SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 21
Duurzaam aanbesteden
FERNANDO PADMOS / ING. BEN DE JONG
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
 Hoe u er voor zorgt dat u krijgt wat u wilt
 Hoe u duurzaam kunt aanbesteden
 Welke aanbestedingsvormen en methoden er zijn
 Welke (duurzame) aanbestedingskansen u kunt benutten
2
Na deze presentatie weet u:
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• Inkopers die duurzaam aanbesteden houden in alle fasen van het
inkoopproces rekening met:
sociale aspecten, milieugerelateerde zaken, innovatie en best
value for taxpayers money (winstmaximalisatie)
• In de praktijk blijkt dit vaak een uitdaging om deze aspecten te
verenigen met het hoofdvoorwerp van de aanbesteding.
Wat is duurzaam aanbesteden?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater4
Waar komt huidige vorm van aanbesteden vandaan?
Corruptiebestrijding en doelmatig beheer rijksmiddelen
• Wetgeving stamt uit 1815, 1993, 2004 en 2016
• Aanbestedingsbeginselen: gelijke kansen, transparantie en proportioneel
• Wens om alles voor te schrijven
• Na de bouwfraude 2005 daalden prijzen van bouwprojecten
• Wantrouwen in de markt (mede door fraude en vechtcontracten)
• Meerwerk
• Rechtszaken over inhoud bestekken
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• In 2015 100% duurzaam inkopen
• Staatssecretaris Dijksma gaat het Manifest MVI
ondertekenen op 8 december 2016
• In 2050 Nederland energieneutraal
• Doelstelling EUC: in 2050 een CO2 reductie van 80-95%
Waar komt de uitdaging duurzaam aanbesteden
eigenlijk vandaan?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• Juridische beperkingen
• Eisen moeten verband houden met het hoofdvoorwerp
• Spagaat voor de inkoper
• Rol van de inkoper
• Afstemming van de (inkoop)processen
• Er is weinig ervaring, regie, kennis, tijd of draagvlak
Waarom is duurzaam aanbesteden een uitdaging?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• Overheden intepreteren duurzaamheid niet op gelijke wijze
• M.U.V: Het verminderen van CO2-uitstoot en afval
• G4: integraal 3P concept toepassen
• Noodzaak is om duurzaam aan te besteden
• De budgethouders binnen gemeenten hebben veel invloed
• Afhankelijk van het ambitieniveau van het B&W
• Motief kostenbesparingen bovenaan (Afhankelijk van de grootte van de gemeente)
• Twee instructies voor de inkoper: duurzaam inkopen en inkopen tegen de
laagste prijs
Hoe is het nu met duurzaam aanbesteden?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater8
Beleid
BestuurBeheer
Budget
Houder
Beleid / investeringplan
Inkoop
Aanbesteding
C.O. E.U.C
Parijs
Akkoord
Het aanbestedingsproces
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater9
Relatie bestuur, budget en inkoop
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater10
MVI Randvoorwaarden
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• Inkoop wordt een gesprekspartner
• De organisatie en politieke druk neemt toe
• Sterke centrale focus op duurzaamheidscriteria
• Grotere gemeenten (G4) zetten trend:
• 3P, Circulaire Economie
• Biobased inkopen
• Ketenverantwoordelijkheid
• TCO, SROI
• Informatie uitwisseling aanbestedingscriteria door gebruik ICT
Waar gaan we met duurzaam aanbesteden cq. inkoop
naar toe?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• Selectiecriteria/Uitsluitingsgronden (Uniform Europese Verklaring)
• Bijzondere (uitvoerings)voorwaarden
• Keurmerken
• EMVI drie gunningsmethodieken
1. Beste prijs-kwaliteitverhouding (oude EMVI)
2. Laagste kosten op basis van kosteneffectiviteit (LCA/TCO)
3. Laagste prijs (motiveren, en daar houdt het bij op)
• Gunningscriteria - niet perse relatie met het product zelf (koffie arrest)
• Innovatiepartnerschap / PPS
• Preferred suppliers lijsten met minimum eisen voor
duurzaamheidseisen (d.m.v. raamcontract).
• Aanbestedingsvormen:
1. Concurrentie Gerichte Dialoog
2. Mededingingsprocedure met Onderhandeling
Welke mogelijkheden biedt de aanbestedingswet
2016?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Concurrentie gerichte
dialoog
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Mededingingsprocedure
met onderhandeling
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Toepassen CGD en MMO
CGD MMO
Gunningscriteria EMVI vooraf bekend en liggen vast Ja Ja
Voorwerp opdracht bekend bij opdracht Nee Ja
Minimum eisen inschrijving bekend en vast Nee Ja
Voortzetten dialoog tot AB weet welke oplossing voldoet
aan de wensen
Ja Nee
Mogelijkheid tot trechteren Ja Ja
Onderhandelen met Winnaar, bij
voornemen tot
gunnen
Alle inschrijvers over
niet def.
inschrijvingen
Onderhandelingsruimte Financiele
toezeggingen en
voorwaarden
Inhoud van de
inschrijving
Voordelen Nadelen
Meer flexibiliteit voor beide partijen Concurrentie gevoelige info gedeeld
Meer onderscheidingsruimte Transparantie in het proces
Meer invloed op de speelruimte Minder Rechtsbescherming
Meer kansen dan bij OP of NOP Verhoogde last op organisatie middelen
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Drie soorten kwaliteitscriteria
1. Meetbaar: garantie, leveringsdatum en responstijd;
2. Subjectief: mooi en lelijk;
3. Beoordeling (subjectief karakter): PVA, interview, Presentatie.
Bestaande invullingsmethodieken
• Alles voorschrijven
• Ambities omschrijven en hierop laten aansluiten (3P) met PVA
• Thema omschrijven en beoordelen
• Total Cost of Ownership / Usage (focus op resultaat i.p.v. methode)
• Life Cycle Cost Analysis
• Circulaire inkoop / Biobased aspecten omschrijven
• Products / Software as a service (rapid circular contracting)
• Best Value procurement (is eigenlijk een strategie)
Hoe kan een bestek / pve duurzaam worden ingevuld?
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• Pianoo >> Productgroepen (vul deze ook in!)
• Handreiking EMVI Toepassen
• Handreiking beste-prijskwaliteitverhouding
• Handleiding Circulair inkopen
• Smart SPP, LCC-CO2 versie 2.
• Innovatiekoffer
• Nationale milieudatabase
• DuBoCalc
• Greenhealth Cost of Ownership Calculator
• InnProBio biedt een tooloverzicht
Online tools
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater18
Tips and Tricks
• Directie levering
• Stelpost
• Functionele aspecten voorschrijven
• Beloningsstructuur goed functioneren
• Bonuscultuur in plaats van strafcultuur
• Bonus voor laag (specifiek) energieverbruik
in KWH /M3
• Goed ontwerp en de juiste gegevens
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater19
Tips uit de praktijk
Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
http://www.mvicongres.nl/sessies/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015
http://www.energievastgoed.nl/2015/06/02/nederland-energieneutraal/
http://www.ce.nl/publicatie/op_weg_naar_een_klimaatneutrale_gebouwde_omgeving_2050/1638
https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen
http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx
https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/duurzaaminkopensuccesfactorenenlessonslearned.pdf
https://vng.nl/onderwerpenindex/internationaal/nieuws/duurzaam-inkopen-is-niet-zo-eenvoudig-als-het-lijkt
Https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/02/29/rapport-telos-hoe-ambitieus-zetten-gemeenten-duurzaam-inkopen-in
http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx
https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen
https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-in-inkoopproces
https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/productgroepen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 (kan van die 91 miljard een subsidie worden onttrokken?)
https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen
http://www.smart-spp.eu/
http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=1
https://practicegreenhealth.org/tools-resources/greenhealth-cost-ownership-calculator
http://innprobio.innovation-procurement.org/
http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=2
https://www.gov.uk/government/collections/sustainable-procurement-the-government-buying-standards-gbs
http://worldartsme.com/meeting-goals-clipart.html#gal_post_45829_meeting-goals-clipart-1.jpg
http://digitalestedenagenda.nl/partners/
http://indiaopines.com/time-greece-cut-gordian-knot/
http://ses.ac-creteil.fr/spip.php?rubrique118
https://www.colourbox.com/image/recommendation-image-14767833
http://activesolutionsphysicaltherapy.com/
20
Bronvermelding
Contactgegevens
ORGANISATIE: XYLEM
SPREKER: FERNANDO PADMOS
E-MAILADRES: FERNANDO.PADMOS@XYLEMINC.COM
WEBSITE: XYLEMINC.COM/NL
ORGANISATIE: XYLEM
SPREKER: ING. BEN DE JONG
E-MAILADRES: BEN.DE.JONG@XYLEMINC.COM
WEBSITE: XYLEMINC.COM/NL

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Domestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel Tukker
Domestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel TukkerDomestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel Tukker
Domestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel TukkerXylem Water Solutions Benelux
 
Toekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan Abelin
Toekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan AbelinToekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan Abelin
Toekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan AbelinXylem Water Solutions Benelux
 
Missões Estatísticas Globais 2011
Missões Estatísticas Globais 2011Missões Estatísticas Globais 2011
Missões Estatísticas Globais 2011GILSON DE MOURA
 
7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses
7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses
7 Tips for Saving Money on Your Fleet ExpensesBrian Dziuk
 

Destaque (7)

C 0131.16.18
C 0131.16.18C 0131.16.18
C 0131.16.18
 
Domestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel Tukker
Domestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel TukkerDomestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel Tukker
Domestic slurry Hydraulics in Transport Systems - Michiel Tukker
 
Toekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan Abelin
Toekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan AbelinToekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan Abelin
Toekomst van afvalwater pomptechnologie - Stefan Abelin
 
Missões Estatísticas Globais 2011
Missões Estatísticas Globais 2011Missões Estatísticas Globais 2011
Missões Estatísticas Globais 2011
 
7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses
7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses
7 Tips for Saving Money on Your Fleet Expenses
 
Ethics for dentistry
Ethics for dentistryEthics for dentistry
Ethics for dentistry
 
Sztuczna inteligencja
Sztuczna inteligencjaSztuczna inteligencja
Sztuczna inteligencja
 

Semelhante a Duurzaam aanbesteden - Fernando Padmos en Ben de Jong

Duurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentie
Duurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentieDuurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentie
Duurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentieWigger Verschoor
 
Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)
Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)
Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)CROW
 
3 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers2018
3 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers20183 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers2018
3 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers2018AKD
 
3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd
3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd
3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtdAKD
 
Sociaal domein: transformatie op transformatie - Eindhoven
Sociaal domein: transformatie op transformatie - EindhovenSociaal domein: transformatie op transformatie - Eindhoven
Sociaal domein: transformatie op transformatie - EindhovenAKD
 
D&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoedD&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoedDM Properties
 
Ketensamenwerking: een voorwaarde voor succes
Ketensamenwerking: een voorwaarde voor succesKetensamenwerking: een voorwaarde voor succes
Ketensamenwerking: een voorwaarde voor succesPaviljoen 2030
 
PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016
PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016
PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016Marielle Beek
 
Laanboomlounge 18 juli 2013
Laanboomlounge 18 juli 2013Laanboomlounge 18 juli 2013
Laanboomlounge 18 juli 2013Rijnconsult
 
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwenWorkshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwenHogeschool Utrecht
 
Gebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober Houten
Gebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober HoutenGebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober Houten
Gebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober HoutenRoelof Vos
 
CROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy Voorend
CROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy VoorendCROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy Voorend
CROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy VoorendCROW
 
Risnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en ac
Risnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en acRisnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en ac
Risnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en acCROW
 
Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...
Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...
Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...Jeroen Van de Rijt
 
IA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim Fyen
IA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim FyenIA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim Fyen
IA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim FyenIkinnoveer
 
NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...
NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...
NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...CROW
 
2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs
2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs
2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofsCirculogic
 

Semelhante a Duurzaam aanbesteden - Fernando Padmos en Ben de Jong (20)

Duurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentie
Duurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentieDuurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentie
Duurzaam Aanbesteden: van paradox naar potentie
 
Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)
Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)
Terugblikken op en vooruit kijken naar de Aanbestedingswet (InfraTech 2015)
 
3 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers2018
3 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers20183 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers2018
3 samenwerking tussen_aanbestedende_diensten_en_ondernemers2018
 
3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd
3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd
3 samenwerking tussen aanbestedende diensten en ondernemers 2018 rtd
 
Sociaal domein: transformatie op transformatie - Eindhoven
Sociaal domein: transformatie op transformatie - EindhovenSociaal domein: transformatie op transformatie - Eindhoven
Sociaal domein: transformatie op transformatie - Eindhoven
 
D&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoedD&m duurzaam vastgoed
D&m duurzaam vastgoed
 
Ketensamenwerking: een voorwaarde voor succes
Ketensamenwerking: een voorwaarde voor succesKetensamenwerking: een voorwaarde voor succes
Ketensamenwerking: een voorwaarde voor succes
 
PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016
PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016
PPT Reinwardt Pitchen en aanbesteden april 2016
 
Laanboomlounge 18 juli 2013
Laanboomlounge 18 juli 2013Laanboomlounge 18 juli 2013
Laanboomlounge 18 juli 2013
 
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwenWorkshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
Workshop C3 - De praktijk van conceptueel bouwen
 
Presentatie biobased bouwen - Jan Willem van de Groep
Presentatie biobased bouwen - Jan Willem van de GroepPresentatie biobased bouwen - Jan Willem van de Groep
Presentatie biobased bouwen - Jan Willem van de Groep
 
Gebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober Houten
Gebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober HoutenGebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober Houten
Gebiedsmanagers presentatie Smarticipatie event 9 oktober Houten
 
CROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy Voorend
CROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy VoorendCROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy Voorend
CROW Seminar CO2-prestatieladder 15 mei Presentatie Roy Voorend
 
Handleiding Duurzaam Inkopen
Handleiding Duurzaam InkopenHandleiding Duurzaam Inkopen
Handleiding Duurzaam Inkopen
 
Risnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en ac
Risnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en acRisnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en ac
Risnet bijeenkomst 20150319 chantal asbestwegen en rm en ac
 
Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...
Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...
Artikel van de rijt & witteveen prestatieinkoop bij rijkswaterstaat deal maar...
 
IA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim Fyen
IA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim FyenIA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim Fyen
IA Versterk je bedrijf, leer Innoveren. Sessie 3. Samenwerken door Wim Fyen
 
NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...
NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...
NCBOR 2016 | De gewijzigde Aanbestedingswet biedt nieuwe mogelijkheden voor d...
 
Nieuwsbrief 2010 Februari
Nieuwsbrief 2010 FebruariNieuwsbrief 2010 Februari
Nieuwsbrief 2010 Februari
 
2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs
2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs
2017 15 11 utrecht apeldoorn en roelofs
 

Duurzaam aanbesteden - Fernando Padmos en Ben de Jong

  • 2. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater  Hoe u er voor zorgt dat u krijgt wat u wilt  Hoe u duurzaam kunt aanbesteden  Welke aanbestedingsvormen en methoden er zijn  Welke (duurzame) aanbestedingskansen u kunt benutten 2 Na deze presentatie weet u:
  • 3. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • Inkopers die duurzaam aanbesteden houden in alle fasen van het inkoopproces rekening met: sociale aspecten, milieugerelateerde zaken, innovatie en best value for taxpayers money (winstmaximalisatie) • In de praktijk blijkt dit vaak een uitdaging om deze aspecten te verenigen met het hoofdvoorwerp van de aanbesteding. Wat is duurzaam aanbesteden?
  • 4. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater4 Waar komt huidige vorm van aanbesteden vandaan? Corruptiebestrijding en doelmatig beheer rijksmiddelen • Wetgeving stamt uit 1815, 1993, 2004 en 2016 • Aanbestedingsbeginselen: gelijke kansen, transparantie en proportioneel • Wens om alles voor te schrijven • Na de bouwfraude 2005 daalden prijzen van bouwprojecten • Wantrouwen in de markt (mede door fraude en vechtcontracten) • Meerwerk • Rechtszaken over inhoud bestekken
  • 5. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • In 2015 100% duurzaam inkopen • Staatssecretaris Dijksma gaat het Manifest MVI ondertekenen op 8 december 2016 • In 2050 Nederland energieneutraal • Doelstelling EUC: in 2050 een CO2 reductie van 80-95% Waar komt de uitdaging duurzaam aanbesteden eigenlijk vandaan?
  • 6. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • Juridische beperkingen • Eisen moeten verband houden met het hoofdvoorwerp • Spagaat voor de inkoper • Rol van de inkoper • Afstemming van de (inkoop)processen • Er is weinig ervaring, regie, kennis, tijd of draagvlak Waarom is duurzaam aanbesteden een uitdaging?
  • 7. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • Overheden intepreteren duurzaamheid niet op gelijke wijze • M.U.V: Het verminderen van CO2-uitstoot en afval • G4: integraal 3P concept toepassen • Noodzaak is om duurzaam aan te besteden • De budgethouders binnen gemeenten hebben veel invloed • Afhankelijk van het ambitieniveau van het B&W • Motief kostenbesparingen bovenaan (Afhankelijk van de grootte van de gemeente) • Twee instructies voor de inkoper: duurzaam inkopen en inkopen tegen de laagste prijs Hoe is het nu met duurzaam aanbesteden?
  • 8. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater8 Beleid BestuurBeheer Budget Houder Beleid / investeringplan Inkoop Aanbesteding C.O. E.U.C Parijs Akkoord Het aanbestedingsproces
  • 9. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater9 Relatie bestuur, budget en inkoop
  • 10. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater10 MVI Randvoorwaarden
  • 11. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • Inkoop wordt een gesprekspartner • De organisatie en politieke druk neemt toe • Sterke centrale focus op duurzaamheidscriteria • Grotere gemeenten (G4) zetten trend: • 3P, Circulaire Economie • Biobased inkopen • Ketenverantwoordelijkheid • TCO, SROI • Informatie uitwisseling aanbestedingscriteria door gebruik ICT Waar gaan we met duurzaam aanbesteden cq. inkoop naar toe?
  • 12. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • Selectiecriteria/Uitsluitingsgronden (Uniform Europese Verklaring) • Bijzondere (uitvoerings)voorwaarden • Keurmerken • EMVI drie gunningsmethodieken 1. Beste prijs-kwaliteitverhouding (oude EMVI) 2. Laagste kosten op basis van kosteneffectiviteit (LCA/TCO) 3. Laagste prijs (motiveren, en daar houdt het bij op) • Gunningscriteria - niet perse relatie met het product zelf (koffie arrest) • Innovatiepartnerschap / PPS • Preferred suppliers lijsten met minimum eisen voor duurzaamheidseisen (d.m.v. raamcontract). • Aanbestedingsvormen: 1. Concurrentie Gerichte Dialoog 2. Mededingingsprocedure met Onderhandeling Welke mogelijkheden biedt de aanbestedingswet 2016?
  • 13. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater Concurrentie gerichte dialoog
  • 14. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater Mededingingsprocedure met onderhandeling
  • 15. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater Toepassen CGD en MMO CGD MMO Gunningscriteria EMVI vooraf bekend en liggen vast Ja Ja Voorwerp opdracht bekend bij opdracht Nee Ja Minimum eisen inschrijving bekend en vast Nee Ja Voortzetten dialoog tot AB weet welke oplossing voldoet aan de wensen Ja Nee Mogelijkheid tot trechteren Ja Ja Onderhandelen met Winnaar, bij voornemen tot gunnen Alle inschrijvers over niet def. inschrijvingen Onderhandelingsruimte Financiele toezeggingen en voorwaarden Inhoud van de inschrijving Voordelen Nadelen Meer flexibiliteit voor beide partijen Concurrentie gevoelige info gedeeld Meer onderscheidingsruimte Transparantie in het proces Meer invloed op de speelruimte Minder Rechtsbescherming Meer kansen dan bij OP of NOP Verhoogde last op organisatie middelen
  • 16. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater Drie soorten kwaliteitscriteria 1. Meetbaar: garantie, leveringsdatum en responstijd; 2. Subjectief: mooi en lelijk; 3. Beoordeling (subjectief karakter): PVA, interview, Presentatie. Bestaande invullingsmethodieken • Alles voorschrijven • Ambities omschrijven en hierop laten aansluiten (3P) met PVA • Thema omschrijven en beoordelen • Total Cost of Ownership / Usage (focus op resultaat i.p.v. methode) • Life Cycle Cost Analysis • Circulaire inkoop / Biobased aspecten omschrijven • Products / Software as a service (rapid circular contracting) • Best Value procurement (is eigenlijk een strategie) Hoe kan een bestek / pve duurzaam worden ingevuld?
  • 17. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater • Pianoo >> Productgroepen (vul deze ook in!) • Handreiking EMVI Toepassen • Handreiking beste-prijskwaliteitverhouding • Handleiding Circulair inkopen • Smart SPP, LCC-CO2 versie 2. • Innovatiekoffer • Nationale milieudatabase • DuBoCalc • Greenhealth Cost of Ownership Calculator • InnProBio biedt een tooloverzicht Online tools
  • 18. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater18 Tips and Tricks • Directie levering • Stelpost • Functionele aspecten voorschrijven • Beloningsstructuur goed functioneren • Bonuscultuur in plaats van strafcultuur • Bonus voor laag (specifiek) energieverbruik in KWH /M3 • Goed ontwerp en de juiste gegevens
  • 19. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater19 Tips uit de praktijk
  • 20. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater http://www.mvicongres.nl/sessies/ https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 http://www.energievastgoed.nl/2015/06/02/nederland-energieneutraal/ http://www.ce.nl/publicatie/op_weg_naar_een_klimaatneutrale_gebouwde_omgeving_2050/1638 https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/duurzaaminkopensuccesfactorenenlessonslearned.pdf https://vng.nl/onderwerpenindex/internationaal/nieuws/duurzaam-inkopen-is-niet-zo-eenvoudig-als-het-lijkt Https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/02/29/rapport-telos-hoe-ambitieus-zetten-gemeenten-duurzaam-inkopen-in http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-in-inkoopproces https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/productgroepen https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 (kan van die 91 miljard een subsidie worden onttrokken?) https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen http://www.smart-spp.eu/ http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=1 https://practicegreenhealth.org/tools-resources/greenhealth-cost-ownership-calculator http://innprobio.innovation-procurement.org/ http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=2 https://www.gov.uk/government/collections/sustainable-procurement-the-government-buying-standards-gbs http://worldartsme.com/meeting-goals-clipart.html#gal_post_45829_meeting-goals-clipart-1.jpg http://digitalestedenagenda.nl/partners/ http://indiaopines.com/time-greece-cut-gordian-knot/ http://ses.ac-creteil.fr/spip.php?rubrique118 https://www.colourbox.com/image/recommendation-image-14767833 http://activesolutionsphysicaltherapy.com/ 20 Bronvermelding
  • 21. Contactgegevens ORGANISATIE: XYLEM SPREKER: FERNANDO PADMOS E-MAILADRES: FERNANDO.PADMOS@XYLEMINC.COM WEBSITE: XYLEMINC.COM/NL ORGANISATIE: XYLEM SPREKER: ING. BEN DE JONG E-MAILADRES: BEN.DE.JONG@XYLEMINC.COM WEBSITE: XYLEMINC.COM/NL

Notas do Editor

  1. Hoe kan u iets aanbesteden waarbij u iets duurzaams en innovatief krijgt. Welke methoden zijn er om er voor te zorgen dat u krijgt wat u wilt. Welke aanbestedingsvormen zijn er Nieuwe aanbestedingskansen Hoe kunnen we de nieuwe aanbestedingskansen benutten in het kader van duurzaamheid en innovatie
  2. Het koninklijk besluit uit 1815: een doelmatig beheer van rijksmiddelen en het bestrijden van corruptie van ambtenaren. 1927: update wet 1815 1971: Eerste europese richtlijn voor werken. 1993: BOA en BASS worden aangenomen om de verbrokkelde wetgeving te uniformeren 2004: richtlijnen EU worden aangenomen 2013: AW wet o.b.v. De 2004 richtlijnen worden aangenomen 2014: EU wet passeert de commissie (doel wet is niet enkel corruptie meer maar de relatie B2G etc.) 2016: Nota van Wijziging voor AW13 wordt daarmee AW13+nota 16 http://vorige.nrc.nl//dossiers/bouwfraude/achtergronden/article1618893.ece/Over_bouwfraude_praten_bedrijven_niet_meer https://akasdorp.wordpress.com/2015/01/26/oorzaak-van-een-bouwfraude/ https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 http://www.energievastgoed.nl/2015/06/02/nederland-energieneutraal/ http://www.ce.nl/publicatie/op_weg_naar_een_klimaatneutrale_gebouwde_omgeving_2050/1638 http://www.mvicongres.nl/sessies/ https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen
  3. Is deze foto ook voor commercieel gebruik toegestaan? Zo niet, opnemen in bronvermelding https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 http://www.energievastgoed.nl/2015/06/02/nederland-energieneutraal/ http://www.ce.nl/publicatie/op_weg_naar_een_klimaatneutrale_gebouwde_omgeving_2050/1638 http://www.mvicongres.nl/sessies/ https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen Voor 2015 was de doelstelling van de gehele overheid om 100% duurzaam in te kopen. Hoewel deze ambitie niet is gerealiseerd, komt er steeds meer focus op. Zo zal staatssecretaris Dijksma op 8 december 2016 het Manifest MVI ondertekenen tijdens het congres MVI. Dit is ook nodig omdat we gezamenlijk als Nederland de ambitie hebben om de klimaatverandering te beperken en in 2050 energieneutraal te zijn. Deze ambitie is het gevolg van de doelstelling van de EUC om in 2050 een CO2 reductie van 80-95% realiseren.
  4. http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/duurzaaminkopensuccesfactorenenlessonslearned.pdf https://vng.nl/onderwerpenindex/internationaal/nieuws/duurzaam-inkopen-is-niet-zo-eenvoudig-als-het-lijkt Https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/02/29/rapport-telos-hoe-ambitieus-zetten-gemeenten-duurzaam-inkopen-in http://m.binnenlandsbestuur.nl/nieuws/gros-gemeenten-koopt-niet-duurzaam-in.123814.lynkx Juridische beperkingen in de huidige wetgeving door de focus op anti-corruptie maatregelen: ( hoe ga je van te voren specificeren als je nog niet weet welke duurzaamheidsmogelijkheden er zijn en hoe deze zijn te koppelen aan het werk? Dit ivm: Gelijke behandeling; Transparantie; Proportionaliteit. Het moet verband houden met het hoofdvoorwerp van het contract (beslissende invloed). De intepretatie van duurzaam aanbesteden en wat duurzaamheid is. Spagaat voor de inkoper dat enerzijds duurzaam moet inkopen en anderszijds de financiele belangen van de overheid wil behartigen. (uit onderzoek blijkt dat kleinere gemeente vaak kostenbesparing als focus hebben t.o.v. Grotere waar 3P concept centraal staat, daarnaast zijn kleinere minder in staat dit te dirigeren). Rol van de inkoper in relatie tussen met bestuur en budgethouders (vaak ondersteunend in kleinere gemeenten) Afstemming van de (inkoop)processen van de betreffende overheidsinstantie zijn onvoldoende geoptimaliseerd om duurzaam aan te kopen Er is weinig ervaring, regie, kennis, tijd of draagvlak om het te implementeren binnen de overheid (afhankelijk van grootte gemeente)
  5. http://www.eib.nl/pdf/succesvolle_emvi_aanbestedingen.pdf Overheden intepreteren duurzaamheid niet op gelijke wijze, m.u.v. Dat alle gemeenten het er over eens zijn dat het verminderen van CO2 en afval nodig is. Echter er zijn er minder die een integraal 3P concept toepassen. Alle overheden zijn zich bewust dat er noodzaak is om duurzaam aan te besteden en zijn er ook actief mee bezig. De rol van budget houder en bestuur is bepalend voor de inkoper of duurzaam inkopen (en innovatie) tot de mogelijkheden behoort. In veel gevallen heeft de budgethouder binnen gemeenten de macht, welke zich richt op het financiele en minder op het duurzaamheids onderdeel. Het ambitieniveau van het B&W qua duurzaamheid geeft aan in hoeveree duurzaam aanbesteden mogelijk is. Bij het bundelen van inkopen staat vooralsnog het motief van kostenbesparingen bovenaan. Dit is wel afhankelijk van de grootte van de gemeente. Bij grotere gemeente is de focus vooral om innovatie uit de markt te ontginnen. Er wordt door diverse gemeenten extra capaciteit ingezet in de vorm van een duurzaamheidscoordinator, echter zit deze niet op de afdeling inkoop. Dit resulteert vaak in twee instructie voor de inkoper, duurzaam inkopen en inkopen tegen de laagste prijs, en het ontbreekt regelmatig aan regie tussen beiden. Juridische drempels door strigente wetgeving (mag niet discrimineren) Er is een gebrek aan regie tussen enerzijds duurzaamheid en anderszijds de budgethouders. Het gewicht van EMVI is in 1/3 van de gevallen 10% of minder en wordt er veel gemiddeld.
