SCB EIC สำรวจความเห็นผู้บริโภคไทยในแบบสำรวจ “SCB EIC Consumer Survey 2023” เกี่ยวกับผลกระทบจากวิกฤตโควิดต่อรายได้ รายจ่าย รวมถึงภาระหนี้ในระบบและหนี้นอกระบบ การสำรวจครั้งนี้มีผู้ตอบแบบสำรวจเสร็จสมบูรณ์ทั้งสิ้น 4,733 คน จัดทำในช่วงวันที่ 20 มกราคม ถึง 2 กุมภาพันธ์ 2023 โดยผลสำรวจสะท้อนปัญหาและแนวโน้มหนี้ครัวเรือน ตลอดจนนำไปสู่นัยต่อทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง สรุปประเด็นสำคัญได้ดังนี้ 1. แม้เศรษฐกิจเริ่มฟื้นตัวต่อเนื่อง แต่ผู้บริโภคส่วนใหญ่ยังประสบปัญหารายได้ไม่พอรายจ่าย แสดงให้เห็นความเปราะบางที่ยังหลงเหลือจากวิกฤตโควิด แม้ผู้บริโภคส่วนใหญ่มีมุมมองต่อการฟื้นตัวของรายได้ที่ดีขึ้นในระยะข้างหน้าตามการฟื้นตัวของเศรษฐกิจ แต่มองว่าการฟื้นตัวของรายได้จะเป็นไปอย่างช้า ๆ และยังไม่กลับไปเท่าระดับก่อนวิกฤตในระยะเวลาอันใกล้ อีกทั้ง ที่ผ่านมาต้องเผชิญรายจ่ายที่เพิ่มขึ้นจากค่าครองชีพที่เร่งตัว ผู้ตอบแบบสอบถาม 82% มีปัญหารายได้โตไม่ทันรายจ่าย โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้น้อย (ไม่เกิน 15,000 บาทต่อเดือน) ที่ประสบปัญหานี้มากถึง 89% ส่งผลโดยตรงต่อการออม ซึ่งมีเพียง 7% ของกลุ่มผู้มีรายได้น้อยที่สามารถเก็บออมได้ทุกเดือน ทั้งนี้ SCB EIC ประเมินว่า หนี้ครัวเรือนไทยจะมีแนวโน้มลดลงไม่เร็วนักในระยะต่อไป จากปัญหาความไม่สมดุลระหว่างรายได้และรายจ่าย รวมถึงปัญหาการออม ท่ามกลางเงินเฟ้อสูงและดอกเบี้ยสูง โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้น้อย 2. หนี้ครัวเรือนและหนี้นอกระบบเป็นความเสี่ยงสำคัญของครัวเรือนไทย ก่อนเกิดวิกฤตโควิดพบว่ามีสัดส่วนผู้ตอบแบบสอบถามที่เป็นหนี้ 63% โดยเกือบครึ่งหนึ่ง หรือ 31% เป็นหนี้นอกระบบและมีแนวโน้มจะก่อหนี้เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง สำหรับผู้ตอบแบบสอบถามที่มีหนี้เพิ่มขึ้นตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิด แต่ไม่เคยมีหนี้มาก่อน พบว่ามีสัดส่วนราว 40% (กลุ่มหนี้หน้าใหม่) กลุ่มที่เหลือสัดส่วนราว 60% เป็นผู้ที่มีหนี้อยู่ก่อนแล้วและมีภาระหนี้เพิ่มขึ้นตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิด นอกจากนี้ ยังพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามที่มีหนี้ในปัจจุบันมีแนวโน้มจะกู้ยืมเพิ่มขึ้นในอนาคต โดยเฉพาะผู้มีหนี้นอกระบบที่ต้องการกู้เพิ่มขึ้นจากทั้งแหล่งในและนอกระบบ ขณะที่ผู้มีหนี้ในระบบมีแนวโน้มก่อหนี้นอกระบบมากขึ้น อีกข้อสังเกตหนึ่งที่น่าสนใจพบว่า วัตถุประสงค์การกู้เงินที่ผ่านมาตั้งแต่เกิดวิกฤติโควิดส่วนใหญ่เพื่อใช้จ่ายค่าอาหารและสินค้าจำเป็น แต่ในระยะ 6 เดือนข้างหน้า ผู้มีหนี้ส่วนใหญ่มีแนวโน้มจะกู้ยืมเพื่อชำระหนี้เดิมเป็นหลัก สะท้อนความเปราะบางด้านภาระหนี้ของครัวเรือนที่อาจรุนแรงขึ้น กดดันการนำเงินออมออกมาใช้จ่ายเพื่อการบริโภคในระยะต่อไป 3. ทักษะทางการเงินมีความสัมพันธ์กับการเป็นหนี้ของครัวเรือน SCB EIC สำรวจและคำนวณคะแนนทักษะทางการเงินของผู้ตอบแบบสอบถามจาก 3 องค์ประกอบ คือ ความรู้ทางการเงิน พฤติกรรมทางการเงิน และทัศนคติทางการเงิน พบว่าผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีคะแนนทัศนคติทางเงินในระดับไม่สูงนักโดยเฉพาะกลุ่มคนที่มีหนี้นอกระบบ ซึ่งส่วนมากมีคะแนนความรู้ทางการเงินที่ดี แต่อาจมีความจำเป็นฉุกเฉิน ทำให้คะแนนพฤติกรรมหรือทัศนคติทางการเงินออกมาไม่ค่อยดีนัก (เช่น ไม่คิดก่อนใช้เงิน ไม่วางแผนการเงิน) ทำให้จำเป็นต้องกู้หนี้นอกระบบ นอกจากนี้ ยังพบว่ากลุ่มที่มีหนี้นอกระบบมีคะแนนทักษะทางการเงิน ความเข้าใจเกี่ยวกับหนี้นอกระบบ และระดับรายได้โดยเฉลี่ยต่ำกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สะท้อนข้อจำกัดในการเข้าถึงแหล่งเงินกู้ในระบบของคนกลุ่มนี้ 4. ผลสำรวจหนี้ครัวเรือนผ่านมุมมองผู้บริโภคของ SCB EIC ชี้ว่า ปัญหาหนี้ครัวเรือนไทยยังน่ากังวล

