Οι καμπύλες αύξησης είναι βασικό εργαλείο παρακολούθησης της αύξησης και της γενικότερης υγείας ενός παιδιού από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση, καθώς μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση σοβαρών νοσημάτων. Αφορούν συνήθως το βάρος, το ύψος καθώς και την περίμετρο κεφαλής του κάθε παιδιού. Είναι πολύ σημαντικό να συμπληρώνονται τακτικά από τον παιδίατρο ώστε σε περίπτωση που διαπιστώνεται κάποια απόκλιση από το φυσιολογικό, να γίνεται ο κατάλληλος έλεγχος και το παιδί να παραπέμπεται για περαιτέρω διερεύνηση στον ειδικό.
4. Σταθερές αποκλίσεις (SD) ή ΕΘ
Κάθε βασική ΕΘ απέχει ≈0,64 SD από την άλλη
-2SD = 2,3η ΕΘ
-1,88SD = 3η ΕΘ
-1,645SD = 5η ΕΘ
ΕΘ
SD
5. • Μελέτη του 1981: 27.000 παιδιά από όλη την Ελλάδα
• Σε χρήση μέχρι το 2003, οπότε έγινε αλλαγή των καμπυλών
Ματζαγριώτη-Μεϊμαρίδη Μ και συν, Παιδιατρική 1986
6. • Μελέτη του 2001: 10.000 παιδιά από την Αττική
• Αξιόπιστο δείγμα; (επιδημία παχυσαρκίας)
• Αντιπροσωπευτικό δείγμα;
• Υπερδιάγνωση δυστροφίας, κοντού αναστήματος;
Χιώτης Δ και συν, Δελτίο Α’Παιδιατρικής Κλινικής 2003
7. 70-80% του ύψους είναι γενετικά καθοριζόμενο
Διαφορά ύψους άνδρα-γυναίκας: ≈13 cm
Για το κορίτσι, αφαιρούμε 13 cm από το ύψος του
πατέρα, για το αγόρι προσθέτουμε 13 cm στο ύψος
της μητέρας και βγάζουμε το μέσο όρο, δηλ.
Το 95% (±2SD) σε απόσταση ±8,5 cm από το ύψος
στόχος
Ύψος πατέρα (cm)+ ύψος μητέρας (cm) ± 13
2
ΥΣ =
Karlberg J, et al. Acta Paediatrica Scandinavica, 1990
8. • Όσο πιο κοντά είναι το
ύψος των γονιών, τόσο
πιο αποτελεσματική η
εξίσωση
• Βοηθάει στη
διαφοροδιάγνωση
παθήσεων της αύξησης
στην παιδική κυρίως
ηλικία
11. Εξαρτάται από: - διατροφικούς παράγοντες
- απουσία ασθένειας
Γέννηση: τα σωματομετρικά αντικατοπτρίζουν το
ενδομήτριο περιβάλλον και τη μητρική διατροφή
Οι γενετικοί παράγοντες εκφράζονται αργότερα
(συντελεστής συσχέτισης μήκους - ύψους
ενηλίκου: 0,25 στη γέννηση, 0,8 στα 2 χρόνια)
12.
13. Συνήθως, χρησιμοποιούνται οι κανονικές καμπύλες
αύξησης και έχουμε το catch-up growth
Θα πρέπει να γίνεται διόρθωση για την ηλικία
κύησης:
Για το βάρος, μέχρι τους 24 μήνες
Για το μήκος, μέχρι τους 40 μήνες
Για την περίμετρο κεφαλής, μέχρι τους 18 μήνες
Committee on Nutrition, Pediatric Nutrition Handbook,
AAP, 2009
14. Μέχρι τον 3ο μήνα, τα μωρά που θηλάζουν
παίρνουν πιο γρήγορα βάρος
Στη συνέχεια επιβραδύνουν κι είναι ελαφρύτερα
Πιθανή ανησυχία από το ότι το μωρό ‘δεν παίρνει
καλά βάρος’, ή ‘σταμάτησε’ να αναπτύσσεται
15. • Φυσιολογική ΨΚΕ
• Χωρίς συνδρομικά
χαρακτηριστικά
• Συνήθως
επανέρχονται εντός
των καμπυλών μετά
τους 6 μήνες
• Προσοχή στη σίτιση
και στην έναρξη
στερεών τροφών
Taveras EM, et al. Pediatrics, 2009
Huh SY, et al. Pediatrics 2011
16. Αλλαγή ΕΘ σε σχεδόν 2/3 των φυσιολογικών παιδιών
≈1/3 ‘κόβουν’ μία βασική ΕΘ (10η, 25η κοκ)
25% ‘κόβει’ 2 ΕΘς και 10% ‘κόβει’ 3 ΕΘς
Αλλαγή ΕΘ για να συναντήσουν το γενετικό τους στόχο
Catch up και το catch down growth
Mei Z, et al. Pediatrics 2004
19. Αν σας ενδιαφέρει το περιεχόμενο της ομιλίας,
επικοινωνήστε μαζί μας στο
info@paidiatreio.gr
Editor's Notes
Η πρώτη καταγεγραμμένη καταγραφή σωματομετρικών ήταν από …
Τόσο το ύψος σε σχέση με την ηλικία, όσο και το ρυθμό αύξησης (εκατοστά το χρόνο)
Διαπίστωσε την παροδική επιβράδυνση πριν την έναρξη της εφηβείας που και τώρα προκαλεί άγχος στους γονείς και στους γιατρούς
Από τη γέννηση μέχρι 1 έτος 17-26, μέχρι το 2ο 10-13, μετά μέχρι εφηβεία 5-7, στην εφηβεία, στα αγόρια 7-12 στα κορίτσια 8-13
Αν οι τιμές έχουν φυσιολογική κατανομή τότε έχουμε κωδωνοειδή καμπύλη (κατά Gauss)
Υπάρχουν καμπύλες με SDs, και καμπύλες με ΕΘ
Εξ ορισμού
SD όταν μιλάμε για πάνω από την 97η ΕΘ, πιο χρήσιμη
Εξ ορισμού, δεχόμαστε ότι στα 1000 παιδιά ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ παιδιά, τα 23 θα είναι κάτω από την 3η ΕΘ και άλλα 23 θα είναι πάνω από την 97η ΕΘ
Παλαιότερα υπήρχε η 5η ΕΘ αλλά περισσότερα παιδιά είναι παθολογικά αν πάρουμε ως όριο την 3η ΕΘ
Συσχέτιση με Novo Nordisk και θεραπεία με GH
Συσχέτιση με διάγνωση παχυσαρκίας και καμπύλες ΒΜΙ του Cole (IOTF)
Υπάρχουν διάφοροι τύποι
Υπάρχει και το secular trend (αύξηση ύψους από γενιά σε γενιά). Στην Ελλάδα μάλλον δεν υπάρχει secular trend (όταν οι γονείς είναι υγιείς, Έλληνες)
TW: κάθε οστό παίρνει κάποιο βαθμό και βγάζουμε το άθροισμα
Οι δύο μέθοδοι δε δίνουν παραπλήσια αποτελέσματα στην πράξη
Ουσιαστικά, συνέχεια της ενδομήτριας αύξησης
Επομένως αυτό που λένε οι γονείς ότι το νεογνό μου είναι ψηλό, θα γίνει και ψηλό παιδί, δεν ισχύει
Ακόμη και στους 12 μήνες ένα παιδί στην 90η ΕΘ δε μας λέει τίποτα για το τελικό ανάστημα. Και για τον παιδοενδοκρινολόγο, πριν την έναρξη της εφηβείας, η πρόβλεψη για το τελικό ανάστημα είναι αρκετά παρακινδυνευμένη
Και οι δύο μετρήσεις φαίνονται να είναι αξιόπιστες.
Ο γονιός κρατάει το κεφάλι σταθερά σε γωνία 90 μοιρών, ο γιατρός κρατάει και τα δύο πόδια σε επαφή με την κινητή πλάκα και ινίο, ωμοπλάτες, γλουτοί, γόνατα και πτέρνες είναι σε επαφή με την οριζόντια επιφάνεια
Φυσιολογικές ταχύτητες αύξησης:
0-6 μην.: 2,5 cm/μήνα
7-12 μην.: 1,25 cm/μήνα
12-24 μην.: συνήθως >10 cm/χρόνο
Committee on Nutrition American Academy of Pediatrics. Failure to thrive. In: Pediatric Nutrition Handbook, 6th ed, Kleinman, RE (Ed), American Academy of Pediatrics, Elk Grove Village, IL 2009. p.601.
no abstract available
Μεγάλη συζήτηση για το ποιες καμπύλες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και πλέον στις ΗΠΑ, είναι του WHO που είναι σε χρήση και όχι του CDC. Οι ελληνικές καμπύλες δεν προσδιορίζουν από τι πληθυσμό έχουν προκύψει (μικτός) οπότε μπορούμε να τις χρησιμοποιούμε αλλά μετά τον 3ο μήνα, είναι δυνατόν να παρατηρηθεί επιβράδυνση στα μωρά που θηλάζουν αποκλειστικά
Τα παιδιά που θηλάζουν παίρνουν πιο γρήγορα βάρος τους 3 πρώτους μήνες και μετά επιβραδύνουν. Σε CDC καμπύλες, μπορεί να εκληφθεί ως πρόβλημα, αλλά υπάρχουν οι WHO καμπύλες που είναι αποκλειστικά από θηλάζοντα βρέφη
Πρώιμη έναρξη στερεών τροφών (<4 μήνα) και όψιμη λιγότερο (>6 μήνα) σε παιδιά που δε θηλάζουν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας στα 3 χρόνια (2011)
Πολλά σύνδρομα που είναι όμως πολύ σπάνια, έχουν ΝΥ και συνδρομικά στοιχεία
Ισχύει ότι αν κάνουν catch-up growth, ή επιταχύνουν τους πρώτους μήνες, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ΜΣ και παχυσαρκία στην παιδική ηλικία. Αλλά τι να κάνεις;
Είναι αύξηση του weight for length που μας ανησυχεί περισσότερο τους πρώτους 6 μήνες και όχι από μόνο του το βάρος
Υπάρχει βέβαια και το catch up και το catch down growth, δηλαδή η παροδική πτώση ή αύξηση του ρυθμού αύξησης συνοδεύεται από αντισταθμιστική επιτάχυνση ή επιβράδυνση αντίστοιχα για να βρεθεί το παιδί στην προηγούμενη ΕΘ (σε περίπτωση πχ κάποιας σοβαρής νόσησης)
Αντισταθμιστική επιτάχυνση ή επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης
Το πολύ μέχρι τους 24 μήνες (34% στους 12, 8% μέχρι τους 24 και 3% μέχρι τους 36 μήνες)