SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 125
Inleiding
 Nicola Pisano, Huub

 Giotto, Roel

 Korte inleiding vroege Renaissance
   Ghiberti en Donatello
  Robbert-Jan

 Donatello, Luc

 Masaccio en Piero della Francesca, Freek

 Mantegna, Arjen
De preekstoel I
 Eerste klassieke
  werk van de
  Renaissance

 Baptisterium te Pisa
 Nicola Pisano 1260

Let op:
  a. Algemene vorm
  b. Houding van de
     afgebeelde figuren
Invloeden
                    
 Antieke beelden in Apulia (Zuid-Italië)
 In het koninkrijk Sicilië: seculier beeldhouwwerk in
  een klassieke stijl
 Geïmporteerde sarcofagen
 Antieke sarcofagen Camposanto Pisa
 Relief van een sarcofaag wordt door Nicola als
  model gebruikt (S. Paolo a Ripa d‟Arno)
De preekstoel II
                      
 Gemaakt van resten marmer uit Ostia en Porto (It.)
 Verschilt opvallend van ander werk uit dezelfde
  periode
 Voorbeeld preekstoel van Guido da Como (1250)
 Geïnspireerd door triomfbogen in Rome?
De preekstoel III
 Ruimte tussen de zuilen
                          
  in Gotische stijl
  afgewerkt
 Overeenkomsten Boog
  van Constantijn:
 Zuilen: Korinthische
  kapitelen
 De zwikken bevatten
  figuren
 Op de zuilen staan
  figuren
 De bovenste verdieping
  bevat gebeeldhouwde
  scènes
De preekstoel IV
 Zeshoekig
 Zeven zuilen deels rustend
  op leeuwen
 De panelen:
 Geboorte van christus
 Aanbidding der koningen
 Presentatie in de tempel
 Kruisiging
 Laatste oordeel
 Zwikken: profeten
 Op de zuilen: allegorische
  figuren
De preekstoel V
              
Alle afgebeelde scènes zijn gebaseerd op
 antieke sarcofagen m.u.v. het Laatse Oordeel
 (Byzantijns ivoorwerk) en de kruisiging
 (Franse Gotiek)
Voorbeeld de Phaedra sarcofaag uit de
 Camposanto
Pisano vervangt Phaedra voor de heilige
 maagd, het naakt vóór Phaedra verhuist één
 niveau lager en wordt het allegorische figuur
 voor kracht. De scene wordt nu de
 aanbidding door de wijzen.
Imitatie of kopie?
                
 Slechts een paar figuren op de kansel zijn terug te
  voeren naar een klassieke bron, zoals de Phaedra
  sarcofaag
 Nicola maakt originele creaties, hij wordt
  geïnspireerd door klassieke werken, b.v. de
  sarcofagen
 Zijn werk ontstaat door een goede kennis van
  antieke en Romaanse prototypes
 Voorbeeld: het paneel van de geboorte
Het paneel van de
              geboorte I
 Eenvoudig rechthoekig kader
 Weinig figuren
 Kader wordt volledig
  opgevuld door de figuren
 Romeinse kleding, tunica,
  rijkelijk gevouwen en
  samengenomen rond het
  middel
 Overdekt door een pallium of
  toga. Maria draagt het over
  haar hoofd als een Romeinse
  matrone die een offer brengt.
Het paneel van de
           geboorte II
Ze draagt een kam in
 haar golvend haar
Ogen zijn
 uitdrukkingsloos
Sobere indruk
Lijkt op een Romeins
 begrafenisportret uit
 de keizertijd.
Het paneel van de
          geboorte III
 Maria figuur ligt op
  dezelfde manier
  achterover
 Let op waardigheid
  waarmee de figuren hun
  toga fatsoeneren
 Bewegingen zijn
  langzaam en doordacht
 Greenhalgh: christelijke
  verhaal in antieke taal
 Let op kind!! (H.J.)
Giovanni Pisano (zoon van)
                          
 Had niets met de Romeinse wijze van afbeelden
 1265 samen met Nicola en Arnalfo di Cambio: preekstoel
  in Sienna met meer Gotische karakteristieken.
 Maakt preekstoelen van de kathedraal van Pisa en de S.
  Andrea in Pistoia
De preekstoel in de
           kathedraal
 Bijna rond, vaag acht-
  hoekig
 Zwaar versierde panelen,
  gebogen en diep
  uitgesneden
 Geen simpele vormen
 Geen kledingstukken die
  veel plaats innemen
 Giovanni kiest voor een
  meer rechtlijnige stijl
Giovanni‟s paneel van de
           geboorte
                   
i.t.t. Nicola:
Luchtiger (niet de ernst van Nicola)
De maagd leunt achterover maar glimlacht
 ook
Wiegt het kind→ wiegje geen sarcofaag
Lichte rimpeling van de kleding strakker
 tegen lichaam
Veel emotie
Precieze details van de buitenwereld
Giovanni en Gotiek
            
 Leert grote en krachtige figuren maken in Frankrijk
  bij de Gotische kathedralen
 Maakt dit soort beelden in Sienna (gevel kathedraal)
 Zijn werk is populair in de 13e eeuw. Het classicisme
  van Nicola is dus niet de enige populaire stijl
 Alleen op het hoogtepunt van de Renaissance
  triomfeert het classicisme
 Spreekt vaak beperkte groep “kenners” aan
 Wordt qua productie vaak overtroefd door de Gotiek
Arnolfo da Cambio I
             
 Leerling van Nicola en zijn erfgenaam van de
  klassieke stijl.
 Werkt met Nicola aan de preekstoel van Sienna en
  aan de relikwieënkist van Dominicus in Bologna
 In Rome leert hij het gebruik van gekleurd mozaïek
  (Cosmati)
Arnalfo da Cambio II
             
 Stijl het best te zien aan de tombe van kardinaal de
  Bray (Orvieto, 1282)
 Populair gedurende de vroege Renaissance
 Dode ligt op een lijkbaar, bovenop de grafsteen
  omgeven door figuren, belangrijkste is een Maria-
  figuur gezeten op een troon
Arnolfo da Cambio III
           
 Gevel kathedraal van Florence (1589 afgebroken)
 Overblijfselen: achteroverleunende maagd een Maria
  met Kind (Dommuseum)
 Maria met kind stond oorspronkelijk boven de
  centrale deur van de Dom
Tussenbalans
              Greenhalgh
                  
 Als we de Renaissance gelijk willen stellen met een
  echte klassieke stijl en niet als een vloed van antieke
  referenties binnen de Gotische stijl dan moeten we
  kijken naar de 14e eeuw, naar de fresco‟s van Giotto.
  De vader van de moderne schilderkunst.
De overlevering
Begon zijn carrière in de schapen
                  
Werd ontdekt door Cimabue

Kwam uiteindelijk terecht bij de koning
 van Napels en werd opperbouwmeester
 van de van de dom in Florence.
De kerk van St.
    Franciscus in Assisi
                       St. Franciscus.
In de bovenkerk maakte Giotto maar liefst 28
 fresco's over het leven van
Aardbeving 1997
      


De Navicella
                                    



Matteüs 14: 25-33
Tegen het einde van de nacht kwam hij naar hen toe, lopend over het meer. Toen de leerlingen hem op het meer zagen
lopen, raakten ze in paniek. Ze riepen: ‘Een spook!’ en schreeuwden het uit van angst. Meteen sprak Jezus hen aan: ‘Blijf
kalm! Ik ben het, wees niet bang!’ Petrus antwoordde: ‘Heer, als u het bent, zeg me dan dat ik over het water naar u toe moet
komen.’ Hij zei: ‘Kom!’ Petrus stapte uit de boot en liep over het water naar Jezus toe. Maar toen hij voelde hoe sterk de
wind was, werd hij bang. Hij begon te zinken en schreeuwde het uit: ‘Heer, red me!’ Meteen strekte Jezus zijn hand uit, hij
greep hem vast en zei: ‘Kleingelovige, waarom heb je getwijfeld?’ Toen ze in de boot stapten, ging de wind liggen. In de boot
bogen de anderen zich voor hem neer en zeiden: ‘U bent werkelijk Gods Zoon!’
Tijd voor het echte werk!
             
 Grootste werk van Giotto is te vinden in de
  Arena Kapel in Padua


 Mogelijk is de kapel door Giotto zelf
  ontworpen maar dat is niet zeker.

 Binnen zijn diverse fresco‟s te vinden over
  het leven en de lijdensweg van Jezus, het
  leven van Maria, de zeven deugden, de zeven
  hoofdzonden.

 De fresco's tonen de vernieuwende
  kwaliteiten van Giotto, met name wat betreft   Cappella degli Scrovegni
  de weergave van diepte en emoties.
Inrichting van de kapel (1)
                                 
 Boven de ramen: Het verhaal van Joachim en Anna en het vroege
  leven van hun dochter Maria.

 In het Schip is van links naar rechts het levensverhaal van Christus
  uiteen gezet.

 Een sterke ordening overheerst in de taferelen. Het decor is er sober
  gehouden (een architecturaal gewelf of massieve rotsen), de details
  zijn er beperkt: de aandacht gaat naar het essentiële. Het gaat hier om
  een „georganiseerde‟ kunst.
Inrichting van de kapel (2)
                                
 De doop van Christus is direct boven de kruisiging, en het water van
  de doop staat in contrast met het bloed van de kruisiging.

 In de hoogste scene houden de engelen het gewaad van Christus op,
  terwijl onder de soldaten er om gokken.

 Tot slot een scene waarbij de rijken en machtigen vallen voor een
  zwakkere, maar grotere King. In de scene ernaast wordt dezelfde
  koning getoond in de dienst van de zondige mensheid.



Het leven van Jezus
        




Lucas 1: 26-33
In de zesde maand zond God de engel Gabriël naar de stad Nazaret in Galilea, naar een meisje dat was uitgehuwelijkt
aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria. Gabriël ging haar huis binnen en
zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg
zich af wat die begroeting te betekenen had. Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn
gunst geschonken. Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. Hij zal een
groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader
David geven. Tot in eeuwigheid zal hij koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde
komen.’




Matteüs 3: 13-17

Toen kwam Jezus vanuit Galilea naar de Jordaan om door Johannes gedoopt te worden. Maar Johannes probeerde
hem tegen te houden met de woorden: ‘Ik zou door u gedoopt moeten worden, en dan komt u naar mij?’ Jezus
antwoordde: ‘Laat het nu maar gebeuren, want het is goed dat we op deze manier Gods gerechtigheid vervullen.’ Toen
stemde Johannes ermee in. Zodra Jezus gedoopt was en uit het water omhoogkwam, opende de hemel zich voor hem
en zag hij hoe de Geest van God als een duif op hem neerdaalde. En uit de hemel klonk een stem: ‘Dit is mijn geliefde
Zoon, in hem vind ik vreugde.’





Lucas 19: 1-5
Jezus ging Jericho in en trok door de stad. Er was daar een man die Zacheüs heette, een rijke hoofdtollenaar. Hij wilde
Jezus zien, om te weten te komen wat voor iemand het was, maar dat lukte hem niet vanwege de menigte, want hij was
klein van stuk. Daarom liep hij snel vooruit en klom in een vijgenboom om Jezus te kunnen zien wanneer hij voorbijkwam.
Toen Jezus daar langskwam, keek hij naar boven en zei: ‘Zacheüs, kom vlug naar beneden, want vandaag moet ik in jouw
huis verblijven.’






Lucas 22: 47-49
Terwijl hij nog sprak, kwam er opeens een horde mensen aan. Voorop liep de man die Judas heette, een van de twaalf; hij ging
naar Jezus toe om hem te kussen. 48 Maar Jezus zei tegen hem: ‘Judas, lever je de Mensenzoon uit met een kus?’ 49 Toen
degenen die bij hem stonden zagen wat er ging gebeuren, vroegen ze: ‘Heer, zullen we er met het zwaard op los slaan?
Kerk van het Heilig Kruis in Florence


                    




            Basilica di Santa Croce


De Toren van Giotto
            
 De bas-reliëfs aan de voet van de
  toren zijn een uitbeelding van de
  creatie van de mens, menselijke
  bezigheden, de planeten, kunst en
  de zeven sacramenten. Het zijn
  werken van Donatello en andere
  Florentijnse beeldhouwers.
De Peruzzi kapel
 De Peruzzi kapel is de
                         
  tweede kapel rechts van
  het koor en gemaakt in
  opdracht van de rijke
  Peruzzi familie.

 Binnen zijn diverse fresco‟s
  te zijn over Johannes de
  Doper en Johannes de
  Apostel.

De Bardi Kapel
                        
 Gebouwd in opdracht van de
  Bardi familie.

 In de 18e eeuw herontdekte
  fresco‟s over het leven van St.
  Franciscus.


De vroege Renaissance
 Florence als décor
                     
 Renaissance ≠ klassiek
 Verschillende antieke stijlen
  beinvloeden de klassieke
  traditie
Beeldhouwkunst en
  burgerlijke trots
        
      Florence als begin:
         Maatschappelijke bloei
         Intellectuele begeerte
         Burgers: “wij zijn opvolgers van het
          oude Rome”

         Afbeelding:
          Culuccio Salutati, kanselier van de
          Florentijnse Republiek (1375-1406)
Beeldhouwkunst en burgerlijke trots
                            
  Het begint met beeldhouwkunst, niet met
   schilderwerk. Redenen:
    Schilderkunst minder ver gevorderd
    Schilderkunst was doorgaans religieus

  Beeldhouwkunst was:
    Publieke kunst
    Burgerlijke kunst
    In oudheid: patriottische doeleinden
     Bijvoorbeeld de Zuil van Trajanus
Personen                        Lorenzo Ghiberti
                                  (1378-1455)




 Nanni di Banco
  (1384-1421)




                                         Leerling
                                       tussen 1404
                                         en 1407




                   Donatello
                  (1386-1466)
Beeldhouwkunst en
        burgerlijke trots
 Eerste monument:
                         
  Porta della Mandorla
 1391-1422
 Dom van Florence

  Door Donatello en Nanni
  di Banco
Beeldhouwkunst en
      burgerlijke trots




Eerbetoon aan Maria   Naakte Hercules
Ghiberti
 1401 – wedstrijd om
  bronzen deuren voor de
  kerk (doopkapel) in
  Florence te maken

