Pdf Sahih-i müslim şerhi çok önemli bir hadis kitabıdır. Mehmed sofuoğlu Sahih-Müslim şerhini çok titizlikle yazmış, bu eseri beğeneceğinize eminim. Sahih Muslim pdf Mehmed sofuoğlu tercemesi indirmek istiyorsanız bu eser bire bir Sahih-i Müslim PDF Tercemesi Ve Şerhi Mehmed Sofuoğlu CİLT 7.pdf

2. A e e
SAHIH-1 MUSLIM
VE
TERCEMESI
CILD
7

4. ........ ,,,,.
0
Ebu'l-Hüseyin Muslimu'bnu'l-Haccâc
el-Ku§eyrî en-Niysâbûrî
(206-261)
• •
SAHÎH-1 MUSLIM
VE
TERCEMESI
CIW
7
Mütercim:
MEHMED SOFUOOLU
.ist. Yüksek is!Am Enstltüsü Ôiretlm Oyes!
ÏRFAN
YAYIMCILIK VE TÏCARET
Çatalç�me Sk. l)efne Han No: 27/14
Cal!alotlu • ISTANBUL
'11,l: 511 09 60
1
�L4��U�W-1�:�.,��'�].;tY.9
•
•

5. 11111 V11y11uwl NH. 7/7
. .

6. Ş0BHESİZ HAMD ALJ'...AH'A MAHSO'SDUR, ONA HAMD EDER VE
ONDAN YARDIM İSTERİM. NEi'İSLERİMİZİN ŞERLERİNDEN VE
AMELilERİMİZİN KÖTÜLÜKLERlNDEN ALLAH'A SIÔINIRIZ, a;,.
LAH'IN HİDAYET ETTİĞİNİ DALALETE DÜŞÜRECEK YOKDUR. AL..
LAH'IN .DALALETE DÜŞÜRDtYĞONE DE lrtllAYET VERECEK YOK­
DUR.
TEK VE ORTAKSIZ OLARAK ALLAH'DAN :pAŞKA LAH OLMA­
DIĞINA ŞEHADET EDERİM. SÖZÜN_ EN GOZEI,t M'UBAREK VE MO-

7. 'l'Jı:ALl OLAN At.l.All'IN KITABI'DIR. HER KİM Kİ ALLAH ONU KÜ-
1•'0HllJı:N .SONRA ISI,AMA GiRDİREREK KALBİNDE KUR'AN'! ZİY­
NJ•:'l' YAl'AH YE O DA KUR'AN'! DİĞER BEŞER SÖZLERİ ÜZERİNE
'J'.ERC?l1 �:nr,:RSE iŞTE O KİMSE MUHAKKAK FELAH BULMUŞDUR.
ŞÜBHES1Z Kl ALLAH'IN KİTABI SÖZLERİN EN DOĞRUSU VE EN
BELiôlDlR. ALLAH'IN SEVDİKLERİNİ SEVİNİZ. ALL.AH'I DA BÜ­
•rON KALBİNİZLE CANI GÖNÜLDEN SEVİNİZ. ALLAH'IN KELAMIN­
DAN VE ZiKRİNDEN USANMAYINIZ. ALLAH'IN KELAMINDAN
KALBLERİNİZ KATI OLMASIN. ZİRA ALL.AH'IN KELAMI, ALLAH'IN
YARATMAKDA OLDUĞU HER ŞEYİN EN İYİSİNİ AYIRIB SEÇER:
ALLAH AMELLERİN HAYIRLISINI, KULİ.ARIN GÜZtoESİ (OLAN
PEYGAMBER'İ) Nİ VE KISSALARIN İYİSİNİ ZİKRETMİŞ, İNSANLA•.
RA VERİLEN HER ŞEYDEN HALAL VE HARAMI BEY.AN EYLEMİŞ­
DİR.
ARTIK ALLAH'A İB.ADET EDİNİZ VE ONA HİÇBİR ŞEYİ ORTAK
KILMAYINIZ, ONDAN HAKKiYLE 1TriKA EDİNİZ. AÖIZLARINIZLA
SÖYLEMEKDE OLDUĞUNUZ SÖZLERİN İYİSİNİ ALLAH'A HALİS
KILINIZ (YANİ GÖSTERİŞ VE İŞİDİLMEK İÇİN DEĞİL, SIRF ALLAH
İÇİN SÖYLEYİNİZ).
ARANIZDA ALLAH'IN RAHMETİ İLE SEVİŞİNİZ. ŞÜBHESİZ AL­
LAH, AHDİNİN ÇÖZÜLUB BOZULMASINDAN DOLAYI GADAB EDER.
SELAM VE ALLAH'IN RAHMETİ SİZİN -OZERİNİZE OLSUN••.
1, İbn Htılm, H•stntu'n-Nebniııı,e, ı. soı.

8. (1)
r'Lll L;->I.S- ,--.
�· ,YJ:i"'.ıı c:i-ıJ•,Y..fvı �':"� (1)
39 - KİTABU'S- SELAM1
(Selam kitabı
.suvARi, PİYADEYE; AZ, ço6A SELAM VERİR• BABI
1 - (2160) ......... : Abdurrahmıin i,n Zeyd'in himıiyesinde olan Sa­
bit, Ebu Hureyre (R) den şöyle derken>- ·şittiğini haber vermişdir : Ra­
ı
1. Selılm, yüce AllAlı'm güzel isimlerindendir, el-Haır 23 llncil '7etlnde Allah diller isim­
leri yanında bu bminl de heber vermifdlr. Bu lyetdeki eı-ulılm, her selametin menbaı ·
·ve maıdan, .kendisi her türlli eksiklik, ayb, fenl ve ııevü ııllbeainden sAllm, münezzeh
olduğu ıribl, selamet umulaiı, ıelimet arıyanlan aellmete erdirecek olan Allah'dır.
Selam aslında masdardır, ayblardaİı ve lfetlerıleıı beri ve silim olmak ma'İıbma­
dır. �uslimanlar arasındaki ESSELAMu .ALEYK.tJM tahiyyesl bu ma'nidandır, Selametle
du& eylemekden ibAretdir. _
Kur'in Kerim'de sarih olarak selam hakkında .IÖYle buyımtll.İyoi, : •Bir ıeliim ile
aeld.mla:Tldığı,ıtz tntktt siz ondan da.ha. s,iizeU ile aeLinu alın 11eflU o,ıu uı,nıııle kar,ılaı,tn.
Şiipheaiz ki Allah 1ıer ıeı/in lıia,ibmı halckıvle ıını,ımcl.,._ (en-Nlsi: 86),
Tahıınıe, ıelam ma'ııümadır ki bir adam SELAMllN ALl!lYKUM demekden lblret•
dlr. Luptda talıi:,ye bir adama 1ıaıııı.ııceııaıı ılly,ı dui ay1- ma'nisınadır. Allah seni

9. 8 SAHIH-1 MUSLIM
a!llullab (S) : ,Binek üzerindeki kimse, yayan yürüyene, yayan yürüyen
oturana, ıız (olan topluluk) da çoğa selam verir» buyurdu 2•
('.>t-1';,11'..,ı,,ı1,.,.�·""c,'':'� (,)
�,:ı:�,,�ı;--�,-pı:.,J� _ı::ı;rın��':ı;.�,ı;;.�w�ç�_
)'�i•J& ·6��j rı'.Gt'..w .._,.�:j.;l_&'..w{ll : ı-'ı',i c .::,l:i!:.JI ;:,.Jlf
. . . ...
. �ir:,, • ,.. ,." ,ı..... ---·,ı ... f ".,,
••_r;}>-...1 .:,-, '_r)l.:.J >ıJ' r<&:1
,.J,.i-: .,.._
(2) •YOL t)ZEiıJNE OTURMANIN HAKKI SELAM ALlB
İtUŞILAMAKDIR• BABI
2 - (2161) .......... : EbO. Talha (R) şöyle dedi : Biz evlerin önünde
olan açi� avlularda I oturinuş konU§Uyorduk. Derken Rasil.lullah (S) geldi
timtlrlil ve uzun hayltlı kılsın demekdlr. Sonraclaıı tahlyye maddesi olan selim dulda
kullanıldı. Bu ·· cııietden cıım'incl• 14lıiııı,,U ve taıı.iv,t, denir ve tahiyyo bek! ve milk
ma'nilarma ve kedlik bir adama baki ile mlllt ile dul ma'nilarma kullanılır. l!l'.lTA­
lltYYATU. L1LLAB.t . bundandır. Yani bek! yahut mllk Allih'a mahsilsdur demokdir.
Burada isim ye�dlr.�. -·acumı4ı: --2''1'
..
J __
Bu lziha gtire bir ldmseye hayyikellôh diye dul etme'ğe de tahlyye denir ki •Allah
UmQrler versin• yahut ■Allah seni müllc ı&hı"bi kılsın• veya •mülkünde baki' kılsın.. ma'­
nllarına gelir. Clblliyede Anb'lar sellm yerinde hayylkellih derlerdi. Sonralan bizde
ı1Y1' olan ıı.Alı.h &mirler versin• - taı,tri bunun bir ihyisı · olrı:nııdur. Fakat bunlar bir
dua olınokla beraber mutlalr. olarak bayırh bir dul deji]dir. Zira ömür, hayat, mülk be­
hemehııl selimet ve _.adeıt lcib e1mez, bunlar feliket jçinde de geçebilir. Binaenaleyh
bu ıilretle lalılyye baddldtmda nllwı blr tahlyyedlr... Bunun için !ıJAm dini bu nik1s
tohlyyelerl sellma .tebdil .� ve lıayrlke!Wı yerine dllnyl ve Ahiret ıelimet ve milsi­
lomol neı,eden ı:sSELA?.rtJ � dul ve lltlfitmı iJwne eyJeıniı. olduiundan İa­
,llm'da tahiyye, ıeWn ol!nuıdur. Musllmanlann biribirlne tahlyyesl, ES5ELAMu ALEY-
XUM vı daha ııtızell de E8ELAMU ALEY1CUM VE RAHMETULLAH! VE BEREKATUHO
ılomokdlr, Ayetdekl •bi ·•lııene mlnlı4- buna iılretdJr,.. Bunun için •ve !.ı4 huwıvı..m
�I tohıwoıı.. 1• hovı,ll bi cılııme fflffllı4•••• en-Nlııl : 16. &yeti, me blr sellnı verlldil!I
ftkıl domeic oıııı-, Selim bir tahlyye ve·lltlfltdır. Fakat her tahlyye ve lltiflt selôm de­
llldJr. Btllmdlı arzu edilen pylerlıı hepıl dAhlldir; mazarraıclaıı se1Aınet, menfaatların
lıuıOID w ıebltı velhlsıl eellm pek bG7Ük bir pydlr. Hatta Jl:uz'ln'ın on iki yerinde
Allıh mu'mln• ııellm vermlıdlr..•· CHıılt Dloıi, IV, 1.40"!-1409: Ayetlerin bir kısmı için :
A,ııl -• VI, 4'189).
lı Ilı hıdlıılold ;yuseWmu (= sellnı verir)• alııaıı haberdir, fakat emir ma'nlıımadır, se­
llıa wnlıı demekdlr. Ahdurruzllı:'m, Ma'mer'den rivayetinde sarllıat1e ,U-yusellim
(ıı Nllm vonlnl• llmyle a,,bnesi de bunu to'yld eder.
1. l'IM, k!ıl Vflllinde b&ncin "ntlnde olen açık havluya ve yl!Mye denir, hudı1d orada
lllıındlll lıtn bil:,lı acl1andırıJuuıdır. Oııden murld her tarafdan olan &ndür ki yöre
tı'lılt elıınıır. Fılcılıda ,fln&u'd-dlr 11-ılhlblhl I= ıwı finiıı ııAlılblDiııdirl• denilir. Cem'i,
•ı,ı ft fıııı1" ıe1lr CX&m110 2'ffJ.

10. KITABtr8-8ı:LAM 9
ve yanımızda dikildi de: ,Slıe ve bu yullardnkl meclislere ne oluyor ki?
Yollarda meclisler kurmakdan aukının!, buyurdu. Biz 'de: Biz ancak ken­
disinde be's olmayan maksadlnr için otumuk. Oturduk da (ba'zı işlerimi­
zi) muzakere ediyor ve konuşuyoruz dedik. Ras(llullah : ,Eğer burada
oturmayı terk etmiyecekseniz, bunun hakkını edA ediniz. O,hak da : Gözü
haramdan indirmek, selim nlıb karşılamak ve güzel konuşmakdır• · bu­
yurdu.
3 - (2121) ........, : Ebu Said Hudri (R) deri; Peygamber (S) :
- Yollar üzerine oturmakdan sakınınız buyurdu. Sahibiler:
- Ya Rasülallah! Bizim için meclislerimizden vaz geçmek mumkin
değildir. Buralarda biz (kendi işlerimizi) konuşuruz dediler. Rasülullah :
- Madem ki sizin için herhalde oturmak zarureti vardır, öyl!i! ise
yolıı hakkını veriniz! buyurdu. Sahabiler :
- Yolun hakkı nedir? diy,e sordular. Rasulullah :
- Gözü (haramdan) indirmek, eza vermekden çekinmek, seli.mı alıb
karşılamak, ma'rüf ile emredib, münkerden nehy etmekdir buyurdu 4,
( ) , ......... : Buradaki iki tarik ravileri de yine Zeyd ibn Eslem'•
den, bu isnad ile rivayet etmişlerdir.
4. Gaddu'l-baaaT, gözil harl.ma bakmak.dan men eimekdir. ·Burada §irihler kavlen ve 1i'len
gelib geçene taarruzdan çekinmek olmak üzere daha ıenlı bir ma'ni. kasdedildiğinl bil..
dirmişlcrdir.
Evvel& Peygamber tarafından yol iizeıine oturmanın _men• edilmesi, yol üzerinde
oturan kimsenin ferui şeyler görmek ve feni. sözltİr ltitmekden bili olmamasıdır. Alim­
lerin bu hadisden anladığı men' ve sakındıtma, harim kı1fflak stlretiylEl men' değildir.
Fakat mefsedelleri izale, ınaslahatlara iqid bbPlndeıı bir lalızl:dir.
Huliıa ;yol uiraiı yerlerde kimaeye zaıir venııeden otunııalı: cllzdlr. Fakat bu­
nun mukabilinde ıelib, ııeı:enlere ha:,ırh clavnınıııalı: ve :,aı,lımoı olmalı: ıenlı:lr.

11. 10 SAHİH-! MUSLlM
4 - (2162) ......... : Burada Yunus'un haber verdiği birinci tarik•
de Ebu l!ureyre (R) :· RasCıluUah (S) «muslinıanın musliman üzerindeki
hakkı beşdir• buyurdu demişdir.
Ma'mer'in, yine Zuhri'den, onun da İbn Museyyeb'den, onun da Ebu
Hureyre'den haber verdiği ikinci tarikde ise Ebu Hureyre şöyle dedi : .
Rasfilullah (S) buyurdu ki: •Beş haslet vardır ki bir muslimamn bun•
lan diğer muslinıan kardeşine karşı yerine getirmesi vacibdir : Selamı
alıb mukabele etmek, aksırana duA etmek, da'vete icabet etmek, hastayı
ziyaret etmek, cenaze arkasından gitmek•.
Hadisin ravisi AbdurrıızzAk şöyle dedi : Hadisin ravisi Ma'mer bu ha­
disi Zuhri'den mursel yapardı (yani sahibislni zikretmezdi). Kendisi bir
defa bunu İbn Museyyeb'den, o da Ehil Hureyre'den diyerek isnad etti.
O - ( ) •..•.•••• : Ehil Hur�:yre (R) den, (şöyle demişdir) : Ra•
�(llullah (S) : •Muslimanın musllman üzerindeki hakkı altıdır• buyurdu.

12. K!TABU'll-llt:1,AM 11
Kendisine : Onlar nedir? yll RaaOlıılluhl ıh•nildi. Rasulullah : «Ona kavuş­
tuğunda kendisine selam ver. Seni da'ııeı ,•tlijlinde ona iclbet eyle. Sen­
den nasihat fstediğinde :.amlml vo hftllı niyı,tle ona re'yini bildirib nasi­
hat eyle. Aksırdı da Al!Ah'a hamd eltlğl ıııınan onun üzerine Alllh'ı zik­
rederek dua eyle•. Hastalandığı vukıı onıı hnstıı ziyaretine git. Vefat et­
tiği zaman onun cenazesi arkasından git, buyurdu.
::,� : J� . j:,:..ı.İi�Ij;;;; 'r-
"_::,���;;J . �0:��L:}..-, (n,r) - i
. -
,.. 1,,•. ,r.--•.'1· ,.-.,,.••- J'' ,.• ,,_,-:l .:--- .ı..ıı,; �,,, ,•.Jli·'• !•O'ı
ı..1. � � ij .ıı►
.
r:..c.ı,"'.ı.► ••r-'- '-". =..- �'->J l - 3$.1' !"' ..,.J-J • ..,.J".
,ıJ;i.'-;Jı:Ç_iı�i·f-;l;·j:ı�ı,;:ı���ı;:ı.J::;�i! �ı:��i/�::,. ��-�-i
'
- r ,
.. ·p.J
(4) KİTAB EHLİ KİMSELERE SELAMA EVVELA BAŞLAMAKDAN
NEHY VE ONLARIN SELAMLARININ NASIL KARŞILANACAÖI
BABI 8
•
6 - (2163) ......... : Buradaki tariklerin birinde Ubeydullah ibn Ebi
Bekr : Ben Enes ibn M8Hk'den işittim o, Rasulullah (S) şöyle buyurdu
5. Semt, yola, hayır ehli kimsenin din işinde olan hey"etine ve ııüzel stret1ne denir.
.
. Semt.
zan ve tahmin ile bir yolu lutub gitmek. sozlerde fillerde, mezheb ve a!relde güzel gir­
mek bir nesneye kasd ey�k. bir kimseye bir kelimuı yahut bir tedbir ve re"yin vech
ve yolunu hazırlayıb kolaylqtırmak ma'ııalarına masdu _olur. -Tenrıiı,etu•ı..inı• m ma'•
nlsı •Allah seni dolru aemte -yani yola- bldlyet eylesin• dır (Komf.r Ter.).
.Team.U. tef'll vezninde bir nesne üiere yüce Allah.'m ismini yid eylemek. ma'nA..
sınadır. Yemek Uzerine .Alllh'm ismini zikrettliinde •semmete ale't..ta&m, denilir. Onun
ilzerlne zikr ile bereketlenmek, ula ekslbnemek ve ilk hey'etlno di!ndllrmek için dui
edilmlı olur.
Teıınılt, aksıran adama YERHAll4UKm..LA diye dul eylemek ma'nlıınadır, Ona
duil edildlll zaman, •ıemmete ll'l-ltıs, denilir. Yıırlıamukeilib (yani Allah aana mer­
hamet ihsin eyleıbı) decllilnde aksıran, a...,,,,.. ıebeblı,le hey'etlndetı rahatsı,: olcluiun­
dan dolayı gllı,a ld •cealeke'ilihu ali aemtin basenin (= Allab ıeni iyi bir he:,'et üzmı
kılsın>• diye dul e!mlıJ olur. Bunda ıin ile te,mlt de luptdır, hatta o daha çok kulla•
nılır (Ka.� Te1'.).
G, Kitüb ehUne selim verillb verilmemesi tedkik f!dOmipJir. Sabfyin"da §U hadis ·va:fdır:
� (_, .:ef°
.,:JI, uı-Wl.:r-
.1.)1.;.l '1 �J-.,,.. r..L. :.,ıJ,-J,.)I c..'.ııl.;,J t.L.1.:r
= Us5.me (R) den; Raıriilullah (S) iı:lerinde muslim ve muşrik karışık olarak bulunan
bir meclise uiıradı da onlara aelam verdi (Bulı<iıi, Muslim).
Yine �'da RasQ!ullah'm !Ulm meliki Hmıkl'e: • .SJ,.l ci1.,;J-r)-
: Selôm cloğruııa tabi' olanla••• ('l'Abl : fi) diye yazdıi!ı mektClbda ıe!im verdll! kat'ldir,

13. 12 SAHIH-1 MUSLIM
ctlyordu. lktnl'l tarikde ise Ubeydullah ibn Ebi Bekr, dedesi Enes ibn Ma­
llk'den HuaOJullııh'ın şöyle buyurduğunu haber vermişdir: «Size kitab
ehil bir klmHe selam verdiği zaman: VE ALEYKUM (= size· de) deyi­
niz• 7•
( ..)- V
, I� <�'ı::u,,):b·�ı:, )!iı::; tif::�;; e. . i;.::.0�,lfı. <��ıı:ı ;;,�:�ı
,-,... 6 •lılil ,ı ı. � , ,,,,... ıı •,, . (; • .. • -.-,::_ • .,, >• ,-,ı;,,... l:;,a,
lji m�ı�ı..,,ı.il! ._,.il ;j.:...u;, ;,:; ..:-: : J · . .._� l:;'-l>- · .J"'>; .:J_ J.J. .:;'..l>-
·- - ..
. • ·f.;i.:,, ıJ;.J�ı;+.t•�'./:c)(� Q�::,_;1:..ı_'.:"'
ı:(jı:,;.i�l, ���
7 - ( ) ......... : Şu'be tahdis edib dedi ki: Ben Katade'den işit­
tim o, Enes (R) den şöyle tahdis ediyordu : Peygamber'in sahabileri Pey­
gamber'e hitaben: Ehlu,kitab olan kimseler bize selam veriyorlar. Bu tak­
dirde biz onların selamlarını nasıl karşılayacağız? dediler, Peygamber
(S) : «VE ALEYKUM (= size de) deyiniz» buyurdu.
J � ı.•;Ulj _ _.,:.!.::ilJ i_::;4:, =..ı;J::;�j ��::; ��j, (Y"t)- /ı
,,,. . ■ ....
-
•
■
·- •
•
- ■ • ■
;; ( ;;:�::.;ı ).:,) �1.-:l<f::� , ::,J;..jı Jlö., . t�i , �� �J�) _ ��
• ..
♦
•
,·f:is ı_;l. 111 ,Jı:il�l • •�ı�.n J�: :J).:/;;i_ı tf�i ! ;G-; � �ı�'.•
. ı 4:;fa'.•r-��fl:.ll:'f�İ:J).:
8 - (2164) ......... : Abdullah ibn Dinar, İbn Umer (R) den şöyle
derken işitınişdir : Rasulullah (S) buyurdu ki : •Yahudiler size selim ver­
dikleri zaman onlardan biri essamu aleylrum (= ölüm sizin üzerinize ol­
sun) derse, sen de: Ve aleyke (= senin üzerine de olsun) de!»
7. VE ALEYKUM <= size de olsun) : Alimler. kitib ehli olan klıruıeler seliın verdikleri
zaman onların selimlarınm alınması husüsunda ittifak etmiılerdir. LA.kin onlara ALEY­
KUMU'S-SELAM denilmez de sadece ALEYKUM <= sizin üzerinize) yahut VE ALEYKUM
(:::::: sizin üzerinize de) denilir. M:uslim'in zikrettiği hadisler ALEYKUM, VE ALEYKUM
şeklinde ..vav:.-lı ve cviv•SlZ gelmişdir. Rivayetlerin çoğu ..vav..Jıdır. Buna göre ma'nll­
ıında da iki vecih vardır: Birisi, onun 7.ahiri üzere olmasıdır. Onlar: Olü.m sizin üze­
rinize uhwı, dedi�r de :Peygınnber: Size de, yani bizler ve si7J.er öl.Um husQsunda mu­
.ı.vtyiz, hepimiz de öleceğiz! dedi. İkincisi, 11vA.v• burada. atıf ve teşrik için değil de is-,
ti'nlf için olmasıdır. Bunun takdiri: Kötiilenmekden hak ettiliniz ıeY sizin üzerinize
olaun, demekdir. •Viv,.ı hazfedene gelince; hayır, ölQm sizin tizerinizedir demekdir
CNevevl).

14. Kl•rAllU'K-811:LAM
.. . ı .......
..
...">. '•')ı'•· ı-•- ...
>.•>•·>. ·"· ( )-'ı
13
, _,[�., ıJ_ �l f-:c c:.ı� c v :•- w� cJ•� J.:• :.,..ı.... :::,'J► 4J. .J!"ıJ U-»J "'
.. .. .
� J
" ·· ..,, ' ,. ·Jr. ••• •· .,• .ı3ı�."' :JI .. ....,,. .'1 .•
. , t <!.Çl�J: 1),•• ı ıi 4Ö I Jf. !'!.:..'0• ;:e,r � 1/• • .J Y, ,(,.
9 - ( ) ......... : Buraılaki rıvl de yine Abdullah ibn D!nir'dan,
o da İbn Umer (R) den, o da Peygamber (St den olmak üzere yukanki
hadisin benzerini riv&yet etmişdlr. Şukadar var ki burada •«siz de ona :
Ve ııleyke (= senin üzerine de) deyiniz!• buyurmuşdiır.
·........ l"l .... .,_.... ,.,. ... .,,. ..,.,
.. ,,,-'!.. •• ,..�,,,.('·" ,, .. , l•A.• ( )
. :,-...9. ('..� ..ı. � '":'.Jut ,:.ı- � • W- ı:,: �J � .JU- '-!c � � t./JI ,..
• ·•.ıı - ,!_;,-,-,.. ,r.--�•, -,�
')
(••r.--•. ••,,.• ••-i;,•-- .,,._,,- •.- 1(;;=.ı;.
'<>::".J' 9•ır7'!. • .J'"'
•.,._..
. � ; -½&ti.,._.. .W ıJ. J.'f' "'.>.>-,l'(!:"" .:ı-� .
.:;ıjı ı,y-�-�,. •p.;:�:.;.���;.:;J�:l:fl.f.:..
��.,.�'ı::..yııi';.�
10 - (2165) ......... : Aişe (R) şöyle dedi: Bir kerre beş, on kişilik
bir Yahıldi hey'eti Rasıllullah'ın huzuruna girmek için izin istediler de :
Essamu aleykum dediler. Buna karşılık ben .Aişe : Bel aleykumu's•siimu
ve'l-la'netu = Hayır, ölüm ve la'net size olsun! dedi. Bunun üzerine Ra­
sulullah (S) : •Ya Aişe! Muhakkak ki Allah her.. husO.sda nfk ile, yumu­
şaklıkla mu&mele edilmesini sever!• buyurdu. Ben Aişe İle : Dediklerini .
işitmedin mi? dedi. Rasuliıllah: «Ben de _VE ALEYKUM (= Sizin üzeri•
nize de) dedim» buyurdu s.
( ) ......... : Buradaki ravilerin her ikisi de Zuhri'den bu isnfi.dla
rivayet ettiler. Bunlann her ikisinin hadisinde; Rası1lullah (S) : •Ben,
ALEYKUM dedim• buyurdu ifadesi vardır da bunlar cvav» ı zikretme­
mişlerdir.
8. Ya'ni YahUdiler •ESSELAMU ALEYK. = sana selAm okun• yerinde ..eas&mu ale11k =
sana ölüni olsun:ıı dediler. Ras0.1.ullah: •VE ALEYKUM = sizin üzerinize de• diyerek
onu kendilerine iade etti. Aişe validemiz de on1ann bu kötü sözlerini işidince onlara
•ölüm, Allih'ın la.'net ve, gadabı sizin üstüniire olsun• diye muhbele ve mudahalede
bulundu. Bunun üzerine RaSUlullah: •Yapma. yA Aiıet Rdkı (mul&yemeti ve nlzik ıı.­
nketi) iltizam et, sert, kaba. kötü i5ylemekden akın. buyurdu... Bu ta'bir, •vlv•h
olursa •bana olduiu aibi sana da olsun•- demekcti'r. •Vlvııza ıöylendiii, zaman ise •bana
değil sana ohun• denmiş olur. Bunun .icin aelim abrken de dilma •Ylv•h almmalıdır.

15. 14 SAHIH-1 MUSLIM
"t"""' .. � r ' .. • ,('•: , •, >. ..
..i_.,,-.J v ı ı.::.;ı; �., ��'o;.:ı Jli; . ;.ı.ilr-, ;.�, 'r-:r, � , ..:;ı; :.:.:;1;
. ı •p',:::_n Tl)i.;�I r,:�::_;;:-,'...;�j ı ;)f.irı)li:�::�(.; •�li
, =�--y,,ı��,·:_,:.;;y, l:�;. . ş;;�s-i ��;..--�1:1.ı:; �--} .l:)J# (...)
�..,.,;.y'.lıı�li" ı'G:ı;t . ·,.;·. ,tı11;; .lııO.,!..j;){{; .�:j 'ı.::.;ı;:..,::,,.ı:;;:J�'::i;l
_,..- . ., .. �.. ,. . .,. ,:; .. -
[•/�•½l•/••J'.lıı�s� •� lı:, !lP-!l.,,Çı�,,:_ı;,.-.,'.;'.3»ıJj·lf::>(r,. ı �;ııj��
-· - ,,.
·
.�:vı_;.ı �1
--
11 - ( ➔ ......... : .Aişe (R) §Öyle dedi: Bir kerre Peygamber'e Ya-
hüdilerden bir gurub insan geldi de (selam vermiş olmak için): Essimu
aleyke, yi Eba'l-Kasım! dediler. Rasülullah da: •Ve aleykum• dedi. .Aişe
der ki; ben : Hayır, sam ve zAııı size, sizin üzerlnize olsun dedim. Bunun
üzerine Rasülullah (S) : «YA .Aişe! Çirkin söz söyleyici olma!• buyurdu.
.Aişe: Onların dediklerini işitmedin mi? dedi..Peygamber : •Ben onların
söylemiş olduklarını kendilerine red edib de, ve aleykum (== sizin üze­
rinize de) demiş değil miyim?, buyurdu•.
( · ) Bu hadisi bize Ishak ibn İbrahim tahdis etti. Bize Ya'la ibn
Ubeyd haber verdi. Bize A'meş, bu isnadla tahdis etti. Ancak bu rivayet­
de ravl şöyle demlşdir : Aişe, onlann sözünü idrak edib anladı da kendi­
lerine sövme kabilinden sert sözler söyledi. Bunun üzerine Rasülullah :
•Ya Aişe, yavaş ol! Çünkü Allah haddi tecavüz eden söz ve fiille cevab
vermeği ve muhatablanna çirkin sözler işittirmeyi sevmez• buyurdu. Bir
de rlivi şunu ziyAde etmişdir : Aziz ve Celil olan Allah: •Fısıltı ile ko·
nuşmakdan inen' edilib de sonra· men' edildikleri şeye döıİmekde ve gil•
nahı, dUşmaıılıiı ve Peypmber'e isyiiıı fısıldaşmakda olanlan görme•
din mi? Onlar sana geldikleri zaman seni Allah'ın selaınlamadıiı bir ıey
ile selôınlarlar. Kendi aralarında da· Allah bizi söyliye geldiğimiz yüzün•
den. azablandırmah deiil miydi? derler. Onlara cehennem yeter. Oraya
girecekler. İşte o ne kötü dönilş yerdir!• (el-Mucadile: 8) ••.
9. Emimda meşhtlr olan hemzesiz_ olmasıdır. Bununla ölüm kasdediyorlardı. Ba'zı rivl­
yetlerde - bu kelime hemzelidir. Bu takdirde ma'nisı, dininizden bıkasınız demek olu­
yordu.
10. Metinde Ayetin ancak selAmla ilıili olan bir kısmı verildiif halde sonunda •el-Ayete• diye
lımimının okunmıı.ıına ifôrel edildiJi için biz de bütiin Ayetin meAllnl yazmıı bulu­
nuyoruz.

16. KITAIIU'S-IIELAM 15
12 - (2166) .......... : Ebuzzubeyr haber verdi ki kendisi Cibir ibn
Abdillah (R) dan şöyle derken işitrr_işdir: Yahudilerden bir.takım insan,
Rası'.'ılullah'a selam verib : Essilmu aleyke ya Eba'l-Kasım! dediler. Rası'.'ıl­
ullah da: •Ve aleykum• dedi. Bunun üzerine Aişe öfkelenerek: Sen on­
ların dediklerini işitmedin mi? dedi. Rası'.'ılullah (S) : «Evet işittim ve onu,
kendilerine !ilde ettim. Bizim onlar aleyhindeki duamız kabul olunur, fa­
kat onların bizim aleyhimizdeki dualan kab(ll olunmaz» buyurdu,
13 - (2167) ......... : Ebı1 Hureyre (R) den; Rası'.'ılullah (S) şöyle
buyurmuşdur: cYİıhftdilere ve Hristiyanlara ilk defa siz selam vermeyi­
niz. Siz onlardan herhangi birisiyle bir yolda karşılaştığınız zaman onu
yolun en danna ·muhtac ve naçar eyleyiniz».
( ) ......... : Buradaki üç tarik ravileri de yine Suheyl'den bu isnad
ile rivayet etmişlerdir. Bunlardan Veki'in hadisinde: «Yahudilere kavuş­
tuğunuz zaman»; İbn Ca'fer'in Şu'be'den gelen hadisinde : Kitab ehli hak­
kında demişdir; Cerir'in hadisinde ise •onlara kavuştuğunuz zaman, de­
miş ve muşriklerden kimsenin ismini söylememişdir.

17. 111
(5)
SAHiH-! MUsLIM
KÜÇÜK ÇOCUKLARA SELAM VERMENİN MÜSTEHABLIĞI
BABI
14 - (2168) Bize Yahya ibn Yahya tahdis etti. Bize Huşeym, Sey­
yar'dan, o da Sabit el-Bunani'den, o da :tıles ibn Mi.lik (R) den h·aber
verdi ki Rasillullah (S) bir takım oğlan çocuklannın yamna uğrayıb on­
, !ara selam vermişdir 11•
( ) Yine bana İsmail ibn Salim tahdis etti. Bize Huşeym haber ver-
di. Bize Seyyar bu isnadla haber verdi.
r"'..•.,. ...... ,, , _.. ,i''."'".• ... ,;r. . •"'.>·•,.•·,, 'ı:.�.- ,,.; ·•. ( ) 'o
ı:.l'.ı.,. . ,;.,:. .:, ........ IJ.L,, : Jli • ::',.r "· �J IS'� J.J u-
,J,IJ ... -
. . ..
, �
�,,,. C-'•l;.' r;r;-�.:,l.'.ı..ı •:j •;1!11 .:...C-� ..::.�:::J":Jij •J�;;•::�
.ı.:;,.ı_ u J• . , ...
... ��·""'
... . .. . ,...�� ,-
.
Alk;. 1ıJ ,..........._...,._c:,,�'ı ,., -:•,-�·--. i,,.-i;-�:ı. .,•. •·< :ii--..l:��
· �!11 ..,.,-J c:u...
=-t u0 ,t; • ...,..ı ._..ı,.., · ...- ;>���·� Lu�- _
.r.ı'i;-1:,:i.:,t.... �
,. r - --.. :._
15 - ( ) ......... : Seyyar §Öyle dedi: B� Sabit el-Bunani ile be­
raber yürüyor idim. Derken Sibit bir takım küçük çocukların yanına uğ­
radı ve onlara selim verdi. Bunu ta'Jdben Si.bit, kendinin Enes ibn Mi.­
ilk ile beraber yürüdüğü sırada Enes'in bir gurub küçük çocukların ya­
nına uğrayıb onlara selam· verdiğini tahdis etti. Enes (R) de ona kendi•
■inin Rasıllullah (S) ilıi _beraber yürüdüğü bir sı.rada Rasillullah'ın bir
takım çocukların yamna uğradığını ve ·onlara seliiıi verdiğini tahdis et,
mlıdir.
il, Bu hodisde mümeyyiz çocuklara se1Am verilmesi, tevizua da'vet edilmesiJ herkese selim
v•rJlmesi hükümleri ile beraber Peypmber"in tevazuu ve Alemlere olan ıefekaUnın be­
rlnı vanbr•. Peygıımber'in çocuklara sellim vermesi, onwı ahWwun büyüklüğünden ve
lılllnln ıereflil.iiindendir. Bunda ı:,ıciıık1ara ıllmıeti öiretmei• bir teclıib ve onları' ıe·
rlıl Ad4bına bir ldmln esası vardır. Bu da ;oc:uk1arın t.ılnı'ın Mibı ile terl,jye eclllmlf
ılırık buJGta ermeleri içindir (N.,,,.,,ıl ve �>.

18. KITABU'S-SELAM 17
16 - (2169) ......... : İbrahim ibn Suveyd tahd!s edib dedi ki : Ben
Abdurrahman ibn Yezid'den işittim şöyle dedi : Ben Abdullaıh ibn Mes'ud
(R) dan işittim şöyle diyordu: •Benim•huzuruma girmen için iznin (ala­
meti), perdenin kak!ınlması ve fısıldaşmamı işitmendir, ta ki bu katlar
yaklaşıb seni girmekden nehy edebilirim• 13•
( ) ......... : Buradaki raviler de yine Hasan ibn Ubey,dillah'dan bu
isnadla onun benzerini rivayet etmişlerdir.
,.,ı_.;."'�ı,. ,ı...ı,ı..:u!,;;,:.-�ı':'� (v)
1..:.
.. • .. '"""I >ı.j'_�;ı;.. ..f� •vy,ı.. ıı; ..•... 'ı-• ?
... ,ı
A
'.i !'..:ı•.._._ı .,_ıı::-.ı,.:'i�.�-.ı .,,_ı,�.;_ı.:,_.r"! .,,_ıl,:?;, (,ıv-)-V
- -
12. Bu hadisde içeriye girmek izni husiisunda alim.et ve ipretleı-e i'tiınid etmenin cevazı
için delil vardır.
S. Müslim,;' C. 7, F - 2

19. 1il :-iı11111 l MUSI.IM
(7) KADINLARIN TABl'İ İHTİYACLARINI YERİNE GETİRMELERİ
İÇİN DIŞARIYA ÇIKMALARININ l1UBAH KILINMASI BABI
17 - (21'70) ......... : Aişe (R) şöyle dedi: Peygamber'in kadınla-
rından Sevde, kadınların örtülmesine dair olan hicab ayeti nazil olduk­
dıın sonra talci'i ihtiyacını yerine getirmek için evden dışanya çıkmışdı.
8evde vur.ııd<:a kadınlann hepsinden uzun olan iri yapılı bir kadındı. B·
dh<ıtle daha evvelden onu tanıyanlara - örtü içinde olsa da - gizli kal­
ıııaı.dı. Umer ibn Hattab onu görünce :
-- Ya Sııvde! Vallahi sen bizce tanınmamış değilsin. Düşünsene, sen
11<• cesaretle evinin dışına çıkıyorsun? dedi. Aişe (rivayetine devam ede­
n,k) der ki : Bunun üzerine Sevde evine dönüb geldi. O sırada Rasulul­
lıılı (S) benim odamda bulunuyor ve akşam yemeği yiyordu. Elinde de
,·tli bir kemik vardı. Bu halde iken Sevde girdi ve:
- Ya Raısülallah! Ben ihtiyacım için evimden dışan çıkmışdım. Umer
lıııııu şöyle şöyle söyliyerek i'tiraz etti diye şikayet etti. Aişe der ki: Bu­
ıııın üzerine derhal Peygamber'e vahy gönderildi. Sonra kendisinden vahy
lıfı1i kaldınldı. Rasillullah elinde tutmakda olduğu et parçasını yere koy-
11111 ksızın: «Siz kadınlara, luzum ve ihtiyacınız için evlerinizden dışarıya
�ıkınanıza izin verilmişdlr• buyurdu 13•
ı:ı. lb., Aişe'nin bu hadisine &öre Sevde vak'ası hicıi.b ôııeti (el-AhzBb: 53) nSzil oldukdan
ıııunrııdır. Elunu ta'kib eden 18 rakamlı hadise ı:öre ise bu vak'a hiciib Ayeti nizil olmaz­
dım önce 'ukll.' bulmuşdur. Ş&rih Kirm&nl bu iki rivAyeti te'lif için Sevde vak'amnın
lkl defa ,ı·uk:61
bulduğunu, biri hiclb Ayetinin nw:G.lunden evvel öbürtisü nuzfilunden
Mtllll'n old·.ıiunu kabul ediyor. Şöyle ki : Hz. Umer, yabancı kimselerin Peygamber'in
Allu hnriınine muttali' olmalarmı dolru bulmuyordu. Bu gö�ünü : Yi RasOlallah! Ya­
nımr.o ha�vırlı ha)'lrsız kimseler giriyor. Kadınlarınıza örtülmelerini emretseniz! diyerek
lfArtu ctmlı,di (Buhô.ri).
lfz, Umer'in bu yoldaki m.ür�caatı arka arkaya devam ettiğinden bunu çok gOren
vıı lllr mtid5.hale addeden kadınlar da bulunuyordu. Peygamber'in kadınları arasında
iti ııak.ilerinden ve Haşimi olan Zeyneb Bintu Calış: Ey Hattab oğlu! Vahy bizim evle­
rlmlıln içi ne nazil. olduğu halde bizi ayıblaınağa, bize terbiye hocalığı yapmaya mı kal­
lıırorMun'l demi§di (Btdulri', Tefsir). Fakat neticede ilahi vahy Umer'in içtihidını tasWk­
lımlı, '"1-,hz&b: 5! linci!. iyeli nizil olub, perdelenme ile emr olurunu§du.

20. Kl'l'AIIU'S- s�:J.ıM 19
Ravilerderı Ebü Bckr'iıı riviıyı•tlııılı• : Sı•vılı,'ııin vucudu bütün kadın­
lardan uzun olurdu tnrzımlndır. ı,,,zn l•:lıiı llekr kendi hadisinde: Hi­
�iln1: Dışarı çıkmak sözü Ilı• lııılıiyn �•loıuıyı knsdcdiyor dedi fıkrasını
ziyade etmişdir.
( ) ......... : Burndu dıı lll�ıinı hu isııiııl ile tnhdis etmiş ve: Sevde,
vucO.du bütün insanlnrdan uzun olun bir kudıııdı dcmişdir. Bir de: Pey­
gamber akşam yemeği ycmekde idi dcmi�dir.
( ) Yine bana bu hadisi Suveyd ibn Said tahdis etti. Bize Ali ibn
Mushir, Hişam'dan bu isnadla tahdis etti.
Konumuz olan Hz. Aişe hadisinden anlaşıldığı üzere Hz. Umer Peygamber'in ka­
dınlarının yalnız örtülü ve giyinik olmalarını kafi bulmuyordu. Onların diğer musli­
man kadınlarından daha fazla perde ehli olmalarını arzu ediyordu. Bunun için Sev­
de'nin, evinin haricine çıkmasına i'ürfız etmişdi. Peygamber'in kadmları diğer kadınlar
gibi değildi. Onlar Peygamber'in kadınları olmak ve mu'nıinlerin anaları bulunmak (el­
Ahz.iib: 6) gibi müstesni vasıfları haiz idiler. Onlara yakışan, evlerinde oturmak, iba­
detle meşgiıl olmak idi. Umer'in bu icülıidı •VE KARNE Fİ BUY"OT:IKUNNE: Evleri-
' nizde ktlra,. edbııı (el--Ahzab: 33) emrinin gereii idi.
Fakat yine bu Ajşe hadisinden öğrenildiğine göre bu ilahi emr mutlak değildi.
Bu ciheti de Peygamber'ln Sevde'ye: •Siz (Peygamber) kadınlarına da luzüm ve ihti-­
yacını2 için evlerinizden dışarıya çıkmanıza izin verilmişdir• süretindeki cevibı i:zBh
ctınişdlr. Bir ihtiyAc Uzerine de evden çıkmamakt Peygamberin kadınları için ağır bir
külfet ve meşakkat idi. Meşakkat ve zorluğun giderilmesi ise hildın'ın dayandığı umde•
!erden en muhimmi idi.
ŞS.rih Ayni'nin, Kadı Jyid'dan nakline göre Peygamber'in kadınlarına mahsıls olan
bu hic3.b ve bu örtünüş keyfiyetinde yüzler ve eller de dahildi. Diğer kadınlardan farklı
olarak Peygamber'in kadmlarına yüzlerini ve ellerini örtmeled de ftı;r:ıdı. Bu hüsusdn
fılimlerin ittüakı vardı...
Sair 1s18m kadmlaruıa gelince, onlar için bu derece perdeli ve münzevi bir hayiı.t
yaşamaları vS.cib değildir. Alimlerin bu hUSUsda da ittifakları vardır. Onlar da ziynet­
•lerini teşhir etmiyerek, sesinin fıtri ahengi ile görüşerek İsliı.m ictimai hayatında faali­
yetleri tecviz olumın her türlü hayit sahalarında çalışabiliı-ler. Kadınlık ismetini, her­
kese hürmet telkin eden kadınlık vakarını muh3faza ederek, alış veriş, ta'lim, tedris,
kefalet, vekBlet, şeriket, �hidet gibi her nevi medeni hakları kullanabilh·, hay3ti ve ic�
iiınai faaliyetlerde bulunabilirler.
Hz. Pevoambdin zevcel.erine maJııüı oia.n hica.b 1'e teaettii.1" llyedeTinin mecıllerl;
-.Eı, Peı,gambeT zevceleri, için.izden kim açık bi1' terbitıeıiılik ederse onun a.ıdbı
ifoi 1c<ıt a.rtınh,-, Bu Alla.h'm gÖ're kolaıdı,-. Sizden kinı de AUa.h'a ve Peı,gıamber'ine itaat
eder, iııi amelde bulunurscı ona da mükafatın, iki kerre ıuniri.r. Hem. bi.ı ona çok ıerefli,
bir rızk da. ha.ııTlemı,ız:dı,-, Ev Peı,gcımbe'I" kadınlan. •i:r: (dijer) kaCbn.laT"dan hef" ha.nail
biri. gibi değilsiniz, Eğn (Allah'dan) kOTlcu]IO!'AflıZ (size yabancı olan erkeklere) yu.mu•
şal, sövlemeı,in. Son.Tcı kalbinde bi1" maru bulu,ı,ınla.r tamaa. düfef"le.r. Sözü ma'rllf vec­
hUe (ve ağırbaşlı) söyleyin.. (Vakar ile) evlerinizde oturu.n. Euvelki cdhili11et Cdevrl ka­
dınlarının kırıla döküle, süslerini göstere göstere) 1/Ü"l'ÜVÜJÜ gibi yilrümeı,i-n. Namazı
dosdoğru. kılın. Zek4tı verin. Allah"« 1'e RM'lllune itia-t edin. Ey Ehte Beı,tl Allah sizde11.
ancak: kiri oidennek. -ve sizi tertemiz ya.pma.k ister. Allah"ın, evleTinizde -okunub dura,ı,.
(t"yetlerini ue hilcmeti hatırlaym.. Şüphesiz ki Allah Her ıeııin iç yüzünü bilendir, (her
.şeyden) ha.berderdu-- (el-Ahzlb : S0-34).
•E·u iyman. edenler, (bundan sonra) Peı,gambeT'in e1'lerine 11emeğe da•vet olun­
mukırtzuı, vakıoıa da. ba.kmakaı.ıı:ıı ı:,lrmevhı. Fakat da.'uet ohc.nduğu.•nuz zama,ı. girin. Ye•
meği vevince dağılın. Söz dinlemek t:ıeı,ı:ı nıhbet etmek için de üzin.siz) ginne1fin. Çünkü
1.m Peııaumber'e eza uennekde, o ıiıden utanmaktadır. Allah ise ih.a.kdan çekinme::. BiT'

21. SA!IIH-l MUSIJM
-
l"' • ., ' .....$ - •• • .. 1... ,. , ,... ,,.. ... ,..,�,, .,.
..
ı, l!.• ( )
� • et ...:ı•�1 ı::>-► • t·- � �.ı'.l.:ı: '=",i-!. ı:;-'- · -1:!ı:.ı
j/ .._,,,.JP ...
,.,.--: r, 'ı(w1- ( • .·,
.•�•�ı:.-t .l.r, ' :1 r::' !:'.
18 - ( ) ......... : Aişe (R) den (şöyle deınişdir) : Rasiılullah'ın
kudınlun geceleyin def'i hacet için Medine haricindeki geniş arazi olan
yarlorc çıkmak istedikleri vakıt çıkarlardı. Umer ibn Hat}ıib ise Rasiılul­
lnh'u hitaben: Kadınlarını perde arkasına al, derdi. Fakat Rasiılullah (S)
bunu yapmazdı. Derken Peygamber'in zevcesi Sevde Bintu Zem'a gece­
lol'don bir yatsu vaktında dışarıya çıkdı. Kendisi uzun bir kadın idi. Umer
dcı hiciib emrinin endirilmesini şiddetle arztı ederek kendisine hitaben :
- Ya Sevde! Haberin olsun ki biz seni· tanıdık diye nida etti. .Aişe
dor ki : Bunu ta'kiben Aziz ve Ceill olan Allah hicab emrini indirdi 1•.
d, anım zeııelerim�en. lu:umlu bi!' ıetı iakdiainiı: ı,cılcıt pe!'de a.rdıttdan isteı,ıin, onlardan.
Du, lıttm ıiıi,ı, Jca.lbleriniz, hem onla.nn kıdbleri için daha temizdir. Suıi.11, AHa.h'ın Pe11""
sııımb•r'ine e.ıd vunneniz doğru olmadığı gibi Jcetıdinden aon.m. zevcelerini nik4hla alma..
tHı dft tbeden olırna:z. Bu, Allah nezdinde �Jc &ii,ıü.k bir güncihdıt"• (eJ..Ahzib: 53),
Hım Peygaınber'in zevcelerine, hem de eliler mu'min kadınlara ve kızlara mah­
ııı ulun tesettiir emri :
-Ev Pe!Jacm·bff, zevcelerine. kırlanu ve mılminlerin kadınlan-na df elbiıetffln..
tlıft a,ıı,nne giı,meleri-ni .ıöı,ıe. 8v, onlann ıanım.b ed edilmemelerine daha. u1111ımdur.
Allıh ıok ma/j/i,et edic� ook ,,..,.ı..meı eı,leı,lcidl"' (el-AhzAb: 59).
M, lllılb lyotlerl üç defada üç merte6eyı nltık olmak llzere nlzll olmuşdur. Birincisi :
•iv Peı,ıgambı?T, zevcelerine, Jcızkınu ve mu•mtıılerin kcıdt,ıla.nfla dıı elbiıeierin­
tlııı Gıd•rine oi-v,n:;eleTin-i aö:ııle. Bu, on.Zarın tam.fl-ıb ac1 edilmemelerine daha 'H1/UU-nd-UT,
Allıh fO� maöfi,..t edici, tok ,,..,.hamet eı,leı,lcidi"' (el-AhzAb: 59).
lu lycUe kadınlar edebli bir tanda gi)"inmelr::ıe--mükellef old�.
lktn.ı,t:
,., , lif' de PP.11!14mbWin .ıevce?eri1ıdefl. hmım.ltı bi,- ,ev iıtecliği11ıi.ı valc,t J)ffd'e •rı­
.... lıı,ııı,ı onla,rdan. Bıı, hem ıimo kalbleriıılz, hem oıılana lcıılbleri �" daha temi,.
ıtı,,,,ı lıl•Alıı&b: $3),

22. Kl'l'AIIU'H-IIELAM 21
( ) ......... : Burndııkl ravilı•r de, yine lbn Şlhfi.b'dan bu lsnad ile
yukarıki hadis tarzında rlvfıyııt ctmlşlı•rdlr.
ly,I> J;.,JIJ ;:!;�_j,1: i.,Ut ('_,i'":'� (A}
: _;,.:,. � Jij . �-�I : �=�J�) J�:,.::i,�J �=��"!�l.:);.. {tıvı)- 'ı
. . -
(;;�: 'ı'�.':"';-�::,;,.';:, [.½:..ıı ::i. �:8-�_:,l. -f;I:: �, ,.;·Jıı�-1::;.'r-';�(0�
•- '·• -·, , ••- ''1·
'1
•' � �,,, ,-·1·
1;
·,r. •·• •••)al ''ı•···•'ı ,.-.,
, �•:J. j.� ;y,.) tJ:.;. D
•
-:, !-1 c.J.1-J c.J • : ui , ;;"-:° v9 f!.
. .1, � _r.> • r--•
, .r::;i11:,1ı:.(t ;;,.,t":�I--ıl
(8) - KENDİ MAHREMİ OLMAYAN- YABANCI BİR KADINLA
YALNIZ KALMANIN VE BÖYLE BİR KADININ YANINA GİRMENİN
HARAM KILINMASI BABI
19 - (2171) ......... : Cabir (R) şöyle dedi: Rasülullah (S) : «Ha-
beriniz olsun ki, sakın hiçbir erkek, nikahlısı yahut nikah geçmez mah­
remi olmak hali müstesna, dul bir kadımn yamnda gecelemesin• bu­
yurdu.
Bu Byet gereğince Peygamber'in kadınlan perde indirmekle enırolundular ki bu,
!IAREM ile SELAMLIKı ayırmak demekdir.
·Üçüncüsü:
•Mu'min kadınla:ra da söyle: Gözlerini Oıar&mdan) mkın.ıı11lar, v.zlcınnı ko-ruaun...
lar, zi111ıetleriai a""'°sı:nlaT. Bunlanlan görii,ıe,ı lcınraı müıtem4. Bcı, örtülerini, -vaka­
ltırının iiatiittü (kapayacak sıiretde) Jcoı,su11Lır. Zipet <mahal) leriai nı�M ı;ıkanna­
anılaT•..• (en-Nür: 31).
Bu fıyet de bütfin mu'min hanımlara en yiiksek ve en edebll bir giyiniş ve ha­
reket ta'lim etmlşdir.
•Ev Pevgamb..- kad,,.lan, siz (diier) kad111lanlıı11 lıerlıangl biri qlbl d•ılilsinlt. Eğ..­
CAllah'dan) ko-rkuvo?'aan1z (size yabancı olan erkeklere) vumu,alc: «iıılemevtn, Scm?'a ka.J...
binde bi'r' ma.,-aı bulunanlar tııma.a. diiıerln. Sözü ffla:-ri.t ı,echUe ıiivle11in., evlerinizde
ka:rıb edi.b oturun. Evı>e1Jd cdhiliyet (devri kadınlarının kırıla dök.ille, şUslerine göstere
göstere) vii,rüviifü. gibi vürii.mevi.n...• (el-Ahdb: 32-33).
Bu iyet ıereiince hissaten Peygamber kadınlarının ıer't bir zar1lrct olınadıkca
evlerinden çıkmaları nehy olundu. Bundan dolayı mu'mlnlerln analarından ba'zılan
iphıslarmı yaJ?l _vucudlarınm k.ı.ralt.ı.sın.1 bile göstermekten oeklnlrlerdi Mu'ıninlerin ana­
larmın kadyi hicet gerekükce tesettür halleri de ile mertebe üzere vüki' oldu. Evvel­
kileri -bu hadisden de anlaşıldığ.1 üzere- MENAst• denilen kıra çıkarlardı. Ona da
ekseriya gece karanlıiı. basmadan çıkmazlardı. Sonra hici.b iyetl · ôzil olunca gece ka­
ranlığında da oraya gey.iııik çıkarlardı. Lakin -yine bu kıssadan da istidlal edildiği üze­
re - karanlık o�akla beraber ta uzakdan görünen vuc6.dlarının karaltısından kim ol­
duklar.1 ba'zan beilli de olurdu. Bu ise Umer'e pek ağır gelirdi. Daha sonra evlerde ab­
desthaneler inş& edi1ince artık bu iş için dı§arı.ya gıkmakdan büsbütün vaz geçdiler.
Umer'in fartı gayretinden tabire zevc:elerin dışarıya çıkarılmamaları ve Peygam-­
ber'in ev.ine ıelen _ kimselerin mu'minlerin analannı g&memelerl için Peygamber'den bir
çok defalar lalebde bulunmuşdu. Nihayet hicib &:,etleri ııAz11 oldu.

23. 1'.'
..'" SAIIIH-1 MUSLIM
20 - (2172) ......... : Ukbetu'bnu Amir (R} den, Rası'.ilullah (S bir
hutbesinde) : •SahAbilerim, sizleri (yanında mahremi bulunmaksızın)
kadınların yanına ginnekden men' ediyorum• buyurdu. Bunun üzerine
Ensfır'dan birisi : Yfı Rası'.ilallah! Ya erkek akribfısına ne dersiniz? diye
s,ordu. Rası1Iullah : •Onlarla halvet ölümdür• buyurdu ı•.
( ) ......... : Buradaki rfıvllere de Yezid ibn Ebi Habib, bu lsnfıdla
yukarıki hadisin benzerini tahdis etmişdir.
'
I
,.. ·- ..... ••ı
, • ...
"J(_
·�· .,.. r....... '
• .ıı• ı.
: .:. .,.._ fa- .;_ ;.:_;u -=-:j : 1i • �J .;_ �-".;.1 • .J!' kJ1 .,._1 U-_.,J (.••) - ,-'
.. . .,. - ... ı ''l:
. '/ji.:,'( �I. (_JJI�/il 0:�;'.:.I t::,. (_JJItt'_;. 'I
21 - ( ) Ve bana Ebuttfıhir tahdis etti. Bize İbn Vehb haber ve-
15. cl-Hamvu mevtun (= Hamvu ile halvet ölümdür) :
Leys ibn Sa1
d: Bamvu, erkeğin kardeşi, amuca ojlu ve buna benzer akribalarıdır
rlc..>di. Lugat ilimleri de hamvların, kadının kncasınm babası, amucası, kardeşi, kardeşi
oğlu, amuca oilu ve buna benzer akribAları; hatenlerin ise, erkeğin karısının akribalan
olduğunda itüfak etmişle:rdir. Sıh1" kelimesine gelince o, her iki nevi üzerinde kullanılır.
Pı:ygamber'in •el-hamvu mevtun• ıözünün ma'nüsı, luımvdcn olacak koi-ku diğerlerin­
den daha çoktur, ıer ondan da viki' olabilir. Onun, yabancı bir erkeğin hilafına olarak
kndına ulaşmam ve""red olunmalaıızm onunla halvete inuktedir bulunmasından dolayı
fitne:. daha çok mubtemildir demekdir. Burada hamvden maksad, erkeğin babasından ve
uıl.lhırından 18)71'1 akriWarı�. Babaları ve ojulları ise, karısı için mahremlerdir, Bu
..'>oble onl&nn. kadın ile halve'tıeri diz olur, onlar aıüm ile vasıflan4ırılmazlar. Burada
makı■d, mahrem (yani nikih geçmez) olmayaıi er tek· kardeş, amuca, amuca oj:lu ve
INınıerleridir. 1ıte bunlanu kadın ile halvetleri ölümdilr. Onlar, yabancı bir kimseden
dıh• fnzla halvetden men'edilmele llyıkdırlar.
İbmı'l•Arablt Bu bir kelimedir Jı:i Arab'lar onu •arslan ölümdür• yani onunla
kırtılnmak ölüme benzer denildiği gibi ıöylerler demişdir.
Kndı l:,Ad : Bunun ma'nisı, kadının kocasının erkek akribalan ile halvet etmesi
rınl yulnız kalmas4 dinde fitneye ve helike götüriicüdür ve onu ölümle helak etmek
ıl.ı )'Mpar demekdir. RasCilullah'm bu sözü tağliz yerinde virid olmuşdur der (Nevevn.
Bu hadlsden:
1, Yanında mahremi (yani nikah geçmez akribAsı) bubınınayan bir kadınla bir
ıılıtlln bir arada yalnız kalmasll!!!):.
b, Kocoıı evde yok iken bir kadının yanma girilmesinin cı1iz olmadıfb hükümleri
ıııluıııklıdır,

24. KITAhU'!I-Nl:1,ıM 23
rib şöyle dedi: Ben Leys ibn Sıı'rl'd.ırı l�illiııı : ,,ı llamvu, erkeğin kardeşi
ile amuca oğlu ve buna b,,nz,•r ııkrıh�lıırıılır diyoı·,hı.
'-/1;.� e.,· /;iJ..�l.. �:,� �ı� jj_•. :-9,:.� � �J•;.. l:);, ('< ,vr)- ""
;:;.:;ı:ı.;; ��'4t� ;;,:,:.J ��- �, � �Ju:,s J;.ı: �, ....,�,::; �ıj_;� fıp;.. ...,..lkl,_;.
,
. ... .. .. . . -· . . .. ,.
,, '1 1 .i ).
_.
:
,,.
•· ., • ,,, .. ..
. � ı. .ıı .
• • • • l . • •. ı J,:;;.. .._, ...
, •- u >� ,,.j": .- � ..._:_;'! 1..,.ii v � ...,.>.> � Jl ı;,. J:',ı- ı:..,_ !"' ..ı.:c v � "tJ.>. f-'7': iJ_
, ;,,--
""
. ' ,,,,..
- - :......: 1 , •
�U)) .Ü. �ll; � ,>ı...:;. "
('
J
·�;, 1�:•
_,
: 'i.::i. �=..--•, ,
,_,
...:,_�! .,x..," ;ı -l�::ı_; .. ,:;ı: �;,.
• ,,. - - .,,. - _ ..,,
- • • lJ ..... . .
.. - .. ,., .ı .--
�[;.
(
� , �u';0•l�'.j '.;;'.11.) »�.:il:J_,��j(i;. ı:,:;_J )•J, J�;�/,�:.11J_,!:j
' .. ,.. • ! •_:, ..
- ! r ,J -� -- ... ..
. .
. --ı·ı 'ı ·J' , .., ...
..
. ,;,
.... _, .... -:.,. ......... ., ,..� .. ,- - J·-ı- ·•· ..... ··11� l. _.ı
> ...
·" � :, : >;; ..._,_, 1 ,, �i•J•1"-"�.J�-'·1• •J>:1.:,l>-.ı..'1, ;;;:
'::11Ji�!-°1ı.ı.,..-1
22 - (2173) ......... : Abdullah ibn Amr ibn As (R) şöyle tahdis et-
mişdir : Haşim oğullarından bir kaç kişi, Esma Bintu Umeys'in yanına
girmişlerdi. Akabinden Ebu Bekr Sıddıyk içeriye girdi. Esma Bintu Umeys
o günlerde Ebu Bekr'in nikahı altında idi. Ebu Bekr içeri girib de ora­
dakileri görünce bu manzaradan hoşlanmadı. Bu durumu Rasulullah'a
zikretti ve : Ben orada hayırdan başka bir şey görmedim diye de ilave
etti. Bunun üzerine Rasulullah (S) : «Allah, Esma Bintu Umeys'i şerli
işden beri kılmışdır• buyurmuşdur. Sonra Rasulullah minber üzerinde
ayağa kalktı ve : •Bu günümden sonra hiçbir kimse, kocası yanında bu­
lunmayan bir kadının yanına girmesin. Ancak beraberinde bir yahut iki
kimse bulunursa girebilir• buyurdu.
'
.;:.,.; ,;,: J.,.._.,ı
ı,.J,.,J}�..,�.:..:&.., ,;1_,..� '='ı;ı.ıJ,,}�:,..ı:-.-:-� ()
,. ,.,..ı,v�d.-�
:; '�-l:�iı�c-;;.T.i.:.� ;�0-=,;.. �-'-i ��.G��I �; L:);, (Ylvt)- 'l'f
"'�:,; ,1:., ı:ic » 0ın. ,w.���-:½:;., :;.:..lı:.i :.S�l:,.;:'.ı���.�ıı�i! ji
,. ,,,..,. - .. . ,,:.. .,. .. "-- :,-� �
�I J ,T,!l;;...ı'I >''11 ',ı ı.1/1•.<"'1•i • 1.:..
,,_•.�•' 1.�J ,,f ,'ıf.: �:.j.'
J �... ı.J_,-J u •. '-"!.. � ,j' r '.:":,. u»
� ,jA .� .,-) lı_. c.Jl..d « "'.ı•'
. . .,, ,,
. • .r�',(;/�wyı::,1 .s;��l!.;.:.ıı
(9) TENHA YERDE ZEVCESİ YAHUT MAIIREMİ OLAN BİR
KADINLA GÖRÜLEN KİMSEYE, KENDİNDEN s-Ou ZANNI
DllF' ETMEK İÇİN: ŞU, FULANE KADINDffi DEMESİNİN
MtİSTEHAB OLACAĞINI BEY.AN B.ABI
23 - (2174) ......... Enes ibn Malik (R) den (şöyle demişdir) :

25. SAHiH-! MUSLIM
J>uyl(ıınılwr (S), kııdınlarından biri ile beraber bulunduğu sırada yamn­
tlnn bir klııısc ı-ıeı;li. Peygamber hemen_ o kimseyi çağırdı. O zat da geldi.
l'cyguınlll•r: •Ya fulanu! Şu, benim zevcem olan fulane kadındır• dedi.
o zAt : YI Rasiılallah! Ben kime siıu zan ediyordum,, binaenaleyh ben
sıırın,suu zan edemem dedi. Bunun üzerine Rasiılullah: •Şübhesiz şeytan
insanın vuciıdunda kanın akışı gibi cereyan eder• buyurdu 18•
.
24 - (2175) ......... : Safiyye Bintu Huyeyy (R) şöyle dedi : Pey-
gamber (S) itikafa girmişdi. Ben geceleyin kendisini ziyaret etmek üzere
yanına geldim ve kendisi ile konuştum. Sonra dönmek üzere kalkdım. Pey­
gamber de beni evime geçirmek için benimle beraber kalkdı. Safiyye'nin
meskeni Usametu'bnu Zeyd'in evinde idi. Bu sırada Ensar'dan iki kişi
oradan geçtiler. Bunlar Peygamber'i gördükleri zaman sür'atle yürüdü­
ler. Peygamber: •Acele etmeyiniz, durunuz. Yanımdaki kadın Safiyye
Bintu Huyeyy'dir• buyurdu. Bu iki Ensari zat: Ya Rasülallah! Subhanal­
lah (= biz Allah'ı tenzih ederiz) dediler. Rasulullah: •Şübhesiz şeytan
insan bedeninde kanın cereyan edişi gibi cereyan eder. Ben sizin ('temiz)
gönüllerinize şeytanın bir şerr katmasından endişe ettim• buyıu·du. Ya­
hut da (şerr yerine) •şey» demişdir 17•
16. Bu söz xiı.hlri üzeredir. YUce Allah şeytan için insanın bedenindeki kan yollarında akmak
üzeı·e bir kuvvet ve kudret halk etmlşdir denildi. Ve yine dımilcli ki bu söz şeytanın
yanıltması ve vesvesesinin çokluğundan dola,ı istiare üzere söylenml�tir. Buna göre
kanın insandan hiç aynlmııması ııibi ıeytan da insandan ayrılmaz demek <'1ur. Şeytnn
vesvesesini insan bedenindeki ince deliklere atar ve bu süı-etle onun n�svesesi kalbt!
ulaşır şeklinde de te'vil edilmişdi.r (Kadı İyAd).
17. Peygamber hakkında süu zfuıda bulunan ya kifirdir, yahut da munfiıfıkdır. Çünkü Pey­
gamberler hakkında sO.u zan bi1-icmA. küfürdür. Bunun için İmim Şafii bu hadisin tev­
cıhinde, bu iki sahabinin gönüllerine bir vesvese gelib de kafir olmalarından Peygamber
endişe etti de bunlara nasihat makamında hakikatı bildirmei!e sUı-'at etti demişdir.
Yukanda 23 rakanııyle geçen Enes hadisinde Peyganıber'e kaVUŞan sohfibinjn iki
değil bir zat olduğu rivayet ediliyor. Müteakib diier rivfıyetlerde 1se iki sahibi olduğu
tusrih ediliyor. Kurtubi bu iki rivAyeti şöyle te'lif etml§clir: Rasülullah ild sahi.biye mü-
1üki olmuşdu. Fakat bunlardan birine hitib ettiği için rivtnin bir olarak ı·ivôyet etmiı,1

26. K1TABU'S-SELAM
-:...�:-':. �;,.J.i . .:,ı.:�ı;,i t:;,;.i . !.,,}j ��:,ıı:';; 0: ��;; 'df--.,,;, (...)- ,-o
. ., ... ..
25
3�ıJı ::...ı;.Çi •;,;li ��ıt:.:,;·�:.�i ! F,���;�:;.li . �;'
:.'jı ��
2:ı - ( ) ......... : Peygamber'in zevcesi Safiyye (R}, Huseyn'in oğ-
lu Ali'ye şöyle haber vermişdir : Peygamber (S) ramazanın son on gü­
nünde mescidde itikafda iken Safiyye, ziyaret etmek üzere Peygamber'in
yanına geldi. Bir saat Peygamber'in yanııada konuşdukdan sonra dönmek
için ayağa kalkdı. Peygamber de onu evine geçirmek üzere ayağa kalk­
dı. Ravl hadisin bundan sonrasını (24 rakamlı) Ma'mer hadisi tarzında
zikretmişdir. Şukadar var ki ravi burada : Peygamber «şübhesiz şeytan
insan bedeninden kanın ulaştığı yere ulaşır buyurdu dedi de, •cereyan
eder• demedi.
olması muhtemildir. Hadisde bu iki zltın isimleri zk.redilmemişdir. HAfız Bedruddln
Ayni, bunlann, Useyd ibn Hudayr ile Abbid ibn Beı1r olduklarını naklediyar,
Bu hadlsden ıu hükümler çıkarılmiŞdır: ltikif eden kimsenin ziy&retci kabıilu,
onunla görüşmesi, ziy&retciyi teşyf etmesi. onunla birlikde kalkması. Kur'ln ve hadis
okuması, illin ile, iedris ile meşg(il olmasının eliz olduğu. (Tahdvi, Peygamber'in Safiy..
ye ile meşg(ıl olmasını, mu'tekifin mübih işlerle işti.galinin cevazına delil saymışdır.
Ceviimiu't�fıkh'da ta'limin, kitabetin ücret mukabilinde icri edilmesi itikiiıf eden için
mekrilhdur denilmiıtir).
Peygamber'in ummeti hakkındaki y1iksek ıefekaü ve ümmetinden •kus(tr ve ma'si­
yetlcrin def'i için ümmeti diima lr.sflda ehemmiyet vermesi.

27. SAHiH-! MUSLİM
IIER KİM BİR MECLİSE GELİB DE BİR AÇIKLIK BULURSA
ORAYA, YOKSA ONLARIN ARKASINA OTURUR BABI
26 - (2176) ......... : Ebu Viılnd Leysi (R) den (şöyle demişdir) :
(Bir gün) Rasıilullah'ın huzurunda sahabileri olduğu halde mescidde otu­
rurken karşıdan üç kişi geldi. İkisi 18 Rasulullah'a doğru yöneldi, birisi
de gittL Rav! der ki : Bu iki kişi Rasulullah'ıiı. huzurunda durdu, Bu iki­
den bir tanesi halkada bir aralık bularak oracıkda oturdu. Diğeri ise hal­
kada hazır bulunan cemaatın arkasında oturdu. Üçüncüye gelince arka­
sına dönüb savuşdu. Rasulullah (S) meşgul olduğu kelamı bitirince bu­
yurdu ki : «Bu üç kişinin halini size haber vereyim mi? İçlerinden biri
Allah'a sığındı, Allah da onu barındırdı. Diğeri (sıkıntı vermekden) utan­
dı. Allah da ondan haya etti. Ötekisi ise (bu meclisden) yüz çevirdi, Al­
lah da ondan yüz çevirdi,,
( ) ......... : Buradaki raviler de cemian : Bize Yahya ibn Kesir
tahdis etti, ona da ishak -ibn Abdillfıh ibn Ehi Talha bu isnad iç'.nde ola­
rak ma'nada onun benzerini tahdis etmişdir.
r
.....�•J l--,;
1
• .,>•>•- > �" ...... J•-r.�•-- .. ,.! ..•->
ı
.� (
ij �ı..:':..,.,��ı"'! .>..J. ,.;:· -l>-.,e....:,,,ı ı::J.,,. ·f=!-".'-.�vjp., �,vv) - TV
- , - r,, , , ....... ,, . , � .
. , ,., •.. ,•. -�':,JI' ·1•··'" ·•1;��1 ••. ··ı- · ·•·ı.• 111
..... )Jo- ( ........... • A -l>- • ..... J I ı.J • •.<a • .P. o .•.<a ·� •.<a..:....'
' ....,. ı.J"'., •• ,,,., ,• c.J. • ı.J •- f..T r "" V ,._. V • .
. .. ,. ...
(11) BİH İNSANI DAHA ÖNCE VARMIŞ OLDUÖU MUBAH
YERİNDEN KALDIRMANIN HARAM KILINMASI BABI
27 - (2177) ......... : Abdullah ibn Umer (R) den; Peygamber (S) :
Suhhfmall&h ta'birinin taaccub sırasında söylenmesi; itikôf eden kimsenin, zevcesi
hn•ıtıfııuinn ziyiret edilmesi ve zevce8i yanında bulunan bir 28.ta selAm verilmesinin de
cıllı uld,ıAu, Çünkü bu hadisin Buh&ri'nin i'tikaf bölüınUndeki riviyetinde O iki zatın
Pl)'MNınber'v selam verdikleri tasrih edilmişdir,
il, lhG VAkul •Uç kişi geldi. dedikden sonra •ikisi Rasülullah'a yöneldi� diyor. RasUlul­
lıh'ın mwc:llııine yönelenler üç müdür, �•-:-ksa iki midir? Bu·muşkili �s'.in r.iviyeti çii­
ıQ,ur, Uuntı ıUro ilk geliş ve yöneliş mescid'edir. Mescide üç kişi girib halkanın yanın­
...n ıutınlıln. Tezktr halkasının farkına ı-ardıkdan sonra ikisi oraya yönelmi§]er iken
D,DnuQ 111l110 ...u.ut, Bitmiş, belki de ınunôfıklardandı. !kinci geliş ve yönel!ı de !ite
hııdwr,

28. KITAUU'S·RKl,AM 27
,Sizden herhangi biriniz sakın diğer birini ıılıırıhıj:u yerden kaldırıb son­
ra onun yerine oturmasın• buyurmuşdur.
28 - ( )
İbn Umer (R)
......... : Buradaki beş tarik ravileri de Nafi'den, o da
den. Peygamber (S) : •Bir· kişi öbür kişiyi oturduğu ye-
rinden kaldırıb onun yerine oturmasın. Fakat ona : Yer açınız, genişle­
yiniz (desin)•·
( ) ......... : Buradaki dört tarik ravilerinin hepsi de Nafi'den, o
da İbn Umer'den, o da Peygamber'den yukarıkl Leys hadisi gibi rivayet
etmişler ve onlar bu hadisde «fakat ona : Yer açınız ve genişleyiniz• fık­
rasını zikretmemişleı;dir. Bir de İbn Cüreyc hadisinde şu ziyAde vardır :
Ben: Bu, cumua gününde mi? diye-sordum. NAfi': Cumua gününde ve di­
ğer günlerde diye cevab verdi.
29 - ( ) ......... : İbn Umer (R) den; Peygamber (S) : •Sizden

29. 211 SAHiH-! MUSLIM
luırlııınııl biriniz sukın (din) kardeşini kaldınb sonra onun oturduğu yer­
ılıı ııtıırınıı•ın• buyurmuşdur. (Ravi der ki:) İbn Umer, kendisi otursun
dlyv hurhııııgi bir kimse yerinden kalkıverdiği zaman o yere oturmazdı.
( ) ......... : Burada da Ma'mer bu isnad ile onun benzerini haber
vormişdir.
30 - (2178) ......... : Cabir (R) den; Peygamber (S): •Sizden hiç-
biriniz cumua günü sakın kardeşini yerinden kaldırıb sonra onun yerine
geçerek orada oturmasın. Fakat : Yer açın, genişleyin der• buyurmuş­
dur 19
•
1
' ... r�ıı;,.. '.ı. ! ......., 'J'-' ......." .,ı 1,..... 1' .,,. >• � .....,. I • �
�.:,:ıı��·..,..,l.:,ı_ı'-:Si ııJ . ,.;ı_,..J.ı,;� .k-� <1.-:!=i v-..L>,ı (nv,) - I"
��11! • J(;��J;.:,�i ! ;:;_; �':; , �i;; , �;;:.;;ıf.-J(. (f-� ;;_1 �:.i_)
ı: • .,. ..... •
r, .
· '1:_;.:.,:,;.--•,":il6-;r����r'ıi::;•..ı�;�ı�-�'-!-'. •· '.ı.;.,
(12) BİR KİMSE YERİNDEN KALKDIKDAN SONRA TEKRAR
DÖNDÜĞÜNDE KENDİSİ O YERE OTURMAYA DAHA
HAKLIDIR BABI
31 - (2179) ......... Ebu Hureyre (R) den; Rasıilullah (S) : «Her-
hangi biriniz kalktığı zaman•, Ebu Avane'nin hadisinde ise, «her kim otur­
duğu yerinden kalkar da sonra tekrar oraya. dönerse, o kimse kalkdığı
yere oturmaya daha haklıdır, buyurmuşdur.
19. Bu hadislerin sonlarındaki •yer açınız ve genişleyiniz• emirleri Kur"An'.ın şu Ayeti Ue
sıkı bir benzerlik arz eder :
ıııEy iı,nuin edenler, size meclia!eı-de ve-r a.çı,ı denildiği .uıma.n oenı,tetin ki Alla,h
da size r,eniılik versin, Kalkın denilince de Jcalkıverin. Allak içinizden iymd11 etm.iı olan•
lcıTlıı (bilhassa> kendilerine,..m,n. verilmiı buluna.-nlan11 def'ecelenn.i · ıırtı.nr. Allah ne 11cı..
pan«nız 1u,kkıvle Jı.aberda-rdıT• (el-Mucidile: 11).
Taberi'nin tefsirinde, müfessir Katiide'den nakline göre, Peyagmber'in mescide gel­
dli:l sahi.biler tarafından görülünce hemen biribirlerini sıkıştırırlardı. Bunun üzerine
YUce Allah, izdiham etmeyib biribirlerine yer genişletmeler.ini. emrelınişdir.
Hisıh hangi meclisde bulunursak bulul.lım, bulunduiumuz meclislerde dar]ık
yapmamalı, etrafımızdakilere sıkıntı vermemeli, gelenlere İıen.iıllk yapıb )'er açmalıdır.
Bllhaıwı Ayetin nuz:Gl sebebi olan ilm meclisJeri ise bu emirlerin çok önemle yerine ge-
llrllmul lolb edon me,lişlerdir.

30. Kl'fAl!U'M-SICI.AM 29
(13) KENDİNİ KADINLAŞTIRAN ERKEĞİ 20 YABANCI KADINLARIN
YANINA GİRMEKDEN MEN' BABI
32 - (2180) ......... : Hişam, babası Urve'den, o da Ummu Seleme'-
nin kızı Zeyneb'den, o da Annesi Ummu Seleme (R) den şöyle tahdis
etmişdir : Kendini kadınlara benzeten muhamıes, Ummu Seleme'nin ya­
nında idi. Bu sırada Rasulullah (S) da evde bulunuyordu. Bu muhannes,
Ummu Seleme'nin erke!< kardeşine hitaben : YA Abdallah İbne Ebi Umey-
20. Tahttb, tef""ıl vezninde bir nesneyi eiib iki büklüm eylemek ma•nlsmııdır.
Muhcı:nnea, müennes vezninde ma'rılfdur ki kadm haslet olan nlmerde denir. Za­
riflerin istilihında · seınii müennes ta'bir olunur. Zikrolunan talmtsden alınmı§dır. Bun­
da ism f�il unvanı ile Jugatdır, nefsini tahnis eylediji içhı. Ve İBm mef'(U unvlnı ile
de ciizdir, puşt, kahbe lütilere belini büktürdüiü için. M'airi,b diyin lstlWımda onlara
noktalı z-d.y ile muzhi'I' derle?", Ve osıl Türk lisAmnda iki fetha ile 1c:ekez ta'bir ederler
lKatnüs Te,-,).
Asım Efendinin bu idin ve ta'rifine göre muhannes, hal ve tavrında kadına.. ben­
z.iyen veya kendini kadına benzeten kimsedir. Bütün luptcılua ı&-e muhannia ıeya
muhannea, abliııkında kelimmda ve ha?eketlerinde kadınlara benzeyen kimsedir. Bu hal
hazan asıl yaratıhşdan olur, hazan da kendini buna tekellllfle alııcJırmakla olur.
Böyle fi.hiş kfüü sözlü, kötU huylu bir adamın, Peypmber•tn kadınlarından Ummu
Seleme'nin yanına girebilmesini şirih Hattibi .incellyerek : Muhannes, inntn idi.
kadınlara temiyul edecek eı·keklik hissi yoktu. O, Kur'lıı'm ta'btri ·echlle 1RBE SAHl:Bt
- en-NOr : 31- değildi. Yani kadınların tesettürleri isti.sn& edilen. his ve şuO.ru yerinde
olmayan erkekerden idi. Bu cihetle kadın mahfillerine eimıeslnde bir mahzilr görül..
müyordu diyor.
Bir. nıuhim sebeb de Ummu Seleme'nin kardeşi Abdullah'm ! ölesi olması ve onun
yanında gelmiş bulunmasıdır. Bu hadise hadisin ııietııinden de anlaşıldıiı Uzere Taif
muhasarası sırasında olmuşdu, Hadisin rivisi Ummu Seleme Peygamber'in- kadınların­
dandır. Ummu Seleme'den de kızı Zeyneb riviyet etmlıdir ki Peygamber'in Uvey kızı
idi, İkisi de sahib!yelerden ve t,Iam kadınlarıııın fıziletlilerindendlr. Peypmber Mekke
fethi seferinde Ununu Seleme'yi yine kadııılanndan Zeyneb'in reflkatiııde ıetlrmlııdl.
Taif'e de blrlikde gelmişlerdi.

31. :ııı SAHii!-! MUSLIM
,vl'iı•! /llıılı ,vıırııı sizı, Tfıif'in fethini müyesser kılarsa ben sana Gaylan'ın
(:Jl�ııııııı) kııınıı deltılet eder gösteririm. O kız (semizlikden karnı) dört
lııılılııııı kıırşılıır, sekiz büklümle de arkaya döner dedi 21• Rasulullah bu
1'iiı.ü l�l<llııcc: «Bu makule adamlar yanınıza girmesin» buyurdu.
/ > >- _, '. ,1;·­
.• -..:ıı::ıııı.ı�
�-.
33 - (2181) ......... : Aişe (R) şöyle dedi : Peygamber'in kadınları-
nın yanına bir muhannes girer idi. Sahabller o muhannesi, EVİ'T-TABİ­
!NE ĞAYRİ ULİ'L-İRBETİ MİNE'R-RİCAL (: Yahut ihtiyacı olmayan
erkeklerden uyuntular - en-Nur : 31-) sınıfından addediyorlardı 22• Bir
gün o muhannes, Peygamber'in kadınlanndan birinin yanında iken içe­
riye Peygamber girdi. Muhannes de o sırada : O kadın karşıladığı zaman
(semizliğinden dolayı) dört et büklümü ile karşılar, geriye döndüğü za­
man ise sekiz et büklümü ile döner diyerek bir kadını (vasıfları ile) tav­
sif ediyordu. Bunun üzerine Peygamber (S) : «Haberiniz olsun ki ben bu­
nu, orada burada ne olduğunu tanır halde görüyorum. Bu adam bir daha
siz kadınların yanına sakın girmesin» buyurdu. Aişe : Artık bundan sonra
onu pE!rde ötesine aldılar demişdir.
21. Yani semizlikden kamı dört büklümdU. Arkadan bakılınca iki tarafdan taşarak sekiz
bUklUm gözükür.
2'.!. Kadmların tesettür etmeleri istisni. .edilen erkek sınıfları arasında olan: •EVİ'T-TABi;JNE
GAYRİ UL'İ'L-İRBETİ MİNE'R-RİCALl: Yahut .ihtiyücı olmaı,an erkekleTden u.yuntu­
lara• (en.;.NW': 31) &yeti hakkında ıu tefsir yapılmışdır: Veya ricilden irbe sahibi ol­
rn•yan tabl'lere yani kadına ihtiyic duymaz olmuş, şehveü kahnamı!J, 5alih ihtiyarlar
Yl)'II ma't1lbJara veya kadın iıini. bihnez, side yemeklerbıin fazlasından yemek için
,unun bunun arkaıına takılır ,urubu miskinler veyahut erkekliii yok hilka1en innin
u,ık1ur... <Hnlc Dini, IV, 3501).

32. Kl'l'Allll'S. SKi,AM 31
(14) YABANCI BİR KADINI YOLDA YÜROMEKDEN Aciz KALDIĞI
ZAMAN BİNEĞİN ARKASINA BİNDİRMENİN CEVAZI BABI
34 - (2182) ......... : Ebu Bekr'in kızı Esma' (R) şöyle dedi : Zu-
beyr ibn Avvam öenimle evlendi. O zaman Zubeyr'in yeryüzünde mal
namına, köle ve cariye namına (hulasa dünyalık olarak) atından başka
bir şeyi yokdu. Atının otunu, yemini ben bulub verirdim. Atın bakım ve
idil.resini yani seyisliğini ben yapardım. Zubeyr'in su çeken devesi için de
hıv-ma çekirdeklerini ben ezerdim. O su devesinin de yemini ve suyunu
ben verirdim. Su kırbasını (söküldüğünde) ben dikerdim. Hamuru da
ben yoğururdum. Yalnız ekmek yapmasını güzel beceremezdim. Onu En­
sar'dan komşularım kadınlar yapıverirlerdi. Bunlar komşuluk hakkını
sadakatla gözeten iyi kadınlardı. ·Ben RasO.lullah'ın Zubeyr'e ayırıb ver­
miş olduğu arazisinden hurma çekirdeklerini başımın üstünde taşırdım 23,
Bu hurmalık Medine'deki evimden bir fersahın üçde ikisi uzaklıkda idi 24•
23, RasUlullah'ın Zubeyr'e verdiği bu hurmalık Benü Nadir YahUdllerinin sürillmesinden
sonra yüce Allih'ın fe1l oltı.rak Peygamber'e tahsis buyurduğu Benü Nadir hurmalık­
larından ayrılmış bir parça idi. Zubeyı-'
in bu hurmalıia nail olması, Peygamber'in Me­
dine'ye hicretinin ilk yıllarında idi.
24. Bir fersah üç mil, bir mil altı bin zirii'. bir zira' yirmi dört yanyana konulmuş mu'-
tedil ölçüdeki pamıak, parmak ise yine mu'tedil•ölçüde yanyana konulmU§ altı arpa bo­
yudur.
Esmi.1
nın yaptığı bütün bu işler, ma"rılf ve insaıı1arm. ilzerinde ittifik eyledikleri
insanlık işlerindendir. Kadının. burada zikredilen eimelr. yapmak. Yemek pi§irmek, et..

33. SAHIH-1 MUSLIM
Vltıe hiiylı• hlı· ııün bıışımda hurma çekirdeği yüklü olarak evime gelirken
yulıln HnHıilullııh'a kavuşdum, yanında sahabilerinden bir takım kimseler
vııı·dı. HnuCılulluh {S) beni çağırdı. Sonra beni arkasında terkisine bin­
dlrınck ı,in devesine : •Ih, ıh• dedi. Fakat ben erkeklerle beraber hayva­
nın ıırkıısına· binmiş olarak yolculuk etmekden utandım 25• Esma bunu
i':ulıeyr'e unlattı ve ayni zamanda sen Zubeyr'in kıskançlığım biliyordum
dedi. Bunun üzerine Zubeyr: Vallahi senin hurma çekirdeğini başının
üzerinde taşıman bana Rasulullah ile beraber deveye binmenden daha
güc oldu dedi. Ravi Esma der ki : Bu aile yükünü bundan sonra Ebu Bekr
bana at seyisliği yapacak bir hizmetci gönderinceye kadar çekdim. Babam
bir hizmetci göndermekle sanki beni cariyelikden kurtarmışdı.
35 - { ) ......... : Esma {R) şöyle dedi : Ben, Zubeyr'e ev hizn'let­
lerinde hizmet ediyordum. Onun bir atı vardı. Ben. o ata da seyislik ya­
pıyordum. Benim üzerime at seyisliği yapmakdan daha şiddetli hiçbir
hizmet yokdu. Ben at için kuru otluk araştırıb birikdirlyor, atın hizmet­
lerini tekeffül edib ona bakıyor, onu idare ve seyislik de ediyordum. Son•
bise ve çamaı,ı.r yıkamak ve buna benzer bütün bu i§lerde kocasına yardım ve hizmet
etmesl, bunların hepsi kadın c:iniblnden kocasına bir tebernl' (yani yapılması vicib ol- ·
mayan bir atıyye) ve onun tarafından b1r ihsan ve güz.el muişereU ve ma'nlf bir
liWdir. Bu işlerden hiçbirisi kadm llzerine viclb olma,. Bu lı!erln hepsinden kendini
cokse dinen güniha prmiı olmaz. Kocasına bütün bu işleri gördürllb kadın için tahstl
ulUrmesi lizlln gelir. Bunlardan hiçÖlrini kadına yüklemek erkeğe hali,;_ ohnaz. Kadın
bunu kendiliğinden ancak bir atıyye olarak yapar. Bu da ilk zamandan °bugüne kadar,.
kudınların yapmakda devam edib ııeldikleri g{lıe) •bir &detdir. Kadın iizeıine vicib olan
■ne11k iki ıeydir : Kocasına kendi İıefsinden temkin ebnesi, bir de kocasının evinden
ıyrılmamasıdır (NevevD.
il, Perpmber•ın Esml'yı devesine bindirmek istemesi, EsmB'nın Pey,amber'in mahremi ol•
dıılu içindir, Çünktl Esmi'nın kız kardeı! Aişe Peygamber'ln nlkAhında ldl.

34. KITAnu·s-SELAM 33
ra Esma bir hizmetciye nail oldu. Peygnmber'e bir çok esirler gelmişdi
c:İe Peygamber Esma'ya bir hizmetci vermişdl. Esına der ki : Artık o hız­
metci at seyisliğinden beni kurtarmış ve ııLın yeyib içeceği şeyleri de ben­
den bıraktırmışdı. Derken bana bir adam geldi de :
- Ya Umme Abdi!lah! Ben fakir bir klnıscylm. Ben senin evinin göl­
gesinde alış veriş etmek istiyorunı dedi. F:smll der ki :
- Ben, şayet şimdi sana ruhsat verirsem Zubcyr bunu ka·oul etmez.
Binaenaleyh sen bunu Zubeyr hazır iken gel de o zaman onun yanında
benden iste dedim. Nihayet geldi ve :
- Ya Umme Abdillah! Ben fakir bir kimseyim, ben senin evinin göl­
gesinde alış veriş etmek istiyorum dedi. Esma :
- Sana ne olur ki Medine'de ancak benim evimi istiyorsun?;dedi.
Bunun üzerine Zubeyr, Esma'ya hitaben:
- Sana ne oluyor ki alış veriş yapacak fakir bir adamı men' ediyor­
sun? dedi. Neticede o zat, kazanıncaya kadar orada alış veriş yapar· oldu.
Ben kendisine bir cariye sattım. Muteakiben yanıma Zubeyr geldi. Sat­
tığım cariyenin bedeli de henüz kucağımda bulunuyordu. Zubeyr :
- Onu bana hibe et dedi. Esma :
- Ben onu tasadduk etmişimdir dedi.
,ı.:., �•.:ıı:ı,.,..,,c,::.:ı,,-�ı:.{...i":'� (ı•)
36 - (2183) Bize Yahya ibn Yahya tahdis edib şöyle .,,edi: Ben Ma­
lik'in huzurunda okudum, o da Nafi'den, o da İbn Umer (R) den ki Ra-
s. Müslim;. C. 1, F - 3

35. SAlllll-1 MUSLIM
�Cılullulı (H) : .( IVlu'ıııiıılcr) üç kişi oldular mı, ikisi üçüncüyü bırakıb
ııı·ıılunııılıı l'ı:.ılıl:ısıııazlor (yani fısıldaşmasınlar)• buyurmuşdur.
( ) . . . : Buradaki altı tarik rıivilerinin hepsi de Nafi'den, o da
lıııı Uııwr'ı lı•ıı, o da Peygamber'den yukarıki Malik hadisinin ma'nasıyle
rlvtıyot utrııişlcrdir.
37 - (2184) ......... Abdullah ibn Mes'ud (R) şöyle dedi : Rasu!ul­
lah (S) buyurdu ki : •Üç kişi bir arada bulunduğunuz vaklıt insanlara
karışıncaya kadar ikiniz diğerini bırakıb da fısıldaşmayın. Çünkü bu fı­
sıldaşma onu mahzun eder, 26•
38 - ( ) ......... Abdullah ibn Mes'ud (R) şöyle dedi : Rasulullah
(S) : •Üç kişi bir arada bulunduğunuz vakıt ikiniz, diğer arkadaşınızı bı­
rakıb da fısıldaşmasın. Çünkü bu fısıldaşma üçüncüyü kederlendirir• bu­
yurdu.
( ) ......... : Buradaki iki tarik ravileri de A'meş'den bu isnad ile
rivayet etmişlerdir.
28, Oç kişi bir arada iken ikisinin gizlice fiskos etmelerinin üçüncünün hüm ve kederini
n10cib olmasının sebebine gelince, üçüncü zaı, iclimai Bdaba aykırı olan bu vaz•jyyeti
kcındlne tahkir telakk'i etmesi, yahut da bir mazarrat konuşulduğunu düşünmesidir.
Alimler, ikl kişi bir diğerinin yanında onun bilmediği yabancı bir dil ile konuı..
m.ık da onu ınahzOn ettiği takdirde hüküm yine bunun ılbidlr demlılerdir-

36. Kl'rADU'S-SELAM
(16) TIBB, HASTALIIt VE· RUKYE TEDAViSİ B.ıBJ
35
39 - (2185) ......... : Peygamber'in zevcesi Aişe (R) şöyle dedi : Ra-
sıilullah (S) hastalandığı zaman Cibril ona :
«BİSMİLLAH! YUBRiKE VE MİN KULLİ D.A.İN YEŞFİKE VE MİN
ŞE�Rİ H.A.SİDİN 1ZA HASEDE VE ŞERRİ KÜLLİ z! AYNİN = Bis­
millihi, Allah sana her hastalıkdan ·şifa versin ve hased ettiği zaman ha­
sedciden, her göz sahibinin (göz değmesi) şerrinden de seni beri kılsın•
diyerek rukye tedavisi yapardı 27•
" ' •.· · ··
11' •· r.-.• • • '.İl'·· ;.-., • ' ·ı• !.)1 J..İ ,_. '·., 1 • "· (n,.,)- ( •
ı....,ı,,;r"'ı.,J ./j.. .>.f- w...> • �) � -1.:' w ...,_ .u J
,
J� '-1, .,.-� .._,,,..),il
,. . ..-.. . .. .. ı t.
.•r-�,·J;,:; •·-•--"'·.·.,,1.1 � . -JAi �• �,, ;-i -i :> �i ! .....:. . , , ·..,.; , ;-_;;; .; , ::.,�
l At T ı._,...)..,.__ • ., t, •• t,.S-' U '-,J_...,.. , ._. V, " .
-
- •.,
r ,., .,. .,
. cl....i
__
•::.;_ '1a _...__ı; 0-···, •.. ...}--,.-_•. . cl;=-'; ..: ..,,:----._ ... �1..;-J,1 ·t : �(;
. � ı.J-' rıX ·--"- (S ı.J-' IJ, .,
)
- -r·-
- . '
. 4!jl�1-(.�-
40 - (2186) ......... : Ebıl Said Hudri (R) den : Cibril Peygamber'e
geldi de: Ya Muhammed! Rahatsız mısın? diye sordu. Rasillullah (S) :
,Evet, dedi. Cibril : «Bismillah okur, sana seni inciden her şeyden, her
27. Rulcye, hatita hakkında şi.fl dilemek için Kur'in ile Allihı'n isimleri ve sıfatlaı·ı ile yüce
Allflh'a dua ve iltici eylemektir (İbnu'l-Esir, en..Nihdı,e).
Bu hadislerde Cibrll'in yaptığı rukye de dul ve ilticAdı:ın ibaretdir, Rukyenln
mekr'llh olan ve dtnen hoş görülmeyen kısmı vardır ki All&h'ı.n kelômından, All8.h'ın
hdrnleri ve sıfatlarından başka gey ile nefe:r edilme.sidir. Ve bunun her halde f'aydah
ve şifi verilmiş olduğuna i•timld edilmesidir.
Şeriat, Kw:'in Ayetleri ile ve ma'ruf dualarla rukye .izninde kar&r kılınışdır. Bu
husUsda nehy yokdur. Bilakis bu babdaki hadislerden anlaşılacağı gibi bu şekildeki
rukye sünnetdir. Cennete hisibsız olarak girecek olanlar hakkındaki •onlar o kimseler­
dir ki rukye yapmazlar, rukye lı.1:emezler, teşe�um de etnıeder ve ancak Rablarma te­
vekkül ederler• (Buhciri, M'u•lim) hadisine gelince bu, kuffi:r kelimı ile, ma'ni.ları mec­
hOI lafızlarla y·apılan rukyeye hamledilmiıdir. Çünkü bunla.mı bir nevi ,küfr olmasın-.
dan, ;yahut klllfre yakın olmasından korkulur...

37. :tıı SAHİH-1 MUSLIM
�••rll ııufHıll'lı, yuhut her hasedci gözden rukye ederim. Allah.sana şifa ve­
ril'. Allııh'ııı ismiyle sana rukye ederim• dedi.
·• • � •., .... i_;::, _ ıa_ 1'•· t::•a ..
, .. ,. ,�.},•�• ( )
. �:,. "'· _,l, ..,. -.,.� ı:.:..► . :-ı'j:.ı ..,,. - - .
•e}ı..ı. j.J. ....,,)# ""'v - t,
t��I:)J'..ı J�j : t,:! ::_,_;t.:1J°ıi
0
• � � �J-ı::f;:_;_; }.i(;;-�;;l:C. : J�
.c �;.�;jı,
41 - (2187) ......... : Hemmam ibn Münebbih : Bu, Ebü Hureyre'·
nin bize Rasülullah'dan tahdis ettikleridir dedi ve bir çok hadisler zik­
retti. Onlardan biri şudur: Rasiılullııh (S) : «Göz değmesi (vakı'dır) ger·
çekdir» buyurdu28•
yl�� Y.-'.ij �l!ll::i t_ı;;.j :S;'
t'.ı)I �-;_:,n;½; � �� �J,J (YIM)-l'I'
'l
,.
. .. ., ... ,r-:;;ıı .. -,r: .. "
'•·,., ,�- ...., -�;,-ır- i,..... , ıı
"•-- ...,r..)
';'"J ı.;J.1
:=,,• ':":AJ �.J.► :wıi. (-� .ı. '-'. f-•(ı:..ı» :� .)- ı ulij . ıiP." : !'I .l�• ...�
j;jı •�:ı;:.�:.:.il �ı:.1;_; ";;�')J .�;_ �I ı J�.�I.:,,,._,.� .:İ1 .:,, , �;;,;
�--.. " ... . ... ..
" 1 - ,• • , ..
.• ');-ıi"·r='- ;-:.ı ,�,
42 - (2188) ......... İbn Abbas (R) dan, (şöyle demlşd!r) : Pey-
gamber (S) buyurdu ki: •Göz değmesi sabit bir hakikatdır. Eğer kaderin
önüne geçen bir şey mevciıd olaydı, .onun onune göz değmesi geçerdi.
Sizden yıkanmanız istenildiği zam;ın yıkatıınıZ> 29•
28. Buhari'de şu haws de vardır:
�l
.:,-
J ,t-ı_jl ,,..t JI r--1-o<OIJ_,..J J•,,..1 ; .:Ji�<Ol._;,;�'..:,a
Aişe (R) : Ras�lullah (S) göz deimesine okunmasım bana emretti, yahut <mutlak ola•
rak) emretti demiıtir (Buhci,i, tıbb, nıkı,eıu•ı-ııvn>.
Rukı,etu'l-av,ı. (= ıöz dokunmuına okunmak> taı»ri ile mıdtsad ıöz hastalıjına
okunmak demek delil, Wbetu"l-a.pa yani ıöZ deimeılne karşı cilwnmak demekdir.
Şirih HaU.Abl ıtöyle der: •Raı(Uullah'ın nazara ve ıöz dejınesb:ıe karşı okunmasını
emrettili, t'iı,ete'l-ku,-,tııı, gibi ilAhl Jsim ve sıfatların ve yüce Allflih�ı ıikrl hAvl Byetle­
rln temiz nefs sihiblu.i diliyle saz delmesinden rahatsız olmuı hastalara okunmasıdır.
Bu okunma rilhani tedavidir. Evvelki zamanda alllh klmıelerirı okumalarının büyük
mevkii vardı. Fakat bu ıuınıf fazlletll insanlar bulunıruıyacak derecede azalmıgdır, Bu
cihetle halk .!ismfı.nj tedi.vlye mey) etmtıdir. ÇünkU rılhint tedavinin. hastalık üzerinde
te'siri görülmez. olmuşdur. Dinen nehy edilmia: olan nefes, efıdmculann ve ı::innleri tes­
hir iddi&ı eden cincilerin nefesidir•.
Hattiibi'nin vefatı H. 388 tarihidir. Binaenaleyh Hatti.bl ile tçin,de bulunduğumuz
1388 = 1968 yılı arasında 1000 yılbk bir zaman farkı vardır. Bununla beı"Bber büyük Türk
ıArihi mes'eleyi ta o zaman: bile nekadar eüzeI vad' ve tefsir etmifdir.. Uu vesile ile ken­
disine Hak Tefila'dan rahn:ıetler niyiz eylerim.
il, •Eğer kaderin önüne geçcın bir şey mevcüd olsaydı, onun önüne ıöz deimesl geçerdi»
knvli, •göz delmesi sibit ·bir haldkatdır• hadbini te'kld edici mihiyetdedir. Bunda g6z
dt:imeslnln zitda nuflz VE! te'sir sur"atine tenbih vanhr.. Bu ı&zln mıı"nisı. kaderi ıı:e-

38. KITADU'8-81Cl.AM
r'-� (ıv)
. '
(17) SİRK BABI 30
37
çebilecek haysiyetde bir kuvveti bAiz bir ıeY fan olunsaydı bu, aHz delmesi olurdu. Fa­
knt o da kaderi geçemez. Anık onun p:,n ıeı,ler nasıl geçebilir? (.Kaıtalllnl). One geç­
mek yanıında kadere ıAlib geleeelt bir ııeY olsaı,dı göz dejmeol onu pçerdl, Yani eıjer
bir ıeyin · kaderin 6nUne pçmeai m� olub da bir py'in mukadder olan mmanından
evvel onu lfn& ve lzilede müuıir oJac..ıc olayd� göz deimesl kaderbı önüne geçerdi
demekdir.
Hadisin son fıkraamdakl •yıkanmanız istenildiii zaman :,ıkanm• kavlinden mak..
sad sudur: Arab'!ar göz6. delen kimseye emrederler, o da ellerini ayaklarını ve izBrının
altındaki organlarını yıkar, onun yıkantı suyu göz deimlı ldmıenln üzerine d6külilrdü
de bundan illi beklerlerdL Peygamber, herhanııi bir kimaeden bu istenildiği zaman bu-
nu yopmakdan gekiımıesin diye enıretmiıclir.
JO. Sfür kelimeıb&.ifl. lıı.uıı.1'1 ı,e örfi ma/'RA1-Tl1'14 dıli-r bir hulA• :
Arab'.ın kellmında ıihr, •bir şeyi veclıinden sarf ve tahvil eylemekdir•. Sin'in
fethiyle ve hl'nın sukftnu ile aeM', akciier ve dammıyle suhr, yUreğe denir. S1n'in kes­
riyle isim olarak sihr •kullu mi latufe ve dakka me'huuhO: = tutumu latif ve ince olan
herhangi bir ıeYe ve fiila e denir. Masdar olarak da hud"a yapmağa, cadıcılık ve göz
bağıeılık etmeie denir (Kamu, TffJ,
Sa.h.r, hulkıimun ucu ve riedir. Sihrin de bundan muştak olduğu yani ciğere işlet­
mek ma'nl.ıındon alınmııı olduiu, söylenınlıdir, Sihr birkaç ma'niya ıeir :
Birincisi : Haktk:atı olmayan tahyilat ve hud'aya denir ki el çabukluiu ile yaptı..

39. :ııı SAHiH-! MUSL!M
lııu Ml�ı.lı•nh•rı kıı1ı,.-ırtmak sÜl'ctiyle şa'bezeci hokkabazların yapbklan ve yaldıılı sözlerle
kulııkhuı ovulıırıık nl'mmiımların, kowcularm yapbklan bu kabildendir.
, ..,.-l:11.;:,.I ı,_,.... : Halkın gözlerini büviilecllle.. (el-Ahkaf: 116),
•
, .ı-İYlr4"_,-.•.:,• �IJ:� : O..lann ipleri ve cleı)nekleri ıihirleri ı,ü,iinclen
J.·ı•,ıdiııbll.' hakikaten Jcoıuvormuı Jwı,ülini verdi- (Ti-hl: 66) buyurması bu ma'nA ilze­
rlncıUr. Kifirler :M"llsl aleyhisselfıma bu nazarla baktıklarından dolayı
• •••� 1l:J,ı:,..,I .,-Wllr:
1� 1_,):ı : DedileT ki: Ev aihif·bdz! Bizim için R<tbbine, .sana
. � -
ulan va'di vechile dud et. Mıı.ha.kkalc biz doğnı. valcı kuvu,tunılmuı ola.cağız- (ez-Zuhruf:
49) demişlerdi.
İkincisi : Şeytana bir nevi yaklaşmak ile onun yardımını celbeylemektir ki
, l':''ı.!llilJ< j•J;;.; �L. �ıJ;.;.,J,- AIJ-o : şevıanlann kim!er uze­
rine indiliini size habe'J' vereyim mi ben.? Onla.r her- gü.nahkcir ya.lan.anın. tepesine ine,.ı..
fer.� (eş-ŞuarA: 221-222) 3.yeti buna ipretdir.
, _,.._ıı._,..tll.:,,.ı.,, ı,_,.ıÜ!l,l,,:,11.:.,0, : Fakat o ıe11to11lar kd/ircliler ki
inıa:n.lat"tı .rih,i, bii,ıücülüğii öğı-etivorloTdı...• (el-Bakara : 102) bU)'Unl)ması da bunun
üzerinedir.
Oçüncüsü: AVimın zlbib olduklandll' ki kuvvetinden S1lretlerl ve tabiatları tabir
eder, meıeli insanı eıek yapar diye zu•m ettikleri fiilin ismidir. Muhassıldn indinde ise
onun hakikatı yokdur• <Rliıb el-lsfehint, el-Müfredat).
Raiıb'ın bu son sözOnü side Mu'tezile kavli 1mlı ıi,bi telakld edenler olmuş ise
de öyle deiildir. Ka.müs sAhibi de Beaôi-r'de bunu ,öyle iflde etmlıdir:
•Feth ile aahT, hulkO.mun ucuna ve akciğere denir. Bedenden ona muhhi olan uzva
da med.zen itlik edilir. Kesr ile .siht" ki Türkcemizde bilyü ve C&dılık dahi ta•bir olunur.
Fll'asl bir adamın sahnna yani akciğerine vurub onu miiteğayyir ve sersem eylemek
ma'nBsma masdar olub sonra cadulukda kullanılım§dır ki üç türlüdür:
Birincisi: Sırf hidi" ve hayile düşürmelerdir ki hakik&b yok.dur. Şa"bede ve göz
bağıcılık ta'bir olwıur. El harıfliği ve sur'atden neı'et eder.
İkincisi: Şeytanlara ya� sebebiyle bazı mertebe yardunlannı isticlab ile olur.
Uçüncüsü: Küfrü irtik3b ile efswı ederek sOretleri ve tabiatlan güya tağyir eder­
ler. Mesel§ bazı adamı eşek yaparlar. Bu dahi gerçi müessirdir. lakin hakikatı yokdur.
Sihr yapılan kişi kendisini eşek oldum kıyisı ile eıekcesine §ive eder. Herhalde sihrin
vukô:u vardır• (Kamtlı Tu. II, 382).
Bütün bunlardan ince bir hiyle ve hud'a ma"nisı bulunmakla beraber haldkatı
yokdur demek, büsbütün yalandan ibiretılir demek de obnayıb maddi ve rQ!ılinl olara.,
gizli birtakım sebebler isti'mAU ile hakikat tahrl( edilerek yapılan ve mAhiyyetlnde mut­
laka bir ırıeytanet ve hud'a ma'nisı bulunan ve bu sdretle bir takım. kimseleri manyetize
ederek (yani miknatıslar gibi cezb ve teshir ederek) irldesine rim eyleyen habts bir
.san'at diye de ta'rif olunabilir. Nitekim Ebu'l-Beki Kullivıit'ında bunların hepsine ılı­
mil olmak ilzttre sihrin örfi ma'nisuu şöyle ta'rif ey]emişdir: Kesr ve sükO.n ile aHvı",
hab1s nefislerin. bir takını ef'il ve ahvAle uğraşmasıdır ki o fiillere bazı h8rikulade işler
terettilb eyler. Maamifih muirazasız imkansız olmaz. Ezheri'nin Ferri ve siireden nnk­
line göre asıl lugatda sihr sarfdır, yani çekib Çevirmek, bir §eyİ ;v6netinden çıkararak
tağyir ve tahvil eylemekdir. Ve hiyleler ve san'atlar erbabının Aletler ve edatlar yardı..
mıyle yaptıklarl fiillere ve el çabukluğu ile yapılanlara sihr denmesi de bir şeyi cihe­
tinden sarf ve tahvil ·eylemek ma'nisı bulunmak i'tibirıyle lugavi hakikatdır. Kelimi
aihr de, kelimm gariiıbeti ve kalblerde müessir olan letifetidir ki onları, sihr gibi bir
halden bir hale tahvil eyler. cİnne mine'I-beyini le sihran. luııHsinin ma'nast da KRm'ilswı
bryinı üzere şudur: insanı medh eder, onda si.dık olur. dinleyenlerin kalblerinl onş çe­
virlri ayrıl zamanda zem de eder. onda da sidJk olur, ona da taıblerinl �virlr, Nf.lıdve'de
do bu hadis: Yani beyanın bazısı vardır ki balı: olmasa bile dlııle1iclleıin kalblerlni ı;e­
vlrlr diye izih eclilmljdir
••••

40. KITABU'S..SELAM 39
Bah8uddin Amili, KeşkUı'dc lryıidu't�kasıd ili Eıne't..Mııka.nd adlı kiti.bdan naklen
şöyle kaydebnişdir: Sihr yapmanın tahriminde nizl' yokdur, ancak ilminde nizl' edll•
mlşdir: Z&hir olan ibahasıdır. Hatta ba'zılan farz kiflye oldujuna z&hib olmuşlardır. Zira
olabilir ki bir sihirbaz çıkar da Peygamberlik iddilsına kolkııır, bundan dolayı uınmet
içinde onu keşfedecek ve kat' eyleyecek kimse bulunmak ikUzA. eder. BLr de sihrin katı
olanı vardır ki onun da faili kısôscn katı olunmak J6zım ıellr. Sihrin hakikisi de gayr
hakikisi de vardır. Hakiki olmayana göz bajıcılık denilir. Flr'avn ıihirbAzları bunların
ikisini de yapmışlardır. Evvelô hakiki olmayanını yaptılar • ı.rWı�l1J..,-...,
: Halkın gözlerini biiyüledile,-• (el-A'raf: 116) buyurulması buna lşlretdlr. Onun ardın-
dan da hakikiyi yaptılar. " r.:!u..r-? ı,..�J tJ-:A).-'J : Onlara korku saldılar,
büyük bir s iJı-r meydana. getirmiş oldular- (el-A'ıif: 116) buyurulınası buna işaretdir.
Sihrin sebebleri gizli olduğundan dolayı mecbfil. bulunduğu ve zanlar atmağa miı.hal
olduğu için, yolları da muhtelifdir:
Hind tariki ; Fakirizm, nefsi tasfiye ve bedeni şiğılelerden. beşeri takat mikdtırınca
tecriddir.· Zira bunların re'yince o eserler ancak beşeri nefsden sidır olur. Felsefecilerin
mliteahhirleri de Hind'lilerin re'yindedir. Türklerden bir kısmı da onlar gibi yaparlar.
Nebt tarik,: Seçilmiş bir vakıtda azimet ile nıkye ve buhilra muza:f olarak istenen
g&yeye münflsib bir takım şeyler yapmakdır. O geyler ba7:,an temsfiler ve nakşlar olur.
Bazen düğUınler dUğilmlenir ve üzerine üfürülür. Bazan da üzerine yazılar yazılır, yere
gömülür, yahut suya atılır, yahut havaya asılır, yahut ateşde yakıhr. O rukye de akıl•
]arınca istenen garBzı yô.pacak yıldızlara tadarrG'dur. O buh1lr ise o yıldızlara nisbet
edilen akBkir (ecd.) dır. Zira i'tikadlarınea o eserler anc:ak yıldızlardan sAdır olur.
Yıınan tarikı: Feleklerin ve :yıldızların rılhlniyetlerini teshir ve onlar huzOrunda
durub tadarrii' ederek kuvvetlerinin inmesini istemekdir. Çünkü bunların i'tikadlarınca
bu eserler felekledn ve :yıldızların cirimlerinden dejil, riihlniyetlerlnden si.dır olur.
SAibe ile aralarında fark budur. Eski felsefeciler de bu niye ınlildir. lbri.nrlerin Kıbt'ın
ve Arab'ın taı-iki ise sanki huSUsi süretde tertıô olunmuı azimetler. yeminler bilinde
ma'n&ları mechül bir takım isim1er zikrine i'timaddır ki bunlarla_ bir hazıra hitib eder­
ler. Çünkü i'tikadlarınca bu eserler ancak cinnden sudiir eder ve bu yeminlerin cinnleri
kahreden melekleri sihirliyeceğini iddia ederler... Hatta bazıları hareket sür'atı (sinema)
ve el hafifliği. (el çabukluğu) üzere tertib edilen acaib fiilleri de buna ilhik etmi�erdir.
' .
Fakat böyle el çabukluğu ile yapılanlar bir ilim delil holcka.bazlıkdır. Bunları Uim me-
y8nında saymak layık değildir..... (Hak Dini, VIII, 6359-6363).
Sonra !lihrin zMıiren fevkalade görünen, hakikatde ise tabii sebeblere mUstenid
bulunan ve beyaz sihir denilen bir kısmından da bahsedili:ror ki bundan da sihrin bazı
hakikat!� karıştırılarmt yapılan ve fakat o hakikat göıteri.Jmediii için hlrikulide zan.
nedilen bir kısmı bulunduğu da söylenmiş oluyor. Fllvikl' mhirbizlar böyle cismani ve
rOhAni bir takım tabii sebebler kullanarak zih.ireq fevkalide görflnen bir takım gartb
eserler ızhir eder ve böylelikle Peygamberlerin mu'cizelerine rekabet etmek de isterler,
Ve bundan dolayidır ki sihr, öğretilmesi. öirenilmesi kabil bir htiner ve ıan'at knbilln•
den olarak tellkkt olunur. Halbuki fevkattabla olan mu'cize ve kerlmet kesb ile delil,
ancak'llMıi mevhibe olarak kabil olur. Bununla beraber ıu da lnkAr olunamaz ki sebeb­
'.,ler ve tabt'i hldise denilenler içinde kanunları lzAh olunabilen ve fenni olarak san'at
'bilinde muttariden tatbiki kabil olduğundan dolayı idi ve tabi'! sayılanlar olduğu gibi;
kanunları izih edilemiyerek ameli siiretde tatbik edilebilen ve illiyeti mechül ofarak
tesftduf edilegelen ntidir ve gayr ni.dir nice hadiseler ve, prlblfkler bulunduğu. da gün­
den gUne artıb duran keşfler ve müşahadelerle görüliib duruyor. Bu noktalar iyi mil•
Wıaza edilince şu da anlaşılır ki medeniyetin terakkisi karşısında sihrin gaybolduğunu
zannetmek de doğnı değildir_ Bil'akis fenlerin ve medeniyet visıtalarının 1:erakkisi için•
de sihrin şekil değiştirib tenôsuh ederek türlü adlar ve şekillerle daha zi.yiıde genişle­
mekde olduiunu i'tiraf etmek iCQb eder. Sihirbazların, rüh1an ve yüksek, nefisleri cel•
betmek iddiAlorı yalan olduğunda şüphe yek ise de habis ruhlan ve alçak nefisleri celb
ve teshir edebildikleri ve bu süretle yüksek nefisleri de wi.ra çalqtıkları muhakkakdır

41. 411 SAHtH-1 MUSUM
ıı:t
rlncl<•ıı
(21tl9) ......... : .Aişe (R) şöyle dedi: Benu Zurayk Yahudile-
1.ı,bldu'bnu'l-A'sam denilen bir Yahudi Rasulullah'a sihr yaptı 31•
. . . ------------------------------
Vo huıutnn dolayı aihr en ıenl kUfUrler ve ıeytanetlerle miltel&zlmdir. Her zaman be-
ıorlyyol onun ıerrlnden Allih'a sıimmak lhtlyicındadır,, (Hak Dini, VIII, 6365-6366).
81hr hakkmda Elmah1.ı Muhammed Hamdi Yazır'm Hak Dmi Ku,..ıin. Dili I. c. 436-
450 vo VIII, 6359-41366 ıahlfelerbıde daha mufassal bllıiler varılır.
Alll&h'a sıiındıkdan ve Allah da korudukdan sonra hiç bir silıirb&zın sihri milessir
ulıımaz: ,.İ'�..,..wı�..� : Büı,ücü ise ne,oede olm feldh bulam«zıt (Tdha: 69),
-
..:.ı..:,j�'l ol.;,,.. 4:,�J�f"'l., : Halbuki aihirbdzlar Alliih7
ın izni olmadıkca
onunla. hiçbiT kimseve za.nir verici değillen:lir... (el-Bekara: 102); •
'
: Halbuki aihirbazfa., um.duklcınft4 aeme::de-r...• (Yünt'ls: 77) .
:n. 1m5.m Ma'zeri dedJ ki : Ehi atınnet mezhebi ile ummet ilimlerinin cumhüru - bunu in­
kA.r, hakiketıru nefy edenlerin ve o neviden viki' olan şeyler, hakikatları olmayan bir
takım hayillere nlıbet edenlerin aksine - sihrin isbatı ve onun da diğer sôbit Qeylerin
hakik:atı gibi bir hakikat o]duiu fikri üzerindedirler, Yüce Alli.h da onu KitAbmda zik­
retmişdir. Kezi onun öjrenJ]en ıeylerden olduğunu,· onda kAfitllie götürecek şeylere
bir işiret bulundulunu ve onun kiti ile zevcesinin arasını açar olduğunu da zikretmiı­
dir, Bütün bunlann, hak!katı bulunmayan bir şeyde oJması mumkin değildir. Bu hadis
dahi keza sihrin isbltmı, onun ı:ömWmüı, çıkarılmış bir takım şeylerden ibaret oldu•
iunu tasrih edicidir, Bunların hepsi muhllifierin sihr yokdur kabUinden söylediklerini
lbtil etmekdedir. Onun ·hak!katlardan olmaaını muhal kılmak muhaldır. Akılda da yüce
AllAb'ın, nutk eın&smda kısımlan biribirlne eklenmiş bir sözle yahut bir takım cisim.•
lerl terklb etmekle, yahut bir takım kuvvetler arasını yalnız sihirb&Zın bileceği bir ter­
ttb üzere meze etmekle Adeti parçalar olması da inkAr olunmaz,
Bazı bid'atcılar bu hadisi diler bir sebeble de inkir etmişlerdir. Şöyle ki : Onlar­
ca güy& bl. hadis Peygamber'lik mansıbmı alçaltır ve onda şüpheye düşürürmüş. Bir de
bunu tecviz etmek. ıeriata i'ümi.dı men'edermiş. İşte bazı bid'atcılann iddii ettikleri bu
ıeY bB.tıldır. Çibıkil Peygamber'.in doğruluğu. aıhhatı ve tebliğ ile alakalı husO.slarda
ma'sumiyeti �nde kat'i dellller dim dik ayakdadır. Mu"cize de buna bir ıahiddir.
Hilafına delll bulunan şeyi tecviz etmek ise bitıldır.
Kadı Jyld der ki : Bu hadisin çeşitli riv&yetleri, sihrin ancak Peygamber'in vu­
C11dunda, earilıalarmın görilnlir yerlerinde ml1581lıt olduğunu, kalbi, aklı ve i'tikadı üze­
rinde müessir olmadığını beyin edici olarak ıelmşlir. Hadisdeki: Bir işi yapniadığı hal­
de kendisine yaptılı hayAli düıtıriUtirdU <kadınlarına varmadığı halde, Ailesine yaklaş­
dığmı zannederdi diye de rivlyet edilir) ıözilnün ma'nisı şudur : Kendisine neşlltmdan
ve Adetinin ISııünden kadınlanna karıı kudret zAhir olur, fakat Onlara yaklqınca sihrin
bir yakalayışı kendlnl tltar, burulan dolayı kadınlarına varamaz. aihirlenmiı kimseye
Arız olduju ılbl bu fiile muktedir olamazdı INevevO.
Sllıi•le ilgili ba., •••ti••
•.s'eııta.nlcı-rm. SiUeı,ma,ı.'ı-ıı. t'Mllkii aleı,hi.M 11.11dunıb ta'kib etti.kleri ıevleT'e (ya­
tanlara) uı,dula-r. Halbulci Siilevrıtıın- alcı k4/i-r olmadı. Fa.ka.ı o ıeı,ta.,ılar k4fir idiler ki
inaanlonı alhri Cbllyllcüllllill �• Bibll'deki iki meleğe Hinlt ile Mônll'a indirilen ı•v!eri
öğ,-eti11orlcı-rdı. Hııfüu1ci cmla.1' (o ild melek) : Biz ancak fitneı,iz (imtihan için günderll•
miıizdir), aakın <sihr yapıb da) k4fir olma demedikce h.� lcinııeı,e (:filır) öğ,-etmezlerdi.
l,te onlrırdan (o ild ınelekden) koaı Uı Jcıınnn.ın araaını aı,,rucak ,eyler öğrendiler. Hal­
buki (sihirbAılar) AlLilı.'ın. imi olmaclıkca. onunla hiçbiT" kim•eve mTıiT verici değillerdi,-.
On.!ııT ise kendileri»ı :ıa.TıiTa ıo1ccıcak, onlcını. fıı,ıd4 vennivecek ıeıileri öğrenivoTlardı. An­
ctul,u" on-lrır muha.kka.k biliı,rwlardı. ki onu (sihri) .ttttın alan (ona revS.c veren) kim­
ıtnin 4hiretden. hiçbi1' ,uıribi 11okdvr. Onlar kendilerini cidden. ne kötü feı, nıukubilin­
dı t«thklannı bilfflql olıalcınlı- (el-Bakara: 102).
Melekler dnAh işlemekden mudndurlar. Bu iyetde zikrolunan iki meleğin sihr
hakkında bilgi ilhim etmesi onun şeninden korunma çB.relerini öjretmek maksadından•

42. Kl'l'Allll'll-lllı:I,AM 41
Hatta Rasülullah (S) ba'zı i�I i�lı,mı,ıllltl lıııldı, kendisine onu yaptığı ha­
yali gelirdi. Nihayet günün birinci,•, yııhut ıwccnin birinde Rasülullah dua
etti, sonra tekrar dua etti, sonra tckror dull etti. Sonra bana şöyle dedi :
•Ya Aişe! Kendisinden fetva istediğim vcy hakkında Allah'ın bana
fetva verdiğini bildin mi? Bana iki ·kişi geldi (Cibril ve Mikail). Bunlar­
dan biri baş ucumda, öbürüsü de ayak ucumda oturdu. Muteakiben baş
ucumda oturan, ayak ucumda oturana, yahut ayaklarımın yanındaki, ba­
şımın yanındakine hitaben : Bu zatın hastalığı nedir? diye sordu. O da:
Sihirlenmişdir diye cevab verdi. Ötekinin: Kim sihr yapmışdır? diye su­
aline de öbür melek : Lebidu'bnu'l-A'sam diye cevab verdi. Sonra bu sihr
hangi. şeyde yapılnıı-!;?W.r? diye :surdu. O da: Bir tarak, saç, sakal tarantısı
ve erkek hurmanın kurumuş çiçek kapcığı ile diye cevab verdi. Nerede
yapılmışdır?·sualine de : Zü Ervan kuyusunda diye cevab verdi>.
Aişe dedi ki : Sonra Rasülullah sahabilerinden bazı insanlarla bera­
ber çıkıb bu kuyuya gitti. Döndükden sonra bana :
- Ya Aişe! Allah'a yemin ederim ki o kuyunun suyu kına suyu gibi
kırmızımtırak, etrafındaki hurma ağacının ucları da şeytanların başları
gibidir buyurdu. Bunun üzerine ben :
- Ya Rasulallah! Sen o sihri (çıkarıb) yakınadın mı? diye sordum.
Rasfılullah
- Hayır, yakmadım. Çünkü Allah bana şifa verdi. Bir de o sihri çı­
karmakla halk arasında sihr şerrini şuyu'Iandırmamı istemedim. Kuyu­
nun kapatılmasını emrettim de kuyu defn edildi buyurdu.
dır. Bir şeyi bilmek ve öğrenmek başka, tatbik etmek yine bqkadır. Nitekim herhangi
bir mAylin içki nevinden biri olduğunu bilmekde hiçbir mııhzQr yokdur. Hatta bilmek,
korunmak noktasından, bilmemekden evladır. Harim olan. 1çkİnln kullanılmasıdır, Kim­
yı ilmi ile onun şerre ve beşeriyeti ünhiya Alet olan tatbiki ayrJ ayrı ışeylerdir. Bıçak
ekmek de keser kati dn yapar. İşte Hinit ile M&rO.t'bl ıihr hakkında bilgi vermeleri
de bu kabildendir. Bu husUS onların: •Biz a.ncıık bir fitmrı,İ%ııı <imtihan için gönderil­
rnişizdir) sakın (sihr yapıb da) kdfit" olma• lemeleri de bu mütilaayı te'yid eden en
kuvvetli bh:- delildir.
Hariit ve Marüt kıssası hakkında Peygaınber'dttn sahih veya utf hiçbir hadi;':ii rivA­
yet edilmemişilir. Bu konuda uYdunılan hurafelere i'limid olunn>amalıdır. İşte sahih
olan KlTABULLAH'dır OL Basri Çantay, I, 33).
Kur'in'ın ıu sQre ve Ayetlerinde slhrden babıe•fil-ldednr : el-A'rli : 112-132; Yll­
nus : 16-81; Tihl : 5'1-73; Şuari : 34-49.

43. SAHiH-! MUSLIM
44 ( ) Bize Ebu Kureyb tahdis etti. Bize Ebu Usıime tahdls etti.
ilin• lll�Om, babasından, o da Aişe'den tahdls etti. Burada Aişe (R) : Ra,
sılhıllnh'ıı sihr yapılmışdı demişdir. Ebu Kureyb hadlsir. tamamını (43 ra­
knınlı) lbn Numeyr hadisi gibi sevk etmişdir. Bir de burada şöyle demiş­
ıjir : Müleıildben Rasulullah o kuyuya gitti ve o.na bak.dı. Üzerinde bir
burma ağacı vardı. Aişe de, ben:
Ya Rasulallah! Onu çıkar dedim demiştir de; oniı yaktın mı? deme­
mişdir. Bir de rıivi «o kuyunun örtülmesini emrettim, kuyu 'defnedildi•
fıkrasını zikretmemişdir.
• � ... --1:... ,, • ... ,.,., f:;,,... "'-ı:' ,,. ,, •,, ('
,.11, �, •. ,,_. � .,,, ,• :._� ( )
1 -}J.J �- (� �=o � �.b,. o ;Jı -� .:.,_ (_JJ u..l> • � �� ı.J, JJ� ./�� ..
� . iı.�- � J,.?� �- :.:_;�('. . ;j � �� 1�?it:::, � �:ı:� �G � �-�i
- � � ... ..r
(18) ZEHİR BABI
,
. _JI;_ ..:.., _ı.;..
... -�
45 - (2190) ......... : Enes (R) den (şöyle demişdir) : Bir Yahudi-'
kadını (Hayber'de) Rasulullah'a zehirlenerek kızartılmış bir koyun getir- ·
di. Rasülullah bu koyundan yedi. Müte�kiben bu hıyaneti yapan Yahudi
karısı Rasulullah'ın yanına getirildi. Rasülullah kadına yaptığı işden sor­
du. Kadın: Ben seni öldürmek istedim dedi. Rasulullah (S): «Allah seni
bu iş üzerine musallıt kılmaz, yahut da : «Benim üzerime musallıt kıl·
ınaz• 32 buyurdu. Sahal:ıiler: Bu kadım öldürelim mi? diye sordular. Pey­
ıınmber : «Hayır (öldürmeyin)• buyurdu. Enes : Bu bir lukma zehirli
-·-------
32, Puyıamber'in bu sözti yüce AJlih'ın • ...,..l:Jlı.:,-
A, •-1411, : Allah .ııen& insan-
tat'dım koru.ı,acakdı'l'ıı (el-MAide : 67) Ayetindeki iUıht te'mlnata dayanmakdad1r.

44. Kt1·Aııu•s.sıı:1.AM 43
etin te'sirini zaman zaman HırnCılullııh'ııı kü�iik dili üzerinde tanır durur­
dum dedi 33•
( ) ......... : Burn 1a da ravi Ene■ Ibn MAllk'in : Bir Yahüdi kadını
bir ete zehir koydu, sonra onu Rasülullah'a getirdi diyerek tahdls ettiği
hadisi yukarıki Halid hadisi_ tarzında rlvAyet etmigdlr.
�)• �J -:-�• '":'� (ı)
'"�'ıf.- 1·"'·' '•'"'I-·)' "'•''·'-ı' •-•
..,
.•••·'•l•ol.• (tl1)-'İ
.J';;A) <)�.1 • •P." : ..,,..-, V' � ./,, '-'_ c.,'<- J ::=-'f • fl.) ._,.JII l
. • & 1 ..,.
8
..> ·=
.. ,,. • .... ,,,., ., • .. - >• .. . - 1 .. • - .. . .. J .. .- .. ) • • ..
;;'6': .:J; . ...:,i;;<ı' ''!-'r�.:.,•' �ıJ_I if' JJ11if.I_J": ( • .,,-: - :ıl .l.ill_, _,
(19) HASTAYA RUKYE YAPMANIN M'OSTEHABLIÖI BABI
46 - (2191) ......... : Aişe (R) şöyle dedi : Bizden bir insan rahat-
'
33. V8.kıdi'nin Zuhrl'den bir riviyetine göre Peygamber bu kadına : Bu hıy&neti nasıl bir
z,,-ı-0:ret üzerine yaptın? diye sormuş. O da: Bu Hayber vak'asında babam, amucam,'
kocam, kardeşim arka arkaya öldürüldüler de onlarm acı:ıı ile yapdıın deııı1şdir.
Beyhaki şöyle demişdir: Bu kadını RasQl-6.llah önce serbest bırakmı§dır. Fakat
bil'iihare o zchiJ-Ji koyun etini yiyenlerden Bip- ibn Beri"m vefi.tı üzerlııe kıSB.sen kat·
lettirilmişdir. Bin&enaleyh Rasülullah önce kendi ıahsı hisi.bma ced. vermemiş, sonra
Bi!5r'in vefatı üzerine kısi.s ettirmişdir.

45. 44 sAııtH-1 ııı:usLlııı:
aızlundı/lı zıımnn Rasülullah (S) onu sağ eli ile mesh eder ve şöyle der
itil
,ır.zııınt·L-BASE RABBE'N-NASt, VE'Ş-Fİ ENTE'Ş-ŞAF1 LA ŞİFAE
iLLA Şl�'AUKE, ŞİFAEN LA YUĞADİRU SAKAMEN = Ey insanların
Hııbbd Şu hastalığı gider. Şifa ihsan ·et. Ancak sen şifa vericisin. Senin
şlfundnn başka hiçbir şifa yokdur. (Ya Rabb! Bu hastaya) öyle bir şifa
ver ki hasta üzerinde hiçbir hastalık izi bırakmasın!,
Rasülullah hastalanıb ağırlaşınca elini tuttum, onun yapmakta oldu­
ğunu yapmak istedim. Elini elimden çekti, sonra : ,ALLAHUMlllE'ĞFİR
L! VEC'ALNİ MAA'R-RAFİKIL-A'LA = Ya Allah, beni mağfiret eyle ve
beni en yüksek refik ile beraber kıh ·dedi Ben bakagittim ne bakayım
emr tamam olmuşdu.
( ) ......... : Buradaki beş tarik ravilerinin hepsi de A'meş'den, Ce-
rir'in isnadı ile rivayet etmişlerdir. Bunlardan Huşeym ile Şu'be'nin ha­
disinde : Onu eli ile mesh eder; Sevri'nin hadisinde : Onu sağ eli ile mesh
ııder demişdir. Yahya el-Kattan'ın· -Sufyan'dan, onun da A'meş'den
olan - hadtsinin akibinde : Ben bunu Mansüra tahdis ettim, o da bana
İbrahim'den, o da Mesrük'dan, o da .Aişe'den yukarıki hadis tarzında tah­
dis etti demişdir.
",. .... ,,. .. ... ... ,,.,..,,.-,:: ,.. .. ,, .....,s, , ,,,,.,. ["' A
•;'J.,• .:,• • r-�I-'·l.:,< •!.,..:.. .:,• �-1.,•.,, 1 l:.,.ı.� tı) <J'. .:, �.:. .:}""'J (..·) - t V
::_;i ��:.I . �UI :,,:, . ;:_,.,iı �;i ı J,�::..!·;ı,; 1; :'.,� � �I J.,:_:,j ; -,;,!. ::,;
-.... -> .. .. ,. ' ... � .,,. .. . ..
. •ı.._�.,4v-.ı•.:. . .!lJli.:. vıJ,.:.v. .Jl.!lı
- .. .. !>- - ..
47 - { ) ......... : Aişe {R) den (şöyle demişdir) : Rasülullah (S)
bir hastanın yanına ziyarete gittiği vakıt şöyle der idi : ,EZHİBİ'L-BASE,
RABBE'N-NAS1, EŞFİHİ EN1'E'Ş-şAFI. LA ŞİFAE İLLA ŞiFAUKE, Şİ­
FAEN LA YUĞADİRU SAKAMEN = Ey insanların Rabbı! Şu hastalığı
gider, ona şifa ihsan et. Sensin ancak şifa verici; Senin şifan'dan başka
hiçbir şifa yokdı.ır, Öyle bir şifa ver ki hiçbir hastalık izi bırakmasın!»

46. Kl'l'ABU'S-SELAM 45
48 - ( ) ......... : Aişe (R) şöyle dedi : Rasulullah (S) bir hasta•
nın yanına hasta ziyaretine geldiği zaman şöyle deyib dua ederdi :
,EZHİBİ'L-BASE RABBE'N-NASİ, EŞFİHl ENTE'Ş-şAFt, LA ŞİFA­
EN İLLA ŞİFAUKE, ŞİFA.EN LA YUĞADİRU SAKAMEN = Ey insan­
ların Rabbı! Bu hastalığı gider, şifa ihsan et. Ancak sen şifa verirsin. Se­
nin şifandan başka şifa yok. Öyle bir şifil. ki hiçbir dert bırakmaz•.
Riıvilerden Ebu Bekr'in rivayetinde : •Ve ancak sensin şifa verici»
deyib ona dua eyledi tarzındadır.
( ) ......... : Buradaki raviler de .Aişe'nin : Rasftlullah... idi diye ri­
vayet ettiği hadisi, (47 rakamlı) Ebu Avane ve (48 rakamlı) Cerir hadis-
leri' gibi rivayet etmişlerdir.
f....." .. -,_ ...y1,., ...y,, .. ..... . ,. �·· ı,,
ı.:t_,.,_ : Vı; . ( ._.,_,, ıJ� .ı..UI; ) ....'._,, _,.1; ._�..:.ı.ıı ,:, .,,....:_,_ı ı.:;
JpJ (...) - {°ı
-· .: ... .: ...
�ı; ....�ı, .ı.,. ..... .ç.,_t1ıli,_ ı .. -' �f :" ,1'• • '• "' Jl"� r•
._,= .. • ,!I•
�•ı , ;;,,:.,ıı !�-r. .,.ı• ..,� ;;ı;;- ,_.,, J.,-ı ..,, ı .:._:...:,• , �,.:r r..:.�ı:;...... � ,:,1
. .... .. - .
•,. , � .. ... .. '"" r:
- • ::..,1V '.! ;:_:.;-ı; V ,1.a..:.11 �;½' . ._,.:ıl '-7'�. �y
- .
,. • r.-.•'ı • ı·,•·,•--11:.:"•·· :.,.•, ••·ı:.:
·•· .,y,• � (
ı:..ı. <.S�: �..r.,► · r:,� 1.1 � ü�-� ·".l.>� l . 4--ı.- .1: ··.1.>- . ��..r _,.l l:};j,., ...)
. ,.,;., ,ı.:.::iııi:� , rG...::,: fJ.-j.<. •_j;
, .. � :.. - ,, ...,- ..
49 - ( ) ......... : Hişam, babası Urve'den, o da Aişe (R) den tah-
dis etti ki Rasulullah (S) şu sözlerle rukye yapardı :
«EZHİBİ'L-BAsE, RABBE'N-NAS, Bİ-YEDİKE'Ş.ŞiFAU LA KAŞİFE
LEH'O iLLA ENTE = Ey insanların Rabbı! Bu hastalığı gider, şifa an­
ı:ık senin elindedir. Onu senden başka kaldıracak yokdur!•
( ) ......... : Buradaki iki ravi de Hişam'dan bu lsnad ile yukarıki
hadis gibi rivayet etmişlerdir.
.:..;Jı_, .:.ı;_,J� �)•::i,':"� (,-)