More Related Content
Similar to تکنیک های رایانه ای حسابرسی
Similar to تکنیک های رایانه ای حسابرسی (20)
تکنیک های رایانه ای حسابرسی
- 1. "ﺗﻜﻨﻴﻚ راﻳﺎﻧﻪ اي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ"
ﻣﺮﻳﻢ اﻟﺴﺎدات ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻴﺎن،ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري واﺣﺪ اراك
ﭼﻜﻴﺪه
اﻣﺮوز ﺣﺮﻓﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﮔﺮﻳﺰﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن ﻣﺪل ﮔﺰارش ﮔﺮي ﻣﺴﺘﻤﺮ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﺧﻮد را ﻣﻬﻴﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﻀـﺎي ﻛـﺎﻣﻼً
ﻣﺘﻔﺎوت ﮔﺰارش دﻫﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. روﻳﻜﺮد ﺳﻨﺘﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻣﻌﺎوﻻت و روﻳـﺪاد ﻫـﺎ و اﻧﺠـﺎم آزﻣـﻮن
ﻫﺎي ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺰﺋﻴﺎت آﻧﻬﺎ و ﺑﺮ ﻣﻨﺘﺨﺒﻲ از ﻣﺎﻧﺪه ﺣﺴﺎب ﻫﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ دارد در ﻣﺪل ﮔﺰارش دﻫﻲ ادواري ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺎرآﻣﺪ ﺑﺎﺷـﺪ.
اﻣﺎ در ﻣﺪل ﮔﺰرش ﮔﻴﺮي ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻛﻪ آزﻣﻮن ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻣﻼت و ﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﺷـﻮد اﺳـﺘﻔﺎده از
روﻳﻜﺮد ﺳﻨﺘﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ.
اﻓﺰاﻳﺶ روزاﻓﺰون ﻣﻴﺰان ﺧﻮدﻛﺎر ﺳﺎزي، ﭘﺮدازش ﻣﻌﺎﻣﻼت و ردﻳﺎﺑﻲ ﺳﻨﺘﻲ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻧﻴﺰ دﺷﻮار ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ
ﺳﻌﻲ ﺑﺮ آن ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ و ﻣﺰاﻳﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮي آن ﮔﺎﻣﻲ در ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻜـﺎر ﮔﻴـﺮي ﻧـﺮم
اﻓﺰارﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد.
ﻫﺪف از راﻳﺎﻧﻪ اي ﻛﺮدن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ارﺗﻘﺎي ﻛﺎراﻳﻲ و اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ، ﻛﺎﻫﺶ رﻳﺴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ، ﺑﻬﺒـﻮد زﻣـﺎن
ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﻲ، و ﻛﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﻲ ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﻢ ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﺗـﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ
وﻇﺎﻳﻔﻲ را ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ارﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﮔﺮان ﺗﺮ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه ﮔﻴﺮﻧـﺪ. ﺑﻬﺒـﻮد ﻛﻴﻔﻴـﺖ
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ و ﻗﻀﺎوت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎراﻳﻲ، ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻬﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ و ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ رﻗﺎﺑﺘﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻮاﻳﺪي
ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ راﻳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮﺷﻤﺮده اﻧﺪ ) ﻓﺮﻗﺎﻧﺪوﺳﺖ 8731 (.
