Presentation 2

1. OPEN ACCESS:
UKRAIŃSKIE REALIA
Roman Machuga
Docent w Katedrze Systemów
Automatyzowanych i Programowania
Tarnopolski Narodowy Uniwersytet
Ekonomiczny, Ukraina
Biblioteki, informacja, książka: interdyscyplinarne
badania i praktyka w 21 wieku
Kraków, 7-8 czerwca 2010 r.

2. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Plan wystąpienia
1) Wprowadzenie;
2) Liczba repozytoriów;
3) Uczelni i repozytoria w Tarnopolu;
4) Czasopisma naukowi na Ukrainie;
5) Rozprawy doktorskie na Ukrainie;
6) Podsumowanie.

3. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Wprowadzenie
Ruch Open Access – to możliwość uzyskania za
pośrednictwem Internetu swobodnego i darmowego
dostępu do rożnego rodzaju literatury naukowej, zarówno
w swoim kraju, jak i poza jego granicami.
3) Czy jest na Ukrainie swobodny i darmowy dostęp do
literatury naukowej?
1) Jak zaprowadza się ruch OA na Ukrainie?
2) Ile repozytoriów na Ukrainie?
Celem referatu jest wyjaśnienie następnego:
4) Co trzeba robić dla rozpowszechnienia ruchu OA na
Ukrainie?

4. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Liczba repozytoriów
Liczba repozytoriów w świecie według różnych danych
sięga od 1608 [OpenDOAR] do 1659 [ROAR].
Porównania liczby repozytoriów i archiwizowanych w
nich e-printów na Ukrainie i w Polsce
Ukraina Polska
Ilość zarejestrowanych repozytoriów
10-13 12-19
w odsetkach – 0,60-0,81% w odsetkach – 0,72-1,18%
(co jest o 1,2-1,5 razy więcej od udziału Ukrainy)
Udział archiwizowanych e-printów w repozytoriach (w odsetkach)
0,16-0,26% 0,77-0,82%
(co jest o 3,2-4,7 razy więcej od udziału Ukrainy)

5. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Uczelni i repozytoria w Tarnopolu
W Tarnopolu są 4 wyższe uczelnie:
http://elartu.tstu.edu.ua/
Repozytoria na Ukrainie z reguły mają charakter instytucjonalny.
1)
2)
3)
4)
Tarnopolski Narodowy Uniwersytet
Ekonomiczny
Тarnopolski Narodowy Uniwersytet
Techniczny im. I. Puluja
Tarnopolska Państwowa Akademia
Medyczna
Тarnopolski Narodowy Uniwersytet
Pedagogiczny im. V. Hnatiuka

–
–
–
„Metody analizy intelektualnej skutków podjęcia decyzji
administracyjnych, jako podstawa przebudowy algorytmów
przetwarzania informacji księgowej”
http://elartu.tstu.edu.ua/handle/123456789/308

6. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Czasopisma naukowi na Ukrainie (1)
1200
100%
114
9,6%
24
2%
Czasopisma zarejestrowani
(liczba ogólna )
W formie drukowanej
oraz wersji elektronicznej
(w wolnym dostępie)
W wersji
elektronicznej
(w wolnym dostępie)
Stan z dnia 19.03.2010

7. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Czasopisma naukowi na Ukrainie (2)
Podział według obwodów: liczba ogólnaPodział według obwodów: w odsetkach

8. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Czasopisma naukowi na Ukrainie (3)
Podział według tematyki: liczba ogólnaPodział według tematyki: w wersji elektronicznej

9. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Czasopisma naukowi na Ukrainie (4)
Podział według języków, w których są drukowane artykuły: liczba ogólna
Pełna lista czasopism naukowych, które drukują artykuły w języku polskim:
http://www.machuga.ucoz.ua/_ld/0/31_czasopisma_nauk.pdf
1135
95,5%
Ukraiński
808
68,0%
Rosyjski
556
46,8%
Angielski
49
4,1%
Niemiecki
45
3,8%
Polski
47
4,0%
Inne

10. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Czasopisma naukowi na Ukrainie (5)
Wnioski:
1) czasopisma naukowi na Ukrainie – to jest jeden z najbardziej
popularnych rodzajów literatury naukowej;
2) na Ukrainie zarejestrowano dużą ilość czasopism naukowych
(około 1200), a w otwartemu dostępie jest tylko ≈9,6% – to utrudnia
szybką znajomość z kierunkami badań naukowych;
3) na Ukrainie jest bardzo nierównomierny podział zarejestrowanych
czasopism naukowych według tematyki oraz obwodów – to utrudnia
publikowanie artykułów z wynikami badań naukowych;
4) na Ukrainie artykuły w czasopismach naukowych można drukować
z regułą w językach ukraiński lub rosyjski – to utrudnia
opublikowanie artykułów naukowców z innych krajów.

11. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Rozprawy doktorskie na Ukrainie (1)
Rozprawy doktorskie na Ukrainie – to jest jeden z najbardziej popularnych
rodzajów literatury naukowej.
Książka, format – A4, ilość stron:
praca doktorska – 150-200;
praca habilitacyjna – 300-350;
język – ukraiński (lub rosyjski)
Broszura, format – A5, ilość stron:
praca doktorska – 18-22;
praca habilitacyjna – 30-40;
język – tylko ukraiński
Autoreferat

12. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Rozprawy doktorskie na Ukrainie (2)
W autoreferacie pracy doktorskiej autor podaje:
1) wiadomości o opiekunie naukowym: nazwisko,
imię, miejsce pracy;
2) wiadomości o organizacjach, w której praca
została wykonana i w której będzie odbywać się
obrona rozprawy;
3) wprowadzenie z krótką informacją o temat i cel pracy, metody
badań naukowych, podstawowe wyniki przeprowadzonych
badań;
4) krótkie streszczenie pracy doktorskiej według rozdziałów;
5) wykaz swoich publikacji dotyczących tematu rozprawy.

13. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Rozprawy doktorskie na Ukrainie (3)
Wszystkie rozprawy doktorskie (lub habilitacyjny), obronione w
Ukrainie, zachowują się w największej bibliotece Ukrainy – Narodowej
Bibliotece im. Wernadzkiego w Kijowie.
Biblioteka posiada wersje elektroniczne
wszystkich autoreferatów rozpraw doktorskich, które zostały obronione
od roku 1998 (około 82000). Wszystkie zgromadzone w bibliotece
wersje elektroniczne autoreferatów jest w wolnemu dostępie.
Wyszukiwanie przeprowadza się za
pomocą formularza wyszukiwawczego,
dostępnego pod adresem
http://www.nbuv.gov.ua/eb/ep_r.html
(tylko w języku ukraińskim).
Dla szczegółowej znajomości treści
pełnotekstowych rozpraw doktorskich
należy korzystać z nich na miejscu, w
Bibliotece im. Wernadzkiego (Kijów).

14. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Rozprawy doktorskie na Ukrainie (4)
Wnioski:
1) rozprawy doktorskie (lub habilitacyjni) na Ukrainie – to jest jeden z
najbardziej popularnych rodzajów literatury naukowej;
2) autoreferaty rozpraw doktorskich (lub habilitacyjnych) jest w
wolnemu dostępu (na przykład, na stronie internetowej Narodowej
Biblioteki im. Wernadzkiego w Kijowie) – to pozwala łatwo i szybko
zapoznać się z wynikami badań, przeprowadzonych na Ukrainie
według określonej tematyki;
3) na Ukrainie jest brak wolnego dostępu do pełnych tekstów rozpraw
doktorskich (lub habilitacyjnych) – to utrudnia szczegółową
znajomość treści oraz wgląd w wyniki badań naukowych;
4) na Ukrainie nie ma bibliotek, które by realizowały projekt otwartego
dostępu do elektronicznych wersji rozpraw doktorskich (lub
habilitacyjnych), które autorzy, na podstawie umowy, mogą
przekazać do biblioteki.

15. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Podsumowanie
Przeprowadzona wieloaspektowa analiza pozwoliła
wywnioskować, że:
1) ruch Open Access na Ukrainie znajduje się w fazie
początkowej;
3) rozpowszechnienie ruchu OA na Ukrainie możliwe przez
propagowanie wśród szerokiego grona naukowców;
4) propagowanie ruchu OA musi odbywać się zarówno na
poziomie państwowym, jak i regionalnym;
5) propagowanie ruchu OA wśród naukowców może odbywać
się przez biblioteki naukowi lub państwowi, konferencji
naukowi, publikacji tematycznych artykułów w
czasopismach inne.
2) na Ukrainie jest bardzo mało publikacji, w których propaguje
się ruch OA oraz objaśniają się jego zasady;

16. Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny, Ukraina
Dziękuję za uwagę
Roman Machuga
Docent w Katedrze Systemów Automatyzowanych i Programowania
machuga@home.te.ua