Traballo arredor da obra teatral de Castelao

1. OSVELLOSNONDEBENNAMORARSE
-CASTELAO-
Tania Pose Ordóñez 2ºBach B

2. ÍNDICE
1. Portada.
2. Índice.
3. Desenvolvemento:
a. Contexto histórico no que se
enmarca o autor e a súa obra.
b. Importancia do autor para a
Historia da Literatura Galega.
c. Situación da obra no conxunto da
produción literaria do autor e
comentario dun fragmento da mesma.
4. Conclusión.
5. Fontes.

3. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
❖ Concentración do poder económico en sectores minoritarios.
❖ Sistema agrícola aínda feudal.
Comezos do século XX
❖ Emigracións masivas.

4. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
Recuperación do galego
como idioma literario,
cultural e histórico.
Comezos do século XX
Descenso do monolingüismo
en galego
Situación
normalizada
DIGLOSIA
Pouco a pouco galego en:
★ Ensaios
★ Narrativa
★ Discursos políticos
★ Actos públicos
(...)

5. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
Xosé Fontenla Leal
1906
Manuel Curros Enríquez
REAL ACADEMIA GALEGA
➢ Comezouse a publicar un “Boletín” polo que tiveron problemas
debido ó seu carácter galeguista.
➢ Comezaron a elaborar un diccionario mais non pasaba da
letra “C”.
➢ Traballo científico prácticamente nulo.

6. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
AGRARISMOS (1907 - 1914)
Movementos de reinvindicación campesiña
que buscan a rendición dos foros.
SOLIDARIDAD GALLEGA ACCIÓN GALLEGA
Carlistas, republicanos, rexionalistas e agraristas.
Voceiros:
A NOSA TERRA (1907) GALICIA SOLIDARIA
Continúa o labor de
Solidaridad Gallega.
Máis agresivo
Dirixido polo
crego rianxeiro
Basilio Álvarez
Esmorecen co inicio
da 1ª Guerra Mundial

7. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
Antón Vilar Ponte
IRMANDADES DA FALA (1916 - 1922)
18 de Maio de 1916, A Coruña
❖ Séguena outras repartidas polas
principais cidades e vilas de Galiza.
❖ Creadas para a defensa,
dignificación e cultivo do idioma.
❖ Reclaman autonomía política e
modernización socieconómica para
Galiza.
❖ O seu voceiro é o xornal totalmente
en galego “A Nosa Terra”

8. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
IRMANDADES DA FALA (1916 - 1922)
❖ Promoven o uso do galego en todo tipo de ámbitos (administración, ensino...)
❖ Crean editoriais (Nós, Lar, Céltiga, Alborada...)
❖ Publican revistas e xornais (Alfar, Nós, Ronsel…)
❖ Impulsan o teatro pola súa importancia normalizadora e
social (Conservatorio nacional de Arte Galega, 1918)
❖ Diversifican os xéneros literarios.

9. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
CONSERVATORIO NACIONAL DE ARTE GALEGA - 1919
Revitalización do teatro galego
O teatro pasa a ser un vehículo pedagóxico
e de intervención social.
❏ Cabanillas moderniza o xénero, elimina tópicos do teatro popular e pon por primeira vez ó
galego como lingua das clases altas con “A man da santiña”

10. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
1922 - 1930
DICTADURA DE PRIMO
DE RIVERA
IRMANDADES DA FALA

11. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
GRUPO NÓS (1920 - 1936)
➔ Formado polo chamado “Cenáculo Ourensán”: Otero Pedrayo,
Losada Diéguez, López Cuevillas e Vicente Risco.
➔ Logo sumarase a eles Casteao, pero presenta diferentes
características con respecto ó grupo.

12. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
GRUPO NÓS (1920 - 1936)
➔ Comparten o proxecto das Irmandades.
➔ Dálles nome a revista ourensá Nós.
Obxectivos
★ Cultura galega ó mesmo
nivel que outras
europeas sen acceder a
elas usando o castelán.
★ Modernizar o discurso literario
en todos os xéneros (sobre
todo da narrativa)

13. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
REVISTA NÓS (1920 - 1936)
★ Publicación máis destacada do período.
★ Vinculada ó nacionalismo.
★ Estúdase a cultura galega en todas as
súas manifestacións.
★ Pretende normalizar e aumentar os usos
do idioma, levandoo ós ámbitos formais.

14. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS - 1923
★ Investigación da nosa historia
e cultura.
★ Potenciouse o uso do galego
en estudos científicos.
Lois Tobío Fernández Fermín Bouza Brey Xosé Filgueira Valverde
Creadores
★ Destacan logo Risco,
Otero Pedrayo, López
Cuevillas e Castelao

15. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
PARTIDO GALEGUISTA - 1931
Unidade ideolóxica
do Grupo Nós
★ O seu programa político continuaba cos ideais das
Irmandades da Fala
PROCLAMACIÓN DA II REPÚBLICA
Buscan a
autodeterminación política
de Galiza, a constitución
dun Parlamento e un
Goberno galego dentro da
Constitución, a
oficialidade da nosa
lingua, a eliminación do
caciquismo, a igualdade
política da muler, etc.

16. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
ESTOUPIDO DA GUERRA CIVIL - 1936
Non se leva á
práctica o Estatuto
de Autonomía
Lingua Galega

17. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
DITADURA (1939 - 1975)
Prohibidas todas as linguas que non fosen o español.
Autores que logran
exiliarse
Organizacións políticas e de ámbito cultural. ➢ Disoltas
➢ Fondos requisados
★ Manteñen viva a chama
da cultura, do idioma e
da identidade de Galiza
Castelao, Eduardo Blanco Amor, Luis
Seoane, Rafael Dieste...

18. CONTEXTOHISTÓRICONOQUESEENMARCAOAUTOREASÚAOBRA
NO EXILIO
Créanse en galego
Desenvolvemento cultural galego en Arxentina, Venezuela, México, Cuba,...
Editorias
Revistas Programas de radio
ETC

19. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
Alfonso Daniel Rodríguez CASTELAO
1986 (Rianxo) - 1950 (Bos Aires, Arxentina)

20. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
Considerado o
Pai do
nacionalismo
galego.
Narrador, ensaísta, dramaturgo,
debuxante e político galego.
Unha das figuras
máis importantes
da cultura galega
do século XX

21. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
IRMANDADES DA FALA
❖ Ingresa nelas no mesmo ano da súa creación
➔ Colabora n’A Nosa Terra (voceiro)

22. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
GRUPO NÓS
➔ Director Artístico da revista Nós
➔ Forma parte do grupo mais presenta claras diferenzas con respecto ós outros autores:
Procedencia fidalga, pensamento de base
cristiá, tradicionalismo e idealización do
pasado e culturalismo elitista.
Non provén da
fidalguía, pensamento
laico, visión
progresista do mundo
e compromiso activo
coa sociedade: É un
escritor do pobo e
para o pobo.

23. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS
❖ Ingresa oficialmente o 4 de maio de 1924, mais colabora nel
dende o primeiro momento.
➔ Dirixe a sección de Arte e Literatura.

24. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
REAL
ACADEMIA
GALEGA
Nomeado
académico de
número en xullo de
1933

25. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
PARTIDO GALEGUISTA
➔ Participou na súa constitución
➔ 1931: Deputado nas Cortes
Constituíntes
➔ 1936: Deputado na candidatura da
Fronte Popular.
➔ Campaña a favor do ESTATUTO
DE AUTONOMÍA

26. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
ESTATUTO DE AUTONOMÍA
Logo da aprobación do Estatuto levao ó Parlamento de Madrid tres
días antes de que comece a Guerra Civil. Xa nunca máis volverá a
Galiza.
Grazas a isto, cando volveu a
democracia, obtivémolo

27. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
NO EXILIO
➔ A súa actividade a prol da lingua galega e de Galiza non cesa.
➔ Marcha a Nova York e vive alí un ano mais di que se sente como nunha gaiola de ferro e que
non ve maneira de vivir.
➔ 1940: Recive a “Carta de Residencia” na Arxentina e instálase definitivamente en Bos Aires
Segue escribindo, publica libros, e organiza e conciencia ó colectivo galego no
ideario galeguista mediante actos, conferencias e celebracións.

28. IMPORTANCIADOAUTORPARAAHISTORIADALITERATURAGALEGA
CASTELAO
NO EXILIO
➔ Cando morre, en 1950, o goberno franquista, toma a seguinte medida:
Unha vez falecido en Bos Aires o político republicano e separatista galego Alfonso Rodríguez Castelao advírtese
o seguinte: A noticia da súa morte darase en páxinas interiores e a unha columna. Caso de inserir fotografía, esta
non deberá ser de ningún acto político. Eloxiaranse unicamente do falecido as súas características de humorista,
literato e caricaturista. Poderase destacar a súa personalidade política, sempre e cando se mencione que aquela
foi errada e que se espera da misericordia de Deus o perdón dos seus pecados. Da súa actividade literaria e
artística non se fará mención algunha do libro "Sempre en Galiza" nin dos álbums de debuxos da guerra civil.
Calquera omisión destas instrucións dará lugar ó correspondente expediente.
➔ O seu maior desexo era volver a Galiza,
e en 1984 traen os seus restos á súa
Terra

29. SITUACIÓNDAOBRANOCONXUNTODASÚAPRODUCIÓNLITERARIA
OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE
➔ Peza teatral
➔ Foi escrita en Nova York
entre 1931 e 1939 e
estreouse en Bos
Aires no ano 1941.
➔ Narrativa:
◆ Un ollo de vidro e
Memorias dun
esquelete (1922)
◆ Cousas (1926/1929)
◆ Os dous de sempre
(1934)
◆ Rertincos (1934)
◆ OS VELLOS NON
DEBEN NAMORARSE
➔ Ensaio:
◆ Sempre en Galiza (1944)

30. SITUACIÓNDAOBRANOCONXUNTODASÚAPRODUCIÓNLITERARIA
OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE
COMENTARIO DUN FRAGMENTO

31. SITUACIÓNDAOBRANOCONXUNTODASÚAPRODUCIÓNLITERARIA
OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE
COMENTARIO DUN FRAGMENTO
Este fragmento de texto, como ben sabemos, pertence á
obra teatral d’Os vellos non deben namorarse, escrita por
Castelao, e foi estreada no ano 1941 en Bos Aires.
Estructúrase en tres lances e un epílogo, presentando así
tres versións diferentes dunha mesma historia: No limiar
anticípase o tema e o argumento da obra, o namoramento dos
vellos de cara ás mozas vai acompañado coa morte e nos tres
actos hai un mozo que rivaliza co vello. No epílogo, estando xa
mortos os anciáns e convertidos en esquelete, reúnense os tres e
analizan as circunstancias da súa morte, láianse da súa
imprudencia e coñecen novas das súas mozas.

32. SITUACIÓNDAOBRANOCONXUNTODASÚAPRODUCIÓNLITERARIA
OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE
COMENTARIO DUN FRAGMENTO
Neste fragmento en concreto, unha das mozas
chora tras a morte do seu marido, pero non pola
morte en si senón por ter que facer loito por el cando
nunca o quixo, sen poder estar con quen realmente
quería e quere. Limpa as bágoas co pano que o seu
verdadeiro amor lle regalou e lamenta non poder
“celebrar” a morte do vello e estar por fin xuntos.

33. SITUACIÓNDAOBRANOCONXUNTODASÚAPRODUCIÓNLITERARIA
OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE
COMENTARIO DUN FRAGMENTO
A obra desenvólvese toda na aldea, seguramente
ambientada nunha do pobo natal de Castelao,
Rianxo, nesta están as casas dos personaxes e o
cemiterio.
Ambiéntase seguramente na época do autor, no
século XX, e a historia dura uns cantos anos: Dende
que os vellos pretenden ás mozas e logo cásanse con
elas ata a morte dos mesmos.

34. SITUACIÓNDAOBRANOCONXUNTODASÚAPRODUCIÓNLITERARIA
OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE
COMENTARIO DUN FRAGMENTO
Creo que Castelao pretendía con esta obra
ensinarlle ás mozas que a pesar da insistencia dos pais
ou doutros, casarse cun vello, aínda que este sexa rico e
lles vaia a dar “unha vida mellor”, non trae á longa
máis que problemas, posto que unha seguirá querendo
ós mozos da súa mesma idade e o vello deixará á súa
muller xoven viúva, e así o matrimonio pasará a ser so
unha perda de tempo que lles impideu e impide por
culpa do luto ser e vivir felices.

35. CONCLUSIÓN
Pegada do autor e da súa obra hoxe
A día de hoxe, Castelao segue vivo, e non so grazas á súa obra artística ou ó seu papel
na política, senón tamén de outras moitas maneiras:
ROTEIRO CASTELAO (Pontevedra e Rianxo)

36. CONCLUSIÓN
Pegada do autor e da súa obra hoxe
A día de hoxe, Castelao segue vivo, e non so grazas á súa obra artística ou ó seu papel
na política, senón tamén de outras moitas maneiras:
NA MÚSICA
O Afogado
Lela
Castelao vive en Pontevedra
Olla meu irmán
Compañeiro Daniel
Irmán Daniel

37. CONCLUSIÓN
Pegada do autor e da súa obra hoxe
A día de hoxe, Castelao segue vivo, e non so grazas á súa obra artística ou ó seu papel
na política, senón tamén de outras moitas maneiras:
MERCHANDISING

38. CONCLUSIÓN
Pegada do autor e da súa obra hoxe
A día de hoxe, Castelao segue vivo, e non so grazas á súa obra artística ou ó seu papel
na política, senón tamén de outras moitas maneiras:
MERCHANDISING

39. CONCLUSIÓN
Pegada do autor e da súa obra hoxe
A día de hoxe, Castelao segue vivo, e non so grazas á súa obra artística ou ó seu papel
na política, senón tamén de outras moitas maneiras:
MERCHANDISING

40. FIN

41. FONTES★ https://gl.wikipedia.org/wiki/Historia_da_lingua_galega#O_galego_do_s.C3.A9culo
_XX
★ https://gl.wikipedia.org/wiki/Real_Academia_Galega
★ PDF “A Literatura de 1906 a 1936”
★ PPT “Primeiro terzo séc. XX - Poesía das Irmandades (Aula Virtual)
★ https://gl.wikipedia.org/wiki/Alfonso_Daniel_Rodr%C3%ADguez_Castelao
★ https://gl.wikipedia.org/wiki/Os_vellos_non_deben_de_namorarse
★ http://tesourosdotempo.pontevedra.eu/ruta/roteiro-castelao/
★ http://omarfeitotradicion.gal/roteirocastelao
★ http://marlou3.webnode.es/actividades-complementarias/music-gal/musica-para-cas
telao/