ﻛﻠﻴﺪواژه: ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي/ اﻓﺰارﻫﺎي راﻳﺎﻧﻪ اي/ دورزدن راﻳﺎﻧﻪ/ درون ﻛﺎوي
ﻣﻘﺪﻣﻪ
- 2. ﺣﺮﻛﺖ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﻓﻦ اوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮ ﺷﻮد. اﻳﻦ روﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ در
4891 اﻧﺠﻤﻦ ﺣﺴﺎﺑﺪاران رﺳﻤﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺷﻤﺎره 84 ﺑﺎ ﻋﻨﻮان » ﺑﺮرﺳﻲ راﻳﺎﻧﻪ اي ﺻﻮرت ﻫـﺎي
ﻣﺎﻟﻲ و اﺛﺮات آن « را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ. ﺑـﺎ
ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﮔﺰارش ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺛﺒﺎت ﺑﺎزارﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ در ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺗﻼش ﮔﺴـﺘﺮده اي در ﺟﻬـﺖ
ارﺗﻘﺎي اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي
ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎي اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﺑـﺎ ﻣﻮﺿـﻮع ارﺗﻘـﺎي اﺛﺮﺑﺨﺸـﻲ ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ
ﺻﻮرت ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎﻳﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدﻳـﺪه اﻧـﺪ
ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺑﺪان وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻘﺸﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ راﻳﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﻛـﻪ اﺻـﻄﻼﺣﺎً ﺗﻜﻨﻴـﻚ
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻮﺗﺮي ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﻣﺮوزه ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﮕﺮﻓﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﻫـﺎي ﺣﺴـﺎﺑﺪاري ﻫﺴـﺘﻴﻢ ﻛـﻪ
ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره 49 در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﻦ آوري اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺮ
ﻧﺤﻮه ﻧﮕﺮش ﺣﺴﺎﺑﺮس ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺎي داﺧﻠﻲ در ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺻﻮرت ﻫﺎي ﻣـﺎﻟﻲ را ﺑـﺮ ﺧـﻮد دارد اﺳـﺘﻔﺎده روزاﻓـﺰون از ﻓـﻦ
آوري در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺷﺎﻣﻞ آن دﺳﺘﻪ از روﻳﺪادﻫﺎ و اﻓﺰارﻫﺎي راﻳﺎﻧﻪ اي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﺎن ﻣﺴـﺘﻘﻞ و داﺧﻠـﻲ در
ﺟﻬﺖ ﺗﺴﻬﻴﻞ اﻣﻮر ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ از آن ﺑﻬﺮه ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ) دﺑﺮﻛﻨﻲ 5002 (. اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺧﺬ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻼﻋـﺎت
ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎران را دارد و ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آن ﻫﺎ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ را ﺑﺎ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ و آزﻣﻮن ﻫﺎي ﻣﺤﺘـﻮا را ﺑـﺎ
ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮي اﺟﺮا ﻛﻨﻨﺪ) ﭘﺎﻛﻮﻧﺘﻴﺖ 0002 (. ﺑﺮون ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي را اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ: ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻫـﺮ
ﻧﻮع ﻓﻦ آوري ﺟﻬﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ) ﺑﺮون 3002 (. ژاﺋﻮ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻓﻨـﻮن ﻣﻮﺟـﺐ ارﺗﻘـﺎي ﺑﻬـﺮه
وري و ﻛﺎراﻳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﺎن اﻣﻜـﺎن ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ راﻳﺎﻧـﻪ ﺷـﻮاﻫﺪ ﻻزم ﺟﻬـﺖ
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ را ﮔﺮداوري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ) 4002 (.
در دﻧﻴﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻫﺮ روز ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ واژه اﺻﻼح ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻣﻄﺮح اﺳﺖ.
ﺗﻔﺎوت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ دﺳﺘﻲ و ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در رد ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ) ( audit trailاﺳﺖ.
- 3. ﺿﺮورت ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻓﻦ اوري اﻃﻼﻋﺎت در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ
اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻦ آوري اﻃﻼﻋﺎت در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺗﺎ اﻧﺪازه اي ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺿﺮورت ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺷﺮﻛﺖ ﻫـﺎ و
ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از راﻳﺎﻧﻪ روي
آورده اﻧﺪ و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺟﺰ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻓﻦ آوري ﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﺛﺮﺑﺨﺶ و ﻛﺎرآﻣﺪ آن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫـﺎ ﻧﺨﻮاﻫﻨـﺪ
ﺑﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل در ﺧﻮر ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛـﺎرﺑﺮد روزاﻓـﺰون ﻓـﻦ آوري اﻃﻼﻋـﺎت در ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ ﻧﺘﻴﺠـﻪ
ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در دﻫﻪ ﻫﺎي 0891 و 0991 ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ وارد ﻣﻲ آﻳﺪ. اﻳﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷـﺪ
ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﻧﮕﻴﺰه ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ راه ﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ و ﻛﺎراﻳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ.
دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺗﻤﺎﻳـﻞ داﺷـﺘﻪ
ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎران ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻇﻴﻔﻪ اي ﺑﻨﮕﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺮﭼﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋـﺎدي اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد اﻣـﺎ
ﻛﻴﻔﻴﺖ آن رو ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ رود. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﻳﻦ اﻧﮕﻴﺰه وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﺤﻮي
ﺑﺮاي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﭼﺸﻢ ﮔﻴﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺪ. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﻼش ﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﻻ ﺗﺮ از
آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر آن را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻓﺮاﺗﺮ از آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ.
اﻧﻮاع ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي
ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد: ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻫـﺎي راﻳﺎﻧـﻪ اي
ﻛﺎرﺑﺮد دارد و ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ داده ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻧﮕﺎﻫﻲ دﻳﮕـﺮ ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ
ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﺴﻢ ﻣﻨﻄﻖ دروﻧﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻖ دروﻧﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﭘـﺮدازش
ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ) ﺑﺮون 3002 (. ﮔﻔﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻫﻢ ﺑـﺮاي
آزﻣﻮن ﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮا و ﻫﻢ ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻫﺎي رﻋﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد) دان 1991 (.
- 4. ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ روش ﺳﻨﺘﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎران ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ. ﻇﻬـﻮر ﻓـﻦ آوري ﻧـﻮﻳﻦ
اﻃﻼﻋﺎت در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي آن ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﺷﺘﺎﺑﻲ رخ داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻦ آوران ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ
ﻫﻨﻮز ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ و ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻫﺎي ﺧﺎص آن را ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ. ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴـﺎﺑﺪاري در اﻳـﻦ
ﻣﻮج ﺗﺎزه ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎز ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻘﺶ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ﺧﻮد ﺷﻮﻧﺪ، اﻣﺎ در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮس ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺑﺨﻮاﻫـﺪ
ﺧﻮد را درﮔﻴﺮ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻓﻦ آوري اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ دو ﺷﻴﻮه ﻣﺮﺳـﻮم
اﻧﺠﺎم دﻫﺪ:
1- ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﺎي راﻳﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ از ﻃﺮﻳﻖ دور زدن راﻳﺎﻧﻪ
2- ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ دروﻧﻲ راﻳﺎﻧﻪ ﻳﺎ درون ﻛﺎري
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ از ﻃﺮﻳﻖ دور زدن راﻳﺎﻧﻪ
در اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺣﺴﺎﺑﺮس ﺑﻪ راﻳﺎﻧﻪ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات آن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ ﺳﻴﺎه ﻣـﻲ ﻧﮕـﺮد ) و ﺑـﻪ ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ
اﻧﺠﺎم آﻧﭽﻪ در داﺧﻞ ﻣﻲ ﮔﺬرد ﻛﺎري ﻧﺪارد ( ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس داده ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ورودي ﺑـﺮاي ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰه
ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد و ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ آن را ﺑﺎ ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ) ﺑﺮون 3002 (.
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ دروﻧﻲ
در ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻬﺎرت ﺣﺴﺎﺑﺮس ﻳﺎ ﺗﻴﻢ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ در ﺟﻬﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ داﻧـﺶ روزاﻓـﺰون ﻓـﻦ آوري اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﻮﺳﺴـﻪ
ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻈﺎم ﻫـﺎي ﺻـﺎﺣﺐ ﻛـﺎر ﺧـﻮد از روش درون ﻛـﺎري ﻧﻈـﺎم اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﺪ. در اﻳـﻦ ﺷـﻴﻮه
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻓﻨﻮن ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ داﻧﺶ ﺗﻴﻢ آﻧﺎن از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﻈﺎم ﺻـﺎﺣﺐ ﻛـﺎر اﺳـﺖ رﺳـﻴﺪﮔﻲ
ﻫﺎي ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ. اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺳﺒﺐ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗﺮ ﺷﺪن ﻓﺮآﻳﻨﺪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ
دﻗﺖ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ اﻣﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮﺧﻲ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎ در ﺳﺎل ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از روش درون ﻛـﺎري ﺑﺎﻋـﺚ
ﻣﻲ ﺷﻮد در زﻣﺎن رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪه ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪارك اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪارك ﭼﺎﭘﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗـﺐ
ﺑﻪ زﻣﺎن ﻛﻤﺘﺮي ﻧﻴﺎز دارد ) دان 1991 (.
- 5. ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ
ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺗﻜﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از
وﻇﺎﻳﻒ ﺧﺎص ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ، ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ. ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣـﺬﺑﻮر ﺑـﺮاي اﺳـﺘﻔﺎده در
ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﻮاع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ.
ﻳﻚ ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي، ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺗﻜﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎران ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺟـﺮاي
ﻣﻮازي اﺳﺖ. ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻳﻚ ﻛﺎر ﭘﺮدازﺷﻲ ﻛﻪ در اﺳﺎس ﻣﻌﺎدل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺻـﺎﺣﺐ
ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد. اﮔﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻌﺎ ﻟﻴﺖ وي ﺑﺎﺷﺪ، ﮔﺰارﺷـﻲ ﻛـﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﺎن از اﺟـﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ
ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮد در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﮔﺮوه از ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮔﺰارﺷﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﺑﺪﺳـﺖ آورده
اﺳﺖ.
ارزش ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮس ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت اﺻـﻠﻲ را ﻣﺴـﺘﻘﻼً ﭘـﺮدازش ﻛﻨـﺪ. ﺗﺄﻳﻴـﺪ
ﮔﺰارش ﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ ) ﺳﻴﺴﺘﻢ ( ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﺑﻪ روش دﺳﺘﻲ اﻏﻠﺐ ﻛﺎر ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ، اﻣـﺎ ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي
ﻣﻮازي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻮﺛﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. ﺣﺘﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺄﻳﻴـﺪ دﺳـﺘﻲ اﻣﻜـﺎن ﭘـﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷـﺪ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻣـﻮازي ﺑـﻪ
ﺣﺴﺎﺑﺮس اﻣﻜﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻧﺪازه ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﻮرد آزﻣﻮن را ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي اﻓـﺰاﻳﺶ دﻫـﺪ و ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ اﻧﺠـﺎم
ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺷﻮد. اﻣﺎ ﭘﺮدازش ﻣﺠﺪد ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت دادن ﻳﻚ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻣﻔﺼﻞ از ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر
ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪارد. آزﻣﻮن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺗﻜﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر
ﻻزم اﺳﺖ.
ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ و آزﻣﻮن ﻣﺤﺘﻮا
ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از اﻧﻮاع ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ وﺟـﻮد دارد. ﮔﺴـﺘﺮده ﺗـﺮﻳﻦ اﺳـﺘﻔﺎده از آن دﺳﺘﺮﺳـﻲ ﺑـﻪ
ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎرﺑﺮدي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن در اﺛﺒﺎت ﻣﺎﻧﺪه ﺣﺴﺎب ﻫﺎﺳﺖ. ﻧﺮم اﻓـﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ در ﻛـﺎر ﺑـﺎزﭘﺲ
ﮔﻴﺮي اﻃﻼﻋﺎت، ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮده و ﻣﺤﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن را ﭘﻴﺪا ﻣﻲ
ﻛﻨﺪ. ﺳﭙﺲ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮﺗﺐ ﻛﺮدن اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﺑـﻞ اﺳـﺘﻔﺎده ﺗـﺮ ﺑـﺮاي ﺣﺴـﺎﺑﺮس، ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ
- 6. اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي دﻳﮕﺮ، اﻧﺠﺎم دادن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر رود. اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﺎﻣﻞ ﻣـﻮارد
زﻳﺮ اﺳﺖ:
1- رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﺪارك ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر از ﻟﺤﺎظ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻠﻲ، ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮدن و ﺣﺎﻳﺰ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن در ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﺳﺘﻲ، از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﻴﻨﻲ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻠﻲ، ﺻﺤﺖ و اﻋﺘﺒـﺎر ﻣـﺪارك ﺻـﺎﺣﺐ ﻛـﺎر
آﮔﺎه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﻣﺎ ﭼﻮن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ي را در ﻣﻮرد ﻣﺪارك ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻧﺪارﻧﺪ، ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﺮاي
ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ.
2- ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آن
ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻬﺖ ﻣﺮﺗﺐ ﻛﺮدن ﻣﺠﺪد اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺮ ﺑﺮاي ﺣﺴﺎﺑﺮس ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار
ﮔﻴﺮد. اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺘﺨﺮاﺟﻲ از ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﭼﺎپ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻋﻼوه، ﻧﺮم
اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺮدش ﻣﻮﺟﻮدي را ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻗﻼم ﻛﻢ ﮔﺮدش اﻧﺠـﺎم
دﻫﺪ.
3- اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﺒﻨﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد از ﭘﺮوﻧـﺪه ﻫـﺎي
ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد.
4- ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ
زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ اي در دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و اﺧﺘﻼﻓـﺎت را
ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ، ﻧﺘﺎﻳﺞ واﻗﻌﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻮارد ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدد.
5- ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ روﺷﻬﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﺎ ﻣﺪارك ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر
اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ در آﻳـﺪ و ﺑـﺎ اﻃﻼﻋـﺎت ﺟﻤـﻊ
آوري ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ درآﻳﺪ و ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮوﻧـﺪه ﻫـﺎي ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻮد.
ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ
- 7. ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﺜﺎل ﻣﺸﺨﺼﻲ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ. ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻣﻲ
ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮ اﻧﺒﺎرﮔﺮداﻧﻲ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﺧﻮد در ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﻧﻈﺎرت ﻛﻨﻨﺪ. ﺗﻤﺎم اﻗﻼم ﻣﻮﺟﻮدي ﻳﺎ در ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺨﺶ ﺻـﺎﺣﺐ ﻛـﺎر
ﻳﺎ در اﻧﺒﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﻣﺪارك ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ را ﺑﻪ روش داﺋﻤﻲ در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻧﮕﻬﺪاري و ﻫﻤﻪ روزه
آن را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ اﺳﺖ:
ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻫﺮ واﺣﺪ ﺷﻤﺎره
ﺗﺎرﻳﺦ آﺧﺮﻳﻦ ﺧﺮﻳﺪ ﺷﺮح
ﺗﺎرﻳﺦ آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮوش ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري
ﺗﻌﺪاد ﻓﺮوش رﻓﺘﻪ ﻃﻲ ﺳﺎل ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﺟﻮدي
ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﻧﺴﺨﻪ اي از ﻧﻮار ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺒـﺎرﮔﺮداﻧﻲ در اﺧﺘﻴـﺎر ﺣﺴـﺎﺑﺮس ﻗـﺮار داده اﺳـﺖ. در
ﺳﺘﻮن ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از روش ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺮس ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ اﺟـﺮا ﻛﻨـﺪ آﻣـﺪه
اﺳﺖ در ﺳﺘﻮن ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ و اﺟﺮاي روش ﻫﺎي ﻣﺬﺑﻮر ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮس
ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ روش ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ
1- ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از اﻗﻼم ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ ﺑـﺮاي ﺷـﻤﺎرش آزﻣﺎﻳﺸـﻲ 1- ﺑﺎ ﺷﻤﺎرش ﻧﻤﻮﻧﻪ اي ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﺮ اﻧﺒﺎر ﮔﺮداﻧﻲ ﻧﻈﺎرت ﻛﻨﻴﺪ.
اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ رﻳﺎﻟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ
2- ﺻﺤﺖ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت اﻓﻘـﻲ و ﺟﻤـﻊ ﻫـﺎي ﻋﻤـﻮدي ﻣـﺪارك 2- ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻗﺎﻻم ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ، ﻣﻘـﺪار ﻣﻮﺟـﻮدي در
ﺑﻬﺎي واﺣﺪ آن ﺿﺮب و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﻮد ﻣﻮﺟﻮدي را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻴﺪ
3- ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﻤﺎرش آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن را ﺑﺎ ﻣﺪارك ﻣﻮﺟـﻮدي 3- اﻗﻼم ﺷﻤﺎرﺷﻲ آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﻧﻮار ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﻮار ﭘﺮوﻧـﺪه ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ
ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪه و دو ﻧﻮار ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻫﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ
4- اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺒﺎر ﮔﺮداﻧﻲ را ﺑﺎ ﻣﺪارك ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ 4- ﻣﻘﺪار ﺷﻤﺎرش ﺷﺪه ﺑـﺎ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻣﻮﺟـﻮد در ﭘﺮوﻧـﺪه ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه ﻛﻨﻴﺪ
5- ﺑﺎ درﻳﺎﻓﺖ ﻟﻴﺴﺖ ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎي ﺟﺎري ﺧﺮﻳـﺪ از ﻓﺮوﺷـﻨﺪﮔﺎن 5- ﺑﻬﺎي ﺟﺎري ﺑﺎ ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻫﺮ واﺣﺪ در ﭘﺮوﻧـﺪه ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ
- 8. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﻮد، ﻣﺒﻠﻎ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻗﻼم ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻗـﻞ دو ﺑﻬـﺎ ﭼـﺎپ و آزﻣﻮن اﻗﻞ ﺑﻬﺎي ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻳﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎزار را اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ
ﺟﻤﻊ ﻣﺒﺎﻟﻎ آن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد
6- ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از اﻗﻼم ﻣﻮﺟﻮدي از ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻮﺟـﻮدي ﻫـﺎ ﺗﻬﻴـﻪ 6- اﻧﻘﻄﺎع ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش را آزﻣﻮن ﻛﻨﻴﺪ
ﺷﻮد ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﺧﺮﻳﺪ ﻳﺎ ﻓﺮوش آن در ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺒﺎر ﮔﺮداﻧﻲ ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﻗﺒـﻞ
از آن ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ
7- اﻗﻼم ﻣﻮﺟﻮدي در اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻮد 7- وﺟﻮد اﻗﻼم ﻣﻮﺟﻮد را در اﻧﺒﺎر ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺛﺒﺎت ﻛﻨﻴﺪ
8- ﺣﺴﺎب ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻗـﻼم ﻧﺎﺑـﺎب و 8- ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻗﻼﻣﻲ از ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻮﺟﻮدي ﻫﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺮدش
آن)ﻣﻘﺪار ﻓﺮوش رﻓﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮ ﻣﻘـﺪار ﻣﻮﺟـﻮد( ﻛـﻢ اﺳـﺖ ﻳـﺎ ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛﻢ ﮔﺮدش، ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﻨﻴﺪ
آﺧﺮﻳﻦ ﺻﺎدره آن ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ راﻛﺪ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﻲ آن اﺳﺖ
ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ، ﺑﻪ داﻧﺶ ﻓﻨﻲ زﻳـﺎدي از ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻧﻴـﺎز
ﻧﺪارﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ داﻧﺶ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻛﻤﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. در ﺣﻘﻴﻘﺖ، ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑـﻪ
اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﭘﻲ ﺑﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺣﺮﻓﻪ اي ﺧﻮد را ﻇﺮف ﭼﻨﺪ روز ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺮم ﻫﺎي ﻣﺤﺪودي ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ
ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ، ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺪون ﻛﻤﻚ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر، از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ.