  6. Wat is noodzakelijk bij het implementeren van duurzaam aanbesteden?! Wethouder financieen (en liefst B&W) mede verantwoordelijk voor duurzaam inkopen. Overleg met B&W / bestuurders over richtlijnen en omvangrijke inkoop- en aanbestedingsbeslissingen Meer verantwoordelijkheid en bevoegdheid bij de afdelings inkoop/duurzaamheidsmanager Afrekenbaar maken van budgethouders op hun bijdragen aan de duurzaamheidsagenda van B&W Het opleiden en begeleiden van budgethouders Kortom, bij de grote gemeenten, die steeds ook centrum gemeenten zijn, komen een aantal factoren zoals begrotingsomvang, ambitie, marktkracht en vermogen tot interne regievoering samen die bevorderen dat zij DI heeft meest ambitieus weten vorm te geven. Ook wordt bij de grotere gemeenten de brede definitie van het begrip duurzaamheid vaker aangetroffen De organisatie van het inkoopproces is als cruciale factor voor de realisatie van DI naar voren gekomen. Alle geïnterviewde gemeenten is gevraagd naar de omvang van de totale organisatie, van de inkoopafdeling en het aantal duurzaamheidsdeskundigen, naast het aantal budgethouders voor inkoop en aanbesteding. Gemeentelijk Nederland kent naar schatting zo’n 10.000 budgethouders en de inkoopafdelingen herbergen ca. 10% van dit aantal aan medewerkers. De meeste gemeenten hanteren het model van de ‘gecoördineerde decentrale inkoop’, waarbij in feite de macht van de besluitvorming bij de budgethouders ligt. Voor de implementatie van DI wordt in diverse gemeenten extra capaciteit ingezet in de vorm van een duurzaamheidscoördinator of –adviseur. http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx
  7. https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen Inkoop wordt een gesprekspartner voor de gehele organisatie en politieke druk neemt toe Sterke centrale focus op het nationaal ontwikkelen en actualiseren van duurzaamheidscriteria. Grotere gemeenten (G4) zetten in op nieuwe benaderingen en oplossingen binnen, 3P, Circulaire Economie, biobased inkopen, ketenverantwoordelijkheid, TCO, SROI e.d. Om de eigen duurzaamheid aan te besteden. Meer informatie uitwisseling over duurzaam aanbestedingscriteria door gebruik ICT.
  8. Selectiecriteria die gelden volgens het Uniform Aanbestedingsdocument kunnen eenvoudig toegepast worden. Daarnaast mag, hoef niet, de aanbestedende dienst dit aanvullen zolang het aan de grondbeginselen voldoet van de AW. Een aanbestedende dienst kan bijzondere voorwaarden verbinden aan de uitvoering van een overheidsopdracht, mits dergelijke voorwaarden verband houden met het voorwerp van de opdrach en in de aankondiging of de aanbestedingsstukken vermeld zijn. De voorwaarden waaronder de overheidsopdracht wordt uitgevoerd, kunnen verband houden met economische, innovatiegerelateerde, arbeidsgerelateerde, sociale of milieuoverwegingen. En bij uitvoering van de opdracht. Keurmerken worden toegestaan zolang de onderliggende keurmerkeisen betrekking hebben op criteria die verband houden met het voorwerp van de opdracht. Indien dit niet het geval is mag dit alleen worden geeist dat de inscrhijver of inschrijving aan de onderliggende keurmerkeisen voldoet. Keurmerken kunnen duurzaam bedrijfsvoering bevorderen maar juist innovatie tegengaan. (artikel 2.78). In andere woorden in hoeverre mag een CO2 prestatieladder worden geeist sinds dit in veel gevallen geen verband houdt met het voorwerp?! EMVI in het koffie arrest kwam naar voren dat een gunningscriterium niet op de materiele basis van het gevraagde werk of de gevraagde levering of dienst hoef te bezien, aldus het derde lid van aritkel 2.115. In de uitspraak van dit arrest verduidelijkte het hof de uitspraak dat een het voor verband met het voorwerp van de opdracht niet is vereist dat ‘een gunningscriterium’ een kenmerken eigen van het product betreft, dat wil zeggen een element dat materieel in het product is opgenomen. Daarom had zij geen bezwaar tegen een gunningscriterium dat vereist dat een product een fairtrade product moest zijn. Een aanbestedende dienst kan bij de inkoop van autos dus ook gunningscriteria opstellen die zien op de arbeidsomstandigheden van de werknerms tijdens het productieproces en in de mate waarop producten recyclebaar zijn. (LCA) NB: algemeen geformuleerde gunningscriteria die, bijvoorbeeld zien op de arbeidsomstandigheden van alle werknemers van de autofabrikant of op zijn algemeen milieubeleid, zijn niet toegestaan. Zij hebben imeers geen relatie met het gevraagd product. Voor uitwerking van de gunningsmethodiek TCO/LCA en de uniformiteit en bruikbaarheid is het aangeraden dit te doen met het bedrijfsleven. Twee aanbestedingsvormen: De aanbestedende dienst mag in situaties waar nide openbare of niet-openbare procedurei waarschijnlijk niet tot een bevredigend resultaat zal leiden de mogelijkheid om de CGD en MMO toe te passen. Dit is breed an kan dus ook voor bestaande aanbestedingsproducten worden gebruikt om innovatie mogelijk te maken door kenns uit te markt t e trekken. Innovatiepartnerschap: het kan alleen worden toegepast waarvoor op de markt nog geen bestaande oplossing beschikbaar is. Hoewel er een samenwerking kan worden gestart met de aanbestedende dienst zal thans via de reguliere aanbestedingsprocedure moeten worden ingekocht. Dit is eigenlijk hetgeen dat het voor een ondernemer minder interessant maakt om via deze weg samen te werken. Een mogelijkheid hierin is dat de voorwaarde geldt dat er wel tot aankoop over mag worden gegaan wanneer er van tevoren is afgesproken over kwaliteits- en kostenniveua. Wat op zich zelf al vrij lastig te realiseren is. Er komt geheid een vraag over BVP: BVP = een inkoopstrategie en niet een ABS procedure uit de richtlijn / wet. Aanbestedingsbeginselen en inpasbaarheid in aanbestedingswet is lastig vanwege de concreteseringsfase omdat de contractvoorwaarden vooraf meoten worden vermeld in de vooraankondiging of ABS stukken. Het kansen en risicodossier inclusief interview maken dit vaak lastig. Daarnaast komt het voor dat uit dat de aard en omvang van de opdracht o.b.v. Voorwerp van de opdracht hierdoor lastiger te bepalen zijn en inschrijvingen niet vergelijkbaar. Hierdoor is het in strijd met het transparantie en gelijkheidsbeginsel.
  9. EMVI mag worden qua beste prijs/kwaliteitsverhouding, Vooraf bekend moeten zijn: behoeften, eisen, gunningscriteria + uitwerking indicatief tijdschema; Dialoogfase: verschillende oplossingen, bepalen welke voorzient in behoefte Een definitieve inschrijving, waar niet over onderhandeld mag worden. Verzoek toelichting inschrijvng, bevestiging financiele toezeggingen, voorwaarden mits geen vervalsing mededinging. Niet gezegd wat per definitieve de minimum eisen hoeven te zijn.
  10. EMVI moet worden toegepast qua Prijs/Kwaliteit verhouding Voorgestelde oplossing ligt vast, enkel aspecten oplossing voorwerp onderhandelbaar Onderhandelen over 1e en volgende inschrijving (muv definitieve inschrijving) doel: verbeteren inhoud van de inschrijvingen Niet onderhandelen over gunningscriteria en minimumeisen! Trechteren ook toegestaan mits bekend.
  11. Wijzigingen Aanbestedingswet – Flexibelere procedures In de nieuwe aanbestedingswet is er ruimte voor Flexibelere procedures. Dit betreft de concurrentiegerichte dialoog (CGD) en de mededingingsprocedure met onderhandeling (MMO). Deze worden toegepast indien een openbare of een (niet)openbare procedure onmogelijk blijkt te zijn om toe te passen. Dit is ongebruikelijk maar komt voor wanneer de aanbestedende dienst niet weet met welk middel zij een doel kan realiseren; of wel weet welk middel het kan gebruiken en het bijpassende doel, maar niet financieel/technisch op de hoogte is. In het eerste geval past de aanbestedende dienst de CGD toe en in het tweede de MMO.   In beide gevallen zullen de inschrijvers en de inkopers met elkaar moeten gaan onderhandelen over de exacte invullen. In de CGD onderhandelt de beide partijen in de dialogen met elkaar over de oplossingsrichtingen voordat er een definitieve inschrijving plaatsvindt. Bij de MMO ligt de voorgestelde oplossing vast, echter zijn een aantal onderdelen van de oplossing onderhandelbaar. Het doel is het verbeteren van de inhoud van het bestek en hierbij is het mogelijk meermaals in te schrijven. Er valt enkel niet bij een MMO te onderhandelen voer de minimum eisen, de gunningscriteria en de defintieve inschrijving. In de bijlagen het schematische proces.
  12. Is deze foto ook voor commercieel gebruik toegestaan? https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-in-inkoopproces https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/productgroepen https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 (kan van die 91 miljard een subsidie worden onttrokken?) https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen Voor pianoo kan er wat e.e.a. Verouderen: mogelijkheden zijn om marktdialogen, biobased en ketengerichte benaderingen.
  13. Is deze foto ook voor commercieel gebruik toegestaan? http://www.smart-spp.eu/ http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=1 https://practicegreenhealth.org/tools-resources/greenhealth-cost-ownership-calculator http://innprobio.innovation-procurement.org/ http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=2 https://www.gov.uk/government/collections/sustainable-procurement-the-government-buying-standards-gbs
  14. Is deze foto ook voor commercieel gebruik toegestaan? Zo niet, opnemen in bronvermelding
  15. Is deze foto ook voor commercieel gebruik toegestaan? Zo niet, opnemen in bronvermelding
  16. https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 http://www.energievastgoed.nl/2015/06/02/nederland-energieneutraal/ http://www.ce.nl/publicatie/op_weg_naar_een_klimaatneutrale_gebouwde_omgeving_2050/1638 http://www.mvicongres.nl/sessies/ https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/duurzaaminkopensuccesfactorenenlessonslearned.pdf https://vng.nl/onderwerpenindex/internationaal/nieuws/duurzaam-inkopen-is-niet-zo-eenvoudig-als-het-lijkt Https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/02/29/rapport-telos-hoe-ambitieus-zetten-gemeenten-duurzaam-inkopen-in http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/provincies-en-gemeenten-halen-100-duurzaam-inkoop.9461268.lynkx https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-in-inkoopproces https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/productgroepen https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatconferentie_van_Parijs_2015 (kan van die 91 miljard een subsidie worden onttrokken?) https://www.vno-ncw.nl/forum/waarom-kan-rotterdam-wel-duurzaam-inkopen http://www.smart-spp.eu/ http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=1 https://practicegreenhealth.org/tools-resources/greenhealth-cost-ownership-calculator http://innprobio.innovation-procurement.org/ http://mvonederland.nl/wegwijzer-circulair-inkopen-0#tab=2 https://www.gov.uk/government/collections/sustainable-procurement-the-government-buying-standards-gbs