2. Üzvi kimya
Üzvi birləşmələrin xüsusiyyətləri
Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsi
Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsinin əhəmiyyəti
KimyaFobiya ilə Mübarizə

3. 1
• Üzvi kimya karbon birləşmələri kimyasıdır.
• Karbonun bəzi birləşmələri qeyri-üzvi kimyada öyrənilir.
• Üzvi birləşmələrin sayı olduqca çoxdur.
• H, O, N, F, S və halogenlər üzvi maddə molekullarında.
• Üzvi və qeyri-üzvi birləşmələr arasında keçid.
Fredrix Völer Herman Kolbe

4. Üzvi birləşmələrin xüsusiyyətləri
2
Üzvi birləşmələr...
• Karbon atomları zəncirlər və halqalar əmələ gətirir.
• İzomerlik hadisəsi mövcud olur.
• Nisbətən aşağı temperaturda parçalanır və ya kömürləşirlər.
• Kovalent rabitə daha geniş yayılıb.
• Molekulyar quruluş daha geniş yayılıb.
• Bir-biri ilə çətin reaksiyaya girmə məlumdur.
• Bir-çoxunun yanma qabiliyyəti var.
• Homoloji sıralar əmələ gətirirlər.
• Bitki və heyvan orqanizmlərinin əsasını təşkil edirlər.
• Sayca qeyri-üzvi birləşmələrdən daha çoxdurlar.

5. Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsi
3
Üzvi maddə molekulunda atomlar bir-biri ilə öz valentliyinə müvafiq, müəyyən ardıcıllıqla
birləşir. Atomların molekullardakı birləşmə ardıcıllığı maddənin kimyəvi quruluşunu
müəyyən edir.
Maddələrin xassələri həm molekulların tərkibinə hansı atomların nə sayda daxil
olmasından, həm də həmin atomların molekuldakı birləşmə ardıcıllığından asılıdır.
Maddənin xassələrinə əsasən onun molekul quruluşunu təyin etmək, molekul quruluşu
əsasında isə xassələri haqqında fikir söyləmək olar.
Üzvi maddə molekullarında atomlar bir-biri ilə qarşılıqlı təsirdə olur.

6. Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsi
3.1
Üzvi maddə molekulunda atomlar bir-biri ilə öz valentliyinə müvafiq, müəyyən ardıcıllıqla birləşir. Atomların
molekullardakı birləşmə ardıcıllığı maddənin kimyəvi quruluşunu müəyyən edir.

7. Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsi
3.2
Maddələrin xassələri həm molekulların tərkibinə hansı atomların nə sayda daxil olmasından, həm də həmin atomların
molekuldakı birləşmə ardıcıllığından asılıdır.

8. İ Z O M E R L İ K
3.3.1

9. Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsi
3.3
Maddənin xassələrinə əsasən onun molekul quruluşunu təyin etmək, molekul quruluşu əsasında isə xassələri haqqında
fikir söyləmək olar.

10. Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsi
3.4
Üzvi maddə molekullarında atomlar bir-biri ilə qarşılıqlı təsirdə olur.

11. Kimyəvi quruluş nəzəriyyəsinin əhəmiyyəti
4
• Üzvi maddə molekullarının quruluşunu və üzvi maddələrin xassələrini izah edir.
• İzomerlik hadisəsinin səbəbini aydınlaşdırır.
• Yeni maddələrin mövcud ola bilməsini qabaqcadan söyləməyə imkan verir.
• Yeni maddələrin sintez üsullarını tapmağa kömək edir.
• Üzvi maddələrin say, tərkib və quruluşca müxtəlifliyinin səbəbini izah edir.