1. ผ่าปัญหาหนี้ครัวเรือน
โจทย์ข้อใหญ่ที่ต้องแก้ไข
อย่างจริงจัง
SCB EIC Consumer survey 2023
รายได้ไม่พอรายจ่าย ความเปราะบางที่หลงเหลือจากวิกฤติโควิด
หนี้ครัวเรือนและหนี้นอกระบบ ความเสี่ยงสาคัญของครัวเรือนไทย

2. เรื่อง หน้า
บทสรุปผู้บริหาร 3
1. รายได้ไม่พอรายจ่ายความเปราะบางที่หลงเหลือจากวิกฤติโควิด 6
Content
2. หนี้ครัวเรือนและหนี้นอกระบบความเสี่ยงสาคัญของครัวเรือนไทย 11
3. ทักษะทางการเงินกับการเป็นหนี้ของครัวเรือนไทย 20
นัยต่อภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคครัวเรือน 27

3. 3
Executive summary
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
รายได้ไม่พอรายจ่าย ความเปราะบางที่หลงเหลือจากวิกฤติโควิด ผู้บริโภคส่วนใหญ่มีมุมมองต่อการฟื้นตัวของรายได้ที่ดีขึ้นในระยะข้างหน้า ตามการฟื้นตัวของเศรษฐกิจ
แต่การฟื้นตัวของรายได้จะเป็นไปอย่างช้า ๆ และยังไม่กลับไปเท่าระดับก่อนวิกฤติโควิดในระยะเวลาอันใกล้ อีกทั้ง ยังต้องเผชิญรายจ่ายที่เพิ่มขึ้น ทาให้ปัญหารายได้โตไม่ทัน
รายจ่ายและปัญหาการออมจะยังมีอยู่ท่ามกลางเงินเฟ้อสูงและดอกเบี้ยสูง โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้น้อย ส่งผลให้หนี้ครัวเรือนจะมีแนวโน้มลดลงไม่เร็วนัก
หนี้ครัวเรือนและหนี้นอกระบบ ความเสี่ยงสาคัญของครัวเรือนไทย ก่อนเกิดวิกฤติโควิดสัดส่วนผู้ตอบแบบสอบถามที่เป็นหนี้มีมากถึง 63% ซึ่ง 31% เป็นหนี้นอกระบบ สัดส่วนนี้
มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตั้งแต่เกิดวิกฤติโควิด และกลุ่มนี้มีแนวโน้มกู้ยืมเพิ่มขึ้นในอนาคต โดยเฉพาะลูกหนี้นอกระบบที่ต้องการกู้เงินเพิ่มขึ้นจากทั้งแหล่งในและนอกระบบ ขณะที่ลูกหนี้
ในระบบมีแนวโน้มเข้าสู่วงจรหนี้นอกระบบมากขึ้น นอกจากนี้ วัตถุประสงค์การกู้เงินตั้งแต่เกิดวิกฤติโควิดส่วนใหญ่เพื่อใช้จ่ายค่าอาหารและสินค้าจาเป็น แต่ในระยะ 6 เดือน
ข้างหน้า ผู้มีหนี้ส่วนใหญ่มีแนวโน้มจะกู้ยืมเพื่อชาระหนี้เดิม สะท้อนความเปราะบางด้านภาระหนี้ของครัวเรือนที่อาจรุนแรงขึ้น กดดันการนาเงินออมออกมาใช้จ่ายเพื่อการบริโภค
ในระยะข้างหน้า
ทักษะทางการเงินกับการเป็นหนี้ของครัวเรือน SCB EIC คานวณคะแนนทักษะทางการเงินจาก 3 องค์ประกอบ คือ ความรู้ทางการเงิน พฤติกรรมทางการเงิน และทัศนคติ
ทางการเงิน พบว่าผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีคะแนนทัศนคติทางการเงินไม่ดีนัก โดยเฉพาะกลุ่มคนที่มีหนี้นอกระบบ ซึ่งส่วนมากมีความรู้ทางการเงินที่ดี แต่อาจมีความ
จาเป็นฉุกเฉิน พฤติกรรมหรือทัศนคติทางการเงินจึงสะท้อนออกมาไม่ค่อยดีนัก (เช่น ใช้เงินโดยไม่คิด ไม่วางแผนการเงิน) ทาให้จาเป็นต้องกู้ยืมหนี้นอกระบบ นอกจากนี้ยัง
พบว่า คนมีหนี้นอกระบบมีคะแนนทักษะทางการเงิน คะแนนความเข้าใจเกี่ยวกับหนี้นอกระบบ และระดับรายได้โดยเฉลี่ยต่ากว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ
นัยต่อภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคครัวเรือน โดยภาครัฐจาเป็นต้องให้ความช่วยเหลือเชิงนโยบายและให้ความรู้ทักษะทางการเงินทุกมิติอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะทัศนคติทาง
การเงินและความเข้าใจหนี้นอกระบบ รวมถึงหยุดวงจรหนี้นอกระบบอย่างค่อยเป็นค่อยไป เนื่องจากมีประชาชนจานวนมากที่พึ่งพิงหนี้นอกระบบอยู่ ภาคธุรกิจจาเป็นต้อง
ติดตามกฎระเบียบและนโยบายแก้หนี้ครัวเรือนของภาครัฐอย่างใกล้ชิด เนื่องจากภาครัฐมีแนวโน้มจะเข้ามาแก้ปัญหานี้อย่างจริงจังมากขึ้น อีกทั้งควรเตรียมความพร้อมไว้หาก
ปัญหาหนี้ครัวเรือนรุนแรงขึ้น ภาคครัวเรือนควรผ่อนชาระหนี้ให้มากกว่าการจ่ายขั้นต่า ปลูกฝังวินัยการออมเพื่อรองรับวิกฤติที่อาจเกิดขึ้นได้อีก และปรับทักษะให้สอดคล้องกับ
โลกหลังวิกฤติโควิดเพื่อเพิ่มความมั่นคงของกระแสรายได้

4. 4
ข้อมูลสถิติที่สาคัญจากการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ของ SCB EIC
ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
3.8%
32.1%
63.9%
0.1%
LGBTQIA+
ชาย
หญิง
ไม่ระบุ
0.5%
5.8%
12.4%
33.5%
31.5%
13.6%
2.6%
0.2%
ต่ากว่า 20 ปี
20 - 25 ปี
26 - 30 ปี
31 - 40 ปี
41 - 50 ปี
51 - 60 ปี
61 - 70 ปี
มากกว่า 70 ปี
44.0%
35.4%
7.7%
7.0%
2.9%
2.9%
โสด
สมรส มีบุตร
สมรส ไม่มีบุตร
หย่าร้าง
หม้าย
อื่นๆ
46.8%
11.6%
10.9%
10.8%
5.5%
3.6%
2.0%
1.9%
1.8%
1.7%
1.7%
0.6%
0.6%
0.5%
0.1%
ลูกจ้างหรือพนักงานบริษัทเอกชน
เจ้าของกิจการไม่มีลูกจ้าง เช่น ร้านค้า
ลูกจ้างหรือพนักงานรัฐวิสาหกิจ/ภาครัฐ
งานอิสระ/ฟรีแลนซ์/รับจ้างทั่วไป
อื่นๆ
เจ้าของกิจการที่มีลูกจ้าง เช่น โรงงาน…
ค้าขายแบบหาบเห่ แผงลอย
ลูกจ้างชั่วคราว
พ่อบ้าน/แม่บ้าน
เกษียณ (มีรายได้)
ว่างงาน/ไม่มีรายได้
นักเรียน/นักศึกษา
เกษียณ (ไม่มีรายได้)
ไรเดอร์ของ Application (ส่งคน ส่งของ…
ขับ Taxi มอเตอร์ไซด์รับจ้าง
12.9%
19.5%
21.8%
37.2%
7.6%
1.0%
ต่ากว่ามัธยมปลาย
ปวช./ปวส.
มัธยมปลาย
ปริญญาตรี
สูงกว่าปริญญาตรี
อื่น ๆ
0
5.5%
14.4%
20.4%
23.9%
17.5%
18.3%
3.7%
22.3%
42.9%
18.6%
7.8%
2.8%
1.9%
ไม่มี
1 คน
2 คน
3 คน
4 คน
5 คน
มากกว่า 5 คน
จานวนสมาชิกในครัวเรือน จานวนสมาชิกที่มีรายได้ประจา
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
เพศ
ช่วงอายุ
สถานภาพ
อาชีพ
จานวนสมาชิกในครัวเรือนทั้งหมด
ระดับการศึกษาสูงสุด

5. 5
ข้อมูลสถิติที่สาคัญจากการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ของ SCB EIC
ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ในปัจจุบัน แต่ละเดือนท่านสามารถเก็บออมเงินได้หรือไม่
หน่วย : % ผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด
รายได้เฉลี่ยต่อเดือนของคุณและต่อครัวเรือน ณ ปัจจุบัน
หน่วย : % ผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด
1.2%
1.8%
9.1%
25.5%
34.4%
16.8%
7.7%
2.2%
1.3%
1.0%
9.1%
7.7%
24.6%
25.7%
4.9%
21.1%
4.4%
1.6%
ไม่มีรายได้
ไม่เกิน 5,000
5,001-10,000
10,001-15,000
15,001-30,000
30,001-50,000
50,001-100,000
100,001-200,000
มากกว่า 200,000
รายได้ต่อเดือนของตัวเอง รายได้ต่อเดือนของครัวเรือน
38%
16%
46%
ไม่สามารถเก็บออมเงินรายเดือนได้ สามารถเก็บออมได้ทุกเดือน สามารถเก็บออมได้บ้างบางเดือน

6. 1. รายได้ไม่พอรายจ่าย
ความเปราะบางที่หลงเหลือจากวิกฤติโควิด

7. 7
ผู้บริโภคส่วนใหญ่มีมุมมองการฟื้นตัวของรายได้ที่ดีขึ้นในระยะข้างหน้าตามการฟื้นตัวของเศรษฐกิจ
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
รายได้ในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา เทียบกับ 6 เดือนก่อนหน้า
หน่วย : % แต่ละกลุ่มรายได้
คาดว่ารายได้ในช่วง 6 เดือนข้างหน้า จะเปลี่ยนแปลงอย่างไรเทียบกับปัจจุบัน
หน่วย : % แต่ละกลุ่มรายได้
0% 20% 40% 60% 80% 100%
ไม่เกิน 5,000 บาท/เดือน
5,001-10,000 บาท/เดือน
10,001-15,000 บาท/เดือน
15,001-30,000 บาท/เดือน
30,001-50,000 บาท/เดือน
50,001-100,000 บาท/เดือน
100,001-200,000 บาท/เดือน
มากกว่า 200,000 บาท/เดือน
Total
เพิ่มขึ้นมากกว่า 10% เพิ่มขึ้นในช่วง 6-10% เพิ่มขึ้นในช่วงต่ากว่า 6% เท่าเดิม
ลดลงในช่วงต่ากว่า 6% ลดลงในช่วง 6-10% ลดลงมากกว่า 10%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
ไม่เกิน 5,000 บาท/เดือน
5,001-10,000 บาท/เดือน
10,001-15,000 บาท/เดือน
15,001-30,000 บาท/เดือน
30,001-50,000 บาท/เดือน
50,001-100,000 บาท/เดือน
100,001-200,000 บาท/เดือน
มากกว่า 200,000 บาท/เดือน
Total
เพิ่มขึ้นมากกว่า 10% เพิ่มขึ้นในช่วง 6-10% เพิ่มขึ้นในช่วงต่ากว่า 6% เท่าเดิม
ลดลงในช่วงต่ากว่า 6% ลดลงในช่วง 6-10% ลดลงมากกว่า 10%

8. 8
ผู้มีรายได้น้อยมองรายได้ฟื้นช้าและอาจไม่กลับไปเท่ากับก่อนเกิดวิกฤติโควิด-19 ทั้งยังต้องเผชิญรายจ่ายที่เพิ่มขึ้น
ทาให้ปัญหารายได้โตไม่ทันรายจ่ายจะยังมีอยู่ท่ามกลางเงินเฟ้อสูงและดอกเบี้ยสูง หนี้ครัวเรือนลดลงไม่เร็วนัก
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
คาดว่ารายได้ของท่านจะกลับมาเท่ากับก่อนเกิดวิกฤติโควิด (ช่วงปี 2019) ในช่วงเวลาใด
หน่วย : % แต่ละกลุ่มรายได้
รายจ่าย (รวมรายจ่ายเพื่อการชาระหนี้) ในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา เทียบกับ 6 เดือนก่อนหน้า
หน่วย : % แต่ละกลุ่มรายได้
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
ไม่เกิน 5,000 บาท/เดือน
5,001-10,000 บาท/เดือน
10,001-15,000 บาท/เดือน
15,001-30,000 บาท/เดือน
30,001-50,000 บาท/เดือน
50,001-100,000 บาท/เดือน
100,001-200,000 บาท/เดือน
มากกว่า 200,000 บาท/เดือน
Total
เพิ่มขึ้นมากกว่า 10% เพิ่มขึ้นในช่วง 6-10% เพิ่มขึ้นในช่วงต่ากว่า 6% เท่าเดิม
ลดลงในช่วงต่ากว่า 6% ลดลงในช่วง 6-10% ลดลงมากกว่า 10%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
รายได้เท่ากับหรือสูงกว่าก่อนวิกฤติ
ภายในครึ่งปีแรกของปีนี้
ภายในครึ่งหลังของปีนี้
ภายในสิ้นปี 2567
หลังปี 2567
คาดว่าจะไม่กลับมาเท่าเดิม
รายได้มากกว่า 30,000 บาท/เดือน รายได้น้อยกว่า 30,000 บาท/เดือน

9. 9
48%
37%
28%
22%
11%
10%
37%
45%
48%
49%
42%
49%
47%
47%
7%
15%
23%
36%
40%
44%
16%
ไม่เกิน 15,000
15,001-30,000 บาท/เดือน
30,001-50,000 บาท/เดือน
50,001-100,000 บาท/เดือน
100,001-200,000 บาท/เดือน
มากกว่า 200,000 บาท/เดือน
Total
ไม่สามารถเก็บออมเงินรายเดือนได้ สามารถเก็บออมได้บ้างบางเดือน สามารถเก็บออมได้ทุกเดือน
ผลสารวจชี้ว่า ปัญหารายได้โตไม่ทันรายจ่ายเพิ่มขึ้นมากในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา รวมถึงปัญหาการออม
โดยเฉพาะผู้มีรายได้น้อย
หมายเหตุ : การมีปัญหาการออม หมายถึง การไม่สามารถเก็บออมเงินรายเดือนได้ / ไม่รวมผู้ไม่มีรายได้
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ปัญหารายได้ไม่พอรายจ่ายในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมาเพิ่มขึ้นอย่างมากเทียบกับปีก่อน
หน่วย : % ผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด
กลุ่มผู้มีรายได้น้อยมีปัญหารายได้ไม่พอรายจ่ายในสัดส่วนสูง
หน่วย : %ของแต่ละกลุ่มรายได้
43%
16%
41%
2022
มีปัญหาในบางครั้ง มีปัญหาบ่อยครั้ง ไม่มีปัญหา
56%
26%
18%
2023
ผู้ตอบแบบสอบถาม 82%
ประสบปัญหารายได้ไม่พอรายจ่าย
55%
59%
58%
50%
47%
47%
56%
34%
24%
18%
16%
5%
6%
25%
11%
17%
24%
34%
49%
47%
18%
ไม่เกิน 15,000
15,001-30,000 บาท/เดือน
30,001-50,000 บาท/เดือน
50,001-100,000 บาท/เดือน
100,001-200,000 บาท/เดือน
มากกว่า 200,000 บาท/เดือน
Total
มีปัญหาในบางครั้ง มีปัญหาบ่อยครั้ง ไม่มีปัญหา
กลุ่มผู้มีรายได้น้อยมีปัญหาการออมในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมาอย่างหนัก
หน่วย : %ของแต่ละกลุ่มรายได้ • รายได้ของผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ยังคงเท่ากับช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา สวนทางกับ
รายจ่ายที่เพิ่มขึ้น สะท้อนปัญหาค่าครองชีพที่สูงขึ้นจากเงินเฟ้อสูง สัดส่วนผู้ตอบแบบสอบถาม
ที่มีปัญหารายได้ไม่พอรายจ่ายเพิ่มขึ้นมากอยู่ที่ 82% โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้น้อยที่ประสบ
ปัญหานี้มากถึง 89%
• 44% ของผู้ที่มีปัญหารายได้ไม่พอรายจ่ายไม่สามารถเก็บออมได้ โดยเฉพาะกลุ่มที่มีรายได้ไม่
เกิน 15,000 บาทต่อเดือนมีเพียง 7% ที่เก็บออมได้ทุกเดือน และ 48% มีปัญหาการเก็บออม

10. 10
ผู้บริโภครับมือกับสถานการณ์โควิดและภาวะเงินเฟ้อสูง โดย 1) ประหยัดค่าใช้จ่ายในชีวิตประจาวัน/เปลี่ยนพฤติกรรม
การใช้จ่าย 2) หารายได้เสริม และ 3) นาเงินออมออกมาใช้ โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้ต่ากว่า 30,000 บาทต่อเดือน
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
2%
7%
10%
15%
20%
21%
1%
2%
4%
5%
7%
7%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
ไม่ได้มีการปรับตัวแต่อย่างใด
ได้รับความช่วยเหลือ/ใช้ประโยชน์จากมาตรการภาครัฐ
นาเอาเงินออมออกมาใช้จ่าย
หารายได้เสริม/เปลี่ยนงานเพื่อให้ได้รายได้เพิ่มขึ้น
เปลี่ยนพฤติกรรมการใช้จ่าย เช่น เปลี่ยนไปใช้สินค้าที่ราคาถูกลง
วางแผนทางการเงิน ประหยัดค่าใช้จ่ายในชีวิตประจาวัน
การรับมือกับสถานการณ์โควิด-19 และค่าครองชีพที่สูงขึ้นในช่วงที่ผ่านมา
ไม่เกิน 30,000 บาท/เดือน มากกว่า 30,000/เดือน

11. 2. หนี้ครัวเรือนและหนี้นอกระบบ
ความเสี่ยงสาคัญของครัวเรือนไทย

12. 12
สัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อ GDP ทยอยปรับลดลง ส่วนหนึ่งเพราะ Nominal GDP เพิ่มขึ้นมากจากเงินเฟ้อสูง
แต่สัดส่วนหนี้ครัวเรือนไทยยังสูงกว่าช่วงก่อนโควิด ขณะที่ NPL สินเชื่ออุปโภคบริโภคกลับมาสูงขึ้นเกือบทุกพอร์ต
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลของธนาคารแห่งประเทศไทย
Stage 2 และ 3 แยกพอร์ตสินเชื่ออุปโภคบริโภค
หน่วย : %
สัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อ GDP ทยอยปรับลดลง แต่ยังอยู่ในระดับสูง
หน่วย : %GDP
77.7%
77.5%
77.6%
78.4%
78.4%
78.4%
78.8%
79.9%
80.3%
83.9%
86.7%
89.6%
90.8%
89.6%
89.7%
90.2%
89.3%
88.3%
87.0%
86.9%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
-3%
0%
3%
6%
2018Q1
2018Q2
2018Q3
2018Q4
2019Q1
2019Q2
2019Q3
2019Q4
2020Q1
2020Q2
2020Q3
2020Q4
2021Q1
2021Q2
2021Q3
2021Q4
2022Q1
2022Q2
2022Q3
2022Q4
การเปลี่ยนแปลงจากหนี้ครัวเรือน*
การเปลี่ยนแปลงจาก GDP*
%สัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อ GDP ที่เปลี่ยนแปลงจากไตรมาสก่อนหน้า (มากกว่า 0 คือสัดส่วนฯ เพิ่มขึ้น)
ที่มาของการเปลี่ยนแปลงของสัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อ GDP
สัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อ GDP ของไทย (หน่วย : % ต่อ GDP)
3.01
0
5
10
15
18
20Q1
20Q3
21Q1
21Q3
22Q1
22Q3
Stage 3 (NPL) Stage 2
1.88
0
5
10
15
20
18
20Q1
20Q3
21Q1
21Q3
22Q1
22Q3
3.12
0
5
10
15
18
20Q1
20Q3
21Q1
21Q3
22Q1
22Q3
2.4
0
2
4
6
8
10
18
20Q1
20Q3
21Q1
21Q3
22Q1
22Q3
สินเชื่อที่อยู่อาศัย สินเชื่อรถยนต์*
สินเชื่อบัตรเครดิต สินเชื่อส่วนบุคคล

13. 13
ในช่วงก่อนเกิดวิกฤติโควิด สัดส่วนผู้ตอบแบบสอบถามที่มีหนี้สูงถึง 63%
โดยเกือบครึ่งเป็นหนี้นอกระบบ และ 9% มีหนี้นอกระบบเพียงอย่างเดียว
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
เป็นหนี้ทั้งสองกลุ่ม
1,044 คน (22%)
เป็นหนี้ในระบบเพียงอย่างเดียว
1,499 คน (32%)
เป็นหนี้หนี้นอกระบบอย่างเดียว
426 คน (9%)
ไม่มีหนี้
1,764 คน (37%)

14. 14
สัดส่วนผู้มีภาระหนี้เพิ่มขึ้นในช่วงวิกฤติโควิด โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้ต่ากว่า 30,000 บาทต่อเดือน
ซึ่งมีแนวโน้มพึ่งพาหนี้นอกระบบสูง
หมายเหตุ : แหล่งเงินกู้นอกระบบรวมไปถึงการกู้ยืมจากญาติ พี่น้อง คนรู้จักด้วย
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ภาระหนี้ที่เพิ่มขึ้นของคนที่มีหนี้และคนที่ไม่มีหนี้ในช่วงก่อนโควิด
หน่วย : % ผู้ตอบแบบสอบถามที่มีภาระหนีเพิ่มขึ้นตั้งแต่วิกฤตโควิด
ระดับรายได้ของผู้ตอบแบบสอบถาม (แบ่งตามแหล่งเงินกู้ในปัจจุบัน)
หน่วย : บาท
61%
39%
มีภาระหนี้ในช่วงก่อน
COVID-19
ไม่มีภาระหนี้ในช่วง
ก่อน COVID-19
40%
ของผู้ที่เป็นหนี้เป็นลูกหนี้หน้าใหม่
หลังเกิดวิกฤติโควิด
• ผู้ที่ไม่มีภาระหนี้ในช่วงก่อนโควิดราว 40% ก่อหนี้นับตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิด (หนี้หน้าใหม่
เพิ่มขึ้น 40%) และคนที่มีภาระหนี้อยู่ก่อนแล้วมีภาระหนี้เพิ่มขึ้น 61% นับตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิด
• นับตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิดมีการกู้ยืมเพื่อเพิ่มสภาพคล่องและการใช้จ่ายในชีวิตประจาวัน
เป็นหลัก แต่ในระยะ 6 เดือนข้างหน้ามีแนวโน้มกู้ยืมมากขึ้นเพื่อชาระหนี้เก่า ผู้ที่กู้ยืมจาก
แหล่งเงินกู้ในระบบ กู้นอกระบบ หรือ กู้ทั้งสองแหล่งมีแนวโน้มจะกู้เพิ่มขึ้นในทิศทาง
เดียวกัน
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
ไม่มีรายได้
ไม่เกิน 5,000 บาท/เดือน
5,001-10,000 บาท/เดือน
10,001-15,000 บาท/เดือน
15,001-30,000 บาท/เดือน
30,001-50,000 บาท/เดือน
50,001-100,000 บาท/เดือน
100,001-200,000 บาท/เดือน
มากกว่า 200,000 บาท/เดือน
ในระบบเท่านั้น นอกระบบ(รวมคนที่กู้ในระบบด้วย)
รายได้

15. 15
ในช่วงวิกฤติโควิด ผู้ตอบแบบสอบถามที่เป็นหนี้ทั้งในและนอกระบบมีมากขึ้น จากที่เคยเป็นหนี้ใน
หรือนอกระบบเพียงอย่างเดียว (คิดเป็นประมาณ 6% ของผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมดที่มีหนี้)
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
เป็นหนี้ทั้งสองกลุ่ม
เพิ่มขึ้น 175 คน (+17%)
เป็นหนี้ในระบบเพียงอย่างเดียว
ลดลง 28 คน (-2%)
เป็นหนี้หนี้นอกระบบอย่างเดียว
ลดลง 147 คน (-35%)

16. 16
ผู้ตอบแบบสอบถามมีแนวโน้มจะกู้เงินเพิ่มขึ้นในอนาคต โดยเฉพาะลูกหนี้นอกระบบที่ต้องการกู้เงินเพิ่มขึ้นจาก
ทั้งแหล่งในและนอกระบบ นอกจากนี้ ลูกหนี้ในระบบมีแนวโน้มเข้าสู่วงจรการเป็นหนี้นอกระบบมากขึ้น
หมายเหตุ : แหล่งเงินกู้นอกระบบรวมไปถึงการกู้ยืมจากญาติ พี่น้อง คนรู้จักด้วย
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
สัดส่วนผู้ตอบแบบสอบถามที่จะก่อหนี้เพิ่มใน 6 เดือนข้างหน้า
หน่วย : %, แบ่งตามแหล่งเงินกู้ในปัจจุบัน หน่วย : %, แบ่งตามแหล่งเงินกู้ในปัจจุบัน
สัดส่วนผู้ตอบแบบสอบถามที่ปัจจุบันมีโอกาสกู้ยืมเพิ่มเติมสูง ใน 6 เดือนข้างหน้าจะไปกู้จากแหล่งใด
ผู้ตอบแบบสอบถามที่มีหนี้นอกระบบ
มีโอกาสก่อหนี้เพิ่มมากกว่า
11% 10%
49%
54%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
ปัจจุบันมีหนี้ในระบบ ปัจจุบันมีหนี้นอกระบบ
ปัจจุบันยังไม่มีแผนการกู้เงินเพิ่มเติม มีโอกาสกู้ยืมเพิ่มเติมสูง
56%
61%
61%
60%
53%
54%
55%
56%
57%
58%
59%
60%
61%
ปัจจุบันมีหนี้ในระบบ ปัจจุบันมีหนี้นอกระบบ
ใน6เดือนข้างหน้าจะกู้ในระบบ ใน6เดือนข้างหน้าจะกู้นอกระบบ

17. 17
หมายเหตุ : การทดสอบทางสถิติโดยใช้ Chi-squared test
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นผู้บริโภค (SCB EIC Consumer survey) ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 จานวนผู้ตอบแบบสารวจ 4,733 ราย
ปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อการเป็นหนี้ในระบบ vs
หนี้นอกระบบของกลุ่มผู้ตอบแบบสารวจออนไลน์
ปัจจัย คนที่มีหนี้ในระบบ คนที่มีหนี้นอกระบบ
อายุ • อายุ 20 - 25 ปี • อายุ 20 - 25 ปี
• อายุ 41 - 50 ปี
อาชีพ • ลูกจ้างหรือพนักงานรัฐวิสาหกิจ/ภาครัฐ
• งานอิสระ ฟรีแลนซ์ รับจ้างทั่วไป
• ค้าขายหาบเร่/แผงลอย
• เจ้าของกิจการไม่มีลูกจ้าง
• ลูกจ้างหรือพนักงานรัฐวิสาหกิจ/ภาครัฐ
• งานอิสระ ฟรีแลนซ์ รับจ้างทั่วไป
• นักเรียน/นักศึกษา
• พ่อบ้าน/แม่บ้าน
• ว่างงาน/ไม่มีรายได้
ระดับรายได้เฉลี่ย/คน/เดือน รายได้สูงกว่า (ประมาณ 27,560 บาท) รายได้ต่ากว่า (ประมาณ 16,958 บาท)
วัตถุประสงค์ของการเป็นหนี้ • มีภาระหนี้จากสินเชื่อบัตรเครดิต
• กู้เพื่อทาธุรกิจ
• กู้ซื้ออสังหาฯ
• กู้เพื่อการศึกษา
• มีภาระหนี้จากสินเชื่อบัตรเครดิต
• กู้เพื่อทาธุรกิจ
• กู้ซื้ออสังหาฯ
• กู้ซื้อยานยนต์
ในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมามี
ปัญหารายได้ไม่พอกับรายจ่าย
บางครั้ง/บ่อยครั้ง บ่อยครั้ง
ผลการทดสอบทางสถิติ
* อักษรสีแดง แสดงปัจจัยหลักที่แตกต่างกันระหว่างคนมีหนี้ในระบบและคนมีหนี้นอกระบบ

18. 18
หมายเหตุ : แหล่งเงินกู้นอกระบบรวมไปถึงการกู้ยืมจากญาติ พี่น้อง คนรู้จักด้วย
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. ถึง 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
วัตถุประสงค์การกู้เงินตั้งแต่เกิดวิกฤติโควิดส่วนใหญ่เพื่อใช้จ่ายค่าอาหารและสินค้าจาเป็น
แต่ในระยะ 6 เดือนข้างหน้า ผู้มีหนี้ทั้งในและนอกระบบส่วนใหญ่มีแนวโน้มจะกู้เงินเพื่อชาระหนี้เก่าที่มีอยู่
คาถาม : นับตั้งแต่เกิดวิกฤติโควิดเงินที่กู้ยืมถูกนามาใช้ในวัตถุประสงค์ด้านใดบ้าง
หน่วย : % กลุ่มประเภทหนี้
30% 27% 27%
18% 17% 18%
0%
100%
ในระบบ นอกระบบ ทั้งในและนอกระบบ
อาหาร และค่าใช้จ่ายอื่นในชีวิตประจาวัน
ชาระหนี้เก่าที่มีอยู่
ด้านที่อยู่อาศัย
ด้านยานพาหนะ
เพิ่มสภาพคล่องให้กิจการส่วนตัวที่มีอยู่แล้ว
นามาเริ่มต้นธุรกิจใหม่
จ่ายค่าเล่าเรียนให้ตนเอง และ/หรือ บุตรหลาน
จ่ายค่ารักษาพยาบาลตนเอง และ/หรือ ครอบครัว
อื่น ๆ
คาถาม : ในระยะ 6 เดือนข้างหน้าคาดว่าเงินที่กู้มา จะถูกใช้ในวัตถุประสงค์ใด
หน่วย : % กลุ่มประเภทหนี้
22% 23% 23%
26% 24% 23%
0%
100%
ในระบบ นอกระบบ ทั้งในและนอกระบบ
อาหาร และค่าใช้จ่ายอื่นในชีวิตประจาวัน
ชาระหนี้เก่าที่มีอยู่
ด้านที่อยู่อาศัย
ด้านยานพาหนะ
เพิ่มสภาพคล่องให้กิจการส่วนตัวที่มีอยู่แล้ว
นามาเริ่มต้นธุรกิจใหม่
จ่ายค่าเล่าเรียนให้ตนเอง และ/หรือ บุตรหลาน
จ่ายค่ารักษาพยาบาลตนเอง และ/หรือ ครอบครัว
อื่น ๆ

19. 19
กลุ่มลูกหนี้นอกระบบมีปัญหาในการเข้าถึงบริการกู้เงินกู้
หน่วย : % กลุ่มลูกหนี้แต่ละประเภทเท่านั้น
ส่วนใหญ่มีปัญหาในการเข้าถึงบริการกู้เงินในช่วงวิกฤติโควิด-19
หน่วย : % กลุ่มที่มีภาระหนี้เพิ่มขึ้นตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิด
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ในกลุ่มผู้ตอบแบบสอบถามที่มีภาระหนี้เพิ่มขึ้น ส่วนใหญ่มีปัญหาในการเข้าถึงบริการกู้เงินจากสถาบันการเงิน
และมีมุมมองว่า ยังได้รับการช่วยเหลือจากภาครัฐที่ไม่เพียงพอในช่วงวิกฤติโควิด โดยเฉพาะผู้มีหนี้นอกระบบ
64%
36%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
มีปัญหา
ไม่มีปัญหา
53%
73%
47%
27%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
หนี้ในระบบ
หนี้นอกระบบ
มีปัญหา ไม่มีปัญหา
4%
28%
68%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
เพียงพอ
ไม่ได้รับความช่วยเหลือ
ไม่เพียงพอ
5%
4%
25%
32%
70%
64%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
หนี้ในระบบ
นอกระบบ
เพียงพอ ไม่ได้รับความช่วยเหลือ ไม่เพียงพอ
สัดส่วนลูกหนี้นอกระบบที่ไม่ได้รับความช่วยเหลือสูงกว่าลูกหนี้ในระบบ
หน่วย : % กลุ่มลูกหนี้แต่ละประเภทเท่านั้น
ส่วนใหญ่มองว่าความช่วยเหลือในการแก้ปัญหาหนี้ในช่วงวิกฤติโควิด-19 ยังไม่เพียงพอ
หน่วย : % กลุ่มที่มีภาระหนี้เพิ่มขึ้นตั้งแต่เกิดวิกฤตโควิด

20. 3. ทักษะทางการเงิน
กับการเป็นหนี้ของครัวเรือนไทย

21. 21 ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC โดยใช้นิยามของทักษะการเงินตามรายงานผลการสารวจทักษะทางการเงินของไทย ปี 2563 ธนาคารแห่งประเทศไทย
SCB EIC วิเคราะห์ทักษะทางการเงินของครัวเรือนไทยกับการเป็นหนี้ ผ่านการสารวจคะแนน 3 ด้าน
คือ ความรู้ทางการเงิน พฤติกรรมทางการเงิน และทัศนคติทางการเงิน
ทักษะทางการเงินที่ดี
(Financial literacy)
• ความรู้ในการกระจายความเสี่ยงทางการเงิน
• ความรู้เกี่ยวกับภาวะเงินเฟ้อ
• ความรู้ในการคานวณอัตราดอกเบี้ยอย่างง่าย
• การจัดสรรเงินก่อนนาไปใช้จ่าย
• การบริหารจัดการเงิน
• การชาระเงินค่างวด (ขั้นต่า/เต็มจานวน)
• ทัศนคติในการเป็นหนี้
• ทัศนคติในการชาระหนี้
• ทัศนคติในการใช้จ่าย
ความรู้ทางการเงินที่ดี
(Financial knowledge)
ทัศนคติทางการเงินที่ดี
(Financial attitude)
พฤติกรรมทางการเงินที่ดี
(Financial behavior)

22. 22
ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีคะแนนความรู้ทางการเงินและพฤติกรรมทางการเงินในระดับปานกลางถึงสูง
แต่คะแนนทัศนคติทางเงินส่วนใหญ่อยู่ในระดับไม่สูงนัก
1.5%
14.6%
40.8%
43.1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง
ความรู้ทางการเงิน
6.5%
65.2%
27.0%
1.4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง
ทัศนคติทางการเงิน
2.1%
11.7%
55.9%
30.3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง
พฤติกรรมทางการเงิน
ระดับความรู้ทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก) ระดับพฤติกรรมทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก) ระดับทัศนคติทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก)
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย

23. 23
กลุ่มที่มีคะแนนพฤติกรรมทางการเงินต่ามากมักประสบปัญหาในการบริหารจัดการหนี้บ่อยครั้งกว่า
แต่กลุ่มที่มีคะแนนทัศนคติทางการเงินดีกว่า ใช่ว่าจะไม่ค่อยประสบปัญหาในการบริหารจัดการหนี้
58.2%
47.9%
27.5%
12.1%
25.9%
36.7%
44.7%
59.3%
55.1%
55.8%
5.1%
7.4%
13.1%
32.9%
18.3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง รวมทุกกลุ่ม
พฤติกรรมทางการเงิน
มีปัญหาบ่อยครั้ง มีปัญหาในบางครั้ง ไม่มีปัญหา
25.8%
24.0%
29.9%
34.8%
25.8%
45.1%
57.6%
54.3%
51.5%
55.9%
29.1%
18.4%
15.7%
13.6%
18.3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง รวมทุกกลุ่ม
ทัศนคติทางการเงิน
มีปัญหาบ่อยครั้ง มีปัญหาในบางครั้ง ไม่มีปัญหา
11.4%
26.3%
27.4%
24.8%
25.9%
67.1%
56.0%
56.2%
55.0%
55.8%
21.4%
17.7%
16.4%
20.1%
18.3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง รวมทุกกลุ่ม
ความรู้ทางการเงิน
มีปัญหาบ่อยครั้ง มีปัญหาในบางครั้ง ไม่มีปัญหา
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ระดับความรู้ทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก) ระดับพฤติกรรมทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก) ระดับทัศนคติทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก)

24. 24
ลูกหนี้นอกระบบโดยส่วนมากมีความรู้ทางการเงินที่ดี แต่อาจมีความจาเป็นฉุกเฉิน พฤติกรรมหรือทัศนคติทาง
การเงินจึงสะท้อนออกมาไม่ค่อยดีนัก (เช่น ใช้เงินโดยไม่คิด ไม่วางแผนการเงิน) ทาให้จาเป็นต้องกู้หนี้นอกระบบ
1.4%
13.6%
45.2%
39.8%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
ความรู้ทางการเงิน
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง
4.7%
24.0%
54.8%
16.5%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
พฤติกรรมทางการเงิน
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง
3.9%
60.9%
31.5%
3.6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
ทัศนคติทางการเงิน
น้อยมาก น้อย ปานกลาง สูง
สัดส่วนการเป็น
หนี้นอกระบบ
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นของผู้บริโภค (Consumer survey) ผ่านช่องทางออนไลน์ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 มีผู้ตอบแบบสอบถามทั้งสิ้น 4,733 ราย
ระดับความรู้ทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก) ระดับพฤติกรรมทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก) ระดับทัศนคติทางการเงินที่ดี (น้อยไปมาก)

25. 25
คนมีหนี้นอกระบบมีคะแนนทักษะทางการเงิน คะแนนความเข้าใจหนี้นอกระบบ และระดับรายได้โดยเฉลี่ยต่ากว่า
กลุ่มอื่นอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ
หมายเหตุ : การทดสอบทางสถิติโดยใช้การทดสอบ ANOVA และ Post hoc test
ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC จากข้อมูลการสารวจความคิดเห็นผู้บริโภค (SCB EIC Consumer survey) ระหว่างวันที่ 20 ม.ค. - 2 ก.พ. 2023 จานวนผู้ตอบแบบสารวจ 4,733 ราย
คะแนนความเข้าใจหนี้นอกระบบของคนมีหนี้ (จาแนกตามประเภทของหนี้)
หน่วย : % (ค่าเฉลี่ยคะแนนแต่ละกลุ่ม, Max = 100%)
คะแนนทักษะทางการเงิน (จาแนกตามประเภทของหนี้)
หน่วย : % (ค่าเฉลี่ยคะแนนแต่ละกลุ่ม, Max = 100%)
ระดับรายได้ (จาแนกตามประเภทของหนี้)
หน่วย : บาท/เดือน (ค่าเฉลี่ยรายได้ของแต่ละกลุ่ม)
คะแนนทักษะทางการเงิน (จาแนกตามระดับรายได้)
หน่วย : % (ค่าเฉลี่ยคะแนนแต่ละกลุ่ม, Max = 100%)
40 45 50 55 60 65 70 75 80
หนี้นอกระบบเท่านั้น
หนี้นอกและในระบบ
หนี้ในระบบเท่านั้น
ไม่มีหนี้
40 45 50 55 60 65 70 75 80
หนี้นอกระบบเท่านั้น
หนี้นอกและในระบบ
หนี้ในระบบเท่านั้น
40 45 50 55 60 65 70 75 80
ไม่เกิน 15,000
15,001-50,000
50,001-100,000
มากกว่า 100,000
5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000
หนี้นอกระบบเท่านั้น
หนี้นอกและในระบบ
หนี้ในระบบเท่านั้น
ไม่มีหนี้
คะแนนทักษะทางการเงินโดยเฉลี่ยของกลุ่มคนไม่มีหนี้สูงกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสาคัญ
รองมาคือกลุ่มคนมีหนี้ในระบบเท่านั้น และต่าสุดคือกลุ่มคนมีหนี้นอกระบบ
คะแนนทักษะทางการเงินโดยเฉลี่ยของกลุ่มคนรายได้สูงมีคะแนนสูงกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสาคัญ
ขณะที่คนรายได้ต่ามีคะแนนทักษะทางการเงินโดยเฉลี่ยต่าสุด
ระดับรายได้โดยเฉลี่ยของคนไม่มีหนี้สูงกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสาคัญ
รองมาคือกลุ่มคนมีหนี้ในระบบเท่านั้น กลุ่มคนมีหนี้นอกระบบมีระดับรายได้เฉลี่ยต่าสุด
คะแนนความเข้าใจเกี่ยวกับหนี้นอกระบบโดยเฉลี่ยของกลุ่มคนมีหนี้ในระบบเท่านั้น
สูงกว่ากลุ่มคนมีหนี้นอกระบบอย่างมีนัยสาคัญ

26. นัยต่อภาครัฐ ภาคธุรกิจ
และภาคครัวเรือน

27. 27 ที่มา : การวิเคราะห์โดย SCB EIC
ภาครัฐ ภาคธุรกิจ ภาคครัวเรือน
• ให้ความช่วยเหลือเชิงนโยบายเพื่อหยุดวงจรหนี้
โดยเฉพาะหนี้นอกระบบ
• หยุดวงจรหนี้นอกระบบอย่างค่อยเป็นค่อยไป เนื่องจาก
ประชาชนพึ่งพาหนี้นอกระบบในสัดส่วนสูง หากเร่งรัด
อาจเกิดผลเสียต่อเศรษฐกิจได้
• ให้ความรู้ทักษะทางการเงินทุกมิติอย่างเป็นระบบ
โดยเฉพาะทัศนคติทางการเงินและความเข้าใจหนี้นอก
ระบบ เช่น การคิดก่อนใช้ การวางแผนทางการเงิน
• เตรียมพร้อมรับมือ หากปัญหาหนี้ครัวเรือนรุนแรงขึ้น
ทาให้ผู้บริโภคลดรายจ่ายลง เช่น วางแผนสารองกระแส
เงินสด กระจายความเสี่ยง ลดต้นทุน ปรับปรุง
ประสิทธิภาพ พัฒนาระบบดิจิทัล และแสวงหาโอกาส
ทางธุรกิจใหม่ ๆ
• ติดตามกฎระเบียบและนโยบายภาครัฐอย่างใกล้ชิด
เพื่อประโยชน์ในการวางแผนธุรกิจ เนื่องจากภาครัฐ
มีแนวโน้มจะเร่งแก้ปัญหาหนี้ครัวเรือนอย่างจริงจังขึ้น
• ผ่อนคืนหนี้ให้มากกว่าการจ่ายขั้นต่าเพื่อเร่งปลดหนี้
• เสริมสร้างนิสัยการออมรองรับวิกฤติที่อาจเกิดขึ้นอีก
• หาทางเข้าถึงแหล่งเงินกู้ในระบบก่อน
• เพิ่มความมั่นคงของกระแสรายได้ โดยยกระดับทักษะ
ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานหลัง
วิกฤติโควิด
นัยต่อภาครัฐ ภาคธุรกิจ
และภาคครัวเรือน

28. 28
ดร.สมประวิณ มันประเสริฐ
รองผู้จัดการใหญ่ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มงาน Economic Intelligence Center (EIC)
และรองผู้จัดการใหญ่ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มงานกลยุทธ์องค์กร
คณะผู้จัดทา
ดร.ฐิติมา ชูเชิด
ผู้อานวยการฝ่ายวิจัย
ด้านเศรษฐกิจ และตลาดการเงิน
thitima.chucherd@scb.co.th
ดร.ปุณยวัจน์ ศรีสิงห์
นักเศรษฐศาสตร์อาวุโส
poonyawat.sreesing@scb.co.th
วิชาญ กุลาตี
นักวิเคราะห์
vishal.gulati@scb.co.th
ดร.อสมา เหลี่ยมมุกดา
นักวิเคราะห์
asama.liammukda@scb.co.th
กฤษณา พรธาดาวิทย์
Economist trainee
t700027@scb.co.th