 Ghiberti wint wedstrijd,
  Brunelleschi verliest
Ghiberti
 Offer van
  Abraham
Ghiberti
 Herhaling van
  thema in 1452
Florence Baptistery
Ieder jaar op 21 maart,
Nieuwjaar volgens de oude
Florentijnse kalender, werden
alle kinderen die gedurende de
vorige 12 maanden waren
geboren, voor een
gemeenschappelijk doopsel
bijeengebracht. Het
Baptisterium was hierdoor niet
enkel een religieus monument
maar ook een burgerlijk
symbool, in feite het oudste
symbool van de Florentijnse
Republiek.
Florence Baptistery
          
 Drie portalen
   Oostelijke deur (1425)
    Ghiberti
    Michelangelo: “Porta del Pardiso” (Paradijspoort)
   Noordelijke deur
    Ghiberti
    28 panelen. Vooral Nieuwe Testament
   Zuidelijke deur
    Pisano
Ghiberti
Paneel 1
Adam & Eva




- Nieuwe methoden voor weergeven van perspectief
  Donatello, perspectief in verkorting
- Rand van kaders versierd met 24 nissen
- Afbeeldingen van profeten en Bijbelse figuren
- 24 ogen met hoofden: gebaseerd op kunstenaars uit de
  tijd van Ghiberti
Donatello
“Cadeautje”

Kenmerken:
 Veelzijdigheid in stijl
 Dramatische stijl
 Menselijke emoties
Donatello – overzicht van
werken




Habbakuk   Judith en Holofernes   Twee preekstoelen
1427/35          1457/60          voor S. Lorenzo 1461
Donatello
                         
 Bijdrage aan klassieke traditie?

    Uitdrukkingen in marmer of brons de gedachten en
     geestelijke houding van de mens weergeven
    Leonardo: “Bewegingen van de ziel”
Donatello - vergelijking
Verschil met klassieke kunst




                          Nadruk op lichamelijke
                          schoonheid
Donatello - vergelijking
          Beeld van Nanni di Banco
          (Vier Heiligen)
          - Geen emoties
          - Geen uitdrukking aan
            gedachten
Donatello
                             
 Geïnspireerd op de klassieken
 Vernieuwde toevoeging uit de Renaissance

Vasari over Donatello:
"The world remained so full of Donatello's works that it may be
  said with confidence that no artist has ever produced more
  than he did."
Donatello (Luc)
 Greenhalgh: “ Donatello’s interpretatie van de
  Oudheid was vaak persoonlijker dan de leer van het
  classicisme toestaat “.

 Te zien aan een vergelijking tussen Donatello‟s
  Singing Gallery en die van Luca della Robbia
  (kathedraal van Florence)
Lucca della Robia
 Duidelijk klassiek door
  lengte verdeeld in
  afzonderlijke reliëfs van
  keurig geklede
  musicerende engelen,
  ingetogen en vroom,
  gescheiden door paren
  Ionische pilasters
 Naturalistisch en
  gecontroleerd classicisme
 Mooi en aantrekkelijk
Een duivels karakter
 geeft Donatello aan
 zijn engelen die door
 elkaar heen dartelen
Dit zijn kinderen met
 vleugels die vreemd
 en angstaanjagend
 zijn, voorchristelijke
 figuren die eigenlijk
 heidense
 kindergoden zijn
 Zij bewegen zich tegen een achtergrond van glinsterend
  mozaïk, dat geeft nog meer reliëf aan hun ongewoon
  karakter
 Sommige gezichten opzettelijk snel gehouwen waardoor zij
  maar half gevormd lijken
 De klassieke stijl die er in zit, botst hier met het christelijke
  onderwerp
 Een andere vergelijking
  is die tussen werk van
  Michelozzo en Donatello

 Zij maakten samen twee
  graftombes

 Tombe van kardinaal
  Brancacci
 Michelozzo‟s nadenkende figuren houden het
  gordijn voor de doodskist open
 Ook hier weer naturalistische en klassieke beelden
 In contrast met Donatello‟s aanbidding van de
  maagd, het reliëf daaronder; zwevende figuren door
  elkaar heen die Maria aanbidden
Tombe van Johannes XXIII
      (tegenpaus)
          

Deze kunstenaar creëert het motief van het
 naar opzij gekeerde hoofd van de pausfiguur,
 omdat hij rekening houdt met het standpunt
 van de beschouwer. Daarnaast suggereert hij,
 ondanks de beperkende voorwaarden van de
 maatvoering, diepte door het baldakijn als
 een hemelbed voor te stellen door middel
 van twee tentdaken achter elkaar. Hiermee
 doet de Renaissance haar intrede in het
 grafmonument.
Marcus 1411-1413
 Donatello was leerling
  van Ghiberti
 Snel daarna werkzaam in
  marmerwerkplaats van
  de dom van Florence
 Binnen 5 jaar de Marcus
  gemaakt
 “ De grootste prestatie op
  het gebied van
  naturalistisch
  beeldhouwwerk in meer dan
  duizend jaar”.

 Donatello verlaat Florence voor Padua, daar
  produceert hij twee werken die van vitaal belang zijn
  voor de ontwikkeling van de klassieke
  beeldhouwkunst
 Gattemelata 1447-1453 (= honingzoete poes ?)
 Santo Altar 1446-1450
Gattamelata
    
 VB van een groeiende
  trend om „grote mannen‟
  af te beelden

 Geïnspireerd door
  ruiterstand beeld van
  Marcus Aurelius

 Wereldlijk werk
 Mix van wijsheid, moed, patriottisme en heldendom
 Hoofd gelijkend naar Julius Caesar
 Staat hoog
 Bedoeling is om de controle van de man over het
  paard en dus over zichzelf, te laten zien
Hoogaltaar van Sint-
    Antonius
        
Monumentaal
Veel antieke
 elementen die ook de
 grootsheid van de
 kerk moeten
 benadrukken
Donatello‟s werk is
 cruciaal voor de
 klassieke traditie
 omdat hij
 demonstreert hoe
 steen zo te bewerken
 is, dat het voor de
 beschouwer gaat
 leven, dat stenen
 figuren een menselijk
 karakter krijgen
David
 

 David als symbool van het reuzendodende Florence,
  klein maar volmaakt.
 Ware karakter is niet militair maar erotisch
 Koel, aantrekkelijk en vrouwelijk
 Homo-erotische element vertegenwoordigt een
  andere kant van de Oudheid, de mannenliefde
Tommazo Masaccio
    Tommaso di Ser Giovanni Casai
 1401-1428
                
 Na Donatello en Brunelleschi
  verschenen Renaissance schilderijen
 Creëerde geheel nieuwe stijl op
  eigen kracht
 Begin Italiaanse renaissance
Voorlopers
               Beeldhouwkunst
 Lorenzo Ghiberti (1378-1455)
 Reliëfpaneel bronzen deuren van
  baptisterium in Florence
 Toepassing van perspectief
 Gebruik van antieke vormentaal
Voorlopers
                Beeldhouwkunst
                            
 Donatello (1386-1466)
 Het gastmaal van Herodes:
  - Verfijnde oppervlaktebehandeling
  - Ruimtelijke opbouw
    (overlapping en perspectief)
  - Draperie om lichaam naar klassiek
     model)
  - Weergave architectuur naar
     klassiek model
  - Toepassing perspectief
Donatello
St Marcus en St George
Invloed van Giotto di Bondone
                (1266-1367)
                                   
