1. (ร่าง)
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข
เรื่อง การกาหนดรายละเอียดเกี่ยวกับสถานที่ อุปกรณ์ และวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน
ในร้านขายยาแผนปัจจุบัน ตามกฎหมายว่าด้วยยา
พ.ศ.๒๕๕๗
อาศัยอานาจตามความในข้อ ๖ ข้อ ๗ และข้อ ๑๑ ของกฎกระทรวงการขออนุญาต
และการออกใบอนุญาตขายยาแผนปัจจุบัน พ.ศ.๒๕๕๖ ออกตามความในพระราชบัญญัติยา พ.ศ. ๒๕๑๐
ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติยา (ฉบับที่ ๓) พ.ศ.๒๕๒๒ พระราชบัญญัติยา (ฉบับที่ ๔)
พ .ศ .๒ ๕ ๒ ๗ แ ล ะ พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ ย า ( ฉ บั บ ที่ ๕ ) พ .ศ .๒ ๕ ๓ ๐
อันเป็นกฎหมายที่มีบทบัญญัติบางประการเกี่ยวกับการจากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล ซึ่งมาตรา ๒๙
ป ระ ก อ บ กั บ ม าต รา ๓ ๒ ม าต ร า ๓ ๓ ม าต รา ๔ ๑ ม าต ร า ๔ ๓ แ ล ะ ม าต รา ๔ ๕
ข อ ง รั ฐ ธ ร ร ม นู ญ แ ห่ ง ร าช อ าณ าจัก ร ไ ท ย พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๐ บั ญ ญั ติ ใ ห้ ก ร ะ ท าไ ด้
โ ด ย อ า ศั ย อ า น า จ ต า ม บ ท บั ญ ญั ติ แ ห่ ง ก ฎ ห ม า ย
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขออกประกาศไว้ดังต่อไปนี้
ข้อ ๑
ประกาศกระทรวงสาธารณสุขฉบับนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป
ข้อ ๒ ให้ผู้รับอนุญาตขายยาแผนปัจจุบัน จัดให้มีสถานที่ขายยา และอุปกรณ์ที่ใช้ในการขายยา
การเก็บและการควบคุม หรือการรักษาคุณภาพยาตามที่ระบุในภาคผนวก ก ท้ายประกาศฉบับนี้
ข้อ ๓ ให้ผู้รับอนุญาตขายยาแผนปัจจุบัน และเภสัชกรผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ ดาเนินการขายยา
และปฏิบัติตามวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชนตามที่ระบุในภาคผนวก ข ท้ายประกาศฉบับนี้
ประกาศ ณ วันที่
ลงชื่อ
( )
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข

2. ภาคผนวก ก
แนบท้ายประกาศกระทรวงสาธารณสุข
เรื่อง การกาหนดรายละเอียดเกี่ยวกับสถานที่ อุปกรณ์ และวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน
ในร้านขายยาแผนปัจจุบัน ตามกฎหมายว่าด้วยยา
พ.ศ.๒๕๕๗
ลักษณะของสถานที่ขายยา และอุปกรณ์ที่ใช้ในการขายยา การเก็บและการควบคุม
หรือการรักษาคุณภาพยาในร้านขายยาแผนปัจจุบัน
๑. สถานที่ขายยา ต้องมีพื้นที่ขาย ให้คาปรึกษาและแนะนาการใช้ยาติดต่อเชื่อมถึงกัน
ขนาดไม่น้อยกว่า ๘ ตรม ทั้งนี้ไม่รวมถึงพื้นที่เก็บสารองยา พื้นที่ขายผลิตสุขภาพอื่นๆ
สินค้าอุปโภคบริโภคทั่วไปหรือพื้นที่พักอาศัย โดยความยาวด้านหนึ่งของพื้นที่ต้องไม่น้อยกว่า ๒
เมตร
๒. กรณีสถานที่ขายส่งยา ต้องจัดให้มีพื้นที่เฉพาะสาหรับการจัดเก็บสารองยา
และมีพื้นที่เพียงพอที่จะจัดเก็บวัสดุต่างๆ และผลิตภัณฑ์หลากหลายประเภทอย่างเป็นระเบียบ
๓. บริเวณให้คาปรึกษาและแนะนาการใช้ยา ต้องเป็นสัดส่วนแยกออกจากส่วนบริการอื่นอย่างชัดเจน
มีพื้นที่พอสาหรับให้คาปรึกษาและเก็บประวัติผู้ป่วย รวมทั้งจัดให้มีโต๊ะเก้าอี้
สาหรับเภสัชกรและผู้ป่วยอยู่ในบริเวณดังกล่าว พร้อมทั้งมีป้ ายแสดงชัดเจน
๔. สถานที่ขายยาต้องมีความมั่นคง มีทะเบียนบ้านที่ออกให้โดยส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง
 ในกรณีที่เป็น อาคารชุด ต้องเป็นพื้นที่อนุญาตให้ประกอบกิจการ ไม่ใช่ที่พักอาศัย
 ในกรณีที่เป็น อาคารสานักงาน ต้องอยู่ในบริเวณที่เปิดเผย มีผู้สัญจรผ่านไปมาอย่างสะดวก
เว้นแต่ กรณีสถานที่ขายส่งยา
๕. สถานที่ขายยาต้องมีความแข็งแรง ก่อสร้างด้วยวัสดุที่คงทน ถาวร
๖. สถานที่ขายยาต้องถูกสุขลักษณะ สะอาด เป็นระเบียบ เรียบร้อย มีการควบคุมป้ องกันสัตว์
แมลงรบกวน ไม่มีสัตว์เลี้ยงในบริเวณขายยา และ อากาศถ่ายเทสะดวก

3. ๗.สถานที่ขายยาต้องมีสภาพเหมาะสมต่อการรักษาคุณภาพยา โดยในพื้นที่ขายยาและเก็บสารองยา
อากาศต้องถ่ายเทดี แห้ง อุณหภูมิต้องไม่เกิน ๓๒ องศาเซลเซียส และ
แสงแดดต้องไม่ส่องโดยตรงถึงผลิตภัณฑ์ยา
๘. สถานที่ขายยาต้องมีแสงสว่างเพียงพอ ในการอ่านเอกสาร ฉลาก ผลิตภัณฑ์ยาและป้ายแสดงต่างๆ
ได้อย่างชัดเจน
๙.บริเวณจัดวางยาอันตรายและยาควบคุมพิเศษ ในพื้นที่ขายยา จะต้อง
 มีพื้นที่เพียงพอในการจัดวางยาแยกตามประเภทของยาและสามารถติดป้ ายแสดงประเภทของ
ยาตามกลุ่มยาให้ชัดเจนตามหลักวิชาการ
 จัดให้มีวัสดุทึบ ใช้ปิดบัง บริเวณพื้นที่จัดวางยาอันตราย ยาควบคุมพิเศษ
สาหรับปิดบังในขณะที่เภสัชกรไม่อยู่ปฏิบัติหน้าที่ และ มีป้ ายแสดงต่อผู้บริโภค
๑๐. อุปกรณ์ในสถานที่ขายยาแผนปัจจุบัน ต้องมีลักษณะและจานวน ดังนี้
ลาดับ อุปกรณ์ที่จาเป็น
จานวนขั้
นต่า
ลักษณะ
๑ ตู้เย็น
(เฉพาะกรณี
มียาที่ต้องเก็บรักษาในอุณหภูมิที่ต่ากว่าอุ
ณหภูมิห้อง)
๑ สภาพดี ได้มาตรฐาน มีพื้นที่
กล่องบรรจุจัดเก็บยาแยกเป็นสัดส่วนเฉพาะไม่ปะ
ปนกับสิ่งอื่นๆ
(ตู้เย็นควรมีระบบบันทึกอุณหภูมิรายวัน)
๒ เครื่องชั่งน้าหนัก ๑ สภาพดี ได้มาตรฐาน
๓ อุปกรณ์ที่วัดส่วนสูง ๑ สภาพดี ได้มาตรฐาน
๔ ถาดนับเม็ดยา
(ในกรณีที่มีการขายยานับเม็ด)
๒ สภาพดี ได้มาตรฐาน
และกรณีต้องมีการแบ่งบรรจุยา
กลุ่มเพนนิซิลินหรือซัลโฟนาไมด์
อุปกรณ์นับเม็ดยาสาหรับยาในกลุ่มยาเพนนิซิลิน
และยากลุ่มซัลโฟนาไมด์
ให้แยกใช้เด็ดขาดจากยากลุ่มอื่นๆ
๕ อุปกรณ์สาหรับดับเพลิง
(กรณีขายส่ง)
๑ มีประสิทธิภาพ พร้อมใช้งานได้ตลอดเวลา
อยู่ในบริเวณสถานที่เก็บยา

4. ลาดับ อุปกรณ์ที่จาเป็น
จานวนขั้
นต่า
ลักษณะ
๖ ชั้นวางยา หรือ Pallet
เพื่อจัดเก็บให้ยาสูงขึ้น
พ้นการสัมผัสกับพื้น
(กรณีขายส่ง)
