Η γεωπύλη του ΥΠΕΝ για την οδηγία 2007/2/ΕΚ/INSPIRE
1. Η γεωπύλη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
για την Οδηγία 2007/2/ΕΚ (INSPIRE)
Έλενα Γρηγορίου
Αγρονόμος & Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ
Διεύθυνση Γεωχωρικών Πληροφοριών
Go 4.0 Green Open Day - 22 Οκτωβρίου 2019
2. Η Οδηγία 2007/2/ΕΚ (INSPIRE)
•14 Μαΐου 2007: Ψηφίζεται η Οδηγία με αριθμό 2 για την ανάπτυξη υποδομής χωρικών
πληροφοριών με σκοπό την παρακολούθηση και την προστασία του περιβάλλοντος
•22 Σεπτεμβρίου 2010: Εκδίδεται ο νόμος 3882 για την ενσωμάτωση της Οδηγίας
INSPIRE και την ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών (ΕΥΓΕΠ)
Άρθρο 15 Οδηγίας:
«1. Η Επιτροπή δημιουργεί και
διαχειρίζεται δικτυακή πύλη
γεωγραφικών πληροφοριών
(geoportal) Inspire σε κοινοτικό
επίπεδο.»
Άρθρο 25 Ν.3882/2010
(όπως ισχύει):
«1. Το ΥΠΕΝ έχει την ευθύνη για
το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και
τη λειτουργία της Εθνικής Πύλης
Γεωχωρικών Πληροφοριών.»
3. Δικτυακές υπηρεσίες
•Υπηρεσία εξεύρεσης (discovery service)
•Υπηρεσία απεικόνισης (view service)
•Υπηρεσία τηλεφόρτωσης (download
service)
•Υπηρεσίες μετασχηματισμού
(transformation services)
•Υπηρεσίες επίκλησης άλλων υπηρεσιών
δεδομένων (invoke services)
Άρθρο 11 Οδηγίας:
«…Τα κράτη μέλη δημιουργούν
και διαχειρίζονται δίκτυο των
ακόλουθων υπηρεσιών:..»
4. Η αφορμή για τη λειτουργία της Γεωπύλης INSPIRE του ΥΠΕΝ
Maintenance and Implementation Work Programme 2016-2020
•Action 2016.5: Priority datasets (PDS) for e-reporting
Ενέργειες της Διεύθυνσης Γεωχωρικών Πληροφοριών
•Εντοπισμός των συνόλων δεδομένων με συναντήσεις με τους αρμόδιους φορείς
παρακολούθησης των σχετικών περιβαλλοντικών οδηγιών
•Συλλογή/επιλογή των συνόλων γεωχωρικών δεδομένων και αντιστοίχισή τους με τα
PDS
•Θέση σε λειτουργία της γεωπύλης και ρύθμιση των δικτυακών υπηρεσιών προκειμένου
να πληρούνται κατά μεγάλο ποσοστό οι προδιαγραφές της INSPIRE
•Δημιουργία αρχείων μεταδεδομένων για όλους τους πόρους της υποδομής
•Εξέταση συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές INSPIRE
5. Επιλογή της τεχνικής λύσης
Αποφάσεις της διοίκησης:
•υλοποίηση με ίδια μέσα
•χρήση ΕΛ/ΛΑΚ
•αξιοποίηση g-Cloud
Υπηρεσία ανακάλυψης (Discovery Service): Geonetwork v.3.6
(https://geonetwork-opensource.org/, GPL v2 license)
Υπηρεσίες απεικόνισης και τηλεφόρτωσης (View & Download Service):
Geoserver v.2.15 (http://geoserver.org/, GPL v2 license)
Γεωχωρική βάση δεδομένων PostgreSQL v.10 (PostGIS)
(https://www.postgresql.org/ , https://postgis.net/, PostgreSQL License,
http://opensource.org/licenses/gpl-2.0.php)
11. Test requests
Ανάκτηση της περιγραφής των υπηρεσιών (getCapabilities request):
•http://geoportal.ypen.gr/geonetwork/srv/en/csw?request=GetCapabilities&servic
e=CSW&version=2.0.2
•http://geoportal.ypen.gr/geoserver/am/ows?service=wms&version=1.3.0&reques
t=GetCapabilities
•http://geoportal.ypen.gr/geoserver/am/ows?service=wfs&version=2.0.0&request
=GetCapabilities
Εμφάνιση χάρτη (getMap request)
•http://geoportal.ypen.gr/geoserver/am/wms?service=WMS&version=1.1.0&requ
est=GetMap&layers=am:AM.NitrateVulnerableZone&bbox=203737.140625,386459
4.0,722601.875,4627623.5&width=522&height=768&srs=EPSG:2100&format=appli
cation/openlayers or format=image/png
Λήψη συνόλου γεωχωρικών δεδομένων (getFeature request):
http://geoportal.ypen.gr/geoserver/am/ows?service=WFS&version=1.0.0&request
=GetFeature&typeName=am:AM.WaterBodyForWFD_RV&maxFeatures=50
(δυνατότητα save as .gml και άνοιγμα με π.χ. Quantum GIS)
Η οδηγία INSPIRE ψηφίστηκε το Μάιο του 2007 και έχει σκοπό την ανάπτυξη υποδομής χωρικών πληροφοριών για την προστασία και την παρακολούθηση του περιβάλλοντος. Το 2010 ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το Ν.3882 και, μετά από νομοθετήματα που ακολούθησαν, σήμερα την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών έχει το υπουργείο περιβάλλοντος και ενέργειας.
