gama

1. ‫نهم‬ ‫علوم‬
‫فصل‬
1
:
‫نقش‬ ‫و‬ ‫مواد‬
‫زندگی‬ ‫در‬ ‫آنها‬
‫مدرس‬
:
‫شاهی‬ ‫فاطمه‬

2. ‫ها‬ ‫آن‬ ‫ترکیبات‬ ‫و‬ ‫فلزات‬
‫در‬
‫سال‬
‫گذشته‬
‫با‬
‫ویژگی‬
‫فلزات‬
‫و‬
‫نافلزات‬
‫و‬
‫کاربردهای‬
‫فلزات‬
‫مهم‬
‫مثل‬
‫آهن‬
‫و‬
‫طال‬
‫و‬
...
‫آشنا‬
‫شدید‬
.
‫اکنون‬
‫با‬
‫فلزات‬
‫دیگری‬
‫آشنا‬
‫می‬
‫شویم‬
.

3. ‫مس‬ ‫فلز‬
‫احتماال‬
‫اولین‬
‫فلزی‬
‫است‬
‫که‬
‫بشر‬
‫مورد‬
‫استفاده‬
‫قرار‬
‫داده‬
‫در‬
‫معادن‬
‫مس‬
‫ایران‬
‫فراوان‬
‫است‬
‫از‬
‫طریق‬
‫ذوب‬
‫سنگ‬
‫معدن‬
‫آن‬
‫در‬
‫دمای‬
‫باال‬
‫به‬
‫دست‬
‫می‬
‫آید‬
‫رسانایی‬
‫الکتریکی‬
‫باال‬
‫مقاومت‬
‫در‬
‫برابر‬
‫خوردگی‬
‫ویژگی‬

4. ‫سیم‬
‫کشی‬
‫برق‬
‫لوله‬
‫های‬
‫مسی‬
‫مجسمه‬
‫سازی‬
‫وسایل‬
‫و‬
‫ظروف‬
‫آشپزخانه‬
‫کاربرد‬

5. ‫فلزات‬ ‫پذیری‬ ‫واکنش‬
1
)
‫واکنش‬
‫با‬
‫اکسیژن‬
Mg
‫با‬
‫سرعت‬
‫زیاد‬
‫و‬
‫تولید‬
‫شعله‬
‫ی‬
‫خیره‬
‫کننده‬
‫می‬
‫سوزد‬
.
2
)
‫واکنش‬
‫با‬
‫کات‬
‫کبود‬
(
‫مس‬
‫سولفات‬
)
  
Mg Fe Cu Au
 
Mg Zn Cu

7. ‫ها‬ ‫آن‬ ‫ترکیبات‬ ‫و‬ ‫نافلزات‬
‫الف‬
)
‫اکسیژن‬
‫ب‬
)
‫گوگرد‬
‫پ‬
)
‫نیتروژن‬
‫ت‬
)
‫فسفر‬
‫ث‬
)
‫کربن‬
‫ج‬
)
‫فلوئور‬
‫چ‬
)
‫کلر‬

8. ‫اکسیژن‬
‫به‬
‫صورت‬
‫مولکول‬
‫دو‬
‫اتمی‬
‫است‬
.
‫به‬
‫صورت‬
‫مولکول‬
‫سه‬
‫اتمی‬
‫نیز‬
‫موجود‬
‫است‬
.
‫گاز‬
‫اوزون‬
‫مانع‬
‫رسیدن‬
‫پرتوهای‬
‫پرانرژی‬
‫و‬
‫خطرناک‬
‫فرابنفش‬
‫خورشید‬
‫به‬
‫زمین‬
‫می‬
‫شود‬
.
2
O
3
O

9. ‫گوگرد‬
‫یکی‬
‫از‬
‫پر‬
‫مصرف‬
‫ترین‬
‫ترکیبات‬
‫گوگرددار‬
‫اسید‬
‫سولفوریک‬
‫است‬
.
‫در‬
‫صنایع‬
‫شیمیایی‬
‫کاربرد‬
‫فراوانی‬
‫دارد‬
.
‫مثل‬
:
‫باتری‬
،‫اتومبیل‬
‫تهیه‬
‫ی‬
‫کود‬
،‫شیمیایی‬
‫ساخت‬
،‫رنگ‬
‫چرم‬
،‫سازی‬
‫پاک‬
‫کننده‬
‫ها‬
(
‫شوینده‬
‫ها‬
)
،
‫تهیه‬
‫ی‬
‫فوالد‬
‫و‬
‫خودروسازی‬