เพียงพอ
ต่อการใ
ช้งาน
ไม่ใช้ไม้เป็นวัสดุ

5. ภาคผนวก ข
แนบท้ายประกาศกระทรวงสาธารณสุข
เรื่อง การกาหนดรายละเอียดเกี่ยวกับสถานที่ อุปกรณ์ และวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน
ในร้านขายยาแผนปัจจุบัน ตามกฎหมายว่าด้วยยา
พ.ศ.๒๕๕๗
บทนิยามศัพท์
“การบริการทางเภสัชกรรม” หมายความว่า
กระบวนการที่ผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมกระทาต่อผู้ป่วยหรือร่วมกับวิชาชีพทางสาธารณสุขอื่นในการค้
นหา ป้ องกัน แก้ไขปัญหาที่เกี่ยวเนื่องกับการใช้ยา
รวมถึงการติดตามแผนการรักษาด้วยยาทั้งทางตรงและทางอ้อม
“เภสัชกร” หมายความว่า ผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการตามกฎหมายว่าด้วยยา
และให้หมายรวมถึงเภสัชกรที่มาปฏิบัติหน้าที่แทน
“พนักงานร้านยา” หมายความว่า ผู้ซึ่งผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ
มอบหมายให้สนับสนุนการให้บริการทางเภสัชกรรมที่เกี่ยวข้องกับ การจัดยา การรักษาคุณภาพยา
การให้ความรู้ด้านสุขภาพ ภายใต้ขอบเขตที่กาหนด และการกากับดูแลของผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ
“ผลิตภัณฑ์สุขภาพ” หมายความว่า ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในการอุปโภคบริโภค
เป็นผลิตภัณฑ์ที่จาเป็นต่อการดารงชีวิต และมีวัตถุประสงค์เพื่อสุขภาพอนามัย
ตลอดจนผลิตภัณฑ์ที่อาจมีผลกระทบโดยตรงหรือโดยอ้อมต่อสุขภาพอนามัยของผู้บริโภค ซึ่งได้แก่
ยา อาหาร วัตถุเสพติด เครื่องสาอาง วัตถุอันตราย เครื่องมือแพทย์
หมวดที่ ๑ บุคลากร
ข้อ ๑. ผู้มี ห น้ าที่ ป ฏิ บัติ ก าร ต้อ งมี ค วาม ส าม ารถ ให้ บ ริ ก ารท างเภ สั ช ก รรม ชุ ม ช น
โดยผ่านการประเมินและรับรองความสามารถจากสภาเภสัชกรรม
ข้อ ๒. พ นั ก ง า น ร้ า น ย า ทุ ก ค น ผ่ า น ก า ร อ บ ร ม ต า ม ห ลั ก สู ต ร ที่
สานักงานคณะกรรมการอาหารและยาเห็นชอบ อย่างน้อย ๑ ครั้ง

6. ข้อ ๓. เภสัชกรจะต้องแต่งกายเป็นไปตามควร เหมาะสมแก่ฐานะและศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพเภสัชกรรม
แสดงตนให้แตกต่างจากพนักงานร้านยาและบุคลากรอื่นภายในร้านขายยา
ข้อ ๔. การแต่งกายของพนักงานร้านยาและบุคลากรอื่นภายในร้านขายยา ต้องให้สีเสื้อ ป้ ายแสดงตน
ไม่สื่อไปในทางที่จะก่อให้เกิดความเข้าใจว่าเป็นเภสัชกร
ข้อ ๕. มีการแบ่งแยกบทบาท หน้าที่ และความรับผิดชอบของเภสัชกร พนักงานร้านยา
แ ล ะ บุ ค ล า ก ร อื่ น ภ า ย ใ น ร้ า น ข า ย ย า ใ น ก า ร ใ ห้ บ ริ ก า ร ใ ห้ ชั ด เจ น
โดยคานึงถึงความถูกต้องตามกฎหมายว่าด้วยยาและกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพเภสัชกรรม
ข้อ ๖. ก า ร ด า เ นิ น กิ จ ก ร ร ม ด้ า น สุ ข ภ า พ