Σύμφωνα με το άρθρο 15 της Οδηγίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιουργεί και διαχειρίζεται το INSPIRE Geoportal σε κοινοτικό επίπεδο. Τα κ-μ συνδέουν εκεί δικτυακές υπηρεσίες γεωχωρικών δεδομένων και δύνανται να λειτουργούν και δικά τους σημεία πρόσβασης, δηλαδή εθνικές γεωπύλες.
Στη λογική αυτή το άρθρο 25 του Ν.3882 γίνεται αναφορά στην Εθνική Πύλη Γεωχωρικών Πληροφοριών.
Τα κ-μ πρέπει να παρέχουν τουλάχιστον τις υπηρεσίες ανακάλυψης γεωχωρικών δεδομένων, απεικόνισης, τηλεφόρτωσης συνόλων χωρικών δεδομένων ή μερών τους ή αν είναι εφικτό υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης σε αυτά, υπηρεσίες μετασχηματισμού και υπηρεσίες επίκλησης άλλων υπηρεσιών.
Οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές που εκδίδονται σε εφαρμογή της οδηγίας εφαρμόζοντας διεθνή πρότυπα όπως αυτά των οργανισμών ISO & OGC. Σε κάποιες περιπτώσεις τα πρότυπα αυτά επεκτείνονται για να ικανοποιούνται οι θεσμικές απαιτήσεις της οδηγίας.
Στην Ελλάδα η εφαρμογή του νόμου ενσωμάτωσης της INSPIRE δεν έχει καταστεί εφικτή στο σύνολό της μέχρι σήμερα. Παρόλα αυτά, η χώρα μας στις αρχές του 2018 ανταποκρίθηκε σε πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παροχή γεωχωρικών δεδομένων, «as-is». Τα σύνολα γεωχωρικών δεδομένων που εντάσσονται στο σύστημα στην πρώτη του αυτή έκδοση, αφορούν σε δεδομένα που παράγουν υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, κατά την παρακολούθηση περιβαλλοντικών οδηγιών και τα οποία αναγνωρίστηκαν ως σύνολα προτεραιότητας στο πλαίσιο των εργασιών της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τη Συντήρηση και Εφαρμογή της Οδηγίας INSPIRE και συγκεκριμένα της εργασίας 2016.5 "Priority list of datasets for e-Reporting".
Ο λόγος ανάληψης αυτής της πρωτοβουλίας ήταν η προετοιμασία εκείνη την εποχή σχετικής πρότασης κανονισμού για την ευθυγράμμιση των διαδικασιών εφαρμογής των περιβαλλοντικών οδηγιών, προκειμένου τελικά τα γεωχωρικά δεδομένα τους να διαχειρίζονται στη βάση των προβλέψεων της οδηγίας INSPIRE.
Παρόλο που οι διοικητικοί μηχανισμοί συμμετοχής των αρμόδιων φορέων στην ανάπτυξη της ΕΥΓΕΠ δεν λειτουργούσαν, οι περισσότερες από τις περιβαλλοντικές οδγίες ήταν αρμοδιότητα υπηρεσιών του υπουργείου μας, έτσι μετά από συναντήσεις εντοπίσαμε τα δεδομένα τα πήραμε και τα προετοιμάσαμε για δημοσίευση στη γεωπύλη.
Μετά από αξιολόγηση των επιλογών του υπουργείου σε υψηλό επίπεδο της διοίκησης, αποφασίστηκε η δουλειά να γίνει με ίδια μέσα με χρήση λογισμικού ΕΛΛΑΚ και να χρησιμοποιηθούν οι υποδομές του κυβερνητικού υπολογιστικού νέφους.
Για την παροχή της discovery service εγκαταστάθηκε ο Geonetwork ενώ για την παροχή των υπηρεσιών view & download χρησιμοποιήθηκε ο Geoserver. Για την αποθήκευση των γεωχωρικών δεδομένων χρησιμοποιείται η PostgreSQL.
