1. Судалгааны ажилд
ЭШЛЭЛ
хийх
Бэлтгэсэн: Б.Байгал

2. АГУУЛГА
 Тодорхойлолт
 Эшлэл хийх шалтгаан
 Эшлэл хийх арга
 Эшлэл бичих загвар
 MS Word дээр эшлэл хийх
 Эх сурвалж

3. Оршил
Толь бичигт “Судалгаа” хэмээх үгийг шинэ мэдээ, шинэ ойлголтыг бий болгох зорилгоор
ямар нэг зүйлийг нарийвчлан шинжлэхийг хэлнэ хэмээн тодорхойлжээ.*
Сүүлийн жилүүдэд, судалгааны ажил нь шинэ мэдээ өгөх зорилготой бус харин бусдын үг
хэллэг, санаа бодлыг хуулан бичих, бусдын оюуны өмчийг хулгайлах явдал болоод байгаа.
Иймд, эш татах нь бусдын оюуны хөдөлмөрийг үнэлж, хүндэтгэх ёс зүйн нэг хэлбэр
болоод байгаа билээ.
* “research.” dictionary.cambridge.org.2017 (http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english-chinese-traditional/research)

4. ЭШЛЭЛ гэж юу вэ?
 Эшлэл* - бусдын бүтээл, санаа, тоо баримт үр дүнг бүтээл туурвигчаас ашигласан, дурьдсан, тэдгээрт
хандсан тухай мэдээлэл, тэмдэглэл.
 Эшлэл хийх - Бусдын эх сурвалж, санаа, тоо баримт, үр дүнд бүтээл туурвигчаас хандаж ашигласныг
илэрхийлэн мэдээлэх үйл ажиллагаа
 Ном зүйн нэмэлт мэдээ - ном сэтгүүлийн хэвлэгдсэн он, боть, серийн дугаар, цувралын дугаар, хуудасны
тоо, хэвлэгдсэн улс (хот), хэвлэлийн газар, хэвлэгч байгуллага, эрхлэн гаргагч(зедактор орчуулагч зэрэг),
хэддэх удаагаа хэвлэгдсэн тухай мэдээлэл
 Эх Сурвалж - эшлэлд цохогдож буй эх материал
/Баримт бичиг-Шинжлэх ухааны баримт бичгийн эшлэл.
Ерөнхий шаардлага 3.1.4, 3.1.7, 3.1.8,/
Эшлэл хийх: Эшлэл татах, эш татах, эш үндэс болгох, эшлэл цохох
Англи хэл: Citation (эш авах),
Reference (эш татсан зүйл),
Bibliography (номын жагсаалт, ном зүй)
* Эш татах. (2013). Монгол Хэлний товч тайлбар толь (2-р хэвл.). Улаанбаатар: Монгол Хэлний товч тайлбар толь.

5. ЯАГААД эшлэл хийдэг вэ?
Оюуны өмч Мэдээлэл өгөх Сайн судалгаа

6. ЭШЛЭЛ ХИЙХ АРГА
Эшлэл хийх арга
Утга санаагаар
/paraphrase/
Хэсэгчлэн авч хийх
/borrowed information/
Шууд эшлэх
/direct quote/

7. ЭШЛЭЛ БИЧИХ ЗАГВАР
Нийгмийн шинжлэх ухааны салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг эшлэлийн загвар
 American Psychological Association style - APA Chicago Manual of Styles – CMOS
(Ном:Буянхишиг, Б. (2016). Гэрээ байгуулах арга техник. Улаанбаатар: Соёмбо)
 Harvard referencing
(Ном: Буянхишиг, Б. (2016). Гэрээ байгуулах арга техник. Улаанбаатар: Соёмбо, х. 55-56.)
 American Anthropological Association style - AAA
(Ном:Буянхишиг, Бат-Эрдэнэ 2016 Гэрээ байгуулах арга техник. Улаанбаатар: Соёмбо.)
 Modern Language Association – MLA
(Ном:Бат-Эрдэнэ,Буянхишиг, Гэрээ байгуулах арга техник. Улаанбаатар: Соёмбо, 2016.Хэвлэгдсэн)
 American Political Science Association- APSA
(Ном:Буянхишиг, Бат-Эрдэнэ. 2016. Гэрээ байгуулах арга техник. Улаанбаатар: Соёмбо.)

8. ЭШЛЭЛ БИЧИХ ЗАГВАР

9. АРА (АНУ-ын Сэтгэл зүйн нийгэмлэгийн загвар )
ТӨРӨЛ БҮТЭН-НОМ ЗҮЙ
(REFERENCES)
ХУУДАСНЫ АРГА- БИЧВЭР ДОТОРХИ
(IN-TEXT CITATION)
Нэг
зохиогчтой
ном
Ном зүй:
Буянхишиг, Б. (2016). Гэрээ байгуулах арга техник. Улаанбаатар:Соёмбо
Ерөнхий формат:
Зохиогчийн нэр, Овгийн эхний үсэг. (он). Номын нэр. Хэвлэгдсэн газар:
Нийтлэгч/хэвлэгч.
Утга санаагаар: (Буянхишиг, 2016)
Ерөнхий формат: (Зохиогчийн нэр, он)
Шууд эшлэх: (Буянхишиг, 2016, х. 148)
Ерөнхий формат :(Зохиогчийн нэр , он , хуудасны дугаар)
Олон
зохиогчтой
ном
Ном зүй:
Төмөртогоо, Д., Цэцэгдарь, Г., болон Санжаа. Ж. (2020). Орчин цагийн Монгол
хэл. Улаанбаатар: Монгол Судлалын сургууль.
Ерөнхий формат:
Зохиогчийн нэр. Овгийн эхний үсэг., Зохиогчийн нэр, Овгийн эхний үсэг., болон
Зохиогчийн нэр , Овгийн эхний үсэг. (Year). Номын нэр. Хэвлэгдсэн газрын нэр:
Нийтлэгч/хэвлэгч.
Утга санаагаар:
(Төмөртогоо, Цэцэгдарь, мөн Санжаа,
2020)
Ерөнхий формат: (Зохиогчийн нэр , Зохиогчийн нэр ,
болон Зохиогчийн нэр, он)
Шууд эшлэх:
(Төмөртогоо, Цэцэгдарь, мөн Санжаа,
2020, 25)
Ерөнхий формат :( Зохиогчийн нэр , Зохиогчийн нэр ,
болон Зохиогчийн нэр , он , хуудасны дугаар)

10. АРА (АНУ-ын Сэтгэл зүйн нийгэмлэгийн загвар )
Орчуулгын
ном
Ном зүй:
Романов, А. К (2016). Их Британий эрх зүй болон эрх зүйн тогтолцоо (Ч.
Даваадаш, Орч.). Улаанбаатар: Соёмбо.
Ерөнхий формат:
Зохиогчийн овог, нэрний эхний үсэг. дунд нэрний эхний үсэг.*
(он). Номын нэр (Орчуулагчийн нэрний эхний үсэг, Дунд нэрний эхний
үсэг, Овог.). Хэвлэгдсэн газар: Нийтлэгч/хэвлэгч.(Анх хэвлэгдсэн он).
* David (Нэр) Robert Joseph (Дунд нэр) Beckham (Овог)
Утга санаагаар: ( Романов, 2010/2016)
Ерөнхий формат: (Зохиогч, Анх нийтлэгдсэн он/Орчуулагдсан
он)
Шууд эшлэх: (Романов, 2010/2016, х. 14)
Ерөнхий формат: ( Зохиогч, Анх нийтлэгдсэн
огноо/Орчуулагдсан он , хуудасны дугаар)
Цахим ном Ном зүй: Бүтэн ном /Whole Book/
Нарангэрэл, С. (2020). Англи-Монгол-Орос хууль зүйн толь [цахим
хувилбар]. Цахим сүлжээнд түгээсэн 1 дүгээр сарын1, 1994
https://books.google.mn/books/about/%D0%90%D0%BD%D0%B3%
D0%BB%D0%B8_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB
_%D0%9E%D1%80%D0%BE%D1%81_%D1%85%D1%83%D1%83.html?id
=42JhHAAACAAJ&redir_esc=y
Утга санаагаар:
(Нарангэрэл, 1994)
Ерөнхий формат: (Зохиогч, он)
Шууд эшлэх:
(Нарангэрэл, 2020, х. 55)
( Зохиогч, он, хуудасны дугаар)

11. АРА (АНУ-ын Сэтгэл зүйн нийгэмлэгийн загвар )
ТӨРӨЛ БҮТЭН-НОМ ЗҮЙ
(REFERENCES)
ХУУДАСНЫ АРГА- БИЧВЭР ДОТОРХИ
(IN-TEXT CITATION)
Сэтгүүлийн
өгүүлэл
Ном зүй:
Данзанноров, Л. (2016). Чөтгөрийн өмгөөлөгч Жак Вэржэтэй буу халахыг
хүснэ. Хуульч, 09(10), 44-48.
Хэрэв цахим сэтгүүл байгаа тохиолдолд:
http://www.mongoladvocate.mn/corp/
Ерөнхий формат:
Зохиогчийн нэр, овгийн эхний үсэг. (он). Нийтлэлийн нэр. Сэтгүүлийн
нэр,дугаар, хуудасны дугаар.
Утга санаагаар:
( Данзанноров , 2016)
Ерөнхий формат: (Зохиогч, он)
Шууд эшлэх:
( Данзанноров , 2016, х. 44)
( Зохиогч, он, хуудасны дугаар)
Сонин Ном зүй:
Сүлд, С. (2017. 01. 05). УИХ-ын дарга Японд айлчилна. Үндэсний шуудан, х1
Цахимаар унших боломжтой бол: Монгол өмгөөлөгч сонин, хуудасны
дугаар. URL
Ерөнхий формат:
Зохиогчийн нэр, Овгийн эхний үсэг. (Он, Сар, Өдөр). Нийтлэлийн гарчиг.
Утга санаагаар:
( Сүлд , 2017)
Ерөнхий формат: (Зохиогч, он)
Шууд эшлэх:
( Сүлд , 2017, х. 1)
( Зохиогч, он, хуудасны дугаар)

12. Хуудасны арга (In text-Citation)-ыг
хэрхэн MS Word дээр хийх вэ

13. Хуудасны арга (In text-Citation)-ыг
хэрхэн MS Word дээр хийх вэ

14. Монгол Улсын Шинжлэх ухааны баримт бичгийн
эшлэл хийх стандарт
ISO 690:1987 Баримт бичиг-Номзүйн эшлэл.
Агуулга, хэлбэр, бүтэц.
(Олон Улсын стандарт)
МNS 5453:2005 Баримт бичиг-Шинжлэх ухааны
баримт бичгийн эшлэл. Ерөнхий шаардлага.
(Монгол Улсын стандарт /норматив эшлэл:ISO 690:1987/ )
ISO 690:2010
Баримт бичиг-Номзүйн эшлэл. Агуулга, хэлбэр,
бүтэц.
(Шинэчлэгдсэн Олон Улсын стандарт)

15. Монгол Улсын Их дээд сургуулиудын ишлэл хийх журам-аас
• Монгол Улсын Их сургууль- “Докторын диссертацийн эх бэлтгэх, хэвлүүлэх, диссертаци,
судалгааны үр дүнг хүлээлгэн өгөхөд баримтлах журам” (Захирлын 2010 оны 03 дугаар сарын
16-ний өдрийн 176 тушаалын хавсралт ) 17.5; 18; 19; 21-р зүйлд зааснаар ишлэл хийх 3 жишээ
дурдсан болно. Үүнээс 1-р жишээ – APA загвар болно.
• Батлан хамгаалахын их сургууль- “DUMS960022-1-01:2014-Диссертацын бүтэц, шаардлага”

16. ЭХ СУРВАЛЖ
Цахим:
 https://en.wikipedia.org/wiki/Citation
 http://libguides.gwumc.edu/c.php?g=27779&p=170368
 Difference Between net:
 http://www.differencebetween.net/language/difference-between-bibliography-and-references/
 http://www.citethisforme.com/guides/harvard/how-to-cite-a-book
 http://www.easybib.com/reference/guide/mla/book
 http://www.solano.edu/library/PDF/MLA2009.pdf
 https://www.refme.com/styles/apsa-referencing-generator/
 http://www.plagiarism.org/assets/downloads/AAA_StyleGuide_2009.pdf
Бусад
 MNS 5453:2005 Баримт бичиг –Шинжлэх ухааны баримт бичгийн эшлэл. Ерөнхий шаардлага

17. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА