha ponte, vital para evitar a contraofensiva do
bando Nacional durante a batalla de Segovia.
ESCOLMA POÉTICA Ramón Cabanillas
A obra completa de Cabanillas foi editada en Bos Aires, porque a censura
esixía, para permitir a súa publicación en 1958, abundantes supresións en
vintecinco poemas. Este é o informe do censor sobre a súa obra:
“es un lírico gallego de gran inspiración pero también uno de los
sostenedores intelectuales de un separatismo gallego anacrónico y
absurdo y de un anticlericalismo no menos incongruente. Su crítica
social –pregona la rebelión violenta de los campesinos- es también
un extremismo sin mucho sentido.”
XENTE AO LONXE Eduardo Blanco Amor
En 1971, o “lector” (termo usado polo réxime franquista para referirse aos
censores) introducía un informe sobre esta obra, atrevéndose incluso a opinar
sobre a súa calidade:
“Novelita de bastante pobreza literaria en la que se nos narran los
acaeceres diarios de una aldea gallega vistos a traves de los ojos de
un niño”. “Los tres relatos que comprenden las páginas 25 a 55 se
tachan totalmente porque los tres tienen una intencionalidad
5

6. Libros prohibidos ao longo
da historia
pornográfica manifiesta y porque además de eso dos de ellos
presentan vejatoriamente a las partidas del Ejército, que luchan
contra los comunistas en un país imaginario”.
CÓMAROS VERDES Aquilino Iglesia Alvariño
Foi o primeiro libro importante publicado en galego trala guerra civil.
Inicialmente o seu autor omitiu a solicitude de permiso, polo que chegou a ser
denunciado. A obra foi retirada por orde do gobernador civil na imprenta
Celta, en Vilagarcía de Arousa. Iglesia Alvariño librouse dunha sanción grazas á
mediación de Juan Aparicio, xerarca do réxime, responsable máis tarde da
prohibición de “Da esencia da verdade”, de Heidegger, na versión feita por
Ramón Piñeiro e Celestino Fernández de la Vega.
AIRES DA MIÑA TERRA Manuel Curros Enríquez
O bispo de Ourense asinou un edito condeando o libro por conter
“proposicións heréticas, blasfemas, escandalosas, e algunhas que merecen
outra censura”. Os exemplares en poder do editor foron secuestrados e os
moldes desfeitos. Foi procesado e condeado a dous anos, atro meses e un día,
e logo absolto na Coruña. Posteriormente durante o réxime franquista, un
escrito presentado en 1943 na Vicesecretaría de Educación Popular
denunciaba: “Y es tremendo que esta obra gallega, que llegó a ser prohibida
en los tiempos liberales de la Monarquía por su infamia a la Iglesia y al Estado,
haya podido ser publicada hoy”.
Biblioteca Sagrada Familia
Calle Antonio Pereira 1, Bj. 15007
981184392 bsagradaf@coruna.es
6