Είναι σημαντικό εδώ να αναφερθεί ότι ο Geonetwork επιλέγεται από την πλειοψηφία των κ-μ για την παροχή της υπηρεσίας ανακάλυψης
Και ο Geoserver, με μικρή διαφορά φαίενται να επικρατεί. Η τάση είναι η μετάβαση στη λύση του Geonetwork ή η αναβάθμιση των συστημάτων που τον χρησιμοποιούν ήδη, ενώ αναφορικά με το view sesrvice, τα κ-μ φαίνεται να τήνουν προς το λογισμικό ανοικτού κώδικα. Τα στοιχεία προέκυψν μετά από έρευνα που έγινε από το JRC της ΕΕ τον Ιανουάριο 2019.
Αναλυτικότερα για τις εφαρμογές της γεωπύλης, O GN είναι μια εφαρμογή καταλόγου για τη διαχείριση γεωχωρικών πόρων. Παρέχει λειτουργίες δημιουργίας αρχείων μεταδεδομένων στη βάση διεθνών προτύπων, λειτουργία αναζήτησης καθώς και μία διαδραστική εφαρμογή χάρτη.
Για την παροχή της υπηρεσίας ανακάλυψης της INSPIRE χρησιμοποιούμε το πρωτόκολλο Catalog Service for the Web (CSW) του OGC. Επίσης είναι πολύ χρήσιμη η δυνατότητα δημιουργίας σχήματος μεταδεδομένων, προκειμένου να μπορούμε να είμαστε κάθε φορά συμβατοί με τις απαιτήσεις της οδηγίας.
Η κοινότητα ανάπτυξης του Geonetwork πολύ γρήγορα φαίνεται να ενσωματώνει τις νέες απαιτήσεις της INSPIRE.
O Geoserver επιτρέπει στους χρήστες να μοιραστούν γεωχωρικά δεδομένα. Η υπηρεσία απεικόνισης υλοποιείται με την εφαρμογή του προτύπου WMS, η υπηρεσία τηλεφόρτωσης υλοποιείται με το πρωτόκολλο WFS ενώ ο χρήστης μπορεί να παρέχει πρόσβαση σε ψηφιδωτά δεδομένα με χρήση του προτύπου WCS. Επιπλέον υλοποείται το πρότυπο WMTS για διάθεση προκαθορισμένων πλακιδίων χαρτών ενώ η λειτουργικότητα του Geoserver επεκτείνεται με την εγκατάσταση πρόσθετων, προκείμενου να υλοποιείται για παράδειγμα και το πρωτόκολλο WPS.
Τα δεδομένα της γεωπύλης του ΥΠΕΝ είναι διανυσματικά και διατίθενται με WMS & WFS.
Εδώ φαίνεται η αρχιτεκτονική του συστήματος στο g-cloud. Έχουν εγκατασταθεί 6 εικονικές μηχανές, οι οποίες είναι οργανωμένες σε 3 διαφορετικά εικονικά τοπικά δίκτυα, ένα για τη βάση δεδομένων, ένα για το Cache και ένα για τους geonetwork & geoserver.
Έχουν δημιουργηθεί firewall rules που επιτρέπουν την επικοινωνία των Backend01 και Backend02 με την Cache VM ώστε να προωθούνται τα αιτήματα προς τους geoservers. Επίσης η Cache VM μπορεί να επικοινωνεί με τα Gis01 και Gis02. Τέλος τα Gis01 και Gis02 μπορούν να επικοινωνούν με την DB VM
Στο Backend01 εκτελείται ένας Apache2 server και η εφαρμογή Geonetwork 3.6. Ο Apache παρουσιάζει την landing page του geoportal και προωθεί τα αιτήματα για geonetwork στο Backend01και για geoserver στο Cache
Στο Backend02 εκτελείται μόνο ένας ίδιος Apache2 server.
Αν κάποια στιγμή στο μέλλον η εφαρμογή καταλόγου χρειαστεί να διαμοιραστεί το βάρος με το Backend01 ένας δεύτερος geonetwork μπορεί να εκτελεστεί στο Backend02 κάνοντας mount τον φάκελο του geonetwork από το Backend01.
Αυτό που θα δούμε αποτελεί την πρώτη έκδοση της γεωπύλης. Χρειάζεται ακόμη δουλειά να γίνει και στο γραφικό περιβάλλον του χρήστη αλλά και στη λειτουργία του, κυρίως σε θέματα που αφορούν τη δυνατότητα σύνδεσης με την ευρωπαϊκή πύλη inspire και την συμμόρφωση με τις προδιαγραφές της οδηγίας. Ελπίζω ότι σύντομα θα είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε μια καλύτερη έκδοση, αφού φαίνεται ότι, έστω και προσωρινά ξεπερνιούνται δυσκολίες που αφορούσαν κυρίως στην παντελή έλλειψη προσωπικού πληροφορικής με τις κατάλληλες γνώσεις.