1.
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
MALZEME BİLİMİ VE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI
TEK“TİLDE İLETKENLİK VE
İLETKEN TEK“TİLLER

2.
TEK“TİLDE İLETKENLİK VE
İLETKEN TEK“TİLLER
Behzat YILDIRIM - Malzeme Bilimi ve
Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

3.
ÖZET
• Son yıllarda, bilim ve teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesi,
sürekli artan çeşitli insan ihtiyaçları ı da karşıla ak a a ıyla, yeni
ve pratik pek çok ürü ü geliştiril esi i sağla ıştır. Tekstil
biliminin, her geçe gü daha da üyüye elektronik e düstrisi ile
iş irliği e gitmesi ile koruma, savunma, sağlık, iletişi ,
otomasyon a a ıyla kulla ıla ile ek tekstil ürü leri, e düstri,
askeri, uzay, tıp gibi irçok alanda, rol almaya aşla ıştır.
• Bu sunum, iletken tekstil malzemeleri (lif, iplik, ku aş vd.) elde
etme yö te leri i ve bu malzemelerin kulla ı ala ları ı, bu
konuda yapıl ış olan çalış alar çerçevesi de açıkla aya
çalış aktadır.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

4.
TANIMLAMALAR..
• Tekstil ürü leri; Giyinme, örtü e, korunma gibi özellikleri ile i sa ları hayatı ı
kolaylaştıra malzemelerdir.
• Teknik Tekstiller; E düstride, uzay sanayinde, askeri alanda, denizcilikte, tıpta, i şaatta,
jeotekstillerde, ulaştır ada ve yüksek teknoloji uygula aları da kulla ıla
fonksiyonellik gerektiren tekstil ürü leridir.
• Fonksiyonel Tekstiller; İ sa ları çevre şartları da koru a ı ya ı da sağlık, güve lik,
ilişi , kozmetik gibi alanlarla ilgili en az bir fonksiyonu yerine getiren tekstil
ürü leridir.
• Akıllı Tekstiller; Normal tekstil ürü leri i doğal atmosfer şartları da koruma ve
süsle e özellikleri e ilaveten, akıllı tekstiller, herhangi bir etkiyi veya etki değişikliği i
algıla a ve buna bir tepki verme özelliği e sahip tekstil ürü leridir.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

5.
GİRİŞ
• 1980'lerin ortaları da itibaren pek çok sayıda elektriksel olarak iletken ve yarı iletken
tekstil ürü ü mevcuttur. Elektroniklerin tekstillere modifiye edilmesi ise ilk olarak
1990ları sonunda Levi's ve Philips in birlikte çalış ası ile gerçekleştiril iştir. İletke
iplikler, en yaygı olarak askeri ve tıp ala ı da EKG (elektrokardiyografi) ölçe tişörtler,
ku aş içi e entegre edilen se sörler ile kalp atışları ı izlenmesi ve 2001'den beri
fizyoterapi uygula aları da kulla ıl aktadır. Askeri giysilerde, tekstil malzemesi
içerisi de çeşitli fo ksiyo ları sağla ası içi elektriği iletilmesi ve iletişi i
sağla ası a açlarıyla kulla ıl aktadır.
• Ayrı a çevresel tehlikelere karşı uyarı veren giysiler, MP3, cep telefonu ve küçük kontrol
aygıtları entegre edil iş ceketler, küresel yer bildirim uydusu ile ailelerin ço ukları ı
gittikleri yerlerde izleyebilme i ka ı sağlaya ildikleri ço uk tişörtleri ve optik lif ve
se sör içere gö lekler, iletken ipliklerin kulla ıldıkları ürü lere ör ek olarak verilebilir.
Gü ü üzde, aktif olarak algıla a yapabilen, askı, sı aklık gibi uyarı ılara karşılık
vermek gibi fonksiyonel tasarı ları içere , akıllı tekstiller kar aşık iletken ku aşlar
mevcuttur. Bu tekstil ürü leri i çeşitlilikleri i geliştiril esi, uygun elektriksel
iletke liğe sahip tekstil malzemelerinin oluşturul asıyla doğruda ağla tılıdır.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

6.
ELEKTRİK“EL İLETKENLİK
• Maddenin temel özelliklerde bir tanesi elektrik akı ı ı iletebilmesi veya
iletememesidir. Bu özelliğe göre maddeler iletken, yarı iletken ve iletken
olmayan yalıtka veya dielektrik de denilir) diye sı ıfla dırıl aktadır.
• Elektrik söz üğü, asıl a la ı amber olan Yunanca köke li elektro
söz üğü de gelmektedir. Tales'den sonra aradan geçe yaklaşık 2300 yıllık
süre boyunca, i sa oğlu elektrik olgusuyla pek ilgile e iştir. Sonraki
çalış alar, Stephen Gray'in 1700lü yılları aşı da azı maddelerin elektriği
iletebilirken, azıları ı ilete ediği i gözle le esiyle aşla ıştır. Elektrikle
ilgili çalış alara, ugü adları ı iyi ildiği iz pek çok bilim i sa ı (Coulomb,
Galvani, Volta, Oersted, Ampere, Ohm, Seebeck, Faraday, Henry, Maxwell,
Thomson, Tesla vd.) katkıda ulu uştur.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

7.
ELEKTRİK“EL İLETKENLİK
• İletke lik (σ), azı for ülleri aşağıda verilen Ohm Yasası ile genel olarak açıkla a ilir..
• V= IR (1) Madde içerisi de, R elektriksel direnci (ohm,H), I elektriksel akı ı (amper,
A), V potansiyel farkı (volt, V) ifade etmektedir.
• J= σε (2), J= I/A (3) Verilen for üllerde, J akı yoğu luğu (A/cm2), σ iletkenlik (1/Ω
cm) ve ε elektrik alan kuvvetini (V/cm) belirtmektedir. İletke lik, elektriksel direncin
tersidir ve SI birim sisteminde metredeki siemens (S.m-1) olarak da ifade edilir. Ohm
yasası ı bir devre üzeri de gösteri i Şekilde şe atize edilmektedir.
Ohm yasası ı bir devre üzeri de gösteri i
Bir elektrik devresinde iki nokta
arası daki iletken üzeri de geçe
akı , potansiyel farkla (ör . voltaj
veya gerilim düşü ü doğru; iki
nokta arası daki dire çle ters
ora tılıdır.
Behzat YILDIRIM - Malzeme Bilimi ve
Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

8.
ELEKTRİK“EL İLETKENLİK
• İletke lik, malzeme içerisi de taşı a
yükleri elektro ları sayısı a ve o ları
hareketliliği e ağlıdır. Yalıtka lar sıkı a
ağla ış elektronlara sahip oldukları da ,
elektron akışı hemen hemen hiç olmaz,
malzeme yük akışı a yüksek dire ç gösterir.
İletke lik içi serbest elektronlara ihtiyaç
vardır. Metallerde ise, dış elektronlar yükleri
taşı akta özgürdür. Yarı iletken normal
şartlar altı da yalıtka elektriği iletmeyen)
özellik gösterip dışarıda bir etki
uygula asıyla iletken hale gelebilen
maddelerdir. Uygulanan etki sona erdiği de,
tekrar yalıtka duruma dö erler. Verilen
diyagram farklı maddelerin iletkenliklerini
göster ektedir. Değişik addeleri oda
sıcaklığı daki iletke lik değerleri

9.
ELEKTRİK“EL İLETKENLİK
• BAND KURAMI
Yalıtka lar İletke ler
Yarı İletke ler
Elektron çekirdekte ne kadar uzakta ise, enerji durumu da o kadar yüksektir ve ana atomdan
ayrıl ış olan bir elektron atomik yapıdaki herhangi bir elektrondan daha yüksek bir enerji
durumuna sahiptir. Herhangi bir yