College 4: Dr. Jeroen van Zanten: Waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers Waterloo wordt gezien als een van de belangrijkste keerpunten in de moderne geschiedenis. Na 25 jaar revolutie en oorlog hoopte men na de veldslag dat Napoleons exil definitief orde en vrede zou brengen. Een tijd lang waren de generaals die de Franse Keizer hadden verslagen - Wellington, Blucher, prins Willem - populairder dan hun vorsten. Tijdens het college zal aandacht worden besteedt aan de veldslag zelf, het voorspel bij Quatre Bras en de herinneringen aan de strijd van veteranen. Ook Napoleon zelf komt vanuit Sint Helena aan het woord. Kortom, in het college zal een Europese geschiedenis worden geschetst van de veldslag, los van nationale claims en sentimenten, ofwel: een verhaal van winnaars en verliezers. Jeroen van Zanten (1972) studeerde geschiedenis en filosofie. In 2004 promoveerde hij in Leiden op het proefschrift 'Schielijk, Winzucht, Zwaarhoofd en Bedaard' over de politieke cultuur in Noord-Nederland ten tijde van het koningschap van Willem I. Van 2004 tot 2006 was hij als docent en postdoc verbonden aan de afdeling politieke geschiedenis van de Universiteit Utrecht en deed hij onderzoek naar politieke reconstructie in Frankrijk en Nederland in de jaren 1813-1815. Sinds september 2006 is hij verbonden aan de UvA als universitair docent Nederlandse geschiedenis. In november 2013 publiceerde Van Zanten, na vier jaar onderzoek in binnen- en buitenlandse archieven, een wetenschappelijke biografie van Koning Willem II (1792-1849), mogelijk gemaakt door steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Momenteel werkt Van Zanten samen met Ben Schoenmaker en Jurrien de Jong aan een boek over Waterloo (gepland voor juni 2015) en een boek over de jaren veertig van de 19de eeuw in Europa (gepland voor 2017).

1. Napoleons Waterloo
Lezing HN/KIT 28 november 2014

2. Een kip achter tralies….

7. ‘U zult geen twee gelijke
getuigenissen vinden over een en
dezelfde gebeurtenis’,
aldus Napoleon tegen baron Gaspard
Gourgaud

8. ‘De geschiedenis van een veldslag lijkt op een
verslag van een galabal. Sommige personen
herinneren zich kleine voorvallen, die achteraf
bezien bepalend waren voor de overwinning of
de nederlaag, maar niemand zal achteraf nog
weten in welke volgorde, of het exacte moment,
waarop deze voorvallen plaatsvonden, en
waarom juist deze van belang waren’,
schreef Wellington aan de historicus John Croker

9. Napoleons Waterloo?
 “Génie de la guerre”. Quatre-Bras als
beslissend moment?
 “De regen in de dagen voor Waterloo”. De
uitbarsting van de Tambora?
 Wellingtons defensieve strategie?
 “Boni’s sparetime”. Zijn nederlaag was
onafwendbaar?

10. “Génie de la guerre”. Quatre-Bras als
beslissend moment?

11. “De regen in de dagen voor Waterloo”.

12. Wellingtons defensieve strategie?

13. “Boni’s sparetime”?

15. “De strijd na de strijd”
De nagedachtenis van Waterloo
 Slagveld toerisme
 Panorama’s en schilderijen
 Militaire en historische kippendrift
 Monumentenstrijd

16. Slagveld toerisme

17. Panorama’s en schilderijen

19. ‘Mij is het onbegrijpelijk, hoe men den Engelschen
zelven zulk eene voorstelling durft maken; hoe men
zich aan de eerlijkheid van het Engelsche hart alzoo
durft bezondigen. […] Waterloo is het toppunt
geworden der Engelsche geestverheffing; alles, wat
aan die overwinning herinnert, is dierbaar voor den
nationalen geest,’
oordeelde een recensent van het letterkundig tijdschrift de
Vaderlandsche Letteroefeningen na een bezoek aan Londen

20. Siborne versus Knoop

21. Monumentenstrijd

22. En de winnaar is?