ที่เกี่ยวข้องกับผู้มารับบริการในร้านยาโดยบุคลากรอื่นซึ่งมิใช่เภสัชกรหรือพนักงานร้านยา
จะต้องได้รับคายินยอมอย่างเป็ นลายลักษณ์อักษรจากเภสัชกรผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ
และให้ถือเป็ นความรับผิดชอบที่เภสัชกรผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการจะต้อง ควบคุม
กากับการดาเนินกิจกรรมให้ถูกต้องตามกฎหมายว่าด้วยยาหรือผลิตภัณฑ์สุขภาพอื่นๆ รวมทั้ง
กฎหมายว่าด้วยวิชาชีพเภสัชกรรม
หมวดที่ ๒ การควบคุมคุณภาพยา
ข้อ ๗. มีการคัดเลือกยา และจัดหายาจากผู้ผลิต ผู้นาเข้า ผู้จาหน่ายที่ถูกต้องตามกฎหมายว่าด้วยยา และ
มีมาตรฐานตามหลักเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิต จัดเก็บ และการขนส่ง
ข้อ ๘. มีการเก็บรักษายา ภายใต้สภาวะอุณหภูมิที่เหมาะสม หลีกเลี่ยงแสงแดด เป็นไปตามหลักวิชาการ
เพื่อให้ยานั้นคงคุณภาพที่ดี
ข้อ ๙. มีระบบตรวจสอบยาที่หมดอายุหรือเสื่อมคุณภาพที่มีประสิทธิภาพ เพื่อCไม่ให้มีไว้ Cณ จุดจ่ายยาCC
ข้อ ๑๐.มีระบ บการส่ งคืนหรือทาลาย ยาที่หมดอายุ หรือ ยาเสื่ อมคุณ ภาพ ให้ชัดเจน
ถู ก ต้ อ ง ต า ม ห ลั ก วิ ช า ก า ร ไ ม่ เป็ น ปั ญ ห า กั บ สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม
รวมถึงระบบการป้ องกันการนายาดังกล่าวไปจาหน่าย
ข้อ ๑๑.มี ระบ บ ก ารต รวจ ส อ บ คุ ณ ภ าพ ยาคื น ห รื อยาเป ลี่ ยน ก่ อ น ก ลับ ม าจาห น่ าย
โดยคานึงถึงประสิทธิภาพของยาและความปลอดภัยของผู้ใช้ยา
ข้อ ๑๒.จัดให้มีระบบเอกสารที่เกี่ยวกับการจัดหา จัดการคลังสินค้าและการจาหน่าย ให้ถูกต้อง เป็นปัจจุบัน
สามารถสืบย้อนได้
ข้อ ๑๓.ต้องเลือกภาชนะบรรจุที่เหมาะสม เพื่อป้ องกันไม่ให้ยาเสื่อมสภาพก่อนเวลาอันควรพร้อมฉลากยา

7. หมายที่ ๓ การให้บริการทางเภสัชกรรมกับผู้ป่ วย
ข้อ ๑๔.การให้บริการทางเภสัชกรรม ตามหน้าที่ที่กฎหมายว่าด้วยยาและกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพเภสัชกรรม
ต้องปฏิบัติโดยเภสัชกร
ข้อ ๑๕.ต้องซักถามข้อมูลที่จาเป็ นของผู้มารับบริการ เพื่อประกอบการพิจารณาก่อนเลือกสรรยา
หรือผลิตภัณฑ์สุขภาพที่มีประสิทธิภาพ ปลอดภัย เหมาะสมกับผู้ป่ วย ตามหลักวิชาการ
สมเหตุสมผล ตามมาตรฐานการประกอบวิชาชีพ
ข้อ ๑๖.จัดให้ มี ฉ ล ากบ น ซ องบ รรจุยาห รื อภาชน ะบ รรจุยาที่ ส่ งม อบ ให้ ผู้รับ บ ริ การ
โดยต้องแสดงข้อมูลอย่างน้อย ดังต่อไปนี้
(๑) ชื่อ ที่อยู่ของร้านขายยา และหมายเลขโทรศัพท์ที่สามารถติดต่อได้
(๒) ข้อมูลเพื่อให้ผู้รับบริการใช้ยาได้อย่างถูกต้อง เหมาะสม ปลอดภัย ติดตามได้ ดังนี้
(ก) วันที่จ่ายยา
(ข) Cชื่อผู้รับบริการC
(ค) ชื่อยาที่เป็นชื่อสามัญทางยาหรือชื่อการค้า
(ง) ความแรง
(จ) จานวนจ่าย
(ฉ) ข้อบ่งใช้
(ช) วิธีใช้ยา ที่ชัดเจนเข้าใจง่าย
(ซ) ฉลากช่วย คาแนะนา คาเตือน หรือเอกสารให้ความรู้เพิ่มเติม (ถ้าจาเป็น)
(ฌ) ลายมือชื่อเภสัชกร
ข้อ ๑๗. ก ารส่ งม อ บ ย าอัน ต ร าย ย าค ว บ คุ ม พิ เศ ษ วัต ถุ อ อ ก ฤ ท ธิ์ ต่ อ จิ ต ป ระ ส าท
ยาเส พ ติ ด ให้ โท ษ ตาม ที่ ก ฎ ห ม ายก าห น ด ให้ กับ ผู้ม ารับ บ ริ ก ารเฉ พ าะราย
ต้องก ระท าโด ยเภ สั ช ก รผู้มี ห น้ าที่ ป ฏิ บัติ ก ารเท่ านั้ น พ ร้ อ ม ให้ ค าแน ะน า
ตามหลักวิชาการและจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพ โดยต้องให้ข้อมูลดังนี้
(ก) ชื่อยา
(ข) ข้อบ่งใช้
(ค) ขนาด และวิธีการใช้
(ง) ผลข้างเคียง (Side effect) (ถ้ามี) และอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse
Drug Reaction) ที่อาจเกิดขึ้น
(จ) ข้อควรระวังและข้อควรปฏิบัติในการใช้ยา
(ฉ) การปฏิบัติเมื่อเกิดปัญหาจากการใช้ยา

8. ข้อ ๑๘.มีกระบวนการในการป้ องกันการแพ้ยาซ้าของผู้มารับบริการ ที่มีประสิทธิภาพเหมาะสม
ข้อ ๑๙.มีกระบวนการคัดกรองและส่งต่อผู้ป่วยที่เหมาะสม
ข้อ ๒๐.กรณีที่มีการผลิตยาตามใบสั่งยาของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมหรือของผู้ประกอบโรคศิลปะที่สั่ง
สาหรับคนไข้เฉพาะราย หรือตามใบสั่งยาของผู้ประกอบวิชาชีพการสัตวแพทย์
สาหรับสัตว์เฉพาะราย และการแบ่งบรรจุยาในสถานที่ขายยา โดยคานึงถึงการปนเปื้อน การแพ้ยา
โ ด ย ต้ อ ง จั ด ใ ห้ มี ส ถ า น ที่ อุ ป ก ร ณ์ ต า ม ที่ ก า ห น ด แ ล ะ เป็ น ไ ป ต า ม
มาตรฐานการประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมด้านการผลิตยาสาหรับคนไข้เฉพาะราย ของ
สภาเภสัชกรรม
ข้อ ๒๑.จัดให้มีกระบวนการเฝ้ าระวังอาการไม่พึงประสงค์ พฤติกรรมการใช้ยาไม่เหมาะสม
ปัญหาคุณภาพยา และรายงานให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบ
ข้อ ๒๒. จั ด ใ ห้ มี แ ห ล่ ง ข้ อ มู ล อ้ า ง อิ ง ด้ า น ย า ที่ เห ม า ะ ส ม เชื่ อ ถื อ ไ ด้
สาหรับใช้ในการใช้ในการให้บริการทางเภสัชกรรม เพื่อส่งเสริมการใช้ยาอย่างถูกต้อง ปลอดภัย
รวมทั้งการให้บริการเภสัชสนเทศ
ข้อ ๒๓. ก า ร จั ด ว า ง สื่ อ ใ ห้ ค ว า ม รู้ แ ล ะ สื่ อ โ ฆ ษ ณ า ส า ห รั บ ผู้ ม า รั บ บ ริ ก า ร
จะต้องได้รับคายินยอมอย่างเป็ นลายลักษณ์อักษรจากเภสัชกรผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ
และให้ถือเป็นความรับผิดชอบที่เภสัชกรผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการจะต้องควบคุม โดยจะต้องไม่โอ้อวด
ไ ม่ บิ ด เบื อ น ค ว า ม จ ริ ง ไ ม่ ส ร้ า ง ค ว า ม เข้ า ใ จ ผิ ด ใ ห้ ผู้ บ ริ โ ภ ค
และต้องผ่านการอนุญาตถูกต้องตามกฎหมาย
ข้อ ๒๔.ไม่จาหน่ายผลิตภัณฑ์ยาสูบและเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์
----------------------------------------------