1. 07 beeldenaanzee
› 06.06.11 › 06.06.11 › 06.06.11 › 23.09.11 › 23.09.11 › 23.09.11
Den Haag Alfred Eveline van Duyl Keuze uit de Oswald Rusted Glass
onder de Haberpointner Denkeiland eigen collectie Wenckebach Recente sculptuur
Hemel 18.09.11 ‹ 18.09.11 ‹ 22.01.12 ‹ (1895-1962) van Jehoshua
Sui Jianguo 22.01.12 ‹ Rozenman
18.09.11 ‹ 22.01.12 ‹
Sui Jianguo
Deposit Memory1992
Bamboe vogelkooi, marmer
66 x48 x48 cm
Coll. kunstenaar
2. Zeespiegelstijging De zee stijgt al een tijdje en Normaal is het verschil tussen eb en vloed in de Hoe verdrinkt een haven? De boten drijven mee Paul Kramer
dat valt eigenlijk niemand op. Er is nog geen duin- kop van Noord-Holland minder dan twee meter. naar boven. De touwen leiden nu naar bolders (Fotografie en tekst)
pan ondergelopen, geen wandelaar mee in zee Het water stijgt bij vloed een metertje boven onder water. Geen schip is meer te bereiken, want
gesleurd en geen zeehond verdronken. Maar de nap en daalt er bij eb tot een metertje onder. Tot alle kades staan blank. De weg is weg. In de grote Springvloed
zeespiegel stijgt een paar keer per jaar ook zomaar. 1 maart 2008. Die zaterdag woei het hard, onder visafslag aan de haven staat een halve meter zee. Den Oever 2008
Niet door smeltwater van noordelijke ijskappen, een stralende zon. De voorspelling voor de water- Bij het zakken van het water zie je pas wat we nog
maar door een combinatie van springvloed en hoogte bij vloed was maar liefst 2.80 meter! Het meer kwijt zijn: bankjes, lantaarnpalen, trappetjes
harde wind. Die stuwen de zee zo hoog op dat de water kwam uiteindelijk nog hoger: het bereikte en verkeersborden. Net of de zee ons even wilde
zeehaven van Den Oever bijna verdwijnt. 3 meter. Ter vergelijking: toen de verwoestende waarschuwen: laat die polen niet te snel smelten!
stormvloed in februari1953 Zeeland en delen van
Zuid-Holland overspoelde was de waterhoogte
3.70 meter.
2
3. museum editorial
beelden
aan zee Joris van Bergen vicevoorzitter bestuur Beelden aan Zee
agenda
beelden aan zee Op een jong gymnasiast, zoals ik lang geleden was, maakte de Venus van Milo
ac t u e e l
een verpletterende indruk. Als beeld in het hier en nu en tegelijkertijd als de
Grote zaal
Den Haag onder de Hemel vertegenwoordiging van een mythisch verleden. Als vrouw concreet maar
(Sui Jianguo)
06.06-18.09.2011 tevens met een marmeren afstandelijkheid. Natuurlijk, dit beeld is een icoon
Kleine zaal van de wortels van onze beschaving en van de beeldhouwkunst. Maar gelukkig
Alfred Haberpointner
06.06-18.09.2011 ben ik sindsdien nog vaker getroffen door beelden, ervaar ik meerdere lagen van
Kabinet betekenis in deze confrontatie en leidt dat meestal tot een blijvende fascinatie.
Eveline van Duyl. Denkeiland
06.06-18.09.2011 Soms lijken beelden in eerste instantie overduidelijk, herkenbaar en vertrouwd,
zoals bij Jan Meefout. Maar ook dan treft je een moeilijk grijpbare ingetogenheid
beelden aan zee
v e rwac ht of geslotenheid die naar diepere lagen van het menselijk bestaan verwijst. |
Grote zaal Bij abstracte beelden werkt het weer anders uit. Hoewel deze op het eerste
Keuze uit de eigen collectie
23.09.2011-22.01.2012 oog minder toegankelijk lijken, worden bij langduriger en herhaald kijken
Kleine zaal denkbeelden of ervaringen zichtbaar, zoals bij Brancusi, Tajiri of Slegers. |
Oswald Wenckebach
(1895-1962) Opmerkelijk is de aangrijpende of anekdotische beeldtaal van veel hedendaagse
23.09.2011-22.01.2012
kunst, zoals bij installaties. Het is als een vechten om aandacht in de huidige
Kabinet
Rusted Glass. multimediale beeldmaatschappij. Door je hard te wijzen op achterliggende
Recente sculptuur van
Jehoshua Rozenman maatschappelijke verhoudingen en geweldsconflicten of door je gewoon even
23.09.2011-22.01.2012
op het verkeerde been te zetten. | Het is geweldig om een plek als Beelden
aan Zee te hebben waar je regelmatig zo’n verscheidenheid aan confrontaties
kunt aangaan. Dat is de kracht van dit museum, mogelijk gemaakt door zoveel
betrokken partners in welke rol dan ook. Wij allen verschillen in beleving en
waardering van afzonderlijke beelden tot hele tentoonstellingen maar zijn
eensgezind in het mogelijk maken van die verscheidenheid. Voor elke partner,
staflid of bestuurder is het haar of zijn museum met daaraan verbonden positieve
en negatieve ervaringen en tegelijkertijd wil eenieder dat het een plaats van
genieten, verwonderen en opwinding is voor talloze anderen.
3
4. g r o t e z a a l t/m 18.09.2011
Den Haag onder de Hemel
Den Haag onder de Hemel Hedendaagse beeldhouwkunst uit China Sui Jianguo
Den Haag onder de Hemel is een uniek hebben we te maken met een cultuur en rond de ogen, verblind eigenlijk door Zonder titel1989
samenwerkingsverband tussen museum een land van zulke andere dimensies en zijn verband. De schreeuwende mond Geverfd gips, h.30 cm
Beelden aan Zee en Stichting Den Haag met zo’n ander gevoel voor omgang en is buiten proportie weergegeven. Een Collectie kunstenaar
Sculptuur. Den Haag staat deze zomer in traditie, dat het altijd interessant blijft om, westerse kunstliefhebber denkt bij
het teken van de Chinese contemporaine via de kunst, op de hoogte te blijven van schreeuwende figuren meteen aan
beeldhouwkunst. Op het Lange Voorhout, de ontwikkelingen in China. De Schreeuw (Munch). Maar een oosterse Den Haag onder de Hemel is een
in de Kloosterkerk en in museum Beelden In de monografische tentoonstelling over beschouwer denkt bij1989 aan de gebeur- samenwerking tussen Stichting
aan Zee wordt een nooit eerder geziene Sui Jianguo komt een bewegende metalen tenissen op het Plein van de Hemelse Den Haag Sculptuur en museum
overzichtstentoonstelling gepresenteerd. bol in een kooi: Limited moving (2010). Vrede; de studentenprotesten die zo Beelden aan Zee.
Sculptuur van Gu Wenda (Kloosterkerk), Dit werk heeft te maken met de tegen- bloedig werden neergeslagen en waarbij
Sui Jianguo (overzichtstentoonstelling stelling tussen bewegingsvrijheid en een generatie van vrijdenkende burgers Het project wordt ondersteund
museum Beelden aan Zee) en groot- -beperking. Dit is een sterk aanwezig monddood werd gemaakt. Die kop- door Gemeente Den Haag, Aegon,
formaat beeldhouwwerken van Cang thema in de Chinese samenleving. Niet zonder-titel gaat over protest, over de Rabobank Nederland, Schouten
Xin, Hu Xiancheng, Jiao Xingtao, Liu alleen wordt het reizen naar het buiten- macht van de schreeuw. Hij gaat over de en Nelissen, Hizkia van Kralingen,
Jianhua, Liu Wei, Wang Jin, Wan Liya land (nog steeds) gereguleerd door de onmacht, de verblinding door de autori- Algemeen Dagblad, dpm Advies,
en Yue Minjun (Lange Voorhout) zijn overheid, maar is interne migratie van teiten, de relativering van het eenzame Meeuwisse Nederland bv,
geselecteerd door gastconservator Cees zo’n 300 miljoen boeren, die trekken naar individu dat geen overzicht heeft over gom Schoonhouden, Stichting
Hendrikse als de sprekendste voorbeelden de grote steden om werk te zoeken ook de gehele wereld. Zo’n kop is dus voor Vrienden Den Haag Sculptuur,
voor de stand van zaken van de heden- steeds nog aan de orde van de dag. De iedereen betekenisvol; en dat is nu juist Vrienden en Zakenvrienden
daagse Chinese sculptuur. De opening van Chinese samenleving is voor een kwart de kracht van Sui’s kunst. van museum Beelden aan Zee,
het project zal worden gedaan door Hare on the move. Het virtuele reizen wordt aan Sculpture Club, Boenk Catering
Koninklijke Hoogheid prinses Máxima. banden gelegd: China heeft het meest Nog een voorbeeld: The Slant Paradise. en BankGiro Loterij.
Werk van China’s belangrijkste beeld- geavanceerde reguleringssysteem met Sui Jianguo heeft ooit een toeristisch
houwer, Sui Jianguo, vormt de verbinding betrekking tot internet . bordje gekregen met erop afgebeeld een
tussen het Lange Voorhout en museum De tegenstellingen en spanningen in de typisch Hollands landschap: koe, molen,
Beelden aan Zee. Op het Voorhout is een samenleving komen dikwijls op een klompen, Zeeuws meisje, vissende
3 meter hoge dinosaurus (Dinosaur amidst abstracte, humoristische en vindingrijke Hansje Brinkers. Deze figuren heeft hij
the Wind, 2009) te zien van deze kunste- manier aan de orde in Sui Jianguo’s werk. allemaal mansgroot nagemaakt. De
naar, terwijl het museum het veelzijdige Hij verbindt niet alleen samenleving en installatie (men zou kunnen vertalen:
œuvre presenteert. Sui Jianguo is bekend kunst met elkaar, maar geeft zich ook Scheef paradijs) is vijftien bij vijftien meter
door zijn abstracte werk van in netten rekenschap van de westerse kunstgeschie- groot. Een wolkenluchtkamer wordt
van betonijzer geknelde stenen. Zijn denis, die hij vermengt met kunst van het gebouwd, en daarin komen de beelden
bronzen Mao-jassen zijn over de hele oosten. te hangen, alsof ze zweven onder of in
wereld tentoongesteld. De ‘hertaling’ de hemel. Het Zeeuws meisje, de molen,
van Michelangelo’s slaven, door Sui aan- De kunstenaar Sui Jianguo (letterlijke de melkbus, de koe, ze hangen er alle-
gekleed met Mao-pak, is niet minder vertaling van zijn naam: ‘Bouw het maal, maar dan wel scheef. Die schuine
beroemd. China als land van onbegrensde land op’) is geboren in1956. Hij wordt ophanging is onder de hoek waarop de
mogelijkheden, met een onbegrensde beschouwd als de belangrijkste Chinese Chinezen, op de wereldbol, kijken naar
sculpturale verbeelding: dat is het beeldhouwer van dit moment. Hij woont Nederland. Het Nederlandse paradijs,
leidende thema van Den Haag onder de en werkt in Peking en is docent aan de dat niet bestaat, wordt door China onder
Hemel. Dit gebrek aan begrenzing komt Centrale Academie van Schone Kunsten. een hoek bekeken, verkeerd bekeken.
op het Lange Voorhout tot uiting door een Vanaf1992 stelt hij zijn werk tentoon in En dan ga je vanzelf denken dat iedereen
keuze van zeer grote beelden; in Beelden China en in het buitenland, o.a. in Japan hier op klompen loopt. Net zoals wij
aan Zee is de grenzeloze verbeelding van en De Verenigde Staten. Hij is een inter- denken dat Chinezen ontbijten met saté
Sui Jianguo leidend voor de presentatie. nationaal erkend en gerenommeerd en bij begroeting naar elkaar buigen. [db]
beeldhouwer. Kijkend naar zijn werk is
China is niet zo ver weg meer: we dat niet verwonderlijk. Hij maakt werk De begeleidende catalogus Den Haag
kunnen via media en internet goed contact dat betekenisvol is binnen China en onder de Hemel/The Hague Under Heaven
houden met wat er gebeurt in de grote tegelijkertijd voor een westerse buiten- is verkrijgbaar in de museumwinkel en
steden. We reizen als westerlingen mak- staander aantrekkelijk en complex genoeg de betere boekhandel.
kelijk naar Beijing of Shanghai op een om te kunnen vermoeden dat er meer
toeristenvisum. De Chinezen beschouwen ‘onder de hemel’ is dan je bij oppervlak-
westerlingen niet meer als de exoten van kige beschouwing zou denken.
voorheen, die koste wat het kost op de foto Een voorbeeld: een ongetitelde kop uit
moesten worden gezet, of aangeraakt om 1989. Men ziet een schreeuwende man,
te kijken of de huid écht was. Maar toch hoofd omwikkeld met bandages, vooral
4
7. g r o t e z a a l v e r w a c h t 28.09.2011-22.01.2012
Beelden aan Zee Speciaal Beelden aan Zee Internationaal/Beelden aan Zee Holland/
Beelden uit de collectie van
museum Beelden aan Zee Beelden aan Zee Speciaal De eigen collectie kunsthistorisch verklaard
Van links naar rechts: Van alle media van beeldende kunst is de beelding van de mensfiguur de gemene De mens – het mensbeeld – is het leid-
sculptuur ontegenzeggelijk de discipline deler te zijn binnen deze snel groeiende motief van de collectie die werken bevat
Marc Quinn (1964) die zich in de geschiedenis van de moderne collectie met zijn talloze figuurstudies, van uiteenlopende beeldhouwers als
Carbon Cycle 2008
kunst het meest revolutionair heeft ont- torso’s, borstbeelden en koppen. Deze lijn Alfaro, Alquin, Andriessen, Appel,
h.33 cm
wikkeld. Aan die ontwikkeling lijkt voor- werd sindsdien vastgehouden ondanks de Arink, Armando, Armitage, Atelier van
Brons, verchroomd
alsnog geen einde nu steeds meer kunste- beperkingen die de beide verzamelaars Lieshout, Balkenhol, Ben-David, Berger,
Olivier Strebelle (1927) naars zich aangetrokken voelen tot het zich daarmee voorgoed oplegden. Met de Blanco, Botero, Bronner, César, Chapman
Miss Television1978 object als beeldend middel. Omdat realistische, symbolische en conceptuele Brothers, Claassen, Couturier, Couzijn,
h.112 cm Beelden aan Zee is gesticht door twee benadering van dit thema – in al zijn Cragg, Dings, Dodeigne, Frink, Gentils,
Brons lieden die zich als enthousiaste auto- stilistische variaties – was men echter een Grard, Gudmundsson, Henneman,
didacten op het verzamelaarpad hebben gebied met schier onbeperkte mogelijk- Kneulman, König, Kriester, Manzú,
David Vandekop (1937-1994) begeven, zit het streven zoveel mogelijk heden binnengetreden. Want binnen de Marcks, Mitoraj, Meefout, Otterness,
Vanitas1988
mensen te laten delen in de geneugten zelfgekozen beperkingen gaat de verza- Paladino, Van Pallandt, Plensa, Quinn,
h.58 cm
van de kunst het museum diep in de genen. melaar vervolgens naarstig op zoek naar Rainaldi, Le Rütte, Seitz, Setola, Siepman
Keramiek
In de zeventien jaar van zijn bestaan heeft alle vrijheden die hij zich in dit keurslijf van den Berg, Spronken, Stienstra,
Beelden aan Zee zich met succes weten kan permitteren. Vanuit de beperkingen Tahon, Tajiri, Turnbull, Txillida, Visch,
Jaap Kaas (1898-1972)
Dreigende mantelbaviaan 1938 te manifesteren als het enige museum in die de Scholtens zich hadden opgelegd, Visser, Volten, Van de Vorst, Wendisch,
h. 60 cm Nederland dat zich exclusief richt op de levende kunstenaars, ambacht, object, Wezelaar, Wurm, Zadkine en Zitman.
Beschilderd gips moderne en hedendaagse, internationale mensbeeld, ontwikkelde zich een verza- Om er maar een paar te noemen.
beeldhouwkunst. melcreativiteit waarvan de huidige, kleur-
rijke museumcollectie het resultaat is. De verschijning in september a.s. van
In1966 kochten Theo en Lida Scholten een nieuw boek over het ontstaan, de
hun eerste beeldje. Thans omvat de collec- De kracht en het unieke van de collectie geschiedenis, het gebouw, de organisatie,
tie van het door hen in1994 gestichte Beelden aan Zee zitten in de rijke en bonte de collectie en het tentoonstellingsbeleid
museum bijna1000 beelden en enkele verscheidenheid ervan. Waar andere van Beelden aan Zee is aanleiding om de
honderden penningen. Het stimuleren van musea zich doorgaans moeten beperken Grote Zaal te reserveren voor een selectie
Van links naar rechts:
jong talent was een van de belangrijkste tot een kleine – en niet zelden zelfde – van hoogtepunten uit onze museum-
Man Ray (1890-1976) drijfveren om beelden aan te kopen. Van voorhoede, verzamelden Theo en Lida collectie van particuliere komaf. In samen-
Herma1975 de meeste jonge kunstenaars was het op Scholten honderden beelden van even werking met Lida Scholten is een ruime
h. 23 cm het moment van aankoop onduidelijk zoveel kunstenaars uit de hele wereld, in keuze gemaakt die op een bijzondere
Brons welke vlucht hun werk in artistiek opzicht tal van stijlen, maten en materialen. Door wijze gepresenteerd zal worden. Uit-
zou nemen en of de investering verant- zich te beperken tot één medium en daar- daging daarbij is te kijken of deze over
Ossip Zadkine (1890-1967)
woord zou blijken te zijn. In het algemeen binnen tot één onderwerp konden de een langere periode en met veel enthou-
Tête de femme 1922
beantwoordden de jonge kunstenaars wel Scholtens zich, met het zichtbare plezier siasme samengestelde collectie zich laat
h.42 cm
aan de gestelde verwachtingen, al zat er van de verzamelaar, die veelheid permit- voegen in een kunsthistorisch patroon
Hout
hier en daar een eendagsvlieg tussen. teren. Het is die fascinatie, zo breed dat, naar voorbeeld van Tate Modern en
Sandro Chia (1946) Met een aantal kunstenaars ontstond een mogelijk gestaafd met voorbeelden, die Tate Britain, onderscheid maakt tussen
Senza titolo1999 band die resulteerde in meerdere werken zij wilden delen met een ieder die de de ontwikkeling van de internationale
h.50 cm van hun hand in de collectie. moeite nam hun museum te betreden. en de Nederlandse beeldhouwkunst om
Hars en mozaïeksteentjes De liefde voor het eeuwenoude ambacht Het documenteren in hoogtepunten van vervolgens in een aparte galerij aandacht
van de beeldhouwer was een tweede uit- de figuratie in de hedendaagse internatio- te besteden aan de bonte verscheidenheid
Jake en Dinos Chapman gangspunt dat zich duidelijk manifesteert. nale beeldhouwkunst, van naturalistisch van de collectie: portretkunst, penningen,
Say goodbeye to loneliness 2008
Naast de traditionele beeldhouwmateria- tot geabstraheerd, van vertellend tot kleinplastiek, excentriek materiaal-
h.176 cm
len als brons, hout en steen bevat de conceptueel, bepaalde en bepaalt het gebruik, enz. De tentoonstelling zal dus
Beschilderd brons
collectie ook beelden in ijzer, leer, glas, verzamelbeleid van Beelden aan Zee. De niet alleen inzicht bieden in de ontwikke-
touw en verschillende kunststoffen. De collectie omvat een kleine1000 beelden ling van de moderne en hedendaagse
keuze voor het ambacht hield in dat het van ruim500 kunstenaars van wie40% beeldhouwkunst maar ook de fascinatie
sculpturale object is gaan domineren en van Nederlandse komaf. De verscheiden- documenteren voor deze ongebreidelde
hedendaagse ontwikkelingen zoals heid van de collectie en zijn kunstenaars - discipline. [jt]
omgevingskunst, performance en video- van hun herkomst, de stijl waarin zij
kunst buiten de collectie zijn gebleven. werken, het materiaal waarvan zij zich
Een derde uitgangspunt heeft betrekking bedienen, en de schaal waarin zij denken
op het onderwerp. Afgezien van enkele – is groot. Verenigd worden zij door hun
dierplastieken – een geliefd thema binnen werkzaamheid vanaf de tweede helft van
de moderne Nederlandse sculptuur – de twintigste eeuw en hun keuze voor de
bleek op een gegeven moment de uit- mens als inspiratiebron van hun kunst.
7
8. k l e i n e z a a l t/m 18.09.2011
Alfred Haberpointner
De houten kop van Alfred Haberpointner (1966)
In de collectie van het museum bevindt van koppen, van manieren waarop je aan te voelen, te beschouwen – en men Kopf 2003
zich een houten kop. Deze is gemaakt met die hoofdvorm kunt omgaan. neme de kop als uitgangspunt. Misschien h.50 cm
door de Oostenrijkse beeldhouwer wisselen de gevoelens bij de verschillende Hout, olie
Alfred Haberpointner (Salzburg 1966). Constantin Brancusi heeft vaak fragmen- beelden die je ziet in de tentoonstelling.
De vorm van het beeld heeft veel weg van ten van de menselijke figuur als voltooid En vraag je dan eens af hoe dat mogelijk is.
een hoofd, maar dan wel van een hoofd kunstwerk gepresenteerd. Hij maakte Waarom je je laat beïnvloeden door wat je
waarvan de zintuigen en de haren zijn ook losse koppen. Eivormen waren dit, ziet, en hoe dat werkt ? Hoe beïnvloedt
weggelaten. Het is meer de generieke daarmee verwijzend naar een soort het beeld je beoordeling en hoe verander
vorm die zich voordoet aan de beschou- oerbegin. Zo’n kop kon je in je armen je als je een beeld beschouwt? En welke
wer. Het is een ovale, misschien wel houden, wiegen als een baby. Een kop invloed heeft dat op je visie op kunst?
eiachtige vorm die verjongt tot een nek. van Haberpointner is daarvoor te groot. Als men zich deze dingen af gaat vragen,
Maar een gezicht ontbreekt, een achter- dan is de kunstenaar in zijn doelstelling
hoofd is flauw onderscheidbaar, de kin is In de schaarse literatuur die erover bestaat, geslaagd. [db]
bijna weg, de kaak is nagenoeg onzicht- wordt gesuggereerd dat Haberpointner
baar, het schedeldak is hard en kaal. Het is een soort agressieve methodiek toepast .
een hoofd, zonder dat de kenmerkende bij het maken van zijn koppen (snijden,
karakteristieken van het hoofd sterk zijn branden, hakken). Desgevraagd ontkent
aangeduid. Haberpointner is een beeld- de kunstenaar dit: ‘Het gaat om gewone
houwer die het liefst dingen suggereert, beeldhouwtechnieken, die nu eenmaal
in plaats van dat hij ze in ‘marmer vast bestaan. Het hout wordt bewerkt tot een
beitelt’. beeld, tot een visuele voorstelling van
onbenoembare zaken. Dit is wat men ziet.’
In de tentoonstelling die vanaf 6 juni in
de kleine zaal van het museum te zien is, De zinnebeeldigheid van Haberpointners
wordt een grote installatie van hoofden koppen is niet gemakkelijk te benoemen.
getoond. Een eigenzinnige encyclopedie Men wordt uitgenodigd om te bedenken,
k l e i n e z a a l v e r w a c h t 23.09.2011-22.01.2012
Oswald Wenckebach
Oswald Wenckebach (1895-1962) (1895-1962)
Wie kent niet dat opvallend onopvallende in Haarlem bijvoorbeeld behoort tot de Staten haar eerste kunstmanen. De provo- Van links naar rechts:
mannetje, dat bij de ingang van Museum beste monumenten in Nederland. Nog cerend alledaagse wandelaar waarmee
Kröller Müller in Otterlo in het gras staat? bekender maar ook anoniemer dan Wenckebach op dit historische voorval Oswald Wenckebach temidden
Monsieur Jacques heet hij, zoals op het Monsieur Jacques is de beeltenis van reageerde, kijkt eerder nonchalant dan van zijn werk in zijn atelier in
bordje aan zijn voeten is te lezen. Maker Koningin Juliana die Wenckebach in1948 opgewonden naar de hemel. Het kosmi- Noordwijkerhout, ca.1960
van deze bekende sculptuur is Oswald ontwierp voor de Nederlandse munt, sche gebeuren heeft zijn aandacht, maar
Wenckebach, wiens oeuvre het onder- die tot1980 in productie bleef. Zonder intussen moet de hond uiteraard wel Monument voor H.A. Lorentz1931
werp is van het vijfde deel uit de serie het te weten, liep in die periode elke gewoon worden uitgelaten. h. 248 cm
monografieën van het Sculptuur Instituut Nederlander met een echte ‘Wenckebach’ Brons en zandsteen
en de bijbehorende tentoonstelling in op zak. Met name deze laatste, soms ronduit Park Sonsbeek, Arnhem
museum Beelden aan Zee. humoristische beelden in Wenkebachs
Wenckebach stelde zijn talent in de eerste œuvre – gemaakt tussen ca.1953 en Wicht1950-1984
IJkpunten in het oeuvre van Wenckebach plaats ten dienste van opdrachtgevers. 1962 – laten zien hoezeer hij met zijn h.168 cm
zijn verder o.a. het monument ter ere van Vooral in het portretgenre bereikte hij een werk reageerde op ontwikkelingen in Brons
de natuurkundige en Nobelprijswinnaar hoge kwaliteit. Daarnaast heeft hij altijd zijn tijd. Niet door professoren als Jan
Hendrik Lorentz in Arnhem en dat voor vrij werk gemaakt, dat echter pas gaande- Bronner te volgen, of expressionisten Portret van Retha Huizinga1926,
industrieel Anton Philips. Dat laatste, een weg de jaren vijftig de huiselijke sfeer ont- als Carel Kneulman en ook niet de experi- h.40 cm
portret ten voeten uit, werd door collega’s steeg. In sommige gevallen gaf hij deze mentelen van Cobra of een constructivist Gepolychromeerd hout
geprezen vanwege Wenckebachs oplos- beelden alsnog monumentale proporties als André Volten, maar juist door zijn
sing voor wat wel ‘het confectiepakpro- mee en belandden ze wel degelijk in de classicistische ideaal in een nieuwe en Ruiter 1924
bleem’ wordt genoemd, de opgave om van openbare ruimte. Zo maakte hij beelden volstrekt originele vorm te gieten, die tot h.40 cm
een gewone man in alledaagse kleding een als De student (Eindhoven) en Het wicht op de dag van vandaag rechtstreeks tot Gips
beeld te maken dat respect afdwingt. Als (Leiden). Een ander werk uit deze groep de mensen spreekt. [fh]
beeldhouwer van oorlogsmonumenten is De Spoetnikkijker (Utrecht), bij uitstek Oswald Wenckebach portret-
heeft Wenckebach zijn sporen eveneens een tijdsbeeld. In 1957 lanceerde de Sovjet teert zijn vader, Noordwijkerhout,
verdiend. Zijn treurende vrouwenfiguur Unie in een ruimterace met de Verenigde 1926
8
11. k a b i n e t t/m 18.09.2011
Eveline van Duyl (1957) Eveline van Duyl Denkeilanden
Voltaire (1694–1778) 2010 Te midden van grazige weiden en dorpen De bustes van de filosofen zijn geplaatst op aan gedachten gevangen in een veelheid
Dakbedekking, klosjes garen van niets woont Eveline van Duyl in het strijkplanken en krijgen zo iets ‘luchtigs’. aan verschillende materialen, zoals textiel,
190 x40 x140 cm uiterste puntje van Groningen. In een ruim Sokkels en filosofische gedachten zijn lood, bont, schuim, garen, schelpen en
Coll. kunstenaar atelier staan haar veertien filosofen. Ze immers al zwaar genoeg van zichzelf. De kraaltjes. Haar portretten moeten lijken,
ogen groter dan ik gedacht had en kleur- strijkplank staat symbool voor herhaling, maar er moet vooral expressie en persoon-
Immanuel Kant (1724–1804) 2010 rijker. Streng kijken ze je aan. Eveline ging steeds weer dezelfde handeling, dezelfde lijkheid doorheen schemeren.
Gips, nylondraad, textiel, latex in gedachten door de eeuwen van de gedachte en hetzelfde verkondigen. Zo krijgt Ludwig Wittgenstein vanwege
180 x157 x34 cm filosofie en liet haar hand rusten op o.a. Veertien filosofen opgesteld op strijkplan- zijn halsstarrigheid een eikenhouten kop
Coll. museum beelden aan Zee Socrates, Wittgenstein, Sartre en Spinoza. ken vormen zo als het ware Denkeilanden. en vanwege zijn strenge leerstelling een
En Hannah Arendt als enige vrouw. Het zouden er eerst zeven of acht worden, ruitjesbloesje. Heidegger heeft dankzij
maar het werden er meer. Eveline vond zijn zware filosofie, geuit in metafysische
Aanvankelijk maakte Eveline werken het niet alleen boeiend om in het verleden poëzie, een gevouwen gezicht van lood.
waarbij de anatomie van het lichaam van de filosofen te duiken, het werd zelfs Waarnemer en observator Montaigne
haar inspireerde. Langzaam maar zeker verslavend. Ze ging op zoek naar tegen- kreeg een kop van aan elkaar genaaide
schoof haar belangstelling op van de stellingen, naar gelijk en ongelijk, orde stukken stof, waarin zijn denkwijze
binnenkant van het lichaam naar de en chaos, godsvrucht en goddeloosheid, gereflecteerd ligt. Socrates werd zwart,
binnenkant van het hoofd: de hersenen. schepping en verval en dogma en twijfel. gitzwart – terwijl hij zo verlicht was.
Naar ‘het denken’. Zo kwam ze bij de Zo legt zij in haar beelden niet alleen de
filosofen terecht. Er bestaat een zekere kracht van het denken vast, maar legt ze Eveline brengt met haar ongebreidelde
parallel tussen filosofen en kunstenaars. ook de zwakke plekken bloot. creativiteit ieder beeld tot leven. Alles
Kunstenaars zijn ook vaak in hun eentje Al die verschillende ingrediënten vormen ademt ambachtelijkheid uit. Je proeft het
bezig en vormen in afzondering hun een heksenbrouwsel waar ze letterlijk doorzettingsvermogen en het engelen-
ideeën. Zet het denkbeeld zich bij een haar eigen kleur aan kan geven. En zo geduld. Geduld als medicijn en als kracht
filosoof om in gedachten en woorden, krijgt iedere filosoof zijn eigen gezicht, om het vol te houden. [cl]
bij een kunstenaar gaan de gedachten waarin tragiek en persoonlijkheid voel-
via de handen naar vorm. baar worden. Eveline heeft de veelheid
k a b i n e t v e r w a c h t 23.09.2011-22.01.2012
Jehoshua Rozenman (1955) Jehoshua Rozenman Rusted Glass
The remains of the house (2009) Jehoshua Rozenman (1955) bracht de is die moeilijkheid juist een enorme uit- werk. Het zijn beelden die doen denken
h.30 cm eerste 24 jaar van zijn leven door in Israel. daging. Glas gieten stelt hoge eisen aan aan gebouwen of machines, met een
Glas In1979 ging hij naar Amsterdam om er de zuiverheid van het glas. Glas op smelt- hoge mate van abstractie. Jehoshua: ‘Mijn
een opleiding tot kunstschilder te volgen temperatuur is extreem viskeus en onder- vormen zijn geïnspireerd door architec-
Sculpture 6P (2008) aan de Rijksakademie. Na de voltooiing hevig aan chemische reacties met pigmen- tuur. De bruggen in New York vind ik
h.31 cm van deze studie werd hij Nederlander. ten. Jehoshua: ‘Er gaat wel eens wat mis prachtig. Ik fiets daar regelmatig overheen
Glas Tot ergens in de jaren ’90 was hij kunst- en de kleur is niet goed te voorspellen, en geniet dan van de constructie, die trans-
schilder. Maar naarmate zijn ontwikkeling maar dat maakt het extra spannend.’ parant en toch sterk is. Ik houd ook van
zich voortzette voelde hij het platte vlak de wolkenkrabbers van New York met
en de onaanraakbaarheid van een schil- Het gieten van zijn betrekkelijk kleine hun liften en leidingen. Het zijn een soort
derij als een beperking en verlegde hij modellen vergt grote nauwkeurigheid en machines, het blijft er altijd maar rondgaan
zijn belangstelling naar andere kunst- duurt in het algemeen meerdere dagen zoals het bloed in ons lichaam.’
vormen. Rond 2005 ontdekte Rozenman en nachten. Hij moet dan in zijn atelier
het glas gieten. Jehoshua: ‘ Dat proces blijven om met enige regelmaat glas bij De beelden van Rozenman zijn intrigerend
vind ik geweldig. Het fascineerde mij te vullen. Het afkoelen duurt een aantal van vorm en kleur. Zij hebben iets aards en
vanaf de eerste kennismaking.’ Hij schafte weken. Dit geeft Rozenman overigens iets verhevens. En daarbij zijn zij van glas:
zich een oven aan en heeft het gieten de gelegenheid om naar New York te onbeperkt houdbaar, maar als je het laat
van glas sindsdien niet meer losgelaten. ontsnappen waar zijn partner woont en vallen is het weg. [dl]
Jehoshua verklaart zijn fascinatie als volgt: waar hij over atelierruimte bij een
‘Glas als materiaal heeft een veelzijdig- bevriende kunstenaar kan beschikken .
heid die mij aantrekt. Het is transparant,
houdbaar en breekbaar.’ In 2009 heeft Rozenman zijn eerste glas
tentoonstelling, Breaking Glass, in
Glas gieten is lastig en tijdrovend. Dat ver- Amstelveen. Bij Rusted Glass hoopt hij
klaart misschien dat er weinig kunstenaars zijn ontwikkeling als glaskunstenaar te
zijn die zich eraan wagen. Voor Rozenman kunnen laten zien met zijn meest recente
11
12. vrienden van museum beelden a an zee
Lijkt het? Vriendendag
Lijkt het? De man en de vrouw staan voor spanning nog vergroot door te verhalen en tevreden. Ook de deskundige is
de tafel van Arno Verkade. Terwijl hij een over de leden van het Italiaanse tevreden over dit beeld evenals de
bronzen kop onthult door liefdevol een Giacometti-genootschap die een beeld eigenaar die tijdens het inpakken van
oude handdoek te verwijderen, vraagt zij dat onder hun aandacht wordt gebracht de schilpadden zegt dat hij ook nog een
of het lijkt. en dat vals blijkt te zijn, zonder pardon in giraffe bij zich heeft…
beslag nemen en om laten smelten. Zo
Het is 28 maart 2011, de tweede Vrienden- drastisch zal het er deze middag niet aan Lijkt het? Nu vraagt de man het. En ja,
dag van Beelden aan Zee. Dit jaar is het toe gaan, maar streng zijn de dames en nu zien de Vrienden het ook: het lijkt.
thema brons. Na het humoristische heren achter de tafel soms wel. Er spreekt liefde uit dit beeld. Zij heeft
optreden van animalierskenner Paul zijn kop gemodelleerd en in brons laten
Verbraeken drommen de Vrienden Zo wordt van een ‘bronzen’ boeddha gieten. Er wordt bewonderend geknikt.
samen bij de kunst-en-kitsch-tafels. beeld zondermeer verteld dat het Zo’n blijk van liefde, dat past wel bij de
Straks zullen ze nog te weten komen wat afkomstig is uit de cadeauwinkel… Vrienden van Beelden aan Zee.
Caspar Berger ertoe brengt om iedere Een Vriend met een prachtige witte baard
keer weer zichzelf uit te beelden en wat uit Dordrecht heeft een loodzwaar beeld Tijdens de afsluitende borrel wordt er
de Paus en Michelangelo daarmee te van Toos Neger meegebracht. In de trein met plezier teruggekeken op de middag.
maken hebben. En dan zal er ook tijd zijn met een boodschappenkarretje. Vrienden Mooie verhalen, mooie beelden, een
om de verstilde beelden van Jan Meefout van Beelden aan Zee laten zich niet al te beetje leedvermaak en veel liefde. Daar
te bekijken. snel afschrikken. De man met de baard worden Vrienden gelukkig van. [mo]
vertelt het verhaal bij het beeld. ‘Het stelt
Maar nu is er even tijd voor iets geheel twee politici voor, die op staande schild-
anders. De bevrediging van de nieuws- padden lijken. Met harde, gladde ruggen.
gierigheid. Wie heeft welk bronzen In die ruggen zitten gaten. Dat zijn de
beeld(je)meegenomen? Wat weten de lekken uit de politieke wandelgangen.
man of vrouw achter de tafel ervan? En Allemaal heel symbolisch. Begrijpen we
wat is het waard? Jan Teeuwisse heeft de wel?’ De Vrienden knikken goedkeurend
museum beelden aan zee
Sculpture Club
Beelden aan Zee wil graag creatieve voor een inhoudelijk interessant maar ook de tentoonstellingen. Twee maal per jaar
interactie delen met cultuurliefhebbers gezellig programma. Zo zijn er regelmatig ontvangt u ons museumblad Beelden aan
met een passie voor moderne beeld- ontmoetingen met bijzondere kunstenaars Zee, vol met interessante artikelen en
houwkunst. Mensen die het museum die hun werk toelichten en worden er achtergrondinformatie over onze collectie.
daadwerkelijk willen ondersteunen bezichtingen georganiseerd van particu- De jaarbijdrage voor de Sculpture Club
door regelmatig samen te komen. liere collecties en ateliers. Tevens organi- bedraagt €1.000. Museum Beelden aan
seert de Sculpture Club avonden in het Zee heeft een anbi-status (Algemeen
In de zomer van 2008 is er daarom een museum zelf. Met als hoogtepunt in de Nut Beogende Instelling), waardoor u als
groep jonge ambassadeurs aangetrokken, vroege zomer een Jaardiner. Dit jaar zal donateur uw gift kunt aftrekken van de
die de Sculpture Club hebben opgericht. het diner in het teken van China staan, inkomstenbelasting. Schenkingen in de
De Sculpture Club stelt zich ten doel om naar aanleiding van de zomerexpositie vorm van een periodieke uitkering dienen
in kleiner clubverband betrokkenheid te Den Haag onder de Hemel. Hedendaagse wel vastgelegd te worden in een notariële
kweken voor de beeldhouwkunst en daar- beeldhouwkunst uit China. Het belooft akte. Dit betekent dat u een lijfrente dient
naast financiële steun te verlenen voor het een spectaculaire tentoonstelling te te voldoen van vijf jaarlijkse termijnen van
realiseren van museale tentoonstellingen worden, te bezichtigen op twee locaties: €1.000,—. Overweegt u het lidmaatschap
in Beelden aan Zee, de uitbreiding en het Lange Voorhout en museum Beelden via een periodieke uitkering te betalen,
in stand houden van de collectie en de aan Zee. dan maken wij desgewenst kosteloos de
ondersteuning van educatieve projecten akte voor u op. Voor meer informatie:
in samenwerking met het aan het museum Bij het lidmaatschap hoort een persoon- sculptureclub@sculptuurinstituut.nl [gm]
gelieerde wetenschappelijke Sculptuur lijke jaarkaart. Deze geeft recht op entrée
Instituut. voor twee personen voor alle vaste en
wisselende tentoonstellingen. Tevens
Inmiddels is de Sculpture Club uitgegroeid krijgt u10% korting in onze museum-
tot een gezelschap van70 actieve leden, winkel. Ook zult u regelmatig uitgenodigd
die meerdere malen per jaar samenkomen worden voor de officiële openingen van
12
13. vrienden van museum beelden a an zee
Word Vriend!
Beelden aan Zee is het enige museum in ook onze Vrienden privileges. Vrienden
Nederland dat zich exclusief richt op de worden uitgenodigd voor een jaarlijkse
moderne en hedendaagse, internationale Vriendendag, krijgen het Magazine thuis-
beeldhouwkunst. Het is een particulier gestuurd, worden als eerste geïnformeerd
instituut, gesticht door het verzamelaars- over tentoonstellingen en kunnen deel-
echtpaar Theo en Lida Scholten, dat zijn nemen aan speciale gratis rondleidingen
passie voor deze kunstdiscipline wilde voor Vrienden. Ook krijgen zij korting in
delen met een zo breed mogelijk publiek. de museumwinkel.
Museum en collectie zijn tot stand geko-
men door schenkingen van de stichters, Donaties van Vrienden, Gouden Vrienden,
particulieren, bedrijven en fondsen. Het Begunstigers, Sculpture Clubleden en
museum draait voor een belangrijk deel Zakenvrienden zijn van cruciaal belang
op de kosteloze inzet van een groot aantal voor de exploitatie van het museum. Uw
vrijwilligers. vriendschap wordt dan ook zeer gewaar-
deerd. U kunt Vriend worden door het
Wij roepen iedereen die het museum een aanmeldingsformulier in het museum in
warm hart toedraagt op om donateur te te vullen, via www.beeldenaanzee.nl,
worden. Als u al Vriend van Beelden aan door een e-mail te sturen naar
Zee bent, kunt u bijvoorbeeld een Vriend- vrienden@beeldenaanzee.nl of door te
schap cadeau doen aan iemand die u er bellen met (070) 3585857. [dl]
een plezier mee doet.
Naast de gewone Vrienden (€ 35 per jaar
of € 60 met partner of introducé) kent het
museum ook Gouden Vrienden (€ 150 per
jaar). Zoals bij elke vriendschap genieten
Word Vriend, Doe een vriendschap cadeau!
of geef een
Antwoordkaart
Vriendschap
cadeau! Vul de achterzijde van de antwoordkaart in en stuur hem in een gefrankeerde
envelop aan: museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat1, 2586 el Den Haag
¡
13
14. aanwinst
Wang Jin
Een Chinese droom (Datong, China,1962)
Het hedendaagse China wordt vaak alleen is het dit keer gemaakt van weg- 2010 besloot het museum dit werk van Een Chinese droom 2003
geassocieerd met massaproductie, goed- werpmateriaal. Wang Jin aan te kopen, omdat het een bij- 180 x198 x 28 cm
kope elektronica of kleding, namaak- zondere aanvulling vormt op zijn collectie. pvc en visdraad
spullen en een gigantische export. Hoewel De titel van dit werk lijkt een afgeleide Hoewel de mensfiguur niet direct wordt
de welvaart in China de laatste jaren in rap te zijn van ‘the American dream’, het idee afgebeeld, geeft het indirect meer dan
tempo stijgt, hebben Chinese producten dat alles mogelijk is, als je maar vrijheid genoeg aanknopingspunten met de
nog altijd een vrij slechte reputatie. Iets van krijgt, hard werkt en je dromen najaagt. positie van de inwoners van het heden-
Chinese makelij is weliswaar goedkoop, Oorspronkelijk werd dit idee geprojec- daagse China. Bovendien wordt een nog
maar zal ook wel niet zo lang meegaan. Er teerd op Amerika, een land waar een relatief onbekende kunstenaar aan het
worden dan ook voornamelijk goedkope ongekende vrijheid heerste, die voor internationale spectrum van de collectie
en minder duurzame materialen gebruikt, velen de belofte van geluk en voorspoed toegevoegd.
zoals plastic. bevatte. Door de plotselinge economische
groei van China vindt ook daar gigantische Wang Jin woont en werkt in Beijing en
Wang Jin kiest deze goedkope productie urbanisatie en industrialisatie plaats. Er heeft zijn opleiding gevolgd aan de
als leidraad in zijn werk en combineert worden grote steden gebouwd en het Academie van Schone Kunsten in
deze met de eeuwenoude culturele plattelandsleven verdwijnt steeds verder Zhejiang. In de zomer van 2011 is er
traditie van China. In Een Chinese droom naar de achtergrond. Voor veel Chinezen opnieuw werk van zijn hand te zien in
uit 2003 komt deze paradox tussen een betekent dit dat ze meer uitzicht hebben Den Haag. Hij is namelijk één van de
grootschalige productiemaatschappij en op een baan en daardoor meer geld te kunstenaars die tijdens Den Haag onder
een land met een rijk cultureel verleden besteden hebben, maar wat schuilt er de Hemel op het Lange Voorhout zal
tot uiting. Wang Jin gebruikt de syntheti- nog meer achter deze ‘Chinese droom’? exposeren. [nz]
sche materialen pvc en plastic visdraad Wat is de keerzijde van deze plotselinge
om een kostuum uit een klassieke Chinese groei? Betekent dit dat er bij wijze van Aankoop in 2011, mede mogelijk gemaakt
opera te maken. Dergelijke gewaden spreken alleen nog plastic kleding door de BankGiro Loterij
werden doorgaans gemaakt van dure gemaakt zal worden? Betekent dit dat
materialen als zijde. De kunstenaar eeuwenoude tradities zullen worden
gebruikt vergelijkbare traditionele tech- bedolven onder economische belangen?
nieken, maar borduurt zijn mang (de
Chinese naam voor dergelijke opera- Een Chinese droom maakte deel uit van de
kostuums) met plastic draden. Het resul- tentoonstelling Xianfeng! Beeldhouwkunst
taat is een zeer esthetisch gewaad, met van de Chinese avant-garde, die in 2006 in
een dramatische en elegante uitstraling - museum Beelden aan Zee te zien was. In
a nt w o o r d k a a rt Ik wil graag een vriendschap cadeau doen!
Ik machtig museum Naam begunstigde m/v
Beelden aan Zee Adres
hierbij het bedrag Postcode en plaats
eenmalig af te
schrijven van mijn Naam schenker
rekeningnummer. Adres
Postcode en plaats
nb Als u het niet Telefoonnummer gsm
eens bent met de E-mailadres
afschrijving dan kunt Bankrekeningnr
u binnen een maand Datum
na boekingsdatum
het bedrag bij de bank
terugvorderen. Handtekening
¡
14
17. pa r t i c u l i e r v e r z a m e l a a r
‘Blij met een dode mus’
Frans van Rijckevorsel Bij het betreden van zijn huis vertelt Frans Het begon allemaal vijfentwintig jaar Maar de catalogus vermeldde dat het
van Rijckevorsel dat hij, samen met zijn geleden met een bronzen beeldje van een beeld voorzien was van het gieterijstempel
vrouw Nicole, voor dit huis is gevallen dode mus. Het lag op een antiekmarkt van Hébrard, een eerste klas gieterij, en
vanwege de tuin. De bescheiden vijver in Fayence (Frankrijk). Van Rijckevorsel dat was een goed teken. Nadat het beeld
wordt bewoond door watersalamanders was meteen onder de indruk en wilde in Nederland was gearriveerd en Van
en de bonte specht eet regelmatig van de het aanschaffen. Toen hij informeerde bij Rijckevorsel het aan zijn kundige oog
vetbollen die in de tuin zijn opgehangen. de verkoper bleek het reeds verkocht te onderwierp, zag hij onder de buik van het
In huis is de natuur ook goed zichtbaar. zijn. Hij wist toen niet dat zijn vrouw het paard kwastharen hangen aan de door
Overal staan bronzen dierenbeelden, had gekocht voor zijn verjaardag. Voor de catalogus beweerde ‘zwarte patina’.
waarvan de makers Animaliers worden diezelfde verjaardag kreeg hij van zijn Dit duidde op overschildering van het
genoemd, maar toch is van overdaad geen moeder een bronzen haasje. Bij het hele beeld. Na een tweede blik van een
sprake. ‘De helft van mijn verzameling bestuderen van deze twee beelden kenner werd zijn vermoeden bevestigd
staat nu in museum Beelden aan Zee, kwam hij twee signaturen, P. Comolera en kreeg Van Rijckevorsel de tip dat het
maar ik heb nog steeds een groot aantal en Barye, tegen. Die wekten de interesse mogelijk was om de zwarte laag eraf te
beelden in huis staan. ‘ van Van Rijckevorsel en zo startte hij de halen met afbijtmiddel en ammonia. Dit
zoektocht naar Les Animaliers. ‘Vanaf dat zou de originele patina niet beschadigen.
Op mijn vraag waarom hij voor de moment ging het mis,’ zeg hij lachend. Na dagen werken eraan, in de tuin, waar-
Animaliers is gevallen, antwoordt hij dat Van Rijckevorsel heeft vervolgens vele bij ieder millimeter werd bewerkt met
hij altijd liefde heeft gekend voor de vogels uren doorgebracht in het rkd in Den de voorgeschreven middelen kwam
in het wild en de natuur in het algemeen. Haag, maar verreweg de meeste kennis de prachtige oorspronkelijke patina te
Vandaar dat de tuin ook zo belangrijk is van Les Animaliers heeft hij opgedaan voorschijn. ‘Door dit intensieve werk is
voor de familie Van Rijckevorsel. Hij ver- door te kijken. ‘Door veel kijken leer je de band met het beeld zeer sterk en krijgt
meldt erbij dat hij indertijd zijn baan bij het meest en daarmee bouw je ervaring het beeld een extra verhaal mee.’
de rechterlijke macht na vijf jaar heeft op. Je leert de stijl van de kunstenaar
opgezegd om zich op ambtelijk niveau herkennen, maar daarmee ook de ken- De passie van Van Rijckevorsel voor het
bezig te gaan houden met het natuur- merken van de verschillende brons- verzamelen van Les Animaliers is nog niet
en landschapsbehoud in Nederland. gieters.’ Voor de aankoop stelt Van bekoeld. De verzameling groeit nog
‘De liefde voor de natuur zat er al vroeg Rijckevorsel enkele criteria aan zijn beel- steeds. Zijn vrouw, Nicole, geniet van de
in, vandaar dat de Animaliers mij zo aan- den, daarvan is de belangrijkste dat een hobby van haar man, maar benadrukt dat
spreken.’ beeld hem fascineert of dat hij het mooi het wel écht zíjn verzameling is. Frans van
vindt. Verder is het heel belangrijk dat de Rijckevorsel reageert :´Mijn vrouw is
De passie voor het verzamelen komt kwaliteit goed is. Het beeld moet voorts mijn klankbord en dat is heel belangrijk
ook niet van een vreemde. Het zit in zijn gesigneerd zijn en daarmee moet de voor een verzamelaar.’ [ne]
genen. ‘Het begon met mijn grootvader. maker in de kunsthistorie te plaatsen zijn.
Hij was altijd bezig zijn huis te verfraaien Ook vindt hij het belangrijk dat hij nooit Bij de tentoonstelling Van Barye tot Bugatti.
met kunst en antiek. Deze passie is over- meer uitgeeft dan de reële marktwaarde Les Animaliers verscheen de gelijknamige
gewaaid op mijn vader die uiteindelijk, en dat het beeld op zijn minst wel zijn Nederlands-/Engelstalige publicatie met
na eerst de nodige schilderijen en antiqui- waarde behoudt. artikelen van Paul Verbraeken, Dick van
teiten te hebben verworven, iconen is Broekhuizen en Frans van Rijckevorsel.
gaan verzamelen . Binnen ons gezin is die ‘De charme van het verzamelen is vooral De publicatie is verkrijgbaar in de
liefde voor verzamelen overgaan op mij.’ de zoektocht, want die draagt bij aan het museumwinkel en in gespecialiseerde
Op de vraag of deze liefde nog verder verhaal van het beeld. Het bezitten is boekhandels voor € 25,–.
doorgewaaid is, vertelt hij enthousiast dat natuurlijk zeer bevredigend, maar de
zijn tweede zoon ook een echte verzame- zoektocht, met inbegrip van de beoorde-
laar is. Hij verzamelt onder andere antieke ling van de kenmerken en de kwaliteit
Egyptische objecten. ’Ja, mijn zoon is ook van een beeld dat men in het vizier heeft,
met het verzamelvirus bevangen. Ook hij is werkelijk kostelijk. Ik kies voor beelden
kan het niet laten, en dat is kenmerkend waarvan ik weet dat zij mij een blijvend
voor de verzamelaar. Als verzamelaar plezier opleveren.’ Soms komt dat plezier
moet je ermee bezig zijn. Het is een virus uit een verrassende hoek. Zo kocht Van
dat niet verdwijnt. Als je als verzamelaar Rijckevorsel in1994 telefonisch op de
iets tegenkomt dat je boeit en begeestert Arcade veiling van Sotheby’s in New York
dan doe je er ook alles voor om het te een beeld uit1911 van Pavel Troubetzkoy.
verwerven. Het is gewoon een passie. Het paard dat bereden wordt door een
Een goede, want er komen mooie dingen Sioux opperhoofd intrigeerde hem.
uit voort.’ Omdat hij het beeld niet in het echt had
gezien, alleen op een zéér kleine foto,
was het wel een risico om het te kopen.
17
18. j a n t e e u w i s s e a l s g a s t c o n s e r v at o r
Blickachsen 8 – Bad Homburg
Welke associatie roept de naam Bad De keuze van de beelden wordt iedere beeldhouwers zullen er hun werk tonen.
Homburg, een dorpje even ten noorden twee jaar bepaald door een andere Om deze moderne kunst voor een breed
van Frankfurt, bij u op? De meesten curator, die zijn sporen heeft verdiend publiek toegankelijk te maken, worden
krijgen het beeld voor ogen van een met het samenstellen van beeldenten- er rondleidingen en workshops georgani-
zeer groen, zeer rustig kuuroord, de toonstellingen. Zo werd Blickachsen7 seerd. Ook gaat iedere tentoonstelling
lommerrijke lanen bevolkt door bejaarde ingericht door Joseph Antenucci Becherer, vergezeld door een fraaie catalogus.
kuurgasten. Groot is dan ook de verras- hoofdcurator van het Frederik Meijer
sing, dat dit plaatsje iedere twee jaar Gardens & Sculpture Park te Grand De manifestatie, die plaats zal vinden
huisvesting biedt aan een fantastische Rapids, Michigan, usa. Ook dit museum, van 22 mei tot3 oktober 2011, beperkt zich
tentoonstelling van moderne beeld- dat tot de top30 musea van de wereld deze keer niet tot Bad Homburg, maar is
houwkunst, onder de naam Blickachsen. behoort, laat moderne sculpturen in uitgebreid naar de hele regio Rijn-Main.
een groot landschapspark zien. Eerdere In Darmstadt, Eschborn en Frankfurt
In een prachtig, vrij toegankelijk, historisch Blickachsen kwamen ondermeer tot am Main vinden eveneens beelden-
park staan sculpturen van hedendaagse stand in samenwerking met het Yorkshire tentoonstellingen plaats in het kader
bekende en nog onbekende beeld- Sculpture Park, de Fondation Beyeler van Blickachsen 8 RheinMain.
houwers opgesteld. Het initiatief werd en de Kunsthalle Mannheim.
in1997 genomen door galeriehouder Op de website www.blickachsen.de zal
Christian Scheffel, die in het Kuurpark In 2011 zal Jan Teeuwisse, directeur van het gehele programma en alle overige
een ideale setting zag voor het combine- museum Beelden aan Zee, deze eervolle informatie te zien zijn vanaf de maand mei.
ren van moderne beeldhouwkunst met opdracht vervullen. Hij kiest kunstenaars Warm aanbevolen! [ml]
de natuur. Bij de plaatsing van de werken uit zoveel mogelijk verschillende landen,
wordt steeds terdege rekening gehouden van wie het werk sterk is gerelateerd aan .
met de zichtassen (Blickachsen) die een sculpturen uit de collectie van Beelden
belangrijk aspect zijn in het ontwerp van aan Zee. Ook kunstenaars, die een
het park uit1854 door de toenmalige tentoonstelling in ons museum hebben
parkdirecteur Peter Joseph Lenné. gehad, komen aan bod. Vijf Nederlandse
museum beelden aan zee
Schenken en nalaten Help een unieke beeldencollectie vormgeven
De collectie van museum Beelden aan Zee Fiscale status: anbi Museum Beelden Schenkingen, nalaten en legateren
is uniek in Nederland en van zeer hoge aan Zee heeft de anbi status: algemeen Schenken, nalaten en legateren kan in
kwaliteit. Het museum wil graag zijn nut beogende instelling. Deze status is verschillende vormen met verschillende
bijzondere collectie hedendaagse beeld- door de Belastingdienst toegekend, gevolgen voor de inkomstenbelasting,
houwkunst blijven uitbreiden. Beelden waardoor het museum volledig is vrij- afhankelijk van uw wensen en financiële
die het museum graag wil verwerven gesteld van schenking- en successie- positie. Wilt u meer informatie over de
zijn meestal erg kostbaar. Daarom doet rechten. Hierdoor komt uw donatie voor u meest aangewezen vorm van
het museum een beroep op particuliere volledig ten goede aan het museum en ondersteuning? Neem dan contact op met
weldoeners om via schenkingen, nalaten- kan derhalve voor het gehele schenkings- Rudolf van den Bosch (070) 358 9076 of
schappen en legaten bij te dragen aan de bedrag worden besteed aan het door vandenbosch@beeldenaanzee.nl
collectie. Hierbij gaat het niet alleen om u aangewezen doel. Ook zijn al uw
grote bedragen, ook kleine bedragen zijn schenkingen aan het museum voor de
meer dan welkom. inkomstenbelasting aftrekbaar.
18
19. bank giroloterij
Beelden aan Zee ontvangt € 522.00,– voor bouw Gipsotheek
Symbolische overhandiging van
de cheques op 10 februari tijdens
de feestelijke bijeenkomst in
Singer Laren.
Van links naar rechts:
Fokko van Duyne (bestuursvoor-
zitter museum Beelden aan Zee),
Jan Teeuwisse (directeur museum
Beelden aan Zee), Sigrid van Aken
(adjunct general manager
BankGiro Loterij) en Alessandra
Laitempergher (coordinator
Gipsotheekproject)
Op het jaarlijkse Goed Geld Gala, dat In landen met een grote sculpturale beeldhouwkunst, laat het werkproces zien
10 februari jongstleden in Singer Laren traditie is het begrip gipsotheek ingebur- en inspireert. Deze verborgen schatten
plaatsvond, heeft de jubilerende BankGiro gerd, maar in Nederland behoeft het nog zullen allemaal te bewonderen zijn in de
Loterij 60 miljoen euro uitgekeerd aan enige introductie. Doorgaans toont een eerste gipsotheek van Nederland, die
musea, monumenten, molens en kastelen. museum de sculpturale eindproducten, Beelden aan Zee dankzij de bijdrage van
Museum Beelden aan Zee mocht dit jaar maar blijven de schetsen en ideeën die de loterij kan opbouwen en inrichten.
maar liefst € 722.000,– in ontvangst eraan voorafgingen verborgen. Bij beeld- Naar verwachting zal deze gipsotheek in
nemen. Naast de € 200.000,– die het houwkunst is dit proces zeer tastbaar het najaar van 2012 haar deuren voor
museum structureel van de loterij ont- door modellen in was of in klei en door het publiek openen.
vangt, kreeg het € 522.000,– voor de probeersels en afgietsels. Dit deel van
bouw van een gipsotheek. de collectie leert de bezoeker kijken naar
museum beelden aan zee
Partners
De stichters van Beelden aan Zee stond 1995 basiscursussen voor nieuwe partners in1993, ’is pas geslaagd in zijn opzet als
geen traditionele museumorganisatie voor gestart, die eind1996 het totaal aan part- de bezoeker zich door de houding van
ogen. Op hun reizen naar de Verenigde ners op121 brachten. de partners die hij ontmoet welkom en
Staten hadden zij gezien hoe prettig vrij- gewaardeerd weet… Alleen in een
willigers in musea zich gedroegen. Hoe De uitbreiding van het museum in 2003 vriendelijke atmosfeer trouwens is het
je welkom werd geheten bij de ingang. en het gestegen aantal activiteiten en werken ook leuk. En dat moet het zijn,
Hoe ze betrokken waren bij de bezoekers. tentoonstellingen leidden tot een verdere anders houd je het niet vol. Het moet een
Hoe groot de animo was om in zo’n bestel groei van het aantal partners. Eind 2010 genoegen zijn in het korps te werken.’
mee te werken. ’ Zo kwam het,’ schrijft waren het er 175. Hiervan doen 20 niet
Theo Scholten in1990, ‘dat zich het idee mee in de normale roosterdiensten; zij De inzet en het enthousiasme van de
vormde om een particulier museum te houden zich bezig met bijzondere partners zijn vanaf de opening van het
stichten, zonder overheidshulp bij bouw museumtaken als documentatie, biblio- museum bijzonder groot geweest.
en exploitatie en ook: gedragen door een theek en commissiewerk. Voor de part- Dankzij de partners heeft het museum al
grote groep particulieren die als vrijwil- ners in normale roosterdienst geldt de meer dan16 jaar goed kunnen functio-
liger/partner de personele basis zouden verplichting om minimaal een halve dag neren. Het uit de Verenigde Staten over-
vormen en als donateur/sponsor de per week mee te werken. Gelukkig zijn genomen concept blijkt dus ook in ons
financiële basis zouden versterken.’ er veel partners die aanmerkelijk meer land prima kunnen werken.
dan de minimaal verplichte tijd willen
Dit stukje gaat over partners. Bij de investeren. In volgende afleveringen van het magazine
opening van het museum in1994 waren hoop ik enkele bijzondere partners aan u
het er 90, vooral afkomstig uit de grote De partners zijn het keurcorps van het te mogen voorstellen. [dl]
kennissenkring van de Scholtens. Zij museum. Zij voldoen allen aan de drie
volgden in de periode voor de opening ’kwaliteitselementen van het museale
een gerichte opleiding. Al snel bleek dat keurcorps’: gerichte opleiding, vriende-
het oorspronkelijke partnerbestand te lijke houding en correcte presentatie.
klein was. Daarom werden in1994 en ‘Het museum,’ schreef Theo Scholten
19
21. a dv e rt e nt i e
De nieuwe beeldentuin: een prachtig visitekaartje
Artist impression:
zo komt de beeldentuin er
straks uit te zien
Tom Otterness
Schaalmodel van plasticine
Hij is als landschapsarchitect bij het wijst op de ingang van het museum. ‘Ik Hij vervolgt: ‘Het was leuk om te zien
Ingenieursbureau van de gemeente denk dat de link tussen de beeldentuin en waar de spanningen zaten tijdens de
Den Haag inmiddels wel wat gewend. het museum zeer goed tot zijn recht komt, kleisessie. Otterness had een basisontwerp
Toch is de renovatie van de nieuwe ook al liggen ze nu wat verder uit elkaar,’ met alleen maar curven erin. Korte boog-
dijk-in-boulevard én de beeldentuin aldus Hilverda. jes die het geheel een speelse aanblik
ook voor Klaas Hilverda uniek. ‘Ja, dit is gaven. Fluitman vond dat de vorm van de
echt een visitekaartje voor de stad hè.’ Het ontwerp kwam volgens hem niet beeldentuin beter moest aansluiten bij de
zonder slag of stoot tot stand: ‘Ik was ook lange gebogen lijnen die het ontwerp van
Hilverda spreekt zichtbaar met genoegen betrokken bij het ontwerp van de eerste de nieuwe boulevard kenmerken. Daar
over de ontwerpfase van de nieuwe beeldentuin, in 2004. Toen waren er twee hebben we lang over gediscussieerd.
beeldentuin. In het kader van de kust- partijen (gemeente & museum/kunste- Daarna heeft Morales er uiteindelijk nog
versterking en de herinrichting van de naar) die het over het ontwerp zo goed wat rechtstanden met een boogje in aan-
boulevard gaat ook de beeldentuin van als helemaal met elkaar eens waren.’ gebracht. En heeft hij bijvoorbeeld de
Tom Otterness op de schop. Vorig jaar Deze keer verliep dit volgens Hilverda trappartijen minder symmetrisch gemaakt.
werden de beelden met uiterste zorg iets lastiger: ‘Otterness was ook nu meteen Wat mij betreft goede optimalisaties aan
ontmanteld en opgeslagen. Nu is het tijd weer enthousiast. Maar, deze keer hadden het ontwerp.’
om de beeldentuin weer op te bouwen. we met de architect van de nieuwe boule-
Naar een nieuw ontwerp, met een andere vard te maken, die zo zijn eigen kijk had op Nu moet de beeldentuin nog gebouwd
onderlinge compositie van beelden. de zaken. Hij (Manuel De Solá- Morales) worden. Een proces dat in de zomer van
Het verhaal en de magie blijven echter was niet zo’n enorme fan van het drukke 2011 gestalte krijgt en dat volgens Hilverda
fier overeind. ontwerp van de beeldentuin in zijn strak nog een hele uitdaging is: ‘Het is echt
ontworpen boulevard. Maar goed, hij precisiewerk. Misschien wel het moeilijk-
‘Het mooiste aan de nieuwe beeldentuin begreep gelukkig wél hoe belangrijk deze ste bouwdeel van het hele boulevard-
vind ik toch wel de plek,’ zo begint hij. is voor Scheveningen. Daarom heeft zijn project. Dat heeft onder andere te maken
‘Het ligt straks midden op de wandel- bureau in de persoon van de Nederlander met het feit dat de beeldentuin straks op
boulevard. Dit maakt het veiliger en Age Fluitman van begin af aan constructief een waterkering ligt. Daardoor moeten
makkelijker voor bijvoorbeeld kinderen mee gedacht.’ alle onderdelen lichter dan700 kilo zijn.
om erin te spelen. Vroeger moest je een De tuin wordt dus opgebouwd uit allemaal
drukke weg oversteken.’ Toch is het Hilverda en Fluitman vlogen naar New losse natuursteenblokken. Een leuke
ontwerp nog wel steeds verbonden York om daar in het atelier van Otterness puzzel.’
met het museum, ondanks het feit dat te werken aan het nieuwe ontwerp. Een
er flink wat hoogteverschil is en er een bijzondere ervaring, volgens Hilverda: De plaatsing van de beelden zelf zal naar
weg tussen ligt. ‘Het gebeurt natuurlijk niet elke dag dat verwachting in september plaatsvinden.
je in een atelier in New York letterlijk de ‘Tom Otterness zal hier zelf ook weer
Het was volgens Hilverda een duidelijke toekomst van je eigen stad aan het kneden bij aanwezig zijn,’ aldus Hilverda. ‘Hij
eis van het museum: zichtbaarheid vanaf bent. Otterness had de beeldentuin op wil totale controle houden over hoe de
de boulevard. De nieuwe beeldentuin schaal nagemaakt (zie foto) van plasticine, beelden geplaatst worden. En geef hem
bestaat daarom uit een grote trappartij die een zeer kneedbaar goedje. Met zijn eens ongelijk. Het is uiteindelijk zijn
het hoogteverschil overbrugt. De trappen drieën hebben we het uiteindelijk zo kunstwerk. Hij mag het neerzetten,
lopen door in een duidelijke lijn richting aangepast dat alle partijen ermee konden dan gaan wij er straks weer lekker van
museum. Ook staat er in de straat voor het leven.’ genieten!’
museum nog een beeld dat de bezoeker
