Otto de Loor

1. Eenheid in Verscheidenheid
Differentiëren in de les:
Small, Medium……
Onderwijscogressen.nl – 30 mei 2018
Otto de Loor
(o.deloor@netwerkonderwijsadviseurs.nl)

2. Differentiëren: waarom zou je het doen?
Hoe organiseer je het in de klas?
-Wie is actief? Hoe kan ik small, medium differentiëren?
Hoe zet ik verschillen actief in tijdens de les? Hoe geef ik
ruimte aan de eigenheid van leerlingen? Wat doe je
met de sociale variatie in een klas?

3. Differentiëren
Waarom zou je het doen?
(Afgezien dat de inspectie het wil…)

4. vraag
Wat maakt jou – of een collega van jou - tot een
goede leraar?

5. Basisbehoeften leerling
Relatie
- met docent
- met medeleerlingen
- met leerstof
Competentie
- versterken van geloof en plezier in eigen kunnen
- versterken van zelfvertrouwen “ik ben goed in …”
- aanspreken op niveau
Autonomie
- invloed op het leerproces
- keuzemogelijkheden
- eigenheid inzetten
Deci & Ryan
Luc Stevens

6. Basisbehoeften leerling
Relatie
- met docent
- met medeleerlingen
- met leerstof
Competentie
- versterken van geloof en plezier in eigen kunnen
- versterken van zelfvertrouwen “ik ben goed in …”
- aanspreken op niveau
Autonomie
- invloed op het leerproces
- keuzemogelijkheden
- eigenheid inzetten
Deci & Ryan
Luc Stevens

7. de pedagogische paradox

8. Kunnen
+
1 2
- +
Willen
4 3
-
Een mix van leerlingen vraagt observeren, analyseren,
aanpakken….

9. 31-5-2018 9
Op 4 niveaus begeleiden
(naar Feedback van Hattie & Timperley, 2007)
• Taakgericht
• Uitvoering van de taak (goed / slecht)
• Procesgericht
• Strategie (op goede / slechte manier)
• Gericht op kwaliteit van de zelf-regulatie
• Zelfmonitoring ((on)zelfstandig)
• Op de persoon zelf
• Persoonlijke evaluatie (sterktes/zwaktes)
inspiratie, motivatie, opvattingen

10. Kunnen
+
Persoonlijk
gesprek Delegeren
- pamperen laissez faire +
Willen
Coachen Sturen
uit contact (macht)
-
RELATIE
TAAK

11. Small differentiëren
Didactisch

12. 1
docent waarneembaar actief
2
3
leerling
waarneembaar actief

13. 1
docent waarneembaar actief
2
3
leerling
waarneembaar actief

14. 1
docent waarneembaar actief
2
3
leerling
waarneembaar actief

15. 1
docent waarneembaar actief
2
3
leerling
waarneembaar actief

16. docent is verantwoordelijk
vertellen, uitleggen
verduidelijken
demonstreren, illustreren
schematiseren
opdrachten geven
onderwijsleergesprek
1
gedeelde verantwoordelijkheid
leren zichtbaar maken
‘checken’ van leren
denkvragen stellen
onderwijsleergesprek
samenwerkingsvormen
Feedback organiseren
2
3
leerling is verantwoordelijk
zelfstandig werken
werken met werkschema’s/planners
samenwerken
docent begeleidt ‘op afstand’,
docent waarneembaar actief
leerling
waarneembaar actief

17. docent is verantwoordelijk
vertellen, uitleggen
verduidelijken
demonstreren, illustreren
schematiseren
opdrachten geven
onderwijsleergesprek
1
gedeelde verantwoordelijkheid
leren zichtbaar maken
‘checken’ van leren
denkvragen stellen
onderwijsleergesprek
samenwerkingsvormen
Feedback organiseren
2
3
leerling is verantwoordelijk
zelfstandig werken
werken met werkschema’s/planners
samenwerken
docent begeleidt ‘op afstand’,
docent waarneembaar actief
leerling
waarneembaar actief

18. Lesstart in ‘1’ en in ‘2’
‘De vorige les heb ik je verteld….. En toen heb ik
benadrukt dat……’
 stimuleert denken niet en differentieert niet
“Schrijf in stilte op wat de hoofdzaken van de vorige les
waren en bedenk een voorbeeld waarbij je die kennis
in de praktijk nodig hebt. Ik loop en lees. Vertel het
daarna je buurman.”
 stimuleert denken wel en differentieert wel

19. Organisatie lokaal

20. Medium differentiëren
Klassenmanagement

21. Medium differentiëren
Klassenmanagement

22. Bottom-up Top-down
Hapklare brokken
Stap voor stap
Een nieuw onderdeel
wanneer het voorgaande
wordt beheerst
Herhaling of compacten
Toetje: Einddoel
Einddoel = start
Kader nodig om te
kunnen concentreren
Leren vanuit het geheel

23. Leerarrangement

24. week 1 week 2 week 3 week 4 week 5 week 6
par 3.1 par. 3.2 par. 3.3 par. 3.4 par. 3 5 par. 3.8
vr,1-5 vr.2,3,4 vr.1,3-5 vr. 1-3 vr.1,2,4,6 eindopdr.
toets

25. V - Verdieping
B - Basispprogramma
H V - Herhaling, verrijking
week 1 week 2 week 3 week 4 week 5 week 6
par 3.1 par. 3.2 par. 3.3 par. 3.4 par. 3 5 par. 3.8
vr,1-5 vr.2,3,4 vr.1,3-5 vr. 1-3 vr.1,2,4,6 eindopdr.
Keuzetaak Keuzetaak Keuzetaak Keuzetaak
Keuzetaak
Keuzetaak Keuzetaak
Par. 3.1
vr. 6,7
Essay
opdracht
par.3.4
vr. 6,7,8 Par.4.2
Opdr C
B
V
HV
toets

26. docent is verantwoordelijk
vertellen, uitleggen
verduidelijken
demonstreren, illustreren
schematiseren
opdrachten geven
onderwijsleergesprek
1
docent actief
gedeelde verantwoordelijkheid
leren zichtbaar maken
‘checken’ van leren
denkvragen stellen
onderwijsleergesprek
samenwerkingsvormen
rolwisselend onderwijzen
2
3
leerling is verantwoordelijk
zelfstandig werken
werken met werkschema’s/planners
samenwerken
docent begeleidt ‘op afstand’,
leerling actief

27. Les
Leerdoel/
inhoud
1. 2. 3. (tussen)
product

28. Les
Leerdoel/
- inhoud
1. 2. 3.
(tussen)
product
Les 1
(DDU)
mindmap
Kernopgave
Verwerkingsopdracht
(Expert) samenvatting
Les 6,8…
Eindtoets
Planningenorganisatie

29. Definitie Peg Dawson & Richard Guare ©2010
“Executieve functies is een neuropsychologisch
concept dat verwijst naar de hogere cognitieve
functies die nodig zijn om activiteiten te plannen
en te sturen.”
Het fundament ontwikkelt zich in een duidelijk
stijgende lijn gedurende de eerste 20 jaar
Reguliere vaardigheden

30. Zes om gedrag (bij) te sturen
1. Reactie-inhibitie het vermogen de directe reactie even
'af te remmen' om na te kunnen denken.
2. Emotie-regulatie
3. Volgehouden aandacht
4. Taakinitiatie
5. Flexibiliteit
6. Doelgericht doorzettingsvermogen
Reguliere vaardigheden

31. Denkvaardigheden
7. Planning
8. Organisatie
9. Timemanagement
10. Werkgeheugen
11. Metacognitie
Reguliere vaardigheden

32. © Robert Doisneau
Tot ziens!
Otto de Loor