1. Ndikimi I ODD ne zhvillimin e mevonshem te personalitetit
Eshte nje fushe qe ka nevoje per hamendesime pasi nuk eshte studiuar
dhe meqe ODD eshte komorbid ndikimi I tij varet edhe nga kushtet
komorbide te pranishme.
Femijet me ODD pritet te shfaqin:
• probleme ne mardheniet me individet
• te humbin besimin ne aftesine e te rriturve
• zhvillojne shtremberime konjitive per veten
• Kur kundershtimi vazhdon per nje kohe parashikohet shfaqja e
mungeses se shpreses,depresionit dhe tjetersimit.
2. IMPLIKIMET E TRAJTIMIT
Ka rendesi pershtatja e metodes se trajtimit me nevojat e
individit
“ Cfare trajtimi,nga kush, eshte me efektiv per kete
individ me kete problem specifik dhe nen cilat rrethana „
3. Modele te trajtimit te ODD
Trajnimi prinderor(TP) dhe Terapia bihejviorale familjare,jane Modeli i zgjidhes bashkepunuese se problemit
fokusuar kryesisht ne ndryshimin e modelit te disiplines prinderoree (CPS)model konjitivo bihejvioral qe synon ndryshimin e menyrave te
cila kontribuon ne odd
disiplines prinderore ,ka ne thelb faktorin konjitiv ,e sheh sjelljen
Shkathtesite tipike: kundershtuese te femijes si nje nenprodukt i nje paaftesie te
• qendrimin pozitiv, mesuar ne sferat e rregullimit (permbajtjes )emocional,tolerances
• perdorimi i komandave te duhura, ndaj frustrimit,zgjidhjen e problemit,fleksibilitetit,ose nje kombinim
• vemendje dhe perforcime te paparashikuara i ketyre .
• perdorimi i teknikes se pushimit Synon te ndihmoje prinderit-femijet te zhvillojne aftesite per zgjidhjen e
Kufizimet : problemeve duke bashkepunuar
a)nje numer i konsiderueshem prinderish qe marrin TP nuk e
zbatojne plotesisht ose e braktisin krejt trajnimin
b) Studimet kane paraqitur te dhena vetem per ato qe e kane
vazhduar trajnimin dhe jo per ato qe e kane filluar ate, e lene
pastaj Qellimet specifike te drejtimit CPS jane per te ndihmuar te rriturit
c) shume pak studime kane raportuar klinikisht ndryshime 1.te kuptojne karakteristikat e vecanta te femijes dhe te te rriturit te
thelbesore cilat kontibuojne ne zhvillimin e sjelljes kundershtuese te femijes
d)ndoshta nje %me e larte se 50 %e femijeve-nuk kane 2.te behen te vetedijshem per 3 menyra si ato ndjekin pritjet e
funksionuar ne rangun normal kur nje trajtim i tille eshte
perfunduar paplotesuara
e)Studimet TP nuk kane perfshire klinikisht rinjte a)imponimi i deshires se te rriturit
f) Si dhe kane deshtuar ne ekzaminimin e efekteve afatgjata te b)bashkepunimi ne zgjidhjen e problemit
trajtimit c) heqja e pritshmerise ;
Si perfundim: 3.te njohin efektin e secilit prej ketyre drejtimeve ne nderveprimin
1)nje perqindje domethenese e femijeve dhe prinderve nuk nxjerrin prind-femi; dhe
dobi reale nga TP; dhe per kete arsye 4.te behen te afte se bashku me femijet e tyre, ne bashkepunimin
2) trajtime alternative qe i pershtaten me mire nevojave te ketyre per zgjidhjen e problemeve si nje mjet per zgjidhjen e
femijeve dhe prinderve duhet te zhvillohen dhe te studiohen mosmarreveshjeve dhe caktivizimin e situatave potencialisht
konfliktuale
Te rriturit shikohen si lehtesues te zgjidhjes bashkepunuese te
problemit. Ne fakt ,te rriturve u thuhet qe roli i tyre eshte te
sherbejne si i ashtequajturi lobi frontal i femijes ne menyre qe (a)te
zvogelohet mundesia e shperthimit kundershtues
momental(b)mesimi i aftesive te munguara te te menduarit per nje
kohe te gjate.
4. CPS eshte nje program trajtimi manual Farmakoterapia
,permbajtja e seancave nuk eshte e
kufizuar. Perkundrazi ,terapistet zgjedhin te
perqendrohen ne ndonje nga kombinimet e Ka nje shumellojshmeri agjentesh farmakologjik qe kane treguar te jene
5 moduleve te trajtimit bazuar ne vleresimet efektiv ne trajtimin e ODD:
qe bejne per nevojat e secilit femi dhe
familje. ,
Methylphenidate ka efikasitet në përmirësimin e fleksibilitetit njohës uljen
e hiperaktivitetit , te rrise kontrollin e impulseve, dhe përmirësimin e
kapacitetit te një `fëmijë për të reflektuar dhe të vlerësojë përgjigjet e
5 Modulet e CPS: mundshme.
Mantihipertensive, si klonidine dhe guanfacine ndikojne uljen e agresionit
te fëmijëve dhe në uljen e hiperaktivitetit dhe impulsivitetit që mund të
• 1.edukimi i te rriturve per karakteristikat(e nxisë një agresion të tillë.
