No more SADNess! Intelligente lichtoplossingen om gezondheid te bevorderen in het vernieuwde Hoofdgebouw van de TUe, door Femke Beute van het TUe / Intelligent Lighting Institute. Femke vertelt tijdens deze LEDtalk over SAD (Seasonal Affective Depression) of te wel seizoensgebonden depressie. Het gaat om stemming en gedragsproblematiek in de winter met remissie in de zomer en andersom. Deze winterdepressie gaat samen met de volgende symptomen: neerslachtig, prikkelbaar, angstig, erg vermoeid, toename eetlust en hypersomnia. Femke laat zien dat zelfs in het zoekgedrag op Google deze depressies terug te vinden zijn met zoekpieken die overeenkomen met de seizoenen. Het blijkt dat 5 – 10 % van de populatie lijdt aan Seasonal Affective Disorder (seizoensgebonden depressie). Nóg eens 20% tonen sub-klinische symptomen. De negatieve gevolgen hiervan zijn: substantiële risico’s voor mentale en fysieke gezondheid, afname van welzijn, quality of life, reductie van productiviteit & studie effectiviteit en verzuim en uitval. In het hoofdgebouw willen ze een experiment doen, waarbij het uitgangspunt is dat een gezond licht regime het optreden van SAD zal verminderen of voorkomen. De verwachting is dat het ook voor algemene gezondheid goed is, bijvoorbeeld: stemming, slaap / waak ritme, burnout en depressie. Factoren die waarschijnlijk invloed hebben zijn: intensiteit, spectrum, timing en duur van licht en blootstelling. Maar ook de lichtbeleving speelt een belangrijke rol Overtuiging is dat daglicht goed en gezond is; ramen belangrijk. Uitzicht naar natuur en daglichtbeleving verlagen stress en bevorderen herstel (micro-restoratieve momenten). Femke geeft aan dat ze een living lab – letterlijk vertaald een levend laboratorium, meer correct: een laboratorium in de levende wereld willen creëren in het hoofdgebouw. Hierbij gaat het om een effectstudie d.m.v. ambulante metingen en zelf rapportage, in longitudinaal onderzoek met controlegroepen. Ze maken hierbij onder andere gebruik van persuasive technology: verleid mensen met licht om naar buiten te gaan / tot gezond gedrag.

1. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
No More SADness
LEDtalk 13-11-2014
Femke Beute
F.Beute@tue.nl

2. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
No more SADness
SAD: Seasonal Affective Depression
Seizoensgebonden depressie
Stemming & gedragsproblematiek in de winter met remissie in de zomer en andersom

3. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
Winterdepressie – symptomen:
- Neerslachtig
- Prikkelbaar
- Angstig
- Erg vermoeid
- Toename eetlust
- Hypersomnia

4. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
SAD
Biologisch Psychologisch
OmgevingSociaal

5. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
Depressie & google
(Yang, Huang, Peng, & Tsai, 2010)

6. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
5 - 10 % van de populatie lijdt aan Seasonal Affective Disorder
(seizoensgebonden depressie). Nóg eens 20% tonen sub-klinische
symptomen
Negatieve gevolgen:
• Substantiële risico’s voor mentale en fysieke gezondheid
• Afname van welzijn, quality of life
• Reductie van productiviteit & studie effectiviteit
• Verzuim en uitval
No more SADness

7. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Studenten Bachelor vak:
2 jaar achtereen ver boven dit gemiddelde: 15 % SAD, 30 % subklinisch
HOE KUNNEN WE DIT VERHELPEN?

8. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Drie belangrijke strategieën
1. Maximaliseer daglichttoetreding & blootstelling (op het oog) door ontwerp
facade, lichtschachten/vides en indeling vloeren (optimalisatie d.m.v. full-
day daglicht simulatie en berekening)
2. Optimaliseer door evt. tekort te compenseren met verlichting, idealiter
individueel afgestemd op chronotype & behoefte, en alleen dan en daar
waar nodig – vereist intelligente infrastructuur om aan energie ambities te
kunnen blijven voldoen (gepersonaliseerde blootstelling op oog, duur,
timing, spectrum, lichtgeschiedenis)
3. Optimaliseer beleving en gedrag, door persuasieve toepassingen en
positieve lichtbeleving
No More SADness

9. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
• Een gezond licht regime zal
het optreden van SAD
verminderen / voorkomen
• Verwachting dat het ook voor
algemene gezondheid goed is,
bv:
• stemming
• Slaap / waak ritme
• burnout
• depressie
No more SADness
Beute, A., de Kort, Y.A.W. (2014). Salutogenic Efects of the Environment: Review of Health
Protective Effects of Nature and Daylight. Applied Psychology: Health and Well-Being, 6 (1), 67-95.
Aries, M.B.C., Aarts, M.P.J., van Hoof, J.P.M.(2014). Daylight and health: a review of the evidence
and consequences of the built environment. Lighting Research & Technology, in press.

10. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
• Intensiteit, spectrum,
timing en duur van licht
blootstelling
• Direct zon > 100.000 lux
• Daglicht 25.000 lux
• Bewolkt 1.000 lux
• Kantoornorm 500 lux
op het werkblad!
No more SADness
Beute, A., de Kort, Y.A.W. (2014). Salutogenic Efects of the Environment: Review of Health
Protective Effects of Nature and Daylight. Applied Psychology: Health and Well-Being, 6 (1), 67-95.
Aries, M.B.C., Aarts, M.P.J., van Hoof, J.P.M.(2014). Daylight and health: a review of the evidence
and consequences of the built environment. Lighting Research & Technology, in press.

11. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
Maar ook de lichtbeleving speelt een belangrijke rol
• Overtuiging dat daglicht goed en gezond is; ramen belangrijk
• Invloeden van het weer
• Uitzicht naar natuur en daglichtbeleving verlagen stress en bevorderen
herstel (micro-restoratieve momenten)
Beute, A., de Kort, Y.A.W. (2014). Salutogenic Efects of the Environment: Review of Health
Protective Effects of Nature and Daylight. Applied Psychology: Health and Well-Being, 6 (1), 67-95.

12. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
Aanvullen Daglicht met Kunstlicht:
Intelligent systeem:
Sensoren: lichtgeschiedenis, hoeveelheid daglichttoetreding
Connected Office systeem (Philips):
Power over Ethernet gebaseerd systeem:
• Alle lichtpunten geïdentificeerd met IP address
• Dataverzameling via sensoren
• Koppeling met andere systemen dan licht

13. Intelligent Lighting Institute
No more SADness

14. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Wat gebeurt er en kan er gebeuren er als het Internet of Things en
gebouw-infrastructuur elkaar raken?
• Voor gebruik
• Voor gebouwbeheer
• Voor onderzoek
No more SADness
Voorbeeld: Connected Office in The Edge Amsterdam

15. Intelligent Lighting Institute
No more SADness
ILI
Sound Lighting
Dit onderzoeksprogramma bestudeert de effecten van licht op het
menselijk functioneren en ontwikkelt op basis daarvan lichtplannen,
scenario’s en applicaties.
Centrale thema’s in het onderzoek: ‘mentale en fysieke gezondheid’,
‘alertheid, vitaliteit en prestaties’, en ‘stemming, emoties en sociaal
gedrag’, maar ook afwegingen m.b.t. energieverbruik
Bright Environments
In dit programma wordt onderzoek gedaan naar de interactie tussen
mensen en complexe ‘Internet of Things’ systemen.
Er worden robuuste, betrouwbare en gebruiksvriendelijke intelligente
systemen ontwikkeld.

16. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Living Lab met intelligent platform voor interactieve applicaties en
services heeft potentie voor:
• Lichtonderzoek
• Energie onderzoek
• Data Science onderzoek
• Gedragswetenschappelijk onderzoek
No more SADness

17. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
No more SADness
Een living lab – letterlijk vertaald een levend laboratorium,
meer correct: een laboratorium in de levende wereld.
Ecologische validiteit: Intelligente services en applicaties kunnen niet
onderzocht worden in een geïsoleerde lab omgeving.
Gebruikspatronen en effecten slechts zinvol in de echte wereld.
• de gewone wereld,
• echte gebruikers,
• additionele infrastructuur & sensoren

18. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Validatie & optimalisatie
Effectstudie d.m.v. ambulante metingen en zelf rapportage, in longitudinaal
onderzoek met controlegroepen.
Optimalisatie:
Longitudinale studie
2 groepen: dichtbij het raam en > 2m. van het raam
No more SADness

19. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Optimalisatie
No more SADness
Herfst Winter Lente Zomer
2-weken
Dagelijkse
metingen Q
2-weken
Dagelijkse
metingen Q
2-weken
Dagelijkse
metingen Q
2-weken
Dagelijkse
metingen
Q

20. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
Optimalisatie - Maten
Type uitzicht
Lichtblootstelling
Dagboekstudie:
Stemming
Stressniveau
Fysiologie
Vragenlijsten
Burnout level
Somatische klachten
Mentale gezondheid
No more SADness

21. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
No more SADness
• Persuasive technology: verleid
mensen met licht om naar buiten te
gaan / tot gezond gedrag
• Centrale, verbindende trap als
interactieve showcase
• Platform voor persuasive technology
onderzoek: Hoe krijg je mensen de
trap op?
• Creëer apps via Connected Office

22. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
No more SADness
Meaningful artificial illumination
Industrial Design: harm van Essen & Jacob Alkema
Daniel Rybakken

23. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
No more SADness
De Werkgroep Hoofdgebouw van ILI:
• Een mix van expertises (licht, bouwkunde, informatica, interactie, design)
• Ondersteund door Dienst Huisvesting
Leden:
• Dr. ir. Yvonne de Kort
• Dr. ir. Femke Beute
• Dr. ir. Elke den Ouden
• Prof. dr. ir. Evert van Loenen
• Dr. ir. Myriam Aries
• Ir. Parisa Khademagha
• Dr. Tanir Ozcelebi
• Bas Slotboom
• Albert Fokkens
• Rombout Frieling
• Jacob Alkema
• Kees van den Aker
• Jan van de Kerkhof
• ir. Harold Weffers
• Duco Fronik
• Dr. ir. Philip Ross

24. Intelligent Lighting InstituteIntelligent Lighting Institute
No more SADness
LEDtalks 13-11-2014
Femke Beute
F.Beute@tue.nl