در ﻣﻮاردي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺮم اﻓﺰار آﻣﺎده اي ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻛـﺎرﺑﺮ ﺧـﺎص ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ در دﺳـﺘﺮس ﻧﺒﺎﺷـﺪ، اﻣـﺎ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﻣﻮﺳﺴـﺎت
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﺰرگ ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺳﺘﺎدي دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻲ را ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﻴﻢ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ
را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي
ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻓﺰاري ﺟﻬﺖ ارﺗﻘـﺎي ﻛـﺎراﻳﻲ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺣﺴﺎﺑﺮﺳـﻲ ﻣـﻲ
ﻧﮕﺮﻧﺪ. ﺑﺎ ﺑﻜﺎر ﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫـﺎي راﻳﺎﻧـﻪ اي را ﺗﻬﻴـﻪ ﻧﻤـﻮد. اﻳـﻦ اﻣـﺮ
ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي زﻳﺎدي را ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ:
- 9. اﻟﻒ( در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎﻏﺬ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﮔﺮدد. در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﻣﺒﺎﻟﻎ زﻳﺎدي از ﺑﺎﺑﺖ ﻛﺎﻏﺬ ﭼﺎپ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣـﻲ
ﺷﻮد.
ب( ﻓﻀﺎي اﺷﻐﺎﻟﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻛﺎﻏﺬي ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ. در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻫـﺎي اﺟـﺎره ﺟﻬـﺖ اﻧﺒـﺎر
ﻛﺎﻏﺬ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد.
ج( ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ. ﺑﺎ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ راﻳﺎﻧﻪ اي و ﺗﺤﺖ وب ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺑﻴﻬـﻮده
ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﺮد.
د( از ﺑﻌﺪ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮي ﻛﺎرﺑﺮگ ﻫﺎي راﻳﺎﻧﻪ اي ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻣﻮاردي ﻫﻤﭽﻮن ﺧﻄـﺮ دزدﻳـﺪه ﺷـﺪن، آﺗـﺶ ﺳـﻮزي و
ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﺮد) ﻻﻧﺰا 5002( .
ﻧﻤﻮدار)ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت(
ﺛﺒﺖ ا وﻟﻴﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪن اﻃﻼﻋﺎت وﻳﺮاﻳﺶ و ﭘﺮدازش ﮔﺰارش ﺧﺮوﺟﻲ
اﻃﻼﻋﺎت اﻃﻼﻋﺎت
ﺛﺒﺖ اوﻟﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎت وارد ﻛﺮدن اﻃﻼﻋﺎت وﻳﺮاﻳﺶ و ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺮوﺟﻲ
اﻃﻼﻋﺎت
- 10. ﻣﻨﺎﺑﻊ
- اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ، ﻧﻴﻮﺷﺎ; "ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ و ﺣﺴﺎب داري ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﮔﺰارش ﮔﺮي ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺑﺮ ﺧﻂ"; ﺣﺴﺎﺑﺪار 371.
- ﻋﺮب ﻣﺎزاد، ﻣﺤﻤﺪ ; "ﻓﻨﻮن راﻳﺎﻧﻪ اي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ"; ﺣﺴﻠﺒﺮس 11 و 01.
- ﻧﻔﺮي ﻣﺤﻤﻮد و ﻋﺒﺎس ارﺑﺎب ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ;اﺻﻮال ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ) ﺟﻠﺪ اول (; ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﺨﺼﺼـﻲ ﺣﺴـﺎﺑﺪاري و ﺣﺴـﺎب
رﺳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺴﺎب رﺳﻲ; 1731; ﺻﻔﺤﻪ 182 اﻟﻲ 482.
- ﻳﻌﻘﻮب ﻧﮋاد، اﺣﻤﺪ و ﺳﻌﻴﺪ ﻧﺎدري )3831(;" ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ﺣﺮﻓﻪ";ﺣﺴﺎﺑﺮس 51; ﺻﻔﺤﻪ 45 ﺗﺎ 75.
.)9891( .- meiss walter B.& whitinson O.rar ; “pany kurt and meiss“;Robert f