   Plasticiteit van zijn figuren
   Figuren op de voorgrond
   Bepaling laag standpunt
   Ruimte suggestie door
    plasticiteit figuren en niet door
    architectuur
De heilige Drie-eenheid met weldoeners
                          (1425)
                                   Holy Trinity with donors


 Toepassing nieuwe wetenschap van de
  lijnperspectief
 Uitgevonden door Filippo Brunelleschi
 Standpunt toeschouwer op gelijke hoogte
  vloeroppervlak
 Architectuur geeft antieke façade
 Plasticiteit figuren (Giotto)
 Bijna symmetrische opstelling

http://www.youtube.com/watch?v=54xVyxpagxw&feature=related
De heilige Drie-eenheid met weldoeners
                           (1425)

 Figuren: God de Vader, Jezus Christus,
  Maria en Johannes de Doper
  De twee weldoeners
  Het geraamte: De eerste Adam
 Antieke invloeden in architectuur:
   Pilaster of wandzuil
   Zuilen met korintisch kapiteel
   Antieke kroonlijst en architraaf
   Cassetten ton gewelf
   Medaillons
 Maria en Johannes verkort weer
  gegeven
Invloeden klassieke
    architectuur

De cijnspenning
The Tribute money
      
De cijnspenning
              The Tribute money
   Toepassen van atmosferisch perspectief
   Expressieve gezichten (romeinse koppen)
   Kleding romeins: toga‟s
   Lijnperspectief (in architectuur)
   Christus in het centrum
   Scène in voorgrond beeldvlak (Giotto)
   Eén lichtbron (van rechts)
   Compostitie: waarschijnlijk antiek of
    vroeg-christelijk
De Brancacci-kapel
De Brancacci-kapel
           Masolino da Panicale

           Tommazo Masaccio

           Filippo Lippi
De Brancacci-kapel
1 The Temptation of Adam and Eve
2 The Expulsion from the Garden of Eden
3 Peter's Calling
4 The Tribute Money
5 Healing of the Cripple and Raising of
Tabitha
6 St. Peter Preaching
7 Baptism of the Neophytes
8 St. Peter Healing the Sick with His
Shadow
9 The Distribution of Alms and Death of
Ananias
10 Raising of the Son of Theophilus and St.
Peter Enthroned
11 St. Paul Visiting St. Peter in Prison
12 St. Peter Being Freed from Prison
13 Disputation with Simon Magus and
Crucifixion of St. Peter
1 The Temptation of Adam and
Eve
2 The Expulsion from the
                                    De Brancacci-kapel
Garden of Eden
3 Peter's Calling
4 The Tribute Money
5 Healing of the Cripple and
Raising of Tabitha
6 St. Peter Preaching
7 Baptism of the Neophytes
8 St. Peter Healing the Sick
with His Shadow
9 The Distribution of Alms and
Death of Ananias
10 Raising of the Son of
Theophilus and St. Peter
Enthroned
11 St. Paul Visiting St. Peter in
Prison
12 St. Peter Being Freed from
Prison
13 Disputation with Simon
Magus and Crucifixion of St.
Peter
1 The Temptation of Adam
and Eve                             De Brancacci-kapel
2 The Expulsion from the
Garden of Eden
3 Peter's Calling
4 The Tribute Money
5 Healing of the Cripple and
Raising of Tabitha
6 St. Peter Preaching
7 Baptism of the Neophytes
8 St. Peter Healing the Sick
with His Shadow
9 The Distribution of Alms
and Death of Ananias
10 Raising of the Son of
Theophilus and St. Peter
Enthroned
11 St. Paul Visiting St. Peter in
Prison
12 St. Peter Being Freed from
Prison
13 Disputation with Simon
Magus and Crucifixion of St.
Peter
Piero della Francesca
 • 1420-1492 (Borgo San Sepolero)
 • Absorbeerde stijl van Masaccio
 • Wiskundige invloeden in zijn
   werk
 • Invloeden van:
   Donatello, Brunelleschi, Masaccio, Fra Angelico
   Domenico Veneziano
Invloeden
                     Domenico Veneziano
• Voorbeeld nieuw type altaar paneel
• “Het heilige gesprek”:
    Tronende madonna
    Architectuur omlijsting
                                       
    Heiligen die gesprek voeren met
    Madonna
•   Figuren vermenselijkt
•   Toeschouwer erbij betrokken
    (Kijkrichting Johannes de Doper)
•   Buitensituering
•   Veel licht van rechts
•   Verdwijnpunt aan voeten Madonna→
    toeschouwer in knielende houding
Invloeden
               Tommazo Masaccio
 Vergelijking : Madonna della Misericordia (Piero della Francesco)
                Pisa Polyptiek (Tommazo Masaccio)
 Polyptiek = veelluik, meestal op paneel; plaatje is van een triptiek
The story of the True
 Cross (1452-1459)
 Fresco‟s voor koor in S Francesco te Arezzo
 Legende van het ware kruis
 Keizerin Helena, ontdekt het ware kruis
 Figuren bijna geometrische abstractie
  Gezichten lijken op beelden uit „Strenge stijl‟
  Geplaatst in geconstrueerde ruimte
 Lage licht inval
Sigismondo Malatesta before
        his patron saint
 Invloed van Batistta Alberti (kerk werd door hem
  „klassieke tempel‟)
 In S Francesco te Rimini
 Malatesta, condottiere over Rimini
Tempietto del S Sepolcro
              in de Rucellai kapel in S Pancrazio
                     Van Batistta Alberti
   Marmer ingelegde schrijn
   Kubistische schoonheid in de architectuur
   Wiskundige verhoudingen
   Vorm van het heilige graf te Jeruzalem
Flagellation of Christ (?1456)
   Strakke architectuur geïnspireerd door Alberti
     Ingewikkeld perspectief (kijkdoos effect)
              Twee deling schilderij
    Onbeweeglijke figuren in antieke omgeving
The victory of Heraclitus
 Invloed van Ucello Paolo (1397-1495)
  Geobsedeerd door perspectief (verkorten)
 Slag tussen de Byzantijnse keizer Heraclius en de perzische koning
  Chosroes
                                   

Mantegna
                   
 Zijn opleiding begon toen hij 11 jaar was als leerling
  van de schilder Francesco Squarcione in Padua.

 Squarcione was zeer gepassioneerd in het
  verzamelen van antieke objecten, zoals
  beeldhouwwerken, reliëfs en vazen.
    Naast schilderen leerde Squarcione hem ook Latijn.


     The most antiquarian of classical artists in any century
Ovetari Kapel
 In de Ovetari Kapel maakte
  Mantegna een reeks fresco die de
  legendes van St. Jakobus de
  mindere en St. Christoffel
  illustreren
 Mantegna gebruikt
  het perspectief om
  een podium te
  scheppen, waarop zijn
  figuren, als
  driedimensionale met
  de hand tastbare
  wezens, schijnen te
  staan en zich te
  bewegen

      The lives of St. Christopher
1. Legende
     van St.
    Jacobus

 Kalm wend de
  heilige man zich om
  en geeft de zegen
2. Legende
     van St.
    Jacobus

 Stadspoort is een
  triomfboog

 Soldaten Romeinse
  legionairs
The meeting of the marquis
  with his son, Cardinal
   Francesco Gonzaga
 In 1460 werd hij benoemd tot
  hofkunstenaar van het huis
  Gonzaga
The
triumph of
  Caesar

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Infoblad middeleeuwse meesterwerken
Infoblad middeleeuwse meesterwerkenInfoblad middeleeuwse meesterwerken
Infoblad middeleeuwse meesterwerkentinevandevijvere
 
Het klassieke ideaal in de kunst - Les II
Het klassieke ideaal in de kunst - Les II Het klassieke ideaal in de kunst - Les II
Het klassieke ideaal in de kunst - Les II Michiel C.C. Kersten
 
Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...
Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...
Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...bvba kerat
 
Restauratietriptiek michel cocxiepresentatie red
Restauratietriptiek michel cocxiepresentatie redRestauratietriptiek michel cocxiepresentatie red
Restauratietriptiek michel cocxiepresentatie redbvba kerat
 

Mais procurados (6)

Barok
BarokBarok
Barok
 
Infoblad middeleeuwse meesterwerken
Infoblad middeleeuwse meesterwerkenInfoblad middeleeuwse meesterwerken
Infoblad middeleeuwse meesterwerken
 
Het klassieke ideaal in de kunst - Les II
Het klassieke ideaal in de kunst - Les II Het klassieke ideaal in de kunst - Les II
Het klassieke ideaal in de kunst - Les II
 
Renaissance
RenaissanceRenaissance
Renaissance
 
Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...
Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...
Schilderij abraham janssens uit de karmelieten kerk antwerpen, nu in denderwi...
 
Restauratietriptiek michel cocxiepresentatie red
Restauratietriptiek michel cocxiepresentatie redRestauratietriptiek michel cocxiepresentatie red
Restauratietriptiek michel cocxiepresentatie red
 

The early renaissance

  • 1.
  • 2. Inleiding  Nicola Pisano, Huub  Giotto, Roel  Korte inleiding vroege Renaissance  Ghiberti en Donatello Robbert-Jan  Donatello, Luc  Masaccio en Piero della Francesca, Freek  Mantegna, Arjen
  • 3.
  • 4. De preekstoel I  Eerste klassieke werk van de Renaissance  Baptisterium te Pisa  Nicola Pisano 1260 Let op: a. Algemene vorm b. Houding van de afgebeelde figuren
  • 5. Invloeden   Antieke beelden in Apulia (Zuid-Italië)  In het koninkrijk Sicilië: seculier beeldhouwwerk in een klassieke stijl  Geïmporteerde sarcofagen  Antieke sarcofagen Camposanto Pisa  Relief van een sarcofaag wordt door Nicola als model gebruikt (S. Paolo a Ripa d‟Arno)
  • 6. De preekstoel II   Gemaakt van resten marmer uit Ostia en Porto (It.)  Verschilt opvallend van ander werk uit dezelfde periode  Voorbeeld preekstoel van Guido da Como (1250)  Geïnspireerd door triomfbogen in Rome?
  • 7. De preekstoel III  Ruimte tussen de zuilen  in Gotische stijl afgewerkt  Overeenkomsten Boog van Constantijn:  Zuilen: Korinthische kapitelen  De zwikken bevatten figuren  Op de zuilen staan figuren  De bovenste verdieping bevat gebeeldhouwde scènes
  • 8. De preekstoel IV  Zeshoekig  Zeven zuilen deels rustend op leeuwen  De panelen:  Geboorte van christus  Aanbidding der koningen  Presentatie in de tempel  Kruisiging  Laatste oordeel  Zwikken: profeten  Op de zuilen: allegorische figuren
  • 9. De preekstoel V  Alle afgebeelde scènes zijn gebaseerd op antieke sarcofagen m.u.v. het Laatse Oordeel (Byzantijns ivoorwerk) en de kruisiging (Franse Gotiek) Voorbeeld de Phaedra sarcofaag uit de Camposanto Pisano vervangt Phaedra voor de heilige maagd, het naakt vóór Phaedra verhuist één niveau lager en wordt het allegorische figuur voor kracht. De scene wordt nu de aanbidding door de wijzen.
  • 10. Imitatie of kopie?   Slechts een paar figuren op de kansel zijn terug te voeren naar een klassieke bron, zoals de Phaedra sarcofaag  Nicola maakt originele creaties, hij wordt geïnspireerd door klassieke werken, b.v. de sarcofagen  Zijn werk ontstaat door een goede kennis van antieke en Romaanse prototypes  Voorbeeld: het paneel van de geboorte
  • 11. Het paneel van de geboorte I  Eenvoudig rechthoekig kader  Weinig figuren  Kader wordt volledig opgevuld door de figuren  Romeinse kleding, tunica, rijkelijk gevouwen en samengenomen rond het middel  Overdekt door een pallium of toga. Maria draagt het over haar hoofd als een Romeinse matrone die een offer brengt.
  • 12. Het paneel van de geboorte II Ze draagt een kam in haar golvend haar Ogen zijn uitdrukkingsloos Sobere indruk Lijkt op een Romeins begrafenisportret uit de keizertijd.
  • 13. Het paneel van de geboorte III  Maria figuur ligt op dezelfde manier achterover  Let op waardigheid waarmee de figuren hun toga fatsoeneren  Bewegingen zijn langzaam en doordacht  Greenhalgh: christelijke verhaal in antieke taal  Let op kind!! (H.J.)
  • 14. Giovanni Pisano (zoon van)   Had niets met de Romeinse wijze van afbeelden  1265 samen met Nicola en Arnalfo di Cambio: preekstoel in Sienna met meer Gotische karakteristieken.  Maakt preekstoelen van de kathedraal van Pisa en de S. Andrea in Pistoia
  • 15. De preekstoel in de kathedraal  Bijna rond, vaag acht- hoekig  Zwaar versierde panelen, gebogen en diep uitgesneden  Geen simpele vormen  Geen kledingstukken die veel plaats innemen  Giovanni kiest voor een meer rechtlijnige stijl
  • 16. Giovanni‟s paneel van de geboorte  i.t.t. Nicola: Luchtiger (niet de ernst van Nicola) De maagd leunt achterover maar glimlacht ook Wiegt het kind→ wiegje geen sarcofaag Lichte rimpeling van de kleding strakker tegen lichaam Veel emotie Precieze details van de buitenwereld
  • 17. Giovanni en Gotiek   Leert grote en krachtige figuren maken in Frankrijk bij de Gotische kathedralen  Maakt dit soort beelden in Sienna (gevel kathedraal)  Zijn werk is populair in de 13e eeuw. Het classicisme van Nicola is dus niet de enige populaire stijl  Alleen op het hoogtepunt van de Renaissance triomfeert het classicisme  Spreekt vaak beperkte groep “kenners” aan  Wordt qua productie vaak overtroefd door de Gotiek
  • 18. Arnolfo da Cambio I   Leerling van Nicola en zijn erfgenaam van de klassieke stijl.  Werkt met Nicola aan de preekstoel van Sienna en aan de relikwieënkist van Dominicus in Bologna  In Rome leert hij het gebruik van gekleurd mozaïek (Cosmati)
  • 19. Arnalfo da Cambio II   Stijl het best te zien aan de tombe van kardinaal de Bray (Orvieto, 1282)  Populair gedurende de vroege Renaissance  Dode ligt op een lijkbaar, bovenop de grafsteen omgeven door figuren, belangrijkste is een Maria- figuur gezeten op een troon
  • 20. Arnolfo da Cambio III   Gevel kathedraal van Florence (1589 afgebroken)  Overblijfselen: achteroverleunende maagd een Maria met Kind (Dommuseum)  Maria met kind stond oorspronkelijk boven de centrale deur van de Dom
  • 21. Tussenbalans Greenhalgh   Als we de Renaissance gelijk willen stellen met een echte klassieke stijl en niet als een vloed van antieke referenties binnen de Gotische stijl dan moeten we kijken naar de 14e eeuw, naar de fresco‟s van Giotto. De vader van de moderne schilderkunst.
  • 22.
  • 23. De overlevering Begon zijn carrière in de schapen  Werd ontdekt door Cimabue Kwam uiteindelijk terecht bij de koning van Napels en werd opperbouwmeester van de van de dom in Florence.
  • 24. De kerk van St. Franciscus in Assisi  St. Franciscus. In de bovenkerk maakte Giotto maar liefst 28 fresco's over het leven van
  • 26.
  • 27.
  • 28. De Navicella  Matteüs 14: 25-33 Tegen het einde van de nacht kwam hij naar hen toe, lopend over het meer. Toen de leerlingen hem op het meer zagen lopen, raakten ze in paniek. Ze riepen: ‘Een spook!’ en schreeuwden het uit van angst. Meteen sprak Jezus hen aan: ‘Blijf kalm! Ik ben het, wees niet bang!’ Petrus antwoordde: ‘Heer, als u het bent, zeg me dan dat ik over het water naar u toe moet komen.’ Hij zei: ‘Kom!’ Petrus stapte uit de boot en liep over het water naar Jezus toe. Maar toen hij voelde hoe sterk de wind was, werd hij bang. Hij begon te zinken en schreeuwde het uit: ‘Heer, red me!’ Meteen strekte Jezus zijn hand uit, hij greep hem vast en zei: ‘Kleingelovige, waarom heb je getwijfeld?’ Toen ze in de boot stapten, ging de wind liggen. In de boot bogen de anderen zich voor hem neer en zeiden: ‘U bent werkelijk Gods Zoon!’
  • 29. Tijd voor het echte werk!   Grootste werk van Giotto is te vinden in de Arena Kapel in Padua  Mogelijk is de kapel door Giotto zelf ontworpen maar dat is niet zeker.  Binnen zijn diverse fresco‟s te vinden over het leven en de lijdensweg van Jezus, het leven van Maria, de zeven deugden, de zeven hoofdzonden.  De fresco's tonen de vernieuwende kwaliteiten van Giotto, met name wat betreft Cappella degli Scrovegni de weergave van diepte en emoties.
  • 30. Inrichting van de kapel (1)   Boven de ramen: Het verhaal van Joachim en Anna en het vroege leven van hun dochter Maria.  In het Schip is van links naar rechts het levensverhaal van Christus uiteen gezet.  Een sterke ordening overheerst in de taferelen. Het decor is er sober gehouden (een architecturaal gewelf of massieve rotsen), de details zijn er beperkt: de aandacht gaat naar het essentiële. Het gaat hier om een „georganiseerde‟ kunst.
  • 31. Inrichting van de kapel (2)   De doop van Christus is direct boven de kruisiging, en het water van de doop staat in contrast met het bloed van de kruisiging.  In de hoogste scene houden de engelen het gewaad van Christus op, terwijl onder de soldaten er om gokken.  Tot slot een scene waarbij de rijken en machtigen vallen voor een zwakkere, maar grotere King. In de scene ernaast wordt dezelfde koning getoond in de dienst van de zondige mensheid.
  • 32.
  • 33.
  • 34.
  • 35. Het leven van Jezus 
  • 36.  Lucas 1: 26-33 In de zesde maand zond God de engel Gabriël naar de stad Nazaret in Galilea, naar een meisje dat was uitgehuwelijkt aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria. Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken. Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven. Tot in eeuwigheid zal hij koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde komen.’
  • 37.  Matteüs 3: 13-17 Toen kwam Jezus vanuit Galilea naar de Jordaan om door Johannes gedoopt te worden. Maar Johannes probeerde hem tegen te houden met de woorden: ‘Ik zou door u gedoopt moeten worden, en dan komt u naar mij?’ Jezus antwoordde: ‘Laat het nu maar gebeuren, want het is goed dat we op deze manier Gods gerechtigheid vervullen.’ Toen stemde Johannes ermee in. Zodra Jezus gedoopt was en uit het water omhoogkwam, opende de hemel zich voor hem en zag hij hoe de Geest van God als een duif op hem neerdaalde. En uit de hemel klonk een stem: ‘Dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde.’
  • 38.  Lucas 19: 1-5 Jezus ging Jericho in en trok door de stad. Er was daar een man die Zacheüs heette, een rijke hoofdtollenaar. Hij wilde Jezus zien, om te weten te komen wat voor iemand het was, maar dat lukte hem niet vanwege de menigte, want hij was klein van stuk. Daarom liep hij snel vooruit en klom in een vijgenboom om Jezus te kunnen zien wanneer hij voorbijkwam. Toen Jezus daar langskwam, keek hij naar boven en zei: ‘Zacheüs, kom vlug naar beneden, want vandaag moet ik in jouw huis verblijven.’
  • 39.
  • 40.  Lucas 22: 47-49 Terwijl hij nog sprak, kwam er opeens een horde mensen aan. Voorop liep de man die Judas heette, een van de twaalf; hij ging naar Jezus toe om hem te kussen. 48 Maar Jezus zei tegen hem: ‘Judas, lever je de Mensenzoon uit met een kus?’ 49 Toen degenen die bij hem stonden zagen wat er ging gebeuren, vroegen ze: ‘Heer, zullen we er met het zwaard op los slaan?
  • 41. Kerk van het Heilig Kruis in Florence  Basilica di Santa Croce
  • 42.
  • 43.
  • 44. De Toren van Giotto   De bas-reliëfs aan de voet van de toren zijn een uitbeelding van de creatie van de mens, menselijke bezigheden, de planeten, kunst en de zeven sacramenten. Het zijn werken van Donatello en andere Florentijnse beeldhouwers.
  • 45. De Peruzzi kapel  De Peruzzi kapel is de  tweede kapel rechts van het koor en gemaakt in opdracht van de rijke Peruzzi familie.  Binnen zijn diverse fresco‟s te zijn over Johannes de Doper en Johannes de Apostel.
  • 46.
  • 47. De Bardi Kapel   Gebouwd in opdracht van de Bardi familie.  In de 18e eeuw herontdekte fresco‟s over het leven van St. Franciscus.
  • 48.
  • 49.
  • 50.
  • 51. De vroege Renaissance  Florence als décor   Renaissance ≠ klassiek  Verschillende antieke stijlen beinvloeden de klassieke traditie
  • 52. Beeldhouwkunst en burgerlijke trots   Florence als begin:  Maatschappelijke bloei  Intellectuele begeerte  Burgers: “wij zijn opvolgers van het oude Rome”  Afbeelding: Culuccio Salutati, kanselier van de Florentijnse Republiek (1375-1406)
  • 53. Beeldhouwkunst en burgerlijke trots   Het begint met beeldhouwkunst, niet met schilderwerk. Redenen:  Schilderkunst minder ver gevorderd  Schilderkunst was doorgaans religieus  Beeldhouwkunst was:  Publieke kunst  Burgerlijke kunst  In oudheid: patriottische doeleinden Bijvoorbeeld de Zuil van Trajanus
  • 54. Personen Lorenzo Ghiberti (1378-1455) Nanni di Banco (1384-1421) Leerling tussen 1404 en 1407 Donatello (1386-1466)
  • 55.
  • 56. Beeldhouwkunst en burgerlijke trots  Eerste monument:  Porta della Mandorla  1391-1422  Dom van Florence Door Donatello en Nanni di Banco
  • 57. Beeldhouwkunst en burgerlijke trots Eerbetoon aan Maria Naakte Hercules
  • 58. Ghiberti  1401 – wedstrijd om bronzen deuren voor de kerk (doopkapel) in Florence te maken  Ghiberti wint wedstrijd, Brunelleschi verliest
  • 60. Ghiberti  Herhaling van thema in 1452
  • 61. Florence Baptistery Ieder jaar op 21 maart, Nieuwjaar volgens de oude Florentijnse kalender, werden alle kinderen die gedurende de vorige 12 maanden waren geboren, voor een gemeenschappelijk doopsel bijeengebracht. Het Baptisterium was hierdoor niet enkel een religieus monument maar ook een burgerlijk symbool, in feite het oudste symbool van de Florentijnse Republiek.
  • 62. Florence Baptistery   Drie portalen  Oostelijke deur (1425) Ghiberti Michelangelo: “Porta del Pardiso” (Paradijspoort)  Noordelijke deur Ghiberti 28 panelen. Vooral Nieuwe Testament  Zuidelijke deur Pisano
  • 63. Ghiberti Paneel 1 Adam & Eva - Nieuwe methoden voor weergeven van perspectief Donatello, perspectief in verkorting - Rand van kaders versierd met 24 nissen - Afbeeldingen van profeten en Bijbelse figuren - 24 ogen met hoofden: gebaseerd op kunstenaars uit de tijd van Ghiberti
  • 64.
  • 65. Donatello “Cadeautje” Kenmerken:  Veelzijdigheid in stijl  Dramatische stijl  Menselijke emoties
  • 66. Donatello – overzicht van werken Habbakuk Judith en Holofernes Twee preekstoelen 1427/35 1457/60 voor S. Lorenzo 1461
  • 67. Donatello   Bijdrage aan klassieke traditie?  Uitdrukkingen in marmer of brons de gedachten en geestelijke houding van de mens weergeven  Leonardo: “Bewegingen van de ziel”
  • 68. Donatello - vergelijking Verschil met klassieke kunst Nadruk op lichamelijke schoonheid
  • 69. Donatello - vergelijking Beeld van Nanni di Banco (Vier Heiligen) - Geen emoties - Geen uitdrukking aan gedachten
  • 70. Donatello   Geïnspireerd op de klassieken  Vernieuwde toevoeging uit de Renaissance Vasari over Donatello: "The world remained so full of Donatello's works that it may be said with confidence that no artist has ever produced more than he did."
  • 71. Donatello (Luc)  Greenhalgh: “ Donatello’s interpretatie van de Oudheid was vaak persoonlijker dan de leer van het classicisme toestaat “.  Te zien aan een vergelijking tussen Donatello‟s Singing Gallery en die van Luca della Robbia (kathedraal van Florence)
  • 72. Lucca della Robia  Duidelijk klassiek door lengte verdeeld in afzonderlijke reliëfs van keurig geklede musicerende engelen, ingetogen en vroom, gescheiden door paren Ionische pilasters  Naturalistisch en gecontroleerd classicisme  Mooi en aantrekkelijk
  • 73. Een duivels karakter geeft Donatello aan zijn engelen die door elkaar heen dartelen Dit zijn kinderen met vleugels die vreemd en angstaanjagend zijn, voorchristelijke figuren die eigenlijk heidense kindergoden zijn
  • 74.  Zij bewegen zich tegen een achtergrond van glinsterend mozaïk, dat geeft nog meer reliëf aan hun ongewoon karakter  Sommige gezichten opzettelijk snel gehouwen waardoor zij maar half gevormd lijken  De klassieke stijl die er in zit, botst hier met het christelijke onderwerp
  • 75.  Een andere vergelijking is die tussen werk van Michelozzo en Donatello  Zij maakten samen twee graftombes  Tombe van kardinaal Brancacci
  • 76.  Michelozzo‟s nadenkende figuren houden het gordijn voor de doodskist open  Ook hier weer naturalistische en klassieke beelden  In contrast met Donatello‟s aanbidding van de maagd, het reliëf daaronder; zwevende figuren door elkaar heen die Maria aanbidden
  • 77. Tombe van Johannes XXIII (tegenpaus) 
  • 78.  Deze kunstenaar creëert het motief van het naar opzij gekeerde hoofd van de pausfiguur, omdat hij rekening houdt met het standpunt van de beschouwer. Daarnaast suggereert hij, ondanks de beperkende voorwaarden van de maatvoering, diepte door het baldakijn als een hemelbed voor te stellen door middel van twee tentdaken achter elkaar. Hiermee doet de Renaissance haar intrede in het grafmonument.
  • 79. Marcus 1411-1413  Donatello was leerling van Ghiberti  Snel daarna werkzaam in marmerwerkplaats van de dom van Florence  Binnen 5 jaar de Marcus gemaakt  “ De grootste prestatie op het gebied van naturalistisch beeldhouwwerk in meer dan duizend jaar”.
  • 80.   Donatello verlaat Florence voor Padua, daar produceert hij twee werken die van vitaal belang zijn voor de ontwikkeling van de klassieke beeldhouwkunst  Gattemelata 1447-1453 (= honingzoete poes ?)  Santo Altar 1446-1450
  • 81. Gattamelata
  • 82.  VB van een groeiende trend om „grote mannen‟ af te beelden  Geïnspireerd door ruiterstand beeld van Marcus Aurelius
  • 83.   Wereldlijk werk  Mix van wijsheid, moed, patriottisme en heldendom  Hoofd gelijkend naar Julius Caesar  Staat hoog  Bedoeling is om de controle van de man over het paard en dus over zichzelf, te laten zien
  • 84. Hoogaltaar van Sint- Antonius 
  • 85. Monumentaal Veel antieke elementen die ook de grootsheid van de kerk moeten benadrukken
  • 86. Donatello‟s werk is cruciaal voor de klassieke traditie omdat hij demonstreert hoe steen zo te bewerken is, dat het voor de beschouwer gaat leven, dat stenen figuren een menselijk karakter krijgen
  • 88.   David als symbool van het reuzendodende Florence, klein maar volmaakt.  Ware karakter is niet militair maar erotisch  Koel, aantrekkelijk en vrouwelijk  Homo-erotische element vertegenwoordigt een andere kant van de Oudheid, de mannenliefde
  • 89.
  • 90. Tommazo Masaccio Tommaso di Ser Giovanni Casai  1401-1428   Na Donatello en Brunelleschi verschenen Renaissance schilderijen  Creëerde geheel nieuwe stijl op eigen kracht  Begin Italiaanse renaissance
  • 91. Voorlopers Beeldhouwkunst  Lorenzo Ghiberti (1378-1455)  Reliëfpaneel bronzen deuren van baptisterium in Florence  Toepassing van perspectief  Gebruik van antieke vormentaal
  • 92. Voorlopers Beeldhouwkunst   Donatello (1386-1466)  Het gastmaal van Herodes: - Verfijnde oppervlaktebehandeling - Ruimtelijke opbouw (overlapping en perspectief) - Draperie om lichaam naar klassiek model) - Weergave architectuur naar klassiek model - Toepassing perspectief
  • 94. Invloed van Giotto di Bondone (1266-1367)   Plasticiteit van zijn figuren  Figuren op de voorgrond  Bepaling laag standpunt  Ruimte suggestie door plasticiteit figuren en niet door architectuur
  • 95. De heilige Drie-eenheid met weldoeners (1425) Holy Trinity with donors  Toepassing nieuwe wetenschap van de lijnperspectief  Uitgevonden door Filippo Brunelleschi  Standpunt toeschouwer op gelijke hoogte vloeroppervlak  Architectuur geeft antieke façade  Plasticiteit figuren (Giotto)  Bijna symmetrische opstelling http://www.youtube.com/watch?v=54xVyxpagxw&feature=related
  • 96. De heilige Drie-eenheid met weldoeners (1425)  Figuren: God de Vader, Jezus Christus, Maria en Johannes de Doper De twee weldoeners Het geraamte: De eerste Adam  Antieke invloeden in architectuur: Pilaster of wandzuil Zuilen met korintisch kapiteel Antieke kroonlijst en architraaf Cassetten ton gewelf Medaillons  Maria en Johannes verkort weer gegeven
  • 97. Invloeden klassieke architectuur
  • 98.
  • 100. De cijnspenning The Tribute money  Toepassen van atmosferisch perspectief  Expressieve gezichten (romeinse koppen)  Kleding romeins: toga‟s  Lijnperspectief (in architectuur)  Christus in het centrum  Scène in voorgrond beeldvlak (Giotto)  Eén lichtbron (van rechts)  Compostitie: waarschijnlijk antiek of vroeg-christelijk
  • 102. De Brancacci-kapel Masolino da Panicale Tommazo Masaccio Filippo Lippi
  • 103. De Brancacci-kapel 1 The Temptation of Adam and Eve 2 The Expulsion from the Garden of Eden 3 Peter's Calling 4 The Tribute Money 5 Healing of the Cripple and Raising of Tabitha 6 St. Peter Preaching 7 Baptism of the Neophytes 8 St. Peter Healing the Sick with His Shadow 9 The Distribution of Alms and Death of Ananias 10 Raising of the Son of Theophilus and St. Peter Enthroned 11 St. Paul Visiting St. Peter in Prison 12 St. Peter Being Freed from Prison 13 Disputation with Simon Magus and Crucifixion of St. Peter
  • 104. 1 The Temptation of Adam and Eve 2 The Expulsion from the De Brancacci-kapel Garden of Eden 3 Peter's Calling 4 The Tribute Money 5 Healing of the Cripple and Raising of Tabitha 6 St. Peter Preaching 7 Baptism of the Neophytes 8 St. Peter Healing the Sick with His Shadow 9 The Distribution of Alms and Death of Ananias 10 Raising of the Son of Theophilus and St. Peter Enthroned 11 St. Paul Visiting St. Peter in Prison 12 St. Peter Being Freed from Prison 13 Disputation with Simon Magus and Crucifixion of St. Peter
  • 105. 1 The Temptation of Adam and Eve De Brancacci-kapel 2 The Expulsion from the Garden of Eden 3 Peter's Calling 4 The Tribute Money 5 Healing of the Cripple and Raising of Tabitha 6 St. Peter Preaching 7 Baptism of the Neophytes 8 St. Peter Healing the Sick with His Shadow 9 The Distribution of Alms and Death of Ananias 10 Raising of the Son of Theophilus and St. Peter Enthroned 11 St. Paul Visiting St. Peter in Prison 12 St. Peter Being Freed from Prison 13 Disputation with Simon Magus and Crucifixion of St. Peter
  • 106.
  • 107. Piero della Francesca • 1420-1492 (Borgo San Sepolero) • Absorbeerde stijl van Masaccio • Wiskundige invloeden in zijn werk • Invloeden van: Donatello, Brunelleschi, Masaccio, Fra Angelico Domenico Veneziano
  • 108. Invloeden Domenico Veneziano • Voorbeeld nieuw type altaar paneel • “Het heilige gesprek”: Tronende madonna Architectuur omlijsting  Heiligen die gesprek voeren met Madonna • Figuren vermenselijkt • Toeschouwer erbij betrokken (Kijkrichting Johannes de Doper) • Buitensituering • Veel licht van rechts • Verdwijnpunt aan voeten Madonna→ toeschouwer in knielende houding
  • 109. Invloeden Tommazo Masaccio  Vergelijking : Madonna della Misericordia (Piero della Francesco) Pisa Polyptiek (Tommazo Masaccio)  Polyptiek = veelluik, meestal op paneel; plaatje is van een triptiek
  • 110. The story of the True Cross (1452-1459)  Fresco‟s voor koor in S Francesco te Arezzo  Legende van het ware kruis  Keizerin Helena, ontdekt het ware kruis  Figuren bijna geometrische abstractie Gezichten lijken op beelden uit „Strenge stijl‟ Geplaatst in geconstrueerde ruimte  Lage licht inval
  • 111. Sigismondo Malatesta before his patron saint  Invloed van Batistta Alberti (kerk werd door hem „klassieke tempel‟)  In S Francesco te Rimini  Malatesta, condottiere over Rimini
  • 112. Tempietto del S Sepolcro in de Rucellai kapel in S Pancrazio Van Batistta Alberti  Marmer ingelegde schrijn  Kubistische schoonheid in de architectuur  Wiskundige verhoudingen  Vorm van het heilige graf te Jeruzalem
  • 113. Flagellation of Christ (?1456)  Strakke architectuur geïnspireerd door Alberti  Ingewikkeld perspectief (kijkdoos effect)  Twee deling schilderij  Onbeweeglijke figuren in antieke omgeving
  • 114. The victory of Heraclitus  Invloed van Ucello Paolo (1397-1495) Geobsedeerd door perspectief (verkorten)  Slag tussen de Byzantijnse keizer Heraclius en de perzische koning Chosroes 
  • 115.
  • 116.
  • 117.
  • 118. Mantegna   Zijn opleiding begon toen hij 11 jaar was als leerling van de schilder Francesco Squarcione in Padua.  Squarcione was zeer gepassioneerd in het verzamelen van antieke objecten, zoals beeldhouwwerken, reliëfs en vazen.  Naast schilderen leerde Squarcione hem ook Latijn. The most antiquarian of classical artists in any century
  • 119. Ovetari Kapel  In de Ovetari Kapel maakte Mantegna een reeks fresco die de legendes van St. Jakobus de mindere en St. Christoffel illustreren
  • 120.  Mantegna gebruikt het perspectief om een podium te scheppen, waarop zijn figuren, als driedimensionale met de hand tastbare wezens, schijnen te staan en zich te bewegen The lives of St. Christopher
  • 121.
  • 122. 1. Legende van St. Jacobus  Kalm wend de heilige man zich om en geeft de zegen
  • 123. 2. Legende van St. Jacobus  Stadspoort is een triomfboog  Soldaten Romeinse legionairs
  • 124. The meeting of the marquis with his son, Cardinal Francesco Gonzaga  In 1460 werd hij benoemd tot hofkunstenaar van het huis Gonzaga
  • 125. The triumph of Caesar