1. Здрава храна за детство без
маана
Здрава храна Штетна храна
-Зрнести -Хамбургери
плодови -Пржени
-Јајца компири
-Овошје -Благо
-Зеленчук -Чипсови
-Риба -Смоки
-Месо -Газирано
-Млечни -Конзервирана
производи итн. и брза храна.
Здравата, природна и урамнотежена исхрана е услов за добро
здравје и виталност. Еве неколку видови храна кои ќе му бидат
добредојдени на вашиот организам.

2. Јаткасти и зрнести плодови

Зрнести и јаткасти плодови се:

Грав 
Јагоди

Леќа

Малини

Грашак

Ориз

Капини

Семки од тиква 
Боровинки и итн.

Ореви

Бадеми

Лешници

3. Грав
Гравот е одличен извор на железо, минерал кој го пренесува
кислородот од белите дробови до клетките низ нашето тело.
Бидејќи телото не може да апсорбира исто количество железо
преку растителната храна, како што може преку говедското или
пилешкото месо, комбинирајте го гравот со храна богата со
витамин Ц, за да го зголемите нивото на апсорпција на железо.
Гравот е исто така богат со растителни влакна, кои помагаат за
регулација на нивото на холестерол во крвта.

4. Леќа
Леќата е позната како многу вреден енергетски продукт. Во 100
грама леќа содржи 338 калории, изобилува со витамин Б, и
големо количество јаглено хидрати. Леќата не содржи ни
заситене маснотии, а не содржи ни штетен холестерол.
Леќата спаѓа во групата на мешункасти растенија, а заради
богатството од протеини, за леќата се вели дека е замена за
месо.
Исто така таа е богат извор на витаминот Б6, фосфор,
магнезиум, железо и цинк.
Високата содржина на витаминот Б6, ја прави леќата поволно да
делува на нервниот систем, а со голема содржина на
железото исто така ја прави леќата, да биде корисна во
спречувањето на слабокрвност.

5. Малини и капини
Сите зрнести плодови, како јагоди, малини, капини, боровинки,
се богати со хранливи влакна кои се многу важни за
нормален и здрав дигестивен систем. Малините имаат
најмногу хранливи влакна и се со анти-канцерогени својства,
боровинките имаат дупло помалку влакна, но се богати со
антоцијанини и антиоксиданси кои помагаат при
подобрување на меморијата, а јагодите како овошки со
најмало количество хранливи влакна од зрнестите плодови,
се богати со витамин Ц, кој е добар за кожата. Тие исто така
помагаат во намалувањето на телесната маса.

6. Ореви
Јаткастите плодови се богати со незаситени масти кои се добри за
срцето. Студиите на „Seventh-Day Adventists“ (религиозна
вероисповед која придава големо значење на здраво живеење и
вегетаријанска исхрана) покажуваат дека луѓето кои редовно
консумираат јаткасти плодови, си го продолжуваат животот за
отприлика 2 и пол години. Оревите се најверојатно во центарот
на вниманието, поради нивното високо ниво на алфа-линоленска
киселина која е добра за здравјето на срцето и која го подобрува
расположението.

7. Млечни производи
Во оваа група се вбројуваат сите течни млечни продукти и многу
производи кои се прават од млеко. Храната направена од млеко
која ја задржува содржината на калциумот е дел од групата,
додека храната направена од млеко која содржи многу малку или
воопшто не содржи калциум, како крем сирење, крем и путер не
се смета дел од оваа група. Галеријата на млечна храна ги
вбројува сите видови течно млеко (без маснотии, со мала,
редуцирана и со целосна масленост, без лактоза и сл.), сите
видови јогурт, тврдите и меките сирења, млечните десерти
(пудинг со млеко, ледено млеко, смрзнат јогурт, сладолед) и сл.
Храната и пијалоците (како пијалоците од соја и сокот од портокал)
збогатени со калциум може да го обезбедат потребниот калциум,
но не можат да ги обезбедат останатите хранливи материи кои ги
има во млекото и млечните продукти.

8. Придобивки по здравјето
Конзумирањето млеко и млечни продукти во исхраната е корисно за
здравјето - луѓето кои имаат исхрана богата со млеко и млечни
производи може да го редуцираат ризикот од намалување на
коскената маса во текот на животниот циклус. Млекото и
млечните производи обезбедуваат нутритиенти кои се витални
за здравјето и одржувањето на телото, како: калциум, калиум,
витамин D и белковини.
Исхраната богата со млеко и млечни производи помага во
создавањето и одржувањето на коскената маса во текот на
животот. Тоа може да го намали ризикот од остеопороза.
Внесот на млечни продукти е од особено значење за здравјето на
коските во текот на детството и адолесценцијата, кога се создава
коскената маса.
Исхраната која вклучува млечни продукти по правило има повисок
целокупен нутриционистички квалитет.

9. Хранливи материи
Калциумот се искористува за изградба на коските и забите и
одржување на коскената маса Млечните продукти се вообичаено
примарен извор на калциум.
Исхраната богата со калиум може да помогне во одржувањето на
здрав крвен притисок. Млечните продукти, а особено јогуртот и
течното млеко обезбедуват калиум.Витаминот D ги одржува
нормалните нивоа на калциум и фосфор во човечкото тело.
Млекото, јогуртот и житариците збогатени со витамин D се добар
извор на овој нутритиент.Зошто е важно млечните продукти во
исхраната а бидат без маснотии или со низок процент на
масленост.Одбирањето храна од млечната група со висок
процент на заситени масти и холестерол може да има штетно
влијание врз здравјето. Исхраната која содржи висок процент на
заситетни масти може да го подигне нивото на "лошиот"
холестерол во крвта. "Лошиот" холестерол се нарекува LDL (low-
density lipoprotein). Високо ниво на LDL холестеролот го
зголемува ризикот од коронарно срцево заболување.Многу
видови сирења, полномасното млеко и производите направени
од нив содржат многу заситени масти.

11. Јајца
Јајцето како извор на високо квалитетен протеин, може навистина
да ви даде поголема моќ. Една неодамнешна студија покажала
дека, луѓето кои за доручек јадат пржени јајца и тост, се
чувствуваат позаситено и јадат помалку на ручек, отколку кога
појадуваат ѓеврек (кој има отприлика сличен број на калории).
Дури и кога внимавате на вашиот холестерол, едно јајце одлично
би се вклопило во вашата дневна исхрана. Жолчката од јајцето
содржи лутеин и зеаксантин – два антиоксиданси кои ги
одржуваат очите здрави. Истражувањата исто така ги поврзуваат
лутеинот и зеаксантинот како фактори за намалување на ризикот
од макуларна дегенерација, причина поради која ослепуваат
голем број лица постари од 50 години. Лутеинот е добар и за
заштита на кожата од УВ зраците.

12. Риба
Лекарите и експертите за здрава храна често ја повторуваат
препораката: дека рибата на трпезата треба да биде што почесто
застапена, со цел внесување на повеќе витамини и минерали.
Како пример, се наведуваат Јапонците и жителите на
приморските земји, бидејќи тие во исхраната често користат
риба, а во просек живеат подолго и имат многу помалку
проблеми со малигните и кардиоваскуларни болести.
Кога би ги погледнале рекламните кампањи на големите и мали
фармацевтски компанија, се гледа дека сите препорачуваат
таблети или капсули со омега-3 масни киселини. Иако
современите лекови и препарати се богати со потребните
витамини и минерали, сепак најздраво е да се внесуваат во
организмот низ природна и здрава храна. Затоа е потребно да се
консумира риба неколку пати неделно така што во нашето тело
би внесувале доста хранливи и лековити состојки.

13. Што сè рибиното месо и масло содржат?
Тоа што рибата како храна ја прави посебна е фактот дека таа
содржи малку калории, а доста корисни состојки потребни на
организмот.Наведуваме некои од важните состојки кои се
наоѓаат во рибиното месо: бакар, протеини, витамини Б-
комплекс, железо, јод, калиум, калциум, натриум,
полинезаситени масни киселини, селен и цинк.
Како рибиното месо делува на нашето здравје?
Докажано е дека рибиното месо и рибиното масло како составен
дел на редовната исхрана ја намалуваат веројатноста за
настанувањето на инфаркт, ги штитат коските, го спречуваат
настанувањето на ракот и го успоруваат процесот на
стареење.Наведуваме против кои болести и тегоби рибиното
месо делува како лек: акни, анемија, анкциознот, болести на
крвните садови, болести на срцето, дебелина, губење на
помнењето, депресија, импотенција, имунодефицијенција, некои
видови на рак, неплодност, несоница, остеопороза, зголемен
крвен притисок, предменструален синдром, проблеми со кожата,
проблеми во менопаузата, проблеми во бременоста, синдром на
хроничен замор, намалено ниво на триглицериди во крвта, стрес,
го успорува процесот на стареење и при хипертензија.

14. Покрај тоа што рибата припаѓа во здравата храна, кај некои особи
се јавува преосетливост на рибино месо, па таквите особи би
требало да ја избегнуваат рибата во исхраната. Во такви
ситуации треба да се посоветувате со лекар, така што ќе ви биде
посочен начинот на кој ќе ги внесувате потребните хранливи
материи во потребни количини во огранизмот.

Заклучок
Од неведеното се гледа дека рибата треба почесто да биде
застапена во исхрана, покрај останатото и поради тоа што
организмот не може да ги синтетизира полинезаситените масни
киселини, па мора во организмот да ги внесува од храната.

16. Месо
Храната од оваа група обезбедува хранливи материи витални за
здравјето и одржувањето на човечкото тело. Меѓутоа, изборот на
храна од оваа група која изобилува со заситени масти и
холестерол може да има штетно влијание на здравјето.
Хранливи материи
Месото, живината, рибата, мешунките, јајцата, јатките и семките
обезбедуваат многу хранливи материи како белковини, B
витамини (B1, B2, B3 B6), витамин Е, железо, цинк и магнезиум.
Белковините се градбени блокови за коските, мускулите,
р'скавицата, кожата и крвта. Тие, исто така, се градбени блокови
за ензимите, хормоните и витамините. Белковините се еден од
трите нутритиенти кои обезбедуваат калории (покрај мастите и
јаглехидратите).
B витамините од оваа група служат за многу функции во човечкото
тело.

17. Тие помагаат во ослободувањето на телесната енерија, витална
улога во функцијата на нервниот систем, помош при
создавањето на црвени крвни зрнца и ја помагаат изградбата на
ткивата.
Витаминот Е е антиоксидант кој ги заштитува витаминот А и
есенцијалните маслни киселини од клеточна оксидација.
Железото се користи за пренесување на кислородот во крвта.
Многу девојчиња во тинејџерските години и жени во периодот на
бременост имаат недостаток на железо, односно анемија. Тие
треба да јадат месо (лесна апсорпција на железо) и друга храна
која што содржи железо, но со помала моќ на апсорција и во тој
случај заедно со храна богата со витамин C.
Магнезиумот се користи во изградбата на коските и ослободување
на енергијата од мускулите.
Цинкот е неопходен за биохемиски реакции и помага во правилното
функционирање на имунолошкиот систем.

19. Зеленчук
Исхраната богата со овошје и зеленчук, како дел од целокупниот
здрав режим на исхрана, може да го редуцира ризикот од удар и
можеби кардиоваскуларни болести.
Исхраната богата со овошје и зеленчук, како дел од целокупниот
здрав режим на исхрана, може да го намали ризикот од
дијабетис тип 2.
Исто така, таквата исхрана штити од некои видови канцер, како на
уста, стомак и рак на дебелото црево.
Исхраната богата со влакна, како зеленчукот и овошјето, може да
го намали ризикот од коронарно срцево заболување.Исхраната
со зеленчук и овошје богата со калиум може да го намали
ризикот од развој на каменчиња во бубрезите и може да помогне
во намалувањето на губењето на коскената маса.
Конзумирање зеленчук сиромашен со калории наместо некоја друга
висококалорична храна може да биде корисна за намалување на
калорискиот внес.

20. 
Хранливи материи
Повеќето видови зеленчук содржат ниско ниво на масти и калории.
Ниту еден вид природно не содржи холестерол.
Зеленчукот е важен извор на многу хранливи материи, како калиум,
диетални влакна, фолна киселина, витамин А, витамин Е и
витамин Ц.
Исхраната богата со калиум може да помогне во одржувањето на
нормалниот крвен притисок. Зеленчукот кој е богат извор на
калиум вклучува компири, домати, грав, грашок, боранија, соја,
леќа, зимска тиква, спанаќ и др.
Диеталните влакна од зеленчукот, како дел од здравиот режим на
исхрана, помагаат во намалувањето на крвниот притисок, а исто
така, можат да го намалат ризикот од срцеви заболувања.
Влакната се важни за правилната работа на цревата. Помагаат
во намалувањето на констипацијата (запекот) и превентивата од
појава на хемороиди.

21. 
Фолната киселина помага во формирањето на црвените крвни
зрнца. Жените кои би можеле да затруднат и оние во првото
тромесечие на бременост треба д конзумираат соодветна
количина фолна киселина од храна која природно содржи фолна
киселина или од суплементи. Ова го намалува ризикот од развој
на аномалии кај фетусот.

Витаминот А ги одржува очите и кожата здрави и помага во
заштитата од инфекции.

Витаминот Е ги заштитува витаминот А и есенцијалните масни
киселини од келиска оксидација.

Витаминот Ц помага во зараснувањето на раните и ги одржува
здрави забите и непцата. Исто така, овој витамин ја помага
апсорпцијата на железото.

22. 
Општи совети

Купувајте свеж сезонски зеленчук. Тие чинат помалку, највкусни
се и ја имаат максималната хранлива вредност.

Чувајте смрзнат зеленчук за лесно готвење.

Купувајте зеленчук кој е лесен за подготвување.

Правете разновиден избор на зеленчук, за да ви биде оброкот
разновиден.

Јадете го зеленчукот во што посурова форма, свеж или лесно
зготвен на пара.

23. За максимум хранлива вредност

Бирајте зеленчук со повеќе калиум

Разноразните сосови и зачини може да му додадат на зеленчукот
калории, масти и сол. Затоа внимателно читајте ги
нутриционистичките податоци на етикетите на купените
продукти.

Приготвувајте повеќе храна од свежи состојки за да го намалите
внесот на сол. Солта во исхраната потекнува најмногу од
пакуваната и обработената храна.

Купувајте повеќе конзервиран зеленчук на кој не му е додадена
сол.

24. 
Совети за деца

Дајте им добар пример на децата со тоа што ќе јадете зеленчук
како дел од вашите оброци и ужинки.

Допуштете им на децата да го направат изборот на зеленчукот за
главното јадење или за салатите.

Во зависност од возраста, децата може да помагаат при
купувањето, чистењето, лупењето или сечкањето на зеленчукот.

Дозволете им на децата да одберат некој нов зеленчук за
домашната кујна додека пазарувате.

Нудете им на децата зеленчук сечкан на парчиња како дел од
попладневните ужинки.

Децата најчесто сакаат храната да им се сервира одвоено. Па,
наместо мешан зеленчук, обидете се да им сервирате два вида
зеленчук одвоено.

25. 
Безбедно чување на зеленчукот

Измијте го зеленчукот пред да го подготвувате или јадете. Тријте
го енергично со рацете под млаз чиста вода за да се отстрани
нечистотијата и површинските микроорганизми. Исушете го
после миењето.

Чувајте го зеленчукот одвоено од суровото месо, живина и
морската храна при пазарување, подготвување или складирање
храна.

27. Овошје

Овошјето е важен дел од здравата исхрана на луѓето. Тоа
содржи ниско ниво на калории, масти, натриум и
холестерол.Освен тоа, игра важна улога во одржувањето на
здравјето на телото и има поголем број предности, како:

Го намалува ризикот од болести и инфекции. Тоа содржи многу
витамини и хранливи материи кои може да го намалат ризикот од
многу болести, вклучувајќи: мозочен удар, срцеви заволувања,
дијабетес, рак на желудник и дебело црево, камен во бубрег,
ронење на коски и друго.

28. 
Врши хидратација на телото. Овошјето е составено 90-95% вода.
Водата е важна хранлива состојка, која е одговорна за транспорт
на хранливите материи низ телото, ја регулира температурата на
телото, ја одржува влажноста на зглобовите и помага да се
ослободиме од отпадните материи во огранизмот.

Овозможува нормално функционирање на телото. Овошјето е
богато со влакна кои се од суштинско значење за непречено
движење на храната во дигестивниот систем на телото. Исто
така, помага во одржување на акцијата на дебелото црево и
сејдневното консумирање спречува тврда столица.

На телото му дава енергија. Сите плодови содржат јаглени
хидрати кои се главен извор на енергија во телото.
Јаглехидратите во овошјето, кои главно се шеќери, лесно се
распаѓаат и затоа создаваат брз извор на енергија.

30. Рецепти за здрава исхрана

ПРЕДЈАДЕЊЕ:

Паштета од авокадо
ПОТРЕБНИ СОСТОЈКИ:

малку Сол

1 лажица/ци Маслиново масло

малку Магдонос

2 чешниња Лук

1 лажица/ци Лимонов сок

350 грама Авокадо

малку мала лажица Црн пипер

31. ПОДГОТОВКА:

Авокадото исечете го на половина, отстранете ја коската, а со
лажичка издлабете го месото.

Од него направете пире и додајте го сокот од лимон, маслиново
масло, пасирниот лук, сол , црн пипер и магдонос.

32. Главно јадење

Пилешко со печурки

СОСТОЈКИ (за две порции)

2 пилешки батаци со карабатак

2 главици кромид

малку лук

200 гр шампињони

еден домат

сол и бибер

кора од лимон

зачини

33. 
ПОДГОТОВКА

Одвојте ја коската од пилешките батаци. Месото премачкајте го
со маслиново масло, посолете, додадете бибер и зачини и малку
кора од лимон.

Најдобро е да го печете на скара или на грил тава. Печете сѐ
додека не добие златно-кафена боја. Испеченото пилешко месо
наредете го во чинија за послужување.

На загреано масло, пропржете го кромидот, додадете ги
исечканите шампињони, лукот и исечканиот домат. Потоа,
зачинете со сол, бибер и мирисни тревки. Пржете сѐ додека не
омекнат шампињоните и зеленчукот.

На крајот, прелијте ги печурките врз парчињата пилешки батак.

35. САЛАТИ

Брокули во сос од домат

Потребни состојки

30 милилитри Масло

малку Магдонос

300 грама Домат

600 грама Брокула

малку мала лажица Бибер

малку Сол

36. 
Начин на подготовка

Исчистените брокули, се проваруваат во солена вода. Потоа се
цедат, а водата се зачувува.

На многу малку масло се додава сок од доматите, се зачинува со
сол, бибер и ситно сечканиот магодонос, па тоа се заедно се
меша.

Потоа се додаваат брокулите, па се поклопува тенџерето, и
сетоа тоа се вари на тивок оган, се додека брокулите целосно не
омекнат.

По потреба се додава водата во која се вареа брокулите.

38. Десерт
Сладолед со јагоди и јогурт

ПОТРЕБНИ СОСТОЈКИ:

200 грама Шеќер

200 милилитри Јогурт

200 грама Јагоди

ПОДГОТОВКА:

Исчистените јаготки се пасираат или ситно се сечат и се мешаат
со шеќерот и јогуртот.

Се ставаат во калапи и се замрзнуваат.

40. Свеж сок од цвекло

ПОТРЕБНИ СОСТОЈКИ:

800 грама Цвекло

1 парче/чиња Лимон

50 милилитри Јогурт

ПОДГОТОВКА:

Цвеклото добро измијте го, покрупно изрендајте го и во миксер
исцедедете го.

Во готовиот сок, заради попријатниот вкус, обично се додава сок
од лимон, павлака, јогурт, кисело млеко или сок од јаболка.

При цедењето на сокот, може да се дададат парчиња од јаболка
или од рен.

41. 
КРАТОК ТЕКСТ:

Цвеклото од хранливите состојки содржи околу 1,7% белковини,
0,1% масти, околу 9% јаглени хидрати, а сурова целулоза има од
0,8 до 1 %. Цвеклото е мошне богато со минерални материи: 335
милиграми калиум, 62 мг. натриум, 35-45 мг. фосфор, 16-27 мг.
калциум, 1,0 мг. магнезиум, 0,7-1,0 мг. железо, 0,02 мг. флуор во
100 грама плод. Тоа содржи и многу микроелементи како што се
манганот, бакарот, сулфурот, јодот, бромот, литиниумот,
рубидиумот, целуизмот и стронциумот.

42. ШТЕТНА ХРАНА

Генерација што расте во стомак

Секое четврто дете е со прекумерна телесна тежина поради
неправилна исхрана и намалена физичка активност

Чипс, сендвичи, газирани пијалаци и слатки ја потиснаа ужината
што некогаш од дома се носеше в училиште. Оттогаш се
зголемува процентуално бројот на дебели деца во Македонија.
Според некои истражувања, секое четврто дете е со прекумерна
телесна тежина поради неправилна исхрана и намалена физичка
активност. Правилната исхрана уште од најмала возраст е важна
за да се спречи појавата на ризиците за појава на хроничните,
пред се', кардиоваскуларните болести.

43. 
Ниту градинките ниту училиштата не овозможуваат оптимален
внес на минерали и витамини, неопходни за правилен раст и
развој на децата. Алармантни се податоците од истражувањето
што во 2009 година го направи Институтот за јавно здравје. Во
градинките и во ученичките домови во кои нутриционисти ги
подготвуваат менијата, исхраната во целост не ги задоволува
препораките за правилно избалансирана исхрана во однос на
застапеноста на основните животни продукти.

Со почеток на учебната година децата најчесто се препуштени
сами на себе во изборот на храната. Експертите предупредуваат
на дебелината како болест.

Иако главно оправдание за неправилната исхрана кај децата
најчесто се парите, лекарите опоменуваат дека не е секогаш
така.

44. 
- Имаме изобилство на здрава храна, многу овошје и зеленчук,
но сепак се консумира брза храна, која е штетна. И децата јадат
нездрава храна, наместо манџи, салати и овошје. Причината не е
само во немаштијата, туку во изборот на храната. Еден чипс и
газиран пијалак чинат речиси колку и 300 грама месо. Како дел
од родителите секогаш имаат пари за чипс, а немаат за оние
продукти што се важни за избалансирана исхрана кај децата?
Зеленчукот е евтин, се препорачуваат и печурките. Особено
важно е навиките за правилна исхрана да почнат да се создаваат
уште од најрана возраст. Родителите мора да водат сметка што
им купуваат на децата. Од гумените бонбони, на пример, нема
никаква корист, зашто освен празни калории тие не содржат
ништо корисно - белковини, влакна, минерали. Слично е и со
газираните пијалаци. Загрижува и што, за разлика од пред
неколку децении, сега е драстично зголемен внесот на шеќери,
кои во комбинација со намалена физичка активност водат до
дебелина - вели д-р Даниела Шукова-Стојмановска, редовен
професор по спортска исхрана и хигиена на Факултетот за
физичка култура во Скопје.

46. 
Освен во градинките, неправилно се хранат и младинците што
престојуваат во ученичките домови во земјата. И во домовите е
поголем внесот на мастите, а недоволно се внесуваат свежи
производи од овошје, зеленчук и риба, како и интегрални
производи од жито. Единствено доволно се консумираат
легуминози - грав, грашок, боранија.

- Училиштата и другите установи во кои нема организирана
исхрана мора да внимаваат на кого му дозволуваат да отвора
објекти во нив и во нивна блиска околина, кои најчесто продаваат
брза храна. Тие не смеат да им бидат лесно достапни на децата.
Затоа е важно свеста за здравата исхрана да се зголеми во
семејството. Најдобро е децата да стекнат навики и да не
консумираат брза храна, која е многу штетна зашто содржи
масти и тоа заситени, кои се најопасни бидејќи се таложат по
ѕидовите на крвните садови. Препорачуваме оброкот да се
подготви дома, задолжително да содржи зеленчук, леб од
интегрално брашно, белковини. Брзиот начин на живот, за жал,
влијаеше да се сменат и навиките во исхраната. Дел од
семејствата имаат се' помалку време за подготовка на оброците,
кои ги заменуваат со купување готови оброци или со
консумирање брза храна - вели д-р Игор Спироски од одделот за
физиологија и мониторинг на исхрана во Институтот за јавно
здравје.

47. 
ДА СЕ ПОЧНЕ ОД ГРАДИНКИТЕ

Експертите од Институтот предупредуваат - исхраната во
градинките треба да се подобри во однос на обезбедување внес
на биолошки важни хранливи продукти и нутриенти, корисни за
правилен раст и развој на децата од оваа возрасна група.

- Тоа што во градинките децата делумно неправилно се хранат е
поради беспарицата. На луѓето што ги подготвуваат менијата
треба да им се оддаде признание, бидејќи и во услови на
ограничени ресурси успеваат да состават листа на оброци кои
донекаде ги задоволуваат основните стандарди. Иако градинките
имаат ограничени ресурси, тоа не значи дека не се потребни
подобрувања и следење на препораките за да се обезбеди
подобра исхрана. Освен тоа, децата поминуваат еден дел од
времето во градинките, а родителите дома треба да го
надоместат тоа што е пропуштено во нивната исхрана. Затоа е
важна едукацијата и свесноста кај родителите за правилната
исхрана - вели д-р Спировски.

48. 
Уште од најмала возраст, децата што посетуваат градинки
внесуваат повеќе масти, а особено е важно што е зголемен
внесот на заситени масни киселини (најмногу ги има во тврдите
маргарини), што е спротивно од препораките. Од друга страна,
не се доволно застапени ниту млечните масти (млеко и млечни
производи) и мастите од риба и јајца.

49. 
Единствено внесот на белковините, кои учествуваат со околу 15
отсто во вкупниот енергетски внес, е блиску до препораките,
додека значаен дебаланс има во однос на внесот на мастите и
јаглеродните хидрати. Јаглеродните хидрати во вкупниот дневен
оброк учествуваат со 53 отсто, што е отстапување 5 до 10 отсто.
Јаглеродните хидрати помалку се внесуваат, за разлика од
мастите, кои просечно учествуваат со 34 отсто дневно во
вкупната енергетска вредност на оброците, наспроти
препораката за внес на масти не повеќе од 30 отсто. Ниту
мастите со висока нутритивна вредност, како што се млечните
масти (млеко и производи) и мастите од риба и јајца, се' уште не
се доволно застапени во дневниот оброк кај овие деца.
Загрижува што и свежото овошје е недоволно застапено - децата
јадат овошје и производи од овошје само 1-2 пати неделно со
просечен внес на 41 грам, а свежото овошје треба да се јаде
секој ден.

53. Изработила:
ЕВА ТАНЕВСКА