10. ‫نیتروژن‬
‫در‬
‫طبیعت‬
‫به‬
‫وفور‬
‫وجود‬
‫دارد‬
.
‫به‬
‫صورت‬
‫گاز‬
‫دو‬
‫اتمی‬
‫یافت‬
‫می‬
‫شود‬
.
80
%
‫از‬
‫حجم‬
‫هوا‬
‫را‬
‫تشکیل‬
‫می‬
‫دهد‬
.
‫از‬
‫اجزای‬
‫سازنده‬
‫ی‬
‫آمینواسیدهاست‬
.
‫یکی‬
‫از‬
‫ترکیبات‬
‫مهم‬
‫و‬
‫پرکاربرد‬
‫آن‬
‫آمونیاک‬
(
)
‫است‬
.
‫نیتروژن‬
+
‫هیدروژن‬ ‫آمونیاک‬
2
N
3
NH

11. ‫آمونیاک‬ ‫کاربرد‬
‫تهیه‬
‫ی‬
‫کود‬
‫شیمیایی‬
‫تهیه‬
‫ی‬
‫مواد‬
‫منفجره‬
‫گاز‬
‫سردکننده‬
‫در‬
‫یخچال‬
‫ها‬
‫و‬
‫سردخانه‬
‫ها‬
(
‫جلوگیری‬
‫از‬
‫فاسد‬
‫شدن‬
)

12. ‫نیتروژن‬ ‫ی‬ ‫چرخه‬

13. ‫فسفر‬
‫در‬
‫طبیعت‬
‫فراوان‬
‫است‬
.
‫افزایش‬
‫استحکام‬
‫استخوان‬
‫ها‬
‫استفاده‬
‫در‬
‫ساخت‬
‫کبریت‬

14. ‫کربن‬
‫در‬
‫طبیعت‬
‫به‬
‫صورت‬
‫الماس‬
‫و‬
‫گرافیت‬
(
‫مغز‬
‫مداد‬
)
‫وجود‬
‫دارد‬
.
‫ترکیبات‬
‫متعدد‬
:
،
‫نفت‬
،
‫زغال‬
‫سنگ‬
‫و‬
...
2
CO

15. ‫فلوئور‬
‫مولکول‬
‫دو‬
‫اتمی‬
‫و‬
‫گازی‬
‫است‬
.
‫گازی‬
‫سمی‬
‫و‬
‫بسیار‬
‫واکنش‬
‫پذیر‬
‫است‬
.
‫در‬
‫تولید‬
‫خمیر‬
‫دندان‬
‫و‬
‫جلوگیری‬
‫از‬
‫پوسیدگی‬
‫دندان‬

16. ‫کلر‬
‫مولکول‬
‫دو‬
‫اتمی‬
‫و‬
‫گازی‬
‫است‬
.
‫گازی‬
‫سمی‬
‫و‬
‫بسیار‬
‫واکنش‬
‫پذیر‬
‫است‬
.
‫کاربردها‬
:
‫تصفیه‬
‫ی‬
‫آب‬
،‫آشامیدنی‬
‫ضدعفونی‬
‫کردن‬
‫آب‬
،‫استخر‬
‫تهیه‬
‫ی‬
‫مواد‬
،‫سفیدکننده‬
‫ساخت‬
‫آفت‬
،‫کش‬
‫تهیه‬
‫ی‬
‫هیدروکلریک‬
،‫اسید‬
‫ساخت‬
‫پلیمرهای‬
PVC

17. ‫عناصر‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬
‫تاکنون‬
109
‫عنصر‬
‫شناخته‬
‫شده‬
‫است‬
.
‫جدول‬
‫تناوبی‬
‫توسط‬
‫مندلیف‬
‫ساخته‬
‫شده‬
‫است‬
.
‫دسته‬
‫بندی‬
‫عناصر‬
‫بر‬
‫اساس‬
‫ویژگی‬
‫های‬
‫مختلف‬
‫آن‬
‫هاست‬
.
‫ستون‬
‫جدول‬
:
‫نشان‬
‫دهنده‬
‫ی‬
‫گروه‬
‫است‬
‫و‬
‫برابر‬
‫با‬
‫تعداد‬
‫الکترون‬
‫های‬
‫الیه‬
‫ی‬
‫آخر‬
(
‫ظرفیت‬
)
‫است‬
.
‫ردیف‬
‫جدول‬
:
‫نشان‬
‫دهنده‬
‫ی‬
‫دوره‬
‫یا‬
‫تناوب‬
‫است‬
‫و‬
‫برابر‬
‫با‬
‫تعداد‬
‫الیه‬
‫ها‬
‫است‬
.

18. ‫سوال‬
‫مدل‬
‫اتمی‬
‫بور‬
‫را‬
‫برای‬
‫عناصر‬
‫زیر‬
‫رسم‬
‫کنید‬
‫و‬
‫بر‬
‫اساس‬
‫آن‬
‫جایگاه‬
‫آن‬
‫ها‬
‫را‬
‫در‬
‫جدول‬
‫تناوبی‬
‫مشخص‬
‫کنید‬
.
1
7Cl 24Mg

19. ‫جدول‬ ‫نکات‬
‫کوتاه‬
‫ترین‬
،‫دوره‬
‫دوره‬
‫ی‬
‫اول‬
‫است‬
‫با‬
‫دو‬
‫عنصر‬
‫هیدروژن‬
‫و‬
‫هلیوم‬
.
‫طوالنی‬
‫ترین‬
،‫دوره‬
‫دوره‬
‫ی‬
‫ششم‬
‫است‬
‫با‬
32
‫عنصر‬
.
‫دوره‬
‫ی‬
‫هفتم‬
‫ناقص‬
‫است‬
‫و‬
‫عناصر‬
‫جدید‬
‫این‬
‫جا‬
‫قرار‬
‫خواهند‬
‫گرفت‬
.
‫جدول‬
‫تناوبی‬
‫دارای‬
18
‫گروه‬
‫و‬
7
‫ردیف‬
‫است‬
.

20. ‫ستون‬
‫اول‬
:
‫همگی‬
‫فلز‬
(
‫به‬
‫جز‬
‫هیدروژن‬
)
‫واکنش‬
‫پذیری‬
‫زیاد‬
‫نرم‬
‫هستند‬
(
‫سدیم‬
‫با‬
‫چاقو‬
‫بریده‬
‫می‬
‫شود‬
)
‫گروه‬
‫فلزات‬
‫قلیایی‬
‫نام‬
‫دارند‬
.
‫ستون‬
‫دوم‬
:
‫گروه‬
‫فلزات‬
‫قلیایی‬
‫خاکی‬
‫ن‬
‫دارند‬
.
‫واکنش‬
‫پذیری‬
‫نسبتا‬
‫زیاد‬

21. ‫ستون‬
‫هشتم‬
:
‫همگی‬
‫گازند‬
.
‫الیه‬
‫ی‬
‫آخر‬
‫آن‬
‫ها‬
‫پر‬
‫است‬
.
‫واکنش‬
‫پذیری‬
‫آن‬
‫ها‬
‫بسیار‬
‫کم‬
‫است‬
.
‫به‬
‫جز‬
‫هلیوم‬
‫بقیه‬
‫دارای‬
8
‫الکترون‬
‫در‬
‫الیه‬
‫ی‬
‫آخر‬
‫خود‬
‫ستون‬
‫هفتم‬
:
‫گروه‬
‫هالوژن‬
‫ها‬
(
‫نمک‬
‫ساز‬
‫با‬
‫فلزات‬
)
‫مانند‬
NaCl

22. ‫بدن‬ ‫در‬ ‫عناصر‬ ‫نقش‬
‫کلسیم‬
‫و‬
‫فسفر‬
:
‫استخوان‬
‫سازی‬
‫ید‬
:
‫رشد‬
‫بدن‬
(
‫تنظیم‬
‫سوخت‬
‫و‬
‫ساز‬
)
‫فلوئور‬
:
‫سالمت‬
‫دندان‬
‫ها‬
‫آهن‬
:
‫در‬
‫سلول‬
‫های‬
‫خونی‬
‫سدیم‬
‫و‬
‫پتاسیم‬
:
‫سلول‬
‫های‬
‫عصبی‬
‫روی‬
:
‫سالمت‬
‫پوست‬

23. ‫پلیمر‬ ‫یا‬ ‫الیاف‬
‫طبیعی‬
:
،‫پشم‬
،‫ابریشم‬
،‫پنبه‬
DNA
،
‫پلی‬
‫ساکاریدها‬
‫مصنوعی‬
:
‫پالستیک‬
‫چیست؟‬ ‫پلیمر‬
‫مجموعه‬
‫ای‬
‫از‬
‫مولکول‬
‫های‬
‫کوچک‬
(
‫مونومر‬
)
‫که‬
‫یک‬
‫درشت‬
‫مولکول‬
‫را‬
‫تشکیل‬
‫می‬
‫دهند‬
.

24. ‫مصنوعی‬ ‫پلیمرهای‬ ‫مزایای‬
‫سبک‬
‫عایق‬
‫الکتریکی‬
‫و‬
‫حرارتی‬
‫ارزان‬
‫قابلیت‬
‫شکل‬
‫پذیری‬
‫مصنوعی‬ ‫پلیمرهای‬ ‫معایب‬
‫عدم‬
‫تجزیه‬
‫پذیری‬
‫در‬
‫محیط‬
‫سوزاندن‬
‫آن‬
‫ها‬
‫تولید‬
‫بخارات‬
‫و‬
‫گازهای‬
‫سمی‬
‫می‬
‫کند‬
.
‫حجم‬
‫زباله‬
‫ی‬
‫آن‬
‫ها‬
‫زیاد‬
‫است‬
.