femijes,te te rriturit dhe te mjedisit)qe
Stabilizuesit i gjendjes emocionale- dhe ilaçet antipsikotike për ata fëmijë
kontribuojne ne mosperputhshmeri dhe qe
të cilëve shfryerjet episodike janë të një lloji emocional, i tipit shperthyes
rrisin sjelljen e pabindshmerise. Ilaqet kundër depresionit për të trajtuar nervozizëm, ankth, dhe fiksime
• 2.perdorimi i planeve te strukturuara, parë ndonjëherë në fëmijët agresive
• 3. edukimi per mjekimet (i cili ndihmon te
rriturit te kuptojne se disa faktore mund te
trajtohen me me efektivitet me trajtim
farmakologjik),
• 4.komunikimi i familjes(identifikimi dhe
ndryshimi i modeleve te komunikimit qe
mund te nxisin shperthimet kundershtuese),
• 5.trajnimi i aftesive konjitive(rregullimi i
ceshtjeve te tjera konjitive qe nuk jane
drejtuar specifikisht ne planin B
5. CRREGULLIMI I SJELLJES
Crregullimet ne sjellje percaktohen si forma ekzistuese te
perseritura te sjelljes qe i keqtrajtojne te drejtat e te CS eshte komorbid (alternohet) me nje sere
tjereve ose te te rriturve – norma apo rregulla te caktuara crregullimesh te tjera:
sociale .
Sipas DSM-IV-TR,ka dy klasifikime te CS : • Mungesa e vemendjes crregullimet e
a)sipas moshes se fillimit
Tipi me fillim ne femijeri-karakterizohet nga fillimi I te hiperaktivitetit (ADHD)
pakten nje kriteri te CS para moshes 10 vjec • Crregullimet ne te nxene (LD )
Tipi me fillim ne adoleshence-mungesa e cdo kriteri • Depresioni
tipik te CS para moshes 10 vjec
b)Sipas shkalles se agresivitetit • Ankthi
Ne forme dhe ne funksion
Tipi agresiv-agresivitet I hapur me tipik per
meshkujt, permban agresivitet verbal dhe fizik si te
qelluarit, shtyrje, shqelmin dhe kercenim ,
-tipi reagues zakonisht eshte menyre hakmarrje dhe
shpesh rezultat i nje provokimi
Tipi joagresiv-agresiviteti relativ -me tipik per femrat,
i demton tjeret duke shkaterruar marredheniet
sociale, miqesite, apo bashkangjitja ne grupe te
njejta ku perfshihen thashethemet per te tjeret ,
Tipi proaktiv -eshte zakonisht i planifikuar
Studimet tregojne se keto dy forma te agresivitetit
shpesh bashke-paraqiten tek femijet
6. Zhvillimi I Personalitetit Dhe Psikopatologjija
• Tipi me fillim ne adoleshence • Tipi me fillim ne femijeri
-nuk shfaqin karakteristika te dallueshme te personalitetit para -tregojne nje numer te karakterisikave te dallueshme te temperamentit ne
fillim te jetes
1)kane probleme ne rregullimin (permbajtejn) e emocioneve, mund te
adoleshences por shfaqin rebelizem dhe konflikt me autoritetet reagojne me emocione te forta te zemerimit dhe emocione te forta
armiqsore , problemet e sjelljes perfshijne konfrontimin e hapur dhe te
kur ata hyjne ne adoleshence
-tregojne nje ekzagjerim te procesit normativ zhvillimor te zemeruar ndaj te tjereve (p.sh. sjelljet provokuese, perleshjet, te sulmime
formimit te kjo ndikon ne aftesine e femijes per te interpretuar dhe per te perdorur
shenjat sociale dhe pervetsuar disiplinen prinderore
identitetit qe ndodhe ne adoleshence 2)ekzistojne edhe problemet e fshehta te sjelljes qe nuk perfshijne
konfrontimin e drejtperdrejte te te tjereve por eshte nje stil i ndryshem I
-angazhimi i femijes ne sjelljet antisociale dhe delikuente eshte temperamentit qe eshte emertuar frike e ulet apo frenim I ulet I sjelljes
nje p.sh. te genjyerit, te vjedhurit, vandalizmi )
perpjekje e gabuar per te fituar nje ndjenje subjektive te Kjo forme ndikon ne zhvillimin normal te fajit, ndjeshmerise dhe aspekteve
pjekurise te tjera te ndergjegjes, qe con ne nje forme jashtzakonisht te rende te
sjelljes josociale dhe agresive.
dhe nje status i te rrituri ne nje menyre qe eshte maladaptive
Studimet tregojne se keto femi:
por qe
-tregojne tipare joemocionale dhe te pameshirshme te personalitetit
eshte e inkurajuar nga nje grup antisocial. -tregojne nje preference per romanin, per aktivitetet emocinuese dhe te
rrezikshme
- jane me pak reagues ndaj stimujve kercenuese dhe emocionalisht
shqetesuese
- tregojne nje ndjeshmeri te ulur ndaj shenjave te denimit ne laborator dhe
ambientet sociale