(N)iets nieuws onder de zon In de Kwaliteitsagenda van het ministerie van OCW en de sectoragenda van de VO-raad is één van de beleidsprioriteiten voor de komende jaren gericht op het beter benutten van talenten van leerlingen en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Eén van de manieren om dat te bereiken, is te zorgen dat leerlingen zich goed kunnen voorbereiden op hun vervolg schoolloopbaan. Veel scholen bieden in dat kader loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) aan. Toch zijn er veel leerlingen die geen of een verkeerde keuze maken of die niet weten hoe ze moeten kiezen. Om te stimuleren dat scholen zich bezinnen op welke wijze zij hun leerlingen laten nadenken over hun loopbaan, werkt de VO-raad aan een Stimuleringsplan LOB. Deze workshop neemt u mee naar dit Stimuleringsplan. Daarin laten we u zien hoe loopbaanleren de leerling centraal stelt. Ook komt aan de orde het ervaren van de beroepspraktijk, het zien van loopbaanleren als proces en het inbedden in de schoolpraktijk. De workshop wordt geleid door mensen uit zowel de praktijk als de beleidsmatige kant. Hans de Wit, Peter Lucas en Guido Beckers gaan in op de ervaringen vanuit de schoolpraktijk en de inhoud van het stimuleringsplan.

1. Stimuleringsplan
Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB)
VO-raad
Annemiek Staarman

2. Aanleiding
• Uitval, switchen, veel politieke aandacht
Kosten: 5,7 miljard
• LOB komt niet goed tot zijn recht
– Loopbaan niet centraal
– Gebrekkig wettelijk kader
– Geen kwaliteitsnormen/kader
– Decaan probleemeigenaar

3. Wat wil de VO-raad?
• Scholen uitdagen er meer aan te doen
• Stimuleren dat LOB integraal wordt opgepakt
• Belang concretiseren
• Handvatten bieden
Veranderingsproces op gang brengen

4. Deel 1: Theoretisch kader
• Van → naar
• Theorie op vmbo gericht
• Dus transformatie voor havo/vwo nodig
• Keuzegedrag jongeren

5. Van Naar
Loopbaancompetenties geen Loopbaancompetenties zijn leerdoelen,
expliciete leerdoelen opgenomen in curriculum
Loopbaanactiviteiten bij uitval Loopbaanleerlijn in eerste lijn met team
en door de tweede lijn van docenten en mentoren/ leertraject-
begeleiders
Loopbaanoriëntatie los van Structurele loopbaanleerlijn,
onderwijs geïntegreerd in curriculum
Vrijblijvende loopbaanactiviteiten Onderwijs in dienst van loopbaan-
ontwikkeling
Vaststaand programma Invloed van de deelnemer op basis van
loopbaanvraag /
maatwerk op basis van loopbaanvraag

6. Deel 1: Theoretisch kader
• Van → naar
• Theorie op vmbo gericht
• Transformatie havo/vwo nodig
• Keuzegedrag jongeren

7. VMBO
• Terminologie: werkexploratie,
loopbaansturing, loopbaancompetenties,
arbeidsidentiteit, echte ervaring met het
beroepenveld, praktijkervaring, loopbaanleren
• Uitdaging vmbo: vervolgopleiding
• Uitdaging havo/vwo: arbeidsidentiteit

8. Deel 1: Theoretisch kader
• Van → naar
• Theorie op vmbo gericht
• Transformatie havo/vwo nodig
• Keuzegedrag jongeren

9. Havo / Vwo
Vmbo Havo/Vwo
Toekomst arbeid en Toekomst arbeid en competenties
competenties
Loopbaanleren urgenter bij Docenten weten urgentie motivatie te
motivatie-problemen beteugelen. Men gaat over tot
studieboek
Kwalificatiedossiers/ SHL Relatieve competentiechaos
Dichter bij de praktijk: visueel Dichter bij cognitie: abstract
Teamgerichte aanpak Meer individueel
Leerlinggericht Leerstofgericht
Meer relaties met bedrijven Weinig relaties met bedrijven
Beroepsgericht Vervolgopleidingsgericht
VSV Foute studiekeuze: potje/dekseltje
denken

10. Deel 1: Theoretisch kader
• Van → naar
• Theorie op vmbo gericht
• Transformatie havo/vwo nodig
• Keuzegedrag jongeren

11. Keuzegedrag jongeren
• Westenberg e.a: ze zijn te jong
• Praktijk te weinig op het gedrag gericht
• Wie verantwoordelijk: vo of ho?
• Switchen problematiseren of juist niet
• Aanpassingen in vo en/of ho
• Intensieve begeleiding

12. Knelpunten
• Delen kennis
– Meer kennis de school in
– Visie ontwikkeling nodig
– Professionalisering nodig
– Uitwisselen good practices
• Doorlopende leerlijn

13. Succesfactoren
• Maak werk van effectieve LOB
• Formuleer visie en beleid
• Beschrijf taken en rollen
• Organiseer deskundigheidsbevordering
• Prioriteer LOB
• Maak zichtbaar wat er al gebeurt
• Doe het samen met omgeving

14. Deel 2: Oplossingsrichtingen
1. Voorlichting
2. Ontsluiten kennis
3. Borging kwaliteit
4. Professionalisering
5. Externe samenwerking
In samenhang!

15. 1. voorlichting
Doel
• Draagvlak
• Informeren
Hoe
• Reguliere bijeenkomsten leden
• Uit laten nodigen bij partners
• Open bijeenkomsten organiseren

16. 2. Ontsluiten kennis LOB
Doel
• Doorontwikkelen visie en theorievorming
• Theorie en praktijk bij elkaar brengen
• “Kwartjes laten vallen”
Hoe
• Kenniscentrum / Digitaal platform: good
practices, onderzoek, uitwisseling, aanbod
trainingen, nieuws
• Fysiek: Netwerkbijeenkomsten, conferenties,
themabijeenkomsten

17. 3. Borging kwaliteit
Doel
• Ondersteuning activiteiten en beleidscyclus
• Verantwoording, profilering
• Monitoring
Hoe
• Ontwikkelen standaard en scan
• Vensters voor Verantwoording

18. 4. Professionalisering
Doel
• De loopbaan van leerlingen centraal
• Kwaliteit LOB omhoog
• Schoolbreed integrale LOB
Hoe
• Functiedifferentiatie
• Laten ontwikkelen landelijk aanbod trainingen,
cursussen, nascholing:
Visie en beleidsplan LOB ontwikkelen
Trainingen loopbaanleren

19. 5. Externe samenwerking
Doel
• Doorlopende LOB lijnen, ketenbenadering
• Versterking samenwerking
• Kennis loopbaanleren ook naar
vervolgonderwijs
Hoe
• Netwerken, netwerken, netwerken

20. Wat hebben we bereikt na 3 jaar?
• LOB is afgestemd op de situatie van de
school en de eigen sector en de school
maakt bewuste keuzes over de invulling
van de activiteiten
• Er is bewustwording op gang gekomen
waardoor alle scholen in meer of mindere
mate en met accentverschillen:

21. Vervolg: Wat hebben we bereikt?
• Bezig zijn visieontwikkeling en integraal
LOB-beleid
• Gebruik maken van deskundigheids-
bevordering over de volle breedte in
school
• Samenwerken met hun omgeving bij de
invulling van LOB-activiteiten

22. Wat blijft er na drie jaar?
• Een landelijk LOB portal
• Landelijk aanbod cursussen en trainingen
• Een landelijke standaard LOB
• Contacten, netwerken, samenwerkings-
verbanden in de keten