1. Èíòåðíýò ãýæ þó âý?<br />Èíòåðíýòèéí õèë õÿçãààðûã òîäîðõîéëíî ãýäýã ìàø òºâºãòýé. Èíòåðíýò íü àñàð èõ ìýäýýëýë àãóóëàõààñ ãàäíà òàíä òóëãàðñàí àñóóäëûã õàìãèéí áàãà çàðäëààð õóðäàí øóóðõàé øèéäâýðëýæ ºãäºãò ãîë àãóóëãà íü îðøèæ áàéãàà þì. ¯íýíäýý èíòåðíýò ãýäýã íü äýëõèéí èõýíõ óëñ îðíûã õîëáîñîí îëîí ñàÿ êîìïüþòåðèéí ñ¿ëæýý áà ýíä áàéãàà àñàð èõ ìýäýýëëèéí ñàíã òîäîðõîéëñîí íýð þì. <br />Èíòåðíýòèéã:<br />á¿õ äýëõèéí ñ¿ëæýýí¿¿äèéí ñ¿ëæýý <br />õàìòûí õàðèëöàà õîëáîî <br />ìýäýýëýë äàìæóóëàõ çàì áà àñàð èõ áàÿëàã, íººö áîëîìæóóä<br />êîìïüþòåðóóäûí õîëáîëò ãýæ òîäîðõîéëæ áîëíî. <br />Èíòåðíýò ãýäýã áîë äýëõèé äàÿàð òàðõñàí õîñò õýìýýí íýðëýãäýõ ¿é ò¿ìýí êîìïüþòåðóóäûã õîëáîñîí ñ¿ëæýý áºãººä ýäãýýð êîìïüþòåð äýýð áàéãàà ìýäýýëëèéã õýðýãëýã÷ á¿ð õóâààí ýçýìøèõ áîëîìæèéã îëãîäîã ñèñòåì ãýæ îéëãîæ áîëíî.<br />Èíòåðíýòèéí ¿¿ñýë, õºãæèë<br />1969 îíä DARPA (Defense Advanced Research Project Agency)–èéí ãàðãàñàí ARPANET ãýäýã íýðòýé ñ¿ëæýýã îäîîãèéí Èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýýíèé ýõëýë ãýæ ¿çäýã. ÀÍÓ-ûí Áàòëàí Õàìãààëàõ ßàì íü Èíòåðíýòèéã àíõ 4 êîìïüþòåðûã õîîðîíä íü õîëáîæ ¿¿ñãýæýý. Y¿íèé ãîë çîðèëãî íü öýðãèéí ñóäàëãàà øèíæèëãýý õèéæ áàéñàí öººí õýäýí èõ äýýä ñóðãóóëèóäûí êîìïüþòåðóóäûã õîëáîõ ÿâäàë áàéæýý. Ýíý ñ¿ëæýýíä êîìïüþòåðóóäûã íýìæ õîëáîñîîð 1974 îí ãýõýä 62 êîìïüþòåð õîëáîãäîîä áàéæýý. 1983 îíä óã ñ¿ëæýýã õî¸ð ñàëãàñàí áºãººä, íýã íü öýâýð öýðãèéí õýðýãöýýíä (Milnet), íºãººäõèéã íü èõ äýýä ñóðãóóëèóäûí ýðäýì øèíæèëãýý ñóäàëãààíû àæèëä çîðèóëæ Èíòåðíýò ãýæ íýðëýæýý. Ýíý ¿åä Èíòåðíýòýä 1000 õ¿ðýõã¿é òîëãîé êîìïüþòåð (host computer - èíòåðíýòýä øóóä õîëáîãäñîí êîìïüþòåð) õîëáîãäñîí áàéæýý.<br />1985 îíä Êàíàäûí çàñãèéí ãàçàð òóñ óëñ äàõü á¿õ èõ äýýä ñóðãóóëèóäûã õîëáîñîí BITNET ñ¿ëæýýã ¿¿ñãýýä, ò¿¿íèéãýý èíòåðíýòòýé õîëáîñîí áàéíà. Òóõàéí ¿åäýý BITNET íü Internet-òýé ºðñºëäºæ áàéñàí òîì ñ¿ëæýý àæýý. 1986 îíä ÀÍÓ-í Yíäýñíèé Øèíæëýõ Óõààíû Ñàí òîìîîõîí èõ äýýä ñóðãóóëèóäûã õîëáîñîí NFSNET ñ¿ëæýýã áàéãóóëæýý. 1987 îíû ýöñýýð Internet-ä 10000, BITNET-ä 1000 òîëãîé êîìïüþòåð õîëáîãäîîä áàéæýý.<br />Èíòåðíýòèéí õºãæèë<br />Íýãýíò áèä èíòåðíýòèéí ò¿¿õèéã á¿òíýýð íü ýíä îðóóëàõ áîëîìæã¿é ó÷ðààñ ÷óõàë õýñã¿¿äèéã íü æàãñààëàà. Èíòåðíýòèéí õºãæëèéí ¿å÷ëýëèéã òîâ÷ äóðüäâàë:<br />Èíòåðíýò º÷èãäºð <br />Èíòåðíýòèéã àíõ 1962 îíû 8 ñàðä MIT-ä ñàíàà÷èëñàí. <br />1969 îíû 9 ñàðä Þòà, Êàëèôîðí-ä áàéñàí 4 êîìïüþòåðûã õîëáîñîí. <br />1973 îíä Àíãëè, Íîðâåãèéã õîëáîñíîîð îëîí óëñûí ñ¿ëæýý áîëñîí. <br />1981 îíä 213 êîìïüþòåð õîëáîãäñîí. <br />1987 îíä 10,000 áîëñîí. <br />1989 îíîîñ WWW (World Wide Web) áóþó âýá õóóäàñ áèé áîëñîí. <br />1994 îíä àíõíû çóðàã ä¿ðñ õàðóóëàõ áîëîìæòîé âýá áðàóçåð áèé áîëñîí. <br />1990-ýýä îíû ñ¿¿ëýýð èíòåðíýò õýðýãëýý ýðñ ºññºí <br />Òàòâàðûí àñóóäëààñ áîëæ èíòåðíýòýýð õèéõèéã õîðèãëîæ áàéñàí õóäàëäàà 1995 îíîîñ àíõ õèéãäýæ ýõýëñýí. <br />Èíòåðíýò ºíººäºð <br />2004 îíû 5 ñàðûí 31-íû áàéäëààð 785 ñàÿ õýðýãëýã÷ <br />Ìîíãîëûí õóâüä 2002 îíû 10 ñàðûí áàéäëààð 50,000 õýðýãëýã÷ èíòåðíýò õýðýãëýæ áàéíà. Ýíä ãàäààäàä áàéãàà ìîíãîë÷óóä îðîîã¿é. <br />Èíòåðíýòèéí õýðýãëýã÷äèéí õàðüöàà íü Õîéä Àìåðèêò 33.3%, ªìíºä Àìåðèêò 4.7%, Àçè Íîìõîí äàëàé îðíóóäàä 28.9%, Åâðîïò 31.5%, Îéðõè äîðíîäîä 0.91%, Àôðèêò 0.8% áàéíà. <br />Èíòåðíýòýä 7 õîíîã òóòàìä 300,000 âýá õóóäàñ øèíýýð íýìýãäýæ áàéíà. <br />Ìîíãîëûí õóâüä 2002 îíû áàéäëààð íèéò 815 ñåðâåð àæèëëàæ áàéñàí. 2003 îíû áàéäëààð Ìîíãîë÷óóäûí ãýñýí íèéò 1000 ãàðóé âýá ñàéò áàéäàã áàéñàí áà ýíý òîî ñàðä îéðîëöîîãîîð 5-10 - ààð íýìýãääýã ãýñýí ñóäàëãàà áàéäàã. <br />Èíòåðíýò ºíººäºð ñîíèí, ñýòã¿¿ë, ðàäèî, òåëåâèç çýðýã ìýäýýëëèéí õýðýãñë¿¿äèéã îðëîõîîñ ãàäíà ò¿¿í÷ëýí õîëáîî õàðèëöààíû õàìãèéí ÷óõàë õýðýãñýë áîëîîä áàéíà. <br />Èíòåðíýòèéí èðýýä¿é <br />2 æèëèéí ºìíºõ ñóäàëãààãààð 2015 îí ãýõýä èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîî òýðáóìä õ¿ðíý ãýæ ¿çñýí áàéíà. <br />Èíòåðíýò íü äóóò, ä¿ðñò ìýäýýëëèéã èõýýð äàìæóóëäàã áîëæ áóé òóë ñ¿ëæýýíèé õóðä ñàéæèð÷ èõýíõ õýðýãëýã÷ ºíäºð õóðäòàé ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîíî. <br />Èíòåðíýòýä çºâõºí êîìïüþòåðóóä áèø òºðºë á¿ðèéí àõóéí õýðýãñë¿¿ä èõýýð õîëáîãäñîíîîð òýäãýýðèéã èíòåðíýòýýð óäèðäàõ áîëîìæòîé áîëíî ãýõ ìýòýýð èíòåðíýò áèäýíä ñàíààíä îðîìã¿é èõ áîëîìæóóäûã îëãîõ áîëîâ óó.<br />Èíòåðíýòèéí àæèëëàõ çàð÷èì<br />Èíòåðíýò ñ¿ëæýý íü êëèåíò-ñåðâåð ãýñýí íýã òîì ñèñòåì þì. Ñ¿ëæýýíä õîëáîãääîã íººöèéã õàìòðàí ýçýìøèæ áóé êîìïüþòåðèéã client áóþó ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ ãýíý. Õàìòûí ýçýìøèëä áóé ìýäýýëëèéã àãóóëæ áóé òºâ êîìïüþòåðèéã server áóþó ¿éë÷ëýã÷ ãýíý. Ñåðâåð ãýäýã íü áîëîâñðóóëàëò õèéõ, õýðýãëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð ìýäýýëýë äàìæóóëàõ ãýõ ìýò ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã òåõíèê õàíãàìæèéí öîãö ãýñýí ¿ã. Ñåðâåð íü îëîí êëèåíòýýñ èðñýí äàâõàöñàí õîëáîëòóóäûã áèåë¿¿ëýõ áîëîìæòîé áàéäàã. Êëèåíò íü õýðýãëýã÷èéí õ¿ñýëòèéã èëãýýæ õàðèóëòûã äýëãýöýíä õàðóóëíà. Êëèåíò-ñåðâåð õî¸ð õîîðîíäîî õàðèëöàí õîëáîãäîõûí òóëä ïðîòîêîëûã àøèãëàäàã. Ïðîòîêîë íü ÿìàð ñåðâåð àøèãëàæ áàéãààãààñ øàëòãààëæ ÿíç á¿ð áàéäàã. Èíòåðíýòýä õîëáîãäîæ, ìýäýýëýë äàìæóóëàõàä ÒÑÐ/IP ïðîòîêîëûã õýðýãëýíý. IP ïðîòîêîë íü áàãö ìýäýýëëèéã äàìæóóëäàã. Õàðèí TCP ïðîòîêîë íü äàìæóóëæ áàéãàà ìýäýýëëèéã øàëãàäàã áàéíà. <br />Èíòåðíýòèéí ¿íäñýí çîðèëãî íü êëèåíò áà ñåðâåð õî¸ðûí õîîðîíä ìýäýýëëèéã íàéäâàðòàé äàìæóóëàõàä îðøèíî. Òà Èíòåðíýòèéã õ¿ëýýí àâ÷ áàéíà ãýäýã íü òà ººðèéíõºº ìàøèí äýýð êëèåíò ïðîãðàì äóóäàæ áàéíà ãýñýí ¿ã. Òàíû êëèåíò ïðîãðàìóóä òàíû ìýäýýëëèéã ñåðâåðò õ¿ðãýæ, ò¿¿íýýñ ìýäýýëýë õ¿ëýýí àâíà. Õàðèí ñåðâåð ïðîãðàì íü äýëõèéí õààíà ÷ áàéæ áîëíî. Ýíýõ¿¿ òåõíîëîãè íü Èíòåðíýòèéã õàìãèéí õ¿÷èðõýã õýðýãñýë áîëãîí õóâèðãàñàí áèëýý.<br />Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý<br />ªíººäºð Èíòåðíýò íü äýëõèé äàÿàð òàðõñàí àãóó òîì ñ¿ëæýý áîëîí ºðãºæèí áýõæèõèéí çýðýãöýý õ¿íèé àìüäðàëä çààâàë áàéõ ¸ñòîé õýðýãëýý áîëñîí áàéíà. Èíòåðíýò íü çºâõºí ìýäýýëýë àâàõ õýðýãñýë áèø îð÷èí ¿åèéí àìüäðàõ íýã ¸ñíû õýâ ìàÿã áîëñîí ãýæ õýëæ áîëíî. Òýãâýë Èíòåðíýò àøèãëàí þó õèéæ áîëîõ âý ãýñýí àñóóëò çààâàë ãàð÷ èðíý. Ýíý àñóóëòàä òîéìëîí õýðýãëýã÷ òà á¿õíèé ºðãºí àøèãëàäàã ¿éë÷èëãýýíèé òàëààð òîâ÷ äóðäúÿ. Äàðààãèéí á¿ëã¿¿äýä èíòåðíýòèéí ¿íäñýí ¿éë÷èëãýýí¿¿ä áîëîõ âýá, è-ìýéëèéí òàëààð äýëãýðýíã¿é äóðüäàõ áîëíî. <br />Õàìãèéí ò¿ð¿¿í òà Èíòåðíýò àøèãëàí öàõèì øóóäàí áóþó È-ìýéë (E-mail) ñèñòåìèéã õýðýãëýæ áîëíî. Òà äýëõèéí õààíà ÷ áàéñàí, õýäèéä ÷ çàõèäàë èëãýýæ, ººðò èðñýí çàõèäëûã óíøèõ áîëîëöîîòîé. ̺í òàíû çàõèäàë ç¿ãýýð íýã öààñàí äýýð áè÷ñýíòýé àäèë æèðèéí íýã òåêñò áèø ìýäýýëëèéí á¿õ òºðºë áîëîõ ãðàôèê, çóðàã, àóäèî áîëîí âèäåî ìýäýýëýë, êîìïüþòåðèéí òºðºë á¿ðèéí ôàéëûã õàâñàðãàæ áîëíî. Ýíý çàõèäàë íü àñàð ò¿ðãýí î÷èõûí çýðýãöýý èõýâ÷ëýí ¿íý òºëáºðã¿é áàéäàã.<br />Âýá ñàéòûã àøèãëàæ äýëõèé äýýð áàéäàã óðëàã ñî¸ëûí øèëäýã á¿òýýë¿¿äòýé òàíèëöàõ, ãàéõàìøèãò ãàçàð îðíîîð àÿëàõ, óðàí çóðãèéí áîëîí ò¿¿õèéí ìóçåé ãàëåðåé ¿çýõ, àìüòíû õ¿ðýýëýíä î÷èõ, äóó õºãæèì ñîíñîõ, äóóíû ¿ã îëîõ, àñóóëòûí òýìöýýíä îðîëöîõ, õîîëíû æîð õàðàõ, óðãàìàë òàðüæ ñóðàõ, õýë ñóäëàõ, êèíî, òåàòðûí òàëààð ìýäýýëýë àâàõ, çóðõàé ¿çýõ, àëäàðò õ¿ì¿¿ñèéí ò¿¿õ íàìòàðòàé òàíèëöàõ, òîãëîîì òîãëîõ, ðàäèî ñîíñîõ, òåëåâèç ¿çýõ ãýõ ìýò á¿õ òºðëèéí ìýäýýëýëòýé õàðèëöàõ àñàð èõ áîëîëöîî òàíä áèé áîëíî.<br />Òà Èíòåðíýòèéí ÿðèà, Messenger àøèãëàæ äýëõèé ºíöºã áóëàí á¿ðèéí õ¿ì¿¿ñòýé á¿õ ñýäâýýð ÷ºëººòýé øóóä ÿðèëöàõ ñàéõàí áîëîìæòîé. ̺í Èíòåðíýò óòñààð äóðûí îðíû òåëåôîí áîëîí õºäºë㺺íò óòàñ ðóó ÿðüæ áîëíî. Ôàêñ àâàõ, èëãýýõ íü áàñ ë Èíòåðíýòèéí ýíãèéí íýã àøèãëàõ õýëáýð þì.<br />Òà ººðèéíõºº Âýá ñàéòûã á¿òýýæ, äýëõèé äàÿà𠺺ðèé㺺 áîëîí ººðèéíõºº áàéãóóëëàãûã ñóðòàë÷ëàõ, òàíèëöóóëàõ ñàéõàí áîëîìæèéã Èíòåðíýò òàíä ºãíº.<br />Èíòåðíýò àøèãëàæ á¿õ òºðëèéí áàðàà á¿òýãäýõ¿¿íèéã îíëàéí ãîðèìä õóäàëäàí àâ÷, õóäàëäàæ áîëíî. Àãààðûí áîëîí óñàí îíãîö, ãàëò òýðýã, àâòîáóñíû áèëåò áîëîí çî÷èä áóóäëûí ºðºº çàõèàëàõ, óëñ îðíû âèç àâàõ, ãàäààäàä àÿëàõ çýðýã ìàø îëîí òºðëèéí ¿éë÷èëãýý àâ÷ áîëíî.<br />Õýëýëö¿¿ëãèéí á¿ëýãò á¿ðòã¿¿ëæ á¿õ ñýäâýýð ìàðãààí, ìýòãýëöýýí, õýëýëö¿¿ëýãò îðîëöîõ ñàéõàí áîëîìæ áèé. Ìºí ººðèéí ñàíàë áîäëîî ºðãºí ò¿ìýíä èëýðõèéëýõ, áóñäûí ñàíàë õ¿ñýëòèéã ñîíñîõ, ø¿¿ìæëýõ, øóóä ÿðèëöëàãàä îðîëöîæ áîëíî.<br />Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ<br />Èíòåðíýò ìààíü á¿õèé ë äýëõèé äàõèíûã õîëáîñîí ñ¿ëæýý, òýãýõýýð ýíý àñàð òîì ñ¿ëæýýã õýðýãëýõèéí òóëä òà þóí ò¿ð¿¿í ýíý ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîæ ñóðàõ õýðýãòýé. Õýí íýãýí øóóä ãýðýýñýý õ¿ññýíýýð èíòåðíýòýä øóóä îðîõ áîëîìæã¿é. Ó÷èð íü òà èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãóóäààð äàìæèí èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ ¸ñòîé. Èéì òºðëèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã áàéãóóëëàãóóäûã ISP áóþó Internet Service Provider ãýäýã. Îäîîãîîð Ìîíãîëä 10-ààä èíòåðíýòèéí áàéíãûí õîëáîëò ¿ç¿¿ëäýã ISP, 1 êàáåëèéí èíòåðíýò ¿éë÷èëãýýãýýð õàíãàã÷ êîìïàíè ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà. <br />Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ äàðààõ ¿íäñýí ñîíãîëòóóä áàéíà.<br />1. Óòàñòàé<br />Òåëåôîí óòàñíû øóãàì – Dial-Up, xDSL (ADSL, HDSL, VDSL, g.HDSL..)<br />Êàáåëü (øèëýí êàáåëü, êàáåëèéí òåëåâèç) - fiber-optic (DWDM, STM-1, STM-4, STM-16)… <br />2. Óòàñã¿é<br />Wireless (wi-fi, wimax..), 3rd generation (CDMA), Satellite (i-direct D-TDMA).. <br />Ýíäýýñ åð íü èõýâ÷ëýí èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ ò¿ãýýìýë áîëîí çàðèì íýã ñ¿¿ëèéí ¿åèéí èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ àðãóóäûí òàëààð òîâ÷ òàéëáàðëàÿ.<br />Dial-Up: Åðäèéí óòàñíû øóãàì áîëîí àíàëîã ìîäåìûí òóñëàìæòàéãààð èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ ýíý õýëáýð íü õÿìä òºñºð áîëîâ÷ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ õóðä óäààí, óòàñíû ìºí㺠èõ ãàðäàã, çýðýã óòñààð ÿðèõ áîëîìæã¿é çýðýã ñºðºã òàëóóäòàé. <br />xDSL: (Digital Subscriber Line) ¿éë÷èëãýý íü òóñãàé ìîäåìèéí òóñëàìæòàéãààð åðäèéí òåëåôîí óòàñíû øóãàìûã àøèãëàí ºíäºð õóðäààð áàéíãûí èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ òåõíîëîãè þì. Õýðýãëýã÷ ººðèéí òåëåôîí óòàñíààñàà äóóäëàãà õ¿ëýýí àâàõ áîëîí äóóäëàãà õèéõ ¿åä ÷ Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ áîëîìæòîé áºãººä òóõàéí õîëáîãäîõ õóðä íü åðäèéí “Dial-up” õîëáîëòîîñ 5–25 äàõèí õóðäàí áàéäàã. Ýíýõ¿¿ òåõíîëîãè äýýð ñóóðèëñàí DSL ¿éë÷èëãýýã àâñíààð õýðýãëýã÷ ãýðòýý íýìýëò çàðäàëã¿éãýýð ºíäºð õóðäíû áàéíãûí Èíòåðíýòòýé áîëíî. DSL ¿éë÷èëãýýíèé õóâüä äàðààõ äóòàãäàëòàé ç¿éë ãàð÷ áîëíî. ¯¿íä òóõàéí õýðýãëýã÷ çààâàë DSL ¿éë÷èëãýý áîëîìæòîé áóþó ººðèéí òåëåôîí óòàñíû ÀÒÑ –ûí îéðîëöîî 1,5 êì çàéä áàéõ ¸ñòîé. Õýðýãëýã÷èéí ýíý çàéíààñ õàìààð÷ ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíà𠺺ð÷ëºãäºæ áîëíî. Õýðýãëýã÷ ººðèéí òåëåôîí óòàñ DSL ¿éë÷èëãýý àâàõàä õàíãàõ ýñýõèéã øàëãóóëàõ. Õýðýâ õýðýãëýã÷èéí òåëåôîí øóãàì òåõíèêèéí øààðäëàãà õàíãààã¿é òîõèîëäîëä DSL ¿éë÷èëãýýã àâàõ áîëîìæã¿é áîëíî.<br />ÀÒÑ ãýæ þó âý, õààíà õààíà áàéðëàäàã âý? <br />ÀÒÑ ãýäýã íü òóõàéí óòàñíû äóãààðóóäûã íýãòãýñýí òºõººðºìæèéã áàéðëóóëñàí ãàçàð þì. ªºðººð õýëáýë, 31, 32, 33-ààð ýõýëñýí äóãààðóóäûí ÀÒÑ íü ÌÖÕ êîìïàíèéí áàéðàí äýýð, 45, 46, 48-ààð ýõýëñýí äóãààðóóäûí ÀÒÑ íü 15-ð õîðîîëëûí Æóêîâûí ìóçåéí äýðãýä õîëáîîíû 51-ð ñàëáàð äýýð áàéðëàäàã. Öààøëààä 30,34, 35, 36, 63, 68, 24 -ààð ýõýëñýí ÀÒÑ-óóä áàéäàã áà ýíý äóãààðààð ýõýëñýí õýðýãëýã÷èä DSL ¿éë÷èëãýýã àâàõ á¿ðýí áîëîìæòîé.<br />Cabel Internet: Èõýâ÷ëýí êàáåëèéí òåëåâèçûí êîìïàíèóä ººðèéí äýä á¿òýö äýýð òóëãóóðëàí èéì ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã áºãººä ýíý òºðëèéí õîëáîëò íü ÷àíàðûí õóâüä ìàø ñàéí ¿íèéí õóâüä ÷ òºäèéëºí ºíäºð áèø áàéäàã. Ãîë äóòàãäàë íü êàáåëèéí øóãàì î÷îîã¿é ãàçàðò õýðýãëýõ áîëîìæã¿é. <br />Wireless-Óòàñã¿é õîëáîëò ãýäýã íü òóñãàé çîðèóëàëòûí àíòåíû òóñëàìæòàéãààð èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýýíä ðàäèî äîëãèîíîîð ºíäºð õóðäòàé õîëáîãäîõ àðãà áºãººä ýíýõ¿¿ õîëáîëòûí õóðä íü áóñàä èíòåðíýòèéí õîëáîëòóóäààñ îëîí äàõèí õóðäàí áàéäàã. <br />Îíöëîã äàâóó òàëóóä <br />• ªíäºð õóðä <br />• 24 öàãèéí áàéíãûí õîëáîëò <br />• Õÿëáàð àæèëëàãàà(òåõíèêèéí ìýäëýã øààðäëàãàã¿é)<br />• Òåëåôîí óòàñíû øóãàì àøèãëàõã¿é <br />• Äàìæóóëàõ îð÷íû ò¿ðýýñ òºëºõã¿é <br />• Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ êîìïüþòåðèéí òîî õÿçãààðã¿é <br />• Õºäºë㺺íò (ñóóðèí, 纺âðèéí áàéäàëä ÷ºëººòýé àøèãëàíà )• Èíòåðíýòèéí õýðýãëýýãýý áèå äààí õÿíàõ áîëîìæòîé. <br />• Àíòåíûã ò¿ðýýñëýõ áóþó õóäàëäàí àâ÷ áîëîõ áºãººä ò¿ðýýñëýõ òîõèîëäîëä òîäîðõîé õóãàöàíû äàðàà ñàðûí äàðàà àíòåíí õýðýãëýã÷èéí ýçýìøèëä øèëæèõ áîëîìæèîé.<br />Ñàíñðûí õîëáîî-VSAT<br />VSAT (very small aperture terminal)-õèéìýë äàãóóëûí ñóâãààð ºãºãäëèéã äàìæóóëàõ çîðèóëàëòòàé áàãà îâðèéí ñàíñðûí õîëáîîíû òåðìèíàë<br />VSAT ñ¿ëæýýíèé õýðýãëýýí¿¿ä:<br />Internet<br />Voice <br />Video<br />Òºâ ìýäýýëëèéí ñàíä õîëáîãäîõ <br />Àëñûí çàéí ñóðãàëò, çàéí ýì÷èëãýý<br />Video conference<br /> <br />Äàâóó òàë<br />Ñóóðèëóóëàõàä õÿëáàð, òîìîîõîí ñ¿ëæýý áîãèíî õóãàöààíä áàéãóóëàõ áîëîìæòîé. <br />Øèëæ¿¿ëýí ñóóðèëóóëàõ õÿëáàð<br />Ìîíãîë Óëñûí õààíà ÷ õýðýãëýõ áîëîìæòîé.<br />Ñàíñðûí çóðâàñûí ñàéí ìåíåæìåíò õèéâýë ìàø èõ çàðäàë õýìíýæ õîëáîëòûí ºðòºãèéã áàãàñãàõ áîëîìæòîé(shared bandwidth, multicasting, data bursting) <br />ªíäºð õóðäààð ìýäýýëýë äàìæóóëàõ áîëîìæòîé.<br />Ñóë òàëóóä: <br />Çóðâàñûí ¿íý ºðòºã ºíäºð<br />Òîíîã òºõººðºìæ ¿íýòýé áîëîâ÷ ñ¿¿ëèéí ¿åä òîíîã òºõººðºìæ äýëõèéí çàõ çýýë äýýð õÿìäàð÷ áàéíà.<br />Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ õóðä<br />Èíòåðíýò ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ õàìãèéí ãîë ¿ç¿¿ëýëò áîë õîëáîëòûí õóðä þì. <br />Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ õóðäûã ñåêóíäýä õè÷íýýí ìýäýýëýë äàìæóóëæ áàéãààãààð òîäîðõîéëíî. Íýã òýìäýãò ìýäýýëýë 1 áàéò õýìæýýòýé áºãººä 1 áàéò íü 8 áèòòýé òýíöýíý ãýäãèéã áèä ìýäíý. Òýãâýë Hello World ºã¿¿ëáýðèéã àâ÷ ¿çüå. Ýíý íü õîîñîí çàé (space)-òàé íèéëýýä 11 òýìäýãòýýñ á¿ðäñýí áºãººä 11 áàéò (88 áèò ) õýìæýýòýéãýýð õàäãàëàãäàíà.<br />ßã òåõíèê óòãààðàà ìýäýýëýë êîìïüþòåðò áèò õýëáýðýýð õàäãàëàãäàíà. Õî¸ðòûí òîîëëûí ñèñòåìä (Binary System) íýã áèò íü 0, ýñâýë 1 ãýñýí óòãàòàé. Àíõ áàéò (byte ) ãýäýã íýð òîìü¸îã 1956 îíä IBM êîìïàíèéí èíæåíåð Âåðíåð Áóõõîëö (Werner Buchhoiz) îðóóëæ èðñýí ò¿¿õòýé. Àíõíû áàéò íü 1-6 áèò ìýäýýëýëòýé òýíöäýã áàéæýý. 1956 îíû ñ¿¿ë÷ýýð áàéò íü 8 áèòòýé òýíöñýí áºãººä õýäýí æèëèéí äàðàà IBM System/360 êîìïüþòåðèéã çîõèîí á¿òýýõ ÿâöàä 1 áàéò 8 áèòòýé òýíöýíý ãýñýí ñòàíäàðòûã áàòàëñàí áàéäàã. <br />Çà òýãâýë Hello ãýäýã ¿ã áèòýýð õýðõýí èëýðõèéëýãääýã âý ãýäãèéã àâ÷ ¿çüå. Hello íü 5 òýìäýãò áóþó 40 áèòýýñ á¿ðäýíý.<br />Hello ãýäýã ¿ã íü ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) ñòàíäàðòààð Í=72. e-101, I=108, o=111 ãýñýí óòãàòàé òýíöýíý.<br />Hello<br />72 101 108 108 111 - Àðàâòûí òîîëëûí ñèñòåìýýð<br />01001000 01100101 01101100 01101100 01101111 - õî¸ðòûí òîîëëûí ñèñòåìýýð òóñ òóñ èëýðõèéëýãäýíý. Òà îäîî Hello ãýäýã ¿ã 40 áèòýýð èëýðõèéëýãäýõèéã õàðæ áàéíà. Òýãâýë Èíòåðíýòýýð ìýäýýëýë äàìæèõ õóðä íü áèò/ñåêóíä /bps/ íýãæýýð õýìæèãäýíý. Òàíû Èíòåðíýò õîëáîëòûí õóðä 28Ê bps(bit per second) õóðäòàé áàéíà ãýäýã íü 28*1024= 28672 áèòèéã íýã ñåêóíäýä äàìæóóëàõ ÷àäâàðòàé áàéíà ãýñýí ¿ã þì.<br /> Òà Èíòåðíýòýýð ¿éë÷ëýã÷ýý õýðõýí ñîíãîõ âý?<br />Òà Èíòåðíýò ïðîâàéäàð áóþó Èíòåðíýòýýð ¿éë÷ëýã÷ êîìïàíèà ñîíãîõ, òýäíèéã õîîðîíä íü õàðüöóóëàõ ¿íäñýí õî¸ð àðãà áàéíà. Íýãä¿ãýýðò: òóõàéí ISP êîìïàíèàð ¿éë÷ë¿¿ëæ áàéãàà íàéç íºõºä, õ¿ì¿¿ñýýñ òýäíèé ¿éë÷èëãýýíèé òàëààð àñóóæ ìýäýõ àðãà. Õ¿ì¿¿ñ òàíä ýíý êîìïàíèéí ¿éë÷èëãýýíèé ñî¸ë, íàéäâàðòàé áàéäàë, õºíãºëºëò, çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé ãýõ ìýò îëîí òàëûí çºâëºãººã õàíãàëòòàé ºãºõ áîëíî. Õî¸ðäóãààðò: Ýäãýýð êîìïàíèóäûí òàëààðõ ìýäýýëëèéã òýäíèé àëáàí ¸ñíû Âýá ñàéò ðóó îðæ àâàõ. Ýíý âýá ñàéòàä òàíä õýðýã áîëîõ áàðàã á¿õ ìýäýýëýë áèé. Ò¿¿í÷ëýí Èíòåðíýò ïðîâàéäàðóóäûí òóõàé ìýäýýëýëòýé íü óòñààð õîëáîãäîõ, öààøèëáàë î÷èæ óóëçàõ òàíèëöàõ õýðýãòýé áîëíî. Òýãýýä Èíòåðíýò ïðîâàéäåðàà ñîíãîõîä äàðààõ ç¿éë¿¿äèéã õàðãàëçàí ¿çâýë çîõèíî.<br />¯íý: ßìàð àðãààð èíòåðíýòýä õîëáîãäîõîîñ õàìààðààä ¿íý, àøèãëàõ òîíîã òºõººðºìæ íü ÿëãààòàéã áèä îéëãîñîí áàéõ. Èéìýýñ òà èíòåðíýòýä õîëáîãäîõäîî ñîíãîñîí àðãààð ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã êîìïàíèóäûí ¿íèéã ñóäëàõ õýðýãòýé. Òóõàéëáàë, Äàéë Àï õîëáîëò õèéõýä íýã ñàðä õè÷íýýí õýìæýýíèé ìºí㺠òºëºõ âý? ãýäãèéã ñîíèðõîõ õýðýãòýé. ̺í øºíèéí öàãààð ¿íýã¿é áàéíà óó, ýñâýë õºíãºëºëòòýé áàéíà óó ãýäãèéã çàðèì õ¿ì¿¿ñ ñîíèðõäîã. Ãýõäýý ¿ë ìýäýã ¿íèéí çºðººã íýã èõ àíõààðàõã¿é áàéæ áîëíî. Õàìãèéí ãîë íü õèð çýðýã íàéäâàðòàé ¿éë÷èëãýýòýé, õèð çýðýã õóðäòàé õîëáîãäîõ âý ãýäãèéã àíõààðàõ õýðýãòýé.<br />È-ìýéë: È-ìýéëèéí ÿìàð ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã òàëààð ñîíèðõîõ õýðýãòýé. Çàðèì êîìïàíèóä íýã Èíòåðíýò àêêóàíòààð õýä õýäýí ìýéë õàÿãòàé áàéæ áîëîõ áîëîëöîîã á¿ðä¿¿ëäýã. Ýíý íü èõ ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëòèéí íýã. Èéì òîõèîëäîëä òà õóâèéí, àæèë òºðëèéí, íàéç íºõäèéí ãýõ ìýò îëîí òºð뺺𠺺ðèéí ìýéë õàÿãòàé áîëæ áîëíî.<br />Usenet news: Òàíû ñîíãîñîí Èíòåðíýò ïðîâàéäàð Usenet news ñåðâèñ ¿ç¿¿ëäýã ýñýõèéã ñîíèðõîîðîé. Õýðâýý òèéì áîë ìàø îëîí òºðëèéí õýëýëö¿¿ëýã, ìýòãýëöýýíèé á¿ëýãò á¿ðòã¿¿ëæ áîëíî.<br />Òåõíèêèéí ¿éë÷èëãýý: Ýíä ìàø îëîí òºðëèéí ¿éë÷èëãýý áàéäàã. Òàíû êîìïüþòåðèéã ¿íý òºëáºðã¿é, ýñâýë õºíãºëòòýé ¿íýýð çàñàæ ¿éë÷ëýõ, ïðîãðàì ñóóëãàõ, Âýá ñàéò á¿òýýõýä ¿íýã¿é ñóðãàëò ÿâóóëàõ, Èíòåðíýò áîëîí êîìïüþòåðèéí òàëààð òºðºë á¿ðèéí ìýäýýëýë ò¿ãýýõ, âèðóñèéí áîëîí áóñàä îëîí òºðëïéí ïðîãðàìûã ¿íýã¿éãýýð òàòàæ àâàõ, ¿íýã¿é ôàêñààð ¿éë÷ëýõ ãýõ ìýò. <br />Ìîíãîë äàõü Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý<br /> ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèéí âýáèéí õàÿã<br />ªíººäðèéí õýìæýýíä Ìîíãîë óëñàä Èíòåðíýòýýð ¿éë÷ëýã÷ êîìïàíè áóþó Ìýéæèêíýò (Magicnet), Ìèêîì (Micom), Ìîáèíåò (Mobinet), Áîäüêîì (Bodicom), Ðåéëêîì (Railcom), Ýì-Ñè-Ýñ Êîì (Mcscom), Ñêàéëèíê (Skylink), Ýðäýìíýò (Erdemnet) ãýñýí åñºí èíòåðíýò ïðîâàéäàð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà. <br />Ìýéæèêíýò (Magicnet): http://www.magicnet.mn<br />Ìèêîì (Micom): http://www.micom.mn<br />Ìîáèíåò (Mobinet): http://www.mobinet.mn<br />Áîäüêîì (Bodicom): http://www.bodicom.mn<br />Ðåéëêîì (Railcom): http://www.railcom.mn<br />Ýì-Ñè-Ýñ Êîì (Mcscom): http://www.mcscom.mn, http://www.mongolica.mn <br />Ñêàéëèíê (Skylink): http://www.skylink.mn<br /> Ýðäýìíýò (Erdemnet): http://www.erdemnet.mn<br />Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ Äèàë-àï õîëáîëò<br />Äèàë-àï õîëáîëò ãýæ òåëåôîí óòàñíû øóãàì àøèãëàí Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ àðãûã õýëíý. Ýíý àðãûã åð íýëýýí ºðãºí àøèãëàäàã, ¿íèéí õóâüä õàðüöàíãóé õÿìä þì àà. Äèàë-àï õîëáîëò õèéõýä òàíä äàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýé. ¯¿íä:<br />Êîìïüþòåð<br />Äîòóóð ýñâýë ãàäóóð ìîäåì<br />Òåëåôîí óòàñíû øóãàì<br />RJ11 áóþó åðäèéí óòàñíû õîëáîõ ¿ç¿¿ð<br />Õîëáîëòûí ýðõ<br />Õîëáîãäîõ óòàñíû äóãààð<br />Äèàë-àï õîëáîëò õèéõèéí òóëä òà Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèòàé áàéãóóëñàí ãýðýý ýñâýë òýäãýýðèéí ãàðãàñàí óðüä÷èëñàí òºëáºðò êàðò øààðäëàãàòàé. Ýíýõ¿¿ ãýðýý ýñâýë óðüä÷èëñàí òºëáºðò êàðòààñ òà Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ íýð, íóóö ¿ã áîëîí õîëáîãäîõ óòàñíû äóãààðûã îëæ ìýäíý. ̺í óòàñíû øóãàì àøèãëàæ áàéãàà ó÷ðààñ õîëáîëò õèéõ îðîëäëîãî õèéæ ýõýëñíýýñ òàíû óòàñíû òîîëóóð ã¿éäýã ãýäãèéã àíõààðàõ õýðýãòýé. Õîëáîëòûí äýýä õóðä 56 Kbps õ¿ðýõ ýíýõ¿¿ õóðä íü òàíû óòàñíû øóãàìûí ÷àíàðààñ øàëòãààëäàã òóë ò¿¿íýýñ äîîãóóð áàéäàã. Õýðâýý òàíû õîëáîëòûí õóðä áàãà áàéâàë ìýäýýëýë ñîëèëöîõ íü óäààí áàéõ òóë àëü áîëîõ òîì õýìæýýòýé âýá ð¿¿ õàíäàõ, ìýäýýëýë òàòàæ àâàõààñ çàéëñõèéõ øààðäëàãàòàé. Õýðâýý õóðä íü 19.2 êá-ýýñ áàãà áàéâàë çºâõºí ïîï ìýéë øàëãàõ çîðèëãîîð ë àøèãëàâàë çîõèíî. Ïîï ìýéë ãýäýã íü õîëáîãäñîí íºõöºëä ÿìàð íýã âýá õóóäñààð äàìæèõã¿é. È-ìýéëèéí ïðîãðàìûã àøèãëàí ìýéë àøèãëàõ. Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷äýýñ àâñàí òóñãàé ýðõòýé õàÿãèéã õýëäýã. Yahoo, hotmail çýðýã ìýéë õàÿãíóóä íü âýáýä ñóóðèëñàí è-ìýéë ó÷ðààñ âýá ð¿¿ãýý õàíäàæ áàéæ ìýéë àøèãëàõ áîëîëöîîòîé áîëäîã. ̺í ò¿¿í÷ëýí ýäãýýð âýáèéí õàìò òºðºë á¿ðèéí äóó, õºäºë㺺íò ä¿ðñòýé ñóðòàë÷èëãààíû ìàòåðèàë äàãàëäàæ èõýýõýí õýìæýýíèé õóðä øààðäàíà.<br />Äèàë-àï õîëáîëòûí òºëáºð íü Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ êîìïàíèàñ àâñàí ýðõ ýñâýë óðüä÷èëñàí òºëáºðò êàðòíû ¿íýýñ ãàäíà óòàñíû òîîëóóð ã¿éäýã. Õîëáîãäîõ îðîëäëîãî õèéæ ýõýëñíýýñ 6 ñåêóíäûí äàðààãààñ èíòåðíýòýä õîëáîãäñîí õîëáîãäîîã¿éãýýñ ¿ë øàëòãààëàí òåëåôîí óòàñíû òîîëóóð ã¿éäýã. Õýäèé ýíý íü ¿íý òºëáºðèéí õóâüä îäîîãîîð ¿íýòýé áàéãàà áîëîâ÷ íýã óäàà, íýãýí çýðýã õýä õýäýí õ¿íä è-ìýéë èëãýýõ, õ¿ëýýí àâàõ áîëîìæèéã îëãîí 3 ìèíóòàíä íèëýýäã¿é èõ ç¿éë àìæóóëàõ áîëîìæ îëãîíî.<br /> <br />Äèàë-àï õîëáîëòûí òîõèðãîî<br />Äèàë-àï õîëáîëò õèéõèéí òóëä õîëáîãäîõ êîìïüþòåðò õîëáîëòûí òîõèðãîî õèéäýã. Ýíýõ¿¿ òîõèðãîîã àíõ óäàà õîëáîõîä ë õèéõ áà äàðàà íü øààðäëàãàòàé ¿åä ººð÷èëæ áîëíî. Òîõèðãîî íü òóõàéí õîëáîãäîõ êîìïüþòåðò àøèãëàæ áàéãàà ¿éëäëèéí ñèñòåìýýñ õàìààðíà. Ýíä ò¿ãýýìýë õýðýãëýãäýæ áàéãàà Windows XP ¿éëäëèéí ñèñòåìèéí õóâüä òîõèðãîîã õýðõýí õèéõ òàëààð òàíèëöóóëíà. Òîõèðãîî õèéõèéí òóëä äàðààõ àëõàìóóäûã äàãàíà óó.<br />StartSettingsControl Panel öýñí¿¿äèéã ñîíãîæ New Connections àéêîí äýýð òîãøèæ Create a New Connections êîìàíäûã ñîíãîæ òîãøèõîä äýëãýöíýý New Connection Wizard (Çóðàã 3.2) öîíõ ãàð÷ èðíý.<br /> (ýñâýë Start->Programs->Accessories->Communications->New Connection Wizard àëõàìààð õèéæ áîëíî)<br />Ýíý öîíõíîîñ Next òîâ÷èéã òîãøèæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.3) øèëæèíý.Çóðàã 3.3. Õîëáîëòûí òºðëèéã ñîíãîõ öîíõÇóðàã3.2. Òîõèðóóëãûí ýõíèé öîíõ<br />Äýýðõ öîíõíû ýõíèé êîìàíä áóþó Connection to the Internet êîìàíä ñîíãîãäñîí áîë Next òîâ÷èéã òîãøèæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.4) øèëæèíý.<br />Çóðàã 3.4. Òîõèðóóëãà õèéõ õýëáýðèéã ñîíãîõ öîíõ<br />Òóõàéí öîíõíû õî¸ð äàõü êîìàíä áóþó Set up my connection manually õýñãèéã ñîíãîæ (ºìíºõ í¿äýíä öýã øèëæèíý) Next òîâ÷èéã äàðæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.5) øèëæèíý.<br />Çóðàã 3.5. Èíòåðíýòèéí õîëáîëòûí õýëáýðèéã ñîíãîõ öîíõ<br />Çóðàã 3.5-ººñ äèàë-àï ìîäåì àøèãëàæ õîëáîãäîõ áóþó Connect using dial-up modem õýñýã äýýð ñîíãîëò áàéâàë Next òîâ÷èéã òîãøèæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.6) øèëæèíý.<br />Çóðàã 3.6. Õîëáîëò õèéõ Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷èéí<br /> íýðèéã îðóóëàõ öîíõ<br /> ISP name òàëáàðò ãýðýý áàéãóóëñàí ýñâýë óðüä÷èëñàí òºëáºðò êàðòûã íü àøèãëàæ áàéãàà Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèéí íýðèéã îðóóëæ Next òîâ÷èéã òîãøèæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.7) øèëæèíý. Òà òóõàéí êîìïàíèéí õóâüä áàñ ººð õîëáîëò àøèãëàæ áàéãàà áîë íýðèéí àðä ºìíºõººñ ÿëãàãäàõààð 1, 2 ãýõ ìýò äóãààð òàâüæ ºã÷ áîëíî.<br />Çóðàã 3.7. Õîëáîãäîõ óòàñ îðóóëàõ öîíõ<br />Phone Number òàëáàðò ñîíãîñîí Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèéí õîëáîãäîõ óòàñíû äóãààðûã îðóóëíà. Æèøýýëáýë, Ìèêîì êîìïàíè áîë 1633, MCS áîë 1620, Magicnet áîë 1651 ãýõ ìýò. Õàðèí òàíû õîëáîëòîíä õýðýãëýãäýæ áàéãàà óòàñ äîòóóð óòàñ ýñâýë õºäºº îðîí íóòãààñ áîë òóñ äóãààðóóäûí ºìíº ãàðàõ êîäûã îðóóëíà. Æèøýýëáýë, õºäºº îðîí íóòãààñ 11 ãýñýí ãàðöààð ãàð÷ Óëààíáààòàð õîò ðóó õîëáîãääîã áîë 11,1651 ãýæ îðóóëíà. Äàðàà íü Next òîâ÷èéã äàðæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.8) øèëæèíý.<br />Çóðàã 3.8. Íýð, íóóö ¿ã òîõèðóóëàõ öîíõ<br />User name òàëáàðò Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèàñ ýñâýë óðüä÷èëñàí òºëáºðò êàðòíààñ ººðò íîîãäñîí Íýðèéã, Password òàëáàðò íóóö ¿ãèéã òóñ òóñ îðóóëíà. Íóóö ¿ã îðóóëàõàä öîíõíîî òàíû îðóóëñàí íóóö ¿ãíèé òîîòîé îä **** ãàðíà. Òà ¿¿íä ñàíàà çîâîëòã¿é ýíý íü òàíû íóóö ¿ãèéã áóñäàä õàðóóëàõã¿éí òóëä íóóöàëæ áàéãàà õýðýã. Õàðèí òà íóóö ¿ãýý îðóóëàõäàà òîâ÷íóóäàà ìàø áîëãîîìæòîé çºâ äàðàõ øààðäëàãàòàé. ̺í êèðèë ëàòèí àëü ãîðèìä áàéãààãàà àíçààðàõ õýðýãòýé. Confirm password òàëáàðò íóóö ¿ãýý äàõèí äàâòàæ îðóóëíà. Ýíý ººðººð õýëáýë òàíûã íóóö ¿ãýý çºâ îðóóëñàí ýñýõèéã øàëãàæ áàéãàà ÿâäàë þì. ªìíº íü îðóóëñàí íóóö ¿ã, äàâòàæ áàéãàà íóóö ¿ã õî¸ð ÿã èæèë áàéâàë öààø òîõèðóóëãà õèéõèéã çºâøººðíº.<br />Õýðâýý òà ýíý íýð, íóóö ¿ãýý òàíû òóõàéí òîõèðóóëãà õèéæ áàéãàà êîìïüþòåðûã àøèãëàõ õ¿í á¿ð õýðýãëýæ áîëîõûã çºâøººð÷ áàéãàà áîë ýõíèé êîìàíä áóþó Use this account name and password when anyone connects to the Internet from this computer êîìàíäûã èäýâõæ¿¿ëíý (òîãøèæ ºìíº íü öýãòýé áîëãîíî). Õàðèí òà çºâõºí ººðºº ë àøèãëàíà ãýâýë èäýâõã¿é (ºìíº íü öýãã¿é) áîëãîõ õýðýãòýé.<br />Òà Èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ á¿ðòýý àâòîìàòààð ýíý õîëáîëòûã àøèãëàæ áàéíà ãýâýë 2 äîõ êîìàíä áóþó Make this the default Internet connection ãýñýí êîìàíäûã èäýâõæ¿¿ëíý. Õàðèí çºâõºí ýíý óäààãèéí õîëáîëòîíä ë þìóó ýñâýë öººí õîëáîëòîíä àøèãëàõ ãýæ áàéãàà áîë èäýâõæ¿¿ëýõ øààðäëàãàã¿é.<br />Èíòåðíýò õîëáîëòûí õàìãààëàëòûã èäýâõæ¿¿ëíý ãýâýë 3 äàõü êîìàíäûã áóþó Turn on Internet connection Firewall for this connection êîìàíäûã èäýâõæ¿¿ëíý.<br />Ýíýõ¿¿ 3 êîìàíä íü ºìíºõ êîìàíäóóä øèã àëü íýãèéã íü ë ñîíãîõ áîëîëöîîòîé áèø á¿ãäèéã íü ÷ çýðýã ñîíãîõ áîëîëöîîòîé. Åð íü á¿ãäèéã íü èäýâõæ¿¿ëáýë òàíä èë¿¿ õýðýãöýýòýé ãýæ çºâëºæ áàéíà.<br />Òà íýð, íóóö ¿ãýý îðóóëæ êîìàíäóóäààñ ñîíãîëòîî õèéñýí áîë Next òîâ÷èéã òîãøèæ äàðààãèéí öîíõ ðóó (Çóðàã 3.9) øèëæèíý.<br />Çóðàã 3.9. Òîõèðóóëãûí ñ¿¿ë÷èéí öîíõ<br />Ýíý íü òîõèðóóëãûí õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí öîíõ áºãººä òà õèéñýí òîõèðóóëãóóäûí òîâ÷ òàíèëöóóëãûã ãàðãàíà. ̺í òà óã õîëáîëòûã ººðèéí Desktop áóþó Windows-èéí ¿íäñýí äýëãýöýíä ãàðãàõûã õ¿ñâýë Add a shortcut to this connection to my desktop êîìàíäûã èäýâõæ¿¿ëíý ¿¿. ¯íäñýí äýëãýöýíä õîëáîëòûí øèãòýý ä¿ðñ ãàðãàõ íü òàíû äàðàà äàðààãèéí õîëáîëòûã õÿëáàð÷ëàõ ó÷èð òýð êîìàíäûã èäýâõæ¿¿ëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Õýðâýý òàíû òîõèðóóëãà áîëñîí ãýæ ¿çâýë Finish òîâ÷èéã òîãøèæ òîõèðóóëãà õèéõ ¿éëäëèéã äóóñãàíà. Õàðèí ÿìàð íýã ç¿éë çàñàõ øààðäëàãàòàé ãýâýë Back òîâ÷èéã òîãøèæ ºìíºõ òîõèðóóëãûí äýëãýöí¿¿ä ð¿¿ áóöàæ áîëíî. Òàíû òîõèðóóëñàí õîëáîëò ¿íäñýí äýëãýöíàà àéêîí (Çóðàã 1-ã ¿ç) áîëîí StartControl PanelNetwork Connections (Çóðàã 2-ûã ¿ç)ãýäýã êîìàíäààð îðîõîä õàðàãäàõ áîëíî.<br />Ìîäåìûã Äèàë-àï õîëáîëòîíä òîõèðóóëàõ<br />Ìîäåì (Ìîäóëÿòîð/äåìîäóëÿòîð) ãýæ êîìïüþòåðèéí ìýäýýëëèéã òåëåôîíû øóãàìààð äàìæóóëàõ, õ¿ëýýí àâàõóéö õýëáýðò õºðâ¿¿ëäýã òºõººðºìæ þì. Ìîäåì íü ìýäýýëëèéã äàìæóóëàõäàà òîîí õýëáýðýýñ àíîëîãè õýëáýð ðóó õºðâ¿¿ëäýã áà õ¿ëýýí àâàõäàà ýðã¿¿ëýí òîîí õýëáýð ð¿¿ õºðâ¿¿ëäýã.<br />Windows XP èõýíõ òºðëèéí íýìýëò òºõººðºìæ¿¿äèéã àâòîìàòààð òàíüäàã òóë ìîäåìûã òàíèóëàõ ¿éëäýë õèéõ øààðäëàãàã¿é. Õàðèí òà ººð ¿éëäëèéí ñèñòåìòýé áîë þóíû ò¿ð¿¿íä ìîäåìîî òàíèóëàõ òîõèðóóëãà õèéõ õýðýãòýé.<br />Òàíèãäñàí ìîäåìóóäûí õóâüä äàðààõü ¿éëäëèéí äàãóó áóñàä òîõèðóóëãà õèéæ áîëíî. ¯¿íä: <br />StartSettingsControl PanelNetwork Connections (ýñâýë Start ProgramsAccessoriesCommunicationsNetwork Connections àëõàìààð õèéæ áîëíî) êîìàíäààð òîõèðóóëãà õèéõ õîëáîëòûã ýñâýë ¿íäñýí äýëãýö äýýðõ õîëáîëòûí àéêîíûã ñîíãîõîä òîõèðóóëãûí öîíõ íýýãäýíý.<br />Network Tasks õýñãèéí Change settings of this connection êîìàíäûã ñîíãîõîä äàðààãèéí öîíõ (Çóðàã 3.10) ð¿¿ øèëæèíý.<br />General õýñãèéí Connect using òàëáàðààñ òîõèðóóëãà õèéõèéã õ¿ññýí ìîäåìûã ñîíãîæ (Õýðýâ íýãýýñ îëîí ìîäåì ñóóðèëàãäñàí áîë) äîîä òàëä íü áàéðëàõ Configure òîâ÷èéã òîãøèæ äàðààãèéí öîíõ (Çóðàã 3.11) ð¿¿ øèëæèíý.Çóðàã 3.10. Ìîäåìûí òîõèðóóëãà õèéõ<br />Maximum speed (bps) òàëáàðò ìîäåìûí äýýä òàëûí õóðäûã çààæ ºãºõ õýðýãòýé. Õýðýâ òàíû õîëáîãäîæ áàéãàà òåëåôîí óòàñíû øóãàìûí ÷àíàð ñàéí áîë äýýä õóðäûã àëü áîëîõ ºíäºð ñîíãîõ õýðýãòýé áà õàðèí ìóó áîë ÷àíàðò íü òîõèðóóëæ àëü áîëîõ áàãà õóðäûã çààæ ºãíº. Çóðàã 3.11. Ìîäåìûí õóðä áà áóñàä òîõèðãîî<br />Hardware Features õýñýãò ººðèéí ñîíãîëòûí äàãóó êîìàíäóóäûã èäýâõæ¿¿ëæ áîëíî. <br />Õýðýâ òà ìîäåìûí äóóã èäýâõæ¿¿ëíý ãýâýë Enable modem speaker ñîíãîëòûã èäýâõæ¿¿ëíý. ¯¿íèéã èäýâõæ¿¿ëñíýýð òà ìîäåì õîëáîãäîõ îðîëäëîãî õèéæ áàéãàà, àìæèëòòàé, àìæèëòã¿é áîëæ áàéãààã ñîíñîæ õÿíàõ áîëîìæòîé áîëíî. <br />Õîëáîëòûã äàõèí õèéõ òîõèðóóëãà õèéõ<br />Çóðàã 3.12 Õîëáîëòûã äàõèí õèéõ òîõèðóóëãà<br />Redialing options õýñãýýñ: <br />Äýýðõ öîíõíîîñ (Çóðàã 3.10) Options õýñãèéã (Çóðàã 3.12) ñîíãîæ Redial attempts õýñýãò ýõíèé õîëáîõ îðîëäëîãî àìæèëòã¿é áîë õîëáîõ îðîëäëîãûã äàõèí õèéõ òîõèðóóëãà õèéæ áîëíî. <br />Time between redial attempts – íýã õîëáîõ îðîëäëîãîîñ äàðààãèéí îðîëäëîãî õ¿ðòýëõ õóãàöààã ñóìíû òóñëàìæòàé ýñâýë øóóä òîî îðóóëæ òîäîðõîéëíî. <br />Idle time before hanging up - õîëáîëòûã àøèãëààã¿é íºõöºëä òàñëàõ õóãàöààã çààæ ºãíº. <br />Redial if line is dropped – õýðýâ õîëáîëòûí øóãàì òàñàðñàí òîõèîëäîëä øóóä äàõèí õîëáîõ îðîëäëîãî õèéõ. <br />Õîëáîëòîíä àøèãëàõ õýä õýäýí óòàñíû äóãààðûã îðóóëàõ<br />Äýýðõ öîíõíîîñ (Çóðàã 3.10) General õýñãèéã ñîíãîí Alternates êîìàíäûã òîãøèæ õýä õýäýí óòàñíû äóãààð îðóóëàõ äýëãýö ð¿¿ (Çóðàã 3.13) øèëæèíý.<br />Çóðàã 3.13. Õýä õýäýí óòàñíû äóãààð îðóóëàõ<br /> <br />If number fails, try next number – õýðýâ òàíû çàëãàñàí ýõíèé äóãààð õîëáîãäîõã¿é áîë äàðààãèéí äóãààð ðóó çàëãàõ. <br />Move successful number to top of list õàìãèéí ýõíèé àìæèëòòàé õîëáîãäñîí óòàñíû äóãààðûã äàðààãèéí õîëáîëòîíä àøèãëàõ ¿¿äíýýñ óòàñíóóäûí æàãñààëòûí ýõýíä áàéðëóóëàõ. <br />Add – óòàñíû æàãñààëòàíä óòàñíû øèíý äóãààð íýìæ îðóóëàõ<br />Edit - óòàñíû äóãààðóóäûã çàñâàðëàõ <br />Delete - öààøèä àøèãëàõ øààðäëàãàã¿é óòàñíû äóãààðûã óñòãàæ áîëíî.<br />Õýðýâ òà õîëáîëòîíä ãàäóóð óòàñ ðóó ãàðàõ ýñâýë àéìàã, ñóìààñ ãàðàõ êîä îðóóëàõ øààðäëàãàòàé áîë General õýñãèéí Use dialing rules òàëáàðûã àøèãëàíà.<br />Äèàë-àï õîëáîëòîîð õîëáîõ<br />Windows-èéí ¿íäñýí äýëãýöíýý õîëáîëòûí àéêîí (Çóðàã 3.14) áàéãàà ýñýõèéã øàëãàæ áàéãàà áîë ò¿¿í äýýð òîãøèíî. Õýðýâ áàéõã¿é áîë StartSettingsNetwork connections êîìàíäààð îðæ õîëáîëòûí àéêîí (Çóðàã 3.15) äýýð òîãøèíî. Õýðýâ õîëáîëòûí àéêîí áàéõã¿é áîë Äèàë-àï õîëáîëòûí òîõèðãîîã äîîðõè çààâàðûí äàãóó ã¿éöýòãýíý ¿¿. <br />Çóðàã 3.14. ¯íäñýí äýëãýö äýýðõ õîëáîëòûí àéêîíÇóðàã 3.15. Õîëáîëòûí àéêîíûã êîìàíäààð îëîõ<br />Õîëáîëòûí àéêîí äýýð òîãøèõîä õîëáîëò õèéõ öîíõ (Çóðàã 3.16) ãàðàõ áà <br />Õîëáîõ öîíõíîî òàíû õîëáîëòûí ýðõèéí íýð, íóóö ¿ã, óòàñíû äóãààð òîõèð÷ áàéâàë øóóä Dial òîâ÷èéã äàðæ õîëáîõ îðîëäëîãûã ýõë¿¿ëíý. Òîõèðîõã¿é áîë ººðèéí àâñàí ýðõèéí íýð, íóóö ¿ã, óòàñíû äóãààðûã îðóóëíà. Õýðýâ òà öààøäûí õîëáîëòîíäîî íóóö ¿ãýý øóóä õàäãàëæ áàéãààä àøèãëàíà ãýâýë Save this user name and password for the following users êîìàíäûã èäýâõæ¿¿ëíý. Èíãýñíýýð äàðàà äàõèí õîëáîãäîõîä íóóö ¿ãýý äàõèí äàõèí îðóóëàõ øààðäëàãàã¿é áîëíî.Çóðàã 3.16. Õîëáîõ öîíõ<br />Õîëáîëò õèéõ îðîëäëîãî õèéæ ýõëýõýä (Çóðàã 3.17) äàðààõ öîíõ ãàðíà.<br />Òà õîëáîëò õèéõ îðîëäëîãî õèéæ áàéõàä Dialing 1651 … áóþó Ìýéæèêíýò êîìïàíèéí 1651 óòàñ ðóó õîëáîãäîæ áàéíà ãýñýí áè÷èã õýðõýí ººð÷ëºãäºõèéã áîëîí ìîäåìûí õîëáîëò õèéæ áàéãàà äóóã ñîíñîæ àíõààð÷ áàéõ õýðýãòýé.Çóðàã 3.17. Õîëáîëò ýõëýõ<br />Óòàñ ðóó àìæèëòòàé õîëáîãäñíû äàðàà äýýðõ ¿ãèéí îðîíä verifying username and password áóþó õýðýãëýã÷èéí íýð, íóóö ¿ãèéã øàëãàæ áàéíà ãýñýí ìýäýýëýë ãàðíà. Äàðàà íü íýð, íóóö ¿ã òîõèð÷ áàéâàë Registering your computer on the network áóþó òàíû êîìïüþòåðèéã ñ¿ëæýýíä á¿ðòãýæ áàéíà ãýñýí ìýäýýëýë ãàðíà. ¯¿íèé äàðàà õîëáîëò àìæèëòòàé áîëáîë äýëãýöíèé áàðóóí äîîä õýñýãò õîëáîëòûí õóðäûí õàìò õîëáîãäñîí õî¸ð êîìïüþòåðèéí ä¿ðñ á¿õèé æèæèã àéêîí (Çóðàã 3.17à) ãàð÷ èðíý. <br />Ýíä Ìèêîì êîìïàíè ðóó ñåêóíäýíä 42.6 êèëîáèò õóðäòàéãààð õîëáîãäñîí áîëîõûã çààæ áàéíà.Õýðýâ õîëáîëò àìæèëòã¿é áîëáîë àìæèëòã¿é áîëñîí øàëòãààíûã çààñàí ìýäýãäýë ãàðíà.Çóðàã 3.17à. Õîëáîëòûí àéêîí<br />29718000Òà õ¿ññýí ¿åäýý 3.17à-ä ä¿ðñýëñýí àéêîí äýýð äàðæ õîëáîëòûí õóðä, èëãýýæ áàéãàà (Sent) áîëîí õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàà (Received) ìýäýýëëèéí õýìæýýã (Çóðàã 3.17á) øàëãàæ áîëíî. <br />Çóðàã 3.17á. Õîëáîëòûã õÿíàõ<br />Äèàë-àï õîëáîëòîíä ãàð÷ áîëîõ ò¿ãýýìýë àëäààíóóä áà àíõààðóóëãà<br />Óòàñíû ¿ç¿¿ð õîëáîãäîîã¿é ýñâýë óòàñ ãýìòýëòýé áîë (Çóðàã 3.18) ìýäýãäýë ãàðàõ ýíý íºõöºëä õîëáîëò áîëîí óòàñíû øóãàì àæèëëàæ áàéãàà ýñýõèéã øàëãà. ̺í óòàñ íü äîòóóð óòàñ, ýñâýë õºäºº îðîí íóòãààñ çàëãàæ áàéãàà áîë õîò ðóó ãàðàõ ãàðöûã óòàñíû äóãààðûí ºìíº çààæ ºãíº. Æèøýýëáýë, äîòóóð óòàñ õýðýãëýæ áàéãàà áîë 9,1651 õºäºº îðîí íóòãààñ õîëáîãäîõ ãýæ áàéãàà áîë 011,1651 ãýæ çààæ ºãíº.<br />Çóðàã 3.18. Àëäàà 680: Õîëáîõ øóãàìã¿é<br />Redial êîìàíä íü äàõèí äàðààãèéí õîëáîëò õèéõ õ¿ðòýë ¿ëäñýí õóãàöààã çààõ áà õýðâýý òà ò¿¿íèéã õ¿ëýýëã¿é Cancel òîâ÷ äýýð òîãøèæ õîëáîëò õèéõ îðîëäëîãûã çîãñîîæ áîëíî. Äýýðõ ìýäýãäýë äàðààãèéí îðîëäëîãî õèéõýä 36 ñåêóíä ¿ëäýýä áàéãààã çààæ áàéíà. ̺í àëäààíû òóõàé àðàé äýëãýðýíã¿é ìýäýýëýë àâàõûã õ¿ñâýë More Info òîâ÷ äýýð òîãøèíî. <br />RJ-11 õîëáîã÷èéí ò¿ãæýý íü àìàðõàí õóãàðäàã òóë çàëãàæ ñàëãàõäàà áîëãîîìæòîé õàíäàíà óó. ¯¿íýýñ áîëæ êîíòàêò ¿¿ñýõã¿é òîõèîëäîë ýëáýã áàéäàã.<br /> <br />Error 617: The modem is already disconnected <br />Error 630: The modem is disconnected due to hardware failure<br />Error 633: Modem is already in use or is not configured for dialing out.<br />Error 666: Modem is not functioning<br />Äýýðõ òºðëèéí ìýäýãäë¿¿ä íü ìîäåì óíòðààñòàé, çàëãàãäààã¿é, ýâäðýëòýé, ìîäåìîî òàíèóëààã¿é ýñâýë òîõèðóóëãà õèéãäýýã¿é áîëîõûã èëòãýäýã. Windows XP ¿éëäëèéí ñèñòåìòýé áîë ìîäåìîî øóóä àâòîìàòààð òàíèíà. <br />Êîìïüþòåðèéí ìîäåìûí òîõèðóóëãà õèéãäýýã¿é áîë ýíý ãàðûí àâëàãûí ìîäåìûã òîõèðóóëàõ çààâàð÷èëãûí äàãóó òîõèðóóëãàà õèéíý ¿¿.<br />Òàíû Èíòåðíýòèéí õîëáîëòûí ýðõ èäýâõæýýã¿é ýñâýë õóãàöàà íü äóóññàí ýñâýë Õýðýãëýã÷èéí íýð ýñâýë íóóö ¿ãýý áóðóó îðóóëñàí áîë äàðààõ àëäààíóóäûí àëü íýã ãàðíà. ¯¿íä: <br />691: Access denied because the user name and /or password was invalid on the domain921: The remote account has expired.932: The connection time limit for the user has been reached.<br />Ýíý íºõöºëä õýðýãëýã÷èéí íýð, íóóö ¿ãýý äàõèí øèíýýð ìàø àíõààðàëòàé çºâ îðóóëàõ øààðäëàãàòàé. ßëàíãóÿà íóóö ¿ãýý çºâ îðóóëæ áàéãàà ýñýõýý òîì ¿ñýã, ëàòèí ýñâýë ìîíãîë ¿ñýã õýðýãëýæ áàéãàà çýðýãòýý àíõààðàë õàíäóóëíà. Õýðýâ òà ¿íýõýýð íýð, íóóö ¿ãýý çºâ ºãñºí ÷ õîëáîãäîõã¿é Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíè ðóó õàíäàæ òàíû íýð, íóóö ¿ã èäýâõòýé áàéãàà ýñýõ òàëààð òîäðóóëàõ øààðäëàãàòàé.<br />Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷èéí õîëáîãäîõ ïîðòóóä çàâã¿é ýñâýë ñåðâåð ýâäðýëòýé áîë äîðõè ìýäýãäë¿¿ä ãàðíà. ¯¿íä:<br />Error 638: The request has timed out<br />Error 650: Remote access server is not responding<br />Error 668: The connection was terminated<br />Error 678: There was no answer<br />Error 721: The remote computer is not responding<br />Òåëåôîí óòàñíû øóãàì çàâã¿é áîë Error 676: The phone line is busy ãýñýí ìýäýãäýë ºãíº. <br />Òåëåôîí óòàñíû øóãàìûí ÷àíàð ìóóãààñ õîëáîãäîõã¿é áàéæ áîëíî. ßëàíãóÿà õºäºº îðîí íóòàãò ñàëõè èõòýé ¿åä ýíý íü ýëáýã òîõèîëäîõ ìàãàäëàëòàé. Ýíý íºõöºëä ìºí 638 ãýñýí àëäààã ãàð÷ áîëíî.<br />3.9. Èíòåðíýò äýõ õàÿãíóóä<br />Èíòåðíýòýä õîëáîãäñîí õ¿í á¿õýí áóñàä êîìïüþòåðòýé õàðüöàõ áîëîìæòîé áîëíî. ¯¿íä õàÿãëàëò ìàø ÷óõàë ¿¿ðýãòýé áºãººä, ìàø íàðèéí çîõèöóóëàãäñàí áàéíà. Èíòåðíýòýä õîëáîãäñîí áàéãàà òîëãîé /ñåðâåð/ êîìïüþòåð áîëãîí ººðèéí ãýñýí õàÿãòàé áàéíà, á¿õ äýëõèé äàÿàð ò¿¿íòýé èæèëõýí õàÿãòàé êîìïüþòåð íýã ÷ áàéõ ¸ñã¿é. <br />Èíòåðíýòýä äàðààõ õî¸ð õàÿãèéã õýðýãëýíý.<br />Õýðýãëýã÷èä çîðèóëñàí, ïðîãðàì õàíãàìæèéí õ¿ðýýíä õýðýãëýãäýõ õàÿã áóþó äîìàéí íýð ÷ ãýäýã. http://www.foodtech.edu.com/ ýíý íü õ¿íä õýðýãëýõýä õÿëáàð áîëãîäîã õàÿã. ¯¿íèéã óíøèõäàà w-w-w dot foodtech dot edu dot mn ãýæ óíøèõ áà öýãèéã íü dot ãýæ õýëíý.<br />Ñ¿ëæýýíèé õ¿ðýýíä õýðýãëýãäýõ õàÿã áóþó IP address: Æèøýý íü: 204.72.200.69 íü èíòåðíýòýä äîòîð ìýäýýëýë äàìæóóëàõàä õýðýãëýãääýã ¿íäñýí òîîí õàÿã. Èíãýõëýýð Èíòåðíýò õîëáîãäñîí á¿õ êîìïüþòåðóóäûí IP õàÿã íü 0.0.0.0 – 255.255.255.255 –èéí õîîðîíä áàéíà ãýñýí ¿ã.<br />Ýíý òîîí õàÿã áóþó IP õàÿãèéã õýðýãëýõ íü òîõèðîìæòîé õýäèé ÷ òîãòîîõîä, ìºí ýðãýí ñàíàõàä àìàðã¿é áàéñàí òóë äîìýéí íýðèéã õýðýãëýõ áîëæýý. <br />Èíòåðíýòýä ºðãºí õýðýãëýäýã ¿éë àæèëëàãààíû ñàëáàðóóäûí äîìýéí:<br />eduáîëîâñðîëûí áàéãóóëëàãà ãýäãèéã çààíàcomáèçíåñ õóäàëäààíû áàéãóóëëàãûíè õàÿãgovçàñãèéí ãàçðûí õàðüÿàíû áàéãóóëëàãûí âýámilöýðãèéí áàéãóóëëàãànetñ¿ëæýý ãýñýí óòãûã çààíàorgàøãèéí áóñ áàéãóóëëàãà ãýñýí óòãûã çààíàaeroÀãààðûí òýýâðèéí àæ ¿éëäâýðèéí ñàëáàðcoopÕîðøîîíû áàéãóóëëàãóóäinfoÌýäýýëëèéí ñàëáàðintÎëîí óëñûí áàéãóóëëàãóóä<br /> <br /> Àìåðèê÷óóä Èíòåðíýòèéã áàéãóóëàõàä èë¿¿ èõ õºðºí㺠îðóóëñàí ÷ áîëîîä òýð ¿¿, ÿìàð ÷ ãýñýí Àìåðèêààñ áóñàä á¿õ îðíû âýá õóóäàñóóä àðäàà òóõàéí óëñûã çààñàí äîìýéí íýðòýé áàéíà.<br />caêàíàäûíõauàâñòðàëûíõukàíãëèéíõdeãåðìàíûíõjpÿïîíûíõmnìîíãîëûíõruîðîñûíõcnõÿòàäûíõ<br />Æèøýý íü: university.edu ãýæ áàéâàë Àìåðèêèéí èõ ñóðãóóëèéí õàÿã, university.edu.mn ãýæ áàéâàë Ìîíãîëûí èõ ñóðãóóëèéí õàÿã, university.edu.ru ãýæ áàéâàë Îðîñûí èõ ñóðãóóëèéí âýáíèé õàÿã ãýñýí ¿ã þì.<br />Ýäãýýð èíòåðíýòèéí êîä÷èëîëä îðñîí óëñ ¿íäýñòýí 220 îð÷èì áàéäàã þì. <br />URL <br />Èíòåðíýò ñ¿ëæýýíèé àãóó èõ íººö áîëîõ ñàÿ ñàÿàð òîîëîãäîõ âýá õóóäàñíóóä íü äýëõèé äàÿàð òàðõñàí âýá ñåðâåð¿¿ä äýýð õàäãàëàãäàæ áàéäàã. Èíòåðíýòýä õîëáîãäñîí õýí áîëîâ÷ âýá áðàóçåð õýìýýõ êëèåíò ïðîãðàìûí òóñëàìæòàéãààð ýäãýýð íººöèéã àøèãëàõ áîëîìæòîé. Ýäãýýð âýá õóóäàñòàé àæèëëàõûí òóëä òàíû âýá áðàóçåð ïðîãðàì òýð âýá õóóäàñíóóä õààíà îðøèæ áàéãààã ìýäýõ øààðäëàãàòàé. Âýá õóóäàñíû áàéðëàæ áàéãàà ãàçðûã îëæ òîãòîîõûí òóëä òóñãàé íýã òºðëèéí õàÿãèéã àøèãëàíà. Ýíý õàÿãèéã URL (Uniform Resource Locator) áóþó âýá õóóäàñíû èíòåðíýò äýõ õàÿã ãýíý. Öààøèä URL ãýäãýýð íü òýìäýãëýå. Õ¿í áîëãîí íýðòýé, íàñòàé ìºí îðøèí ñóóõ õàÿãòàé áàéäàã øèã âýá ñàéò á¿ðò õàÿã áàéäàã þì. Ýíý õàÿã íü õýðýãëýã÷èéí âýá HTML ôàéë õààíà áàéãààã íýã óòãàòàé òîäîðõîéëæ ºãºõ ¿¿ðýãòýé áàéíà. Èíòåðíýòýýñ ìýäýýëýë àâàõ, ìýäýý äàìæóóëàõ åð íü ÿìàð ÷ ¿éëäýë ýíýõ¿¿ õàÿãíû òóñëàìæòàéãààð ÿâàãääàã. ªºðººð õýëáýë URL áîë ñîíèðõîæ áóé îáüåêò þìóó õóóäàñíû çàìûí íýð þì. URL íü äàðààõ á¿òýöòýé áàéíà. <br />Resource_type:// host.domain:port/pathname<br /> <br /> Õàíäàõ àðãà ªãºãäëèéí áàéðëàëûã çààõ õýñýã<br />URL - èéí ýõíèé õýñýã áóþó õî¸ð íàëóó çóðààñûí óðä òàëûí õýñýã íü ìýäýýëëèéã ÿìàð õýëáýðýýð äàìæóóëàõûã çààñàí ïðîòîêîë áóþó õàíäàõ àðãûã çààíà. Õî¸ð äàõü õýñýã íü òóõàéí ºãºãäºë õààíà áàéãààã çààõ êîìïüþòåðèéí õàÿã þì. Áóñàä õýñýã íü ôàéëûí íýð, ºãºãäëèéí ñàí äýýðõ òåêñòèéã, ýñâýë õîëáîõ ïîðòûã çààæ áîëíî. <br />ªºðººð õýëáýë URL-èéã âåá áè÷èã áàðèìòíèé ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ýýñ ºãñºí õàÿã ãýæ îéëãîæ áîëíî. Á¿õ URL íü ïðîòîêîë, ýçýìøèã÷ íýð, õýñãèéí íýð ãýñýí ãóðâàí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýãòýé. <br />Æèøýý áîëãîæ äàðààõ URL-èéã ¿çüå. http://www.cl.uh.edu/uct/uct.html<br />Ïðîòîêîëûí õýñýã: http:<br />URL íü õýä õýäýí èíòåðíýò ïðîòîêîë õýðýãëýäýã. http íü ïðîòîêîëûã World Wide Web áóþó äýëõèé äàõèíû òîð õýìýýõ ¿éë÷èëãýýíä ºðãºí õýðýãëýäýã. Õàðèí áóñàä ïðîòîêîëóóäûã ftp, ãîïåð, òåëíåò, è-ìýéë çýðýãò õýðýãëýäýã. URL-ûí ïðîòîêîë íü òîäîðõîéëîõ òýìäýã áóþó : òýìäýãëýãýýã çààâàë õýðýãëýäýã. Èéì ó÷èð òà URL -ûí : òýìäýãëýãýýíýýñ ºìíºõ õýñãèéã ïðîòîêîë ãýæ îéëãîæ áîëíî.<br />Ýçýìøèã÷ ìàøèíû òîäîðõîéëîëò: //cl.uh.edu<br />Á¿õ ýçýìøèã÷ êîìïüþòåð èíòåðíýòýä ººðèéí ãàíö ë íýðòýé áàéäàã. Ýíý íýð íü äàðààëñàí õýä õýäýí ñàëàíãèä õýñãýýñ òîãòòîã. ªºðººð õýëáýë ýçýìøèã÷ íýðèéã ýõíýýñ òºãñãºë õ¿ðòýë óíøèõàä õýä õýäýí (íýð òîìú¸î, êîä) îéëãîëòûã ìýäýæ áîëíî. Õîîðîíäîî (.) öýãýýð çààãëàãäàíà.<br />URL-ûí ýçýìøèã÷ íýð íü äàâõàð ñëåø áóþó // òýìäýãëýãýýíèé àðààñ áè÷èãääýã áà áè÷èãäýõ ç¿éë íü èíòåðíýò ñåðâåð ìàøèíû òîäîðõîéëîëò áàéíà.<br />Õýñãèéí íýð áóþó ôàéëûí íýð: /uct/uct.html<br />Òîâ÷õîí òàéëáàðëàõàä ýíý íü òóõàéí êîìïüþòåðèéí ñàí áîëîí ôàéëûí íýð þì. Õîîðîíäîî / òýìäýãëýãýýãýýð çààãëàãäàõ áà õàìãèéí ñ¿¿ëèéíõ íü ôàéë ºðãºòãºëèéí õàìò ò¿¿íýýñ óðäàõ íü ñàíãèéí íýð þì. Ìàíàé æèøýýíèé õóâüä uct ñàíãèéí äîòîðõ uct.html ôàéë ãýæ îéëãîæ áîëíî.<br /> <br />URL -ûí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñã¿¿ä äîð á¿ðýý ÷óõàë óòãà ñàíàà àãóóëäàã áà ¿ñýã, òýìäýãòèéã ìàø íàðèéí ìýäýðäýã þì. Äýýðõ æèøýýíèé õóâüä UCT.html ôàéë íü uct.html ôàéëààñ ÿëãààòàé þì. <br />Çàðèìäàà URL -ûí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã – òýìäýãòèéã õýðýãëýæ áîëíî. Ãýõäýý ýíý íü îíöãîé òîõèîëäîëä áóþó îíöãîé êîìïüþòåðò õýðýãëýäýã. <br />URL-èéí äîòîð ºðãºí õýðýãëýãääýã ñõåì¿¿ä<br />Ñõåìèéí íýðßìàð òºðëèéã òºëºâëºõHTTPÂýá õóóäàñmailtoÈ-ìýéë õàÿãnewsUsenet ãðóïïftpÔàéë äàìæóóëàõfileÊîìïüþòåð äýýðõ ôàéë<br />ßíç á¿ðèéí ìýäýýëëèéí ýõ ¿¿ñâýð¿¿ä ð¿¿ õàíäñàí æèøýýí¿¿äèéã ¿ç¿¿ëüå.<br />URL-èéí æèøýýí¿¿ä: <br />ResourseURLHTTPFTPGopherTelnetHD (õàòóó disk)http: // www. Mspu. Edu. Mn- usis-í Webftp : // Deerfield . comgofher : // gopher . muro, umn, edu : 70/1.Telnet : // rs . internic, netFile : // C : / http / index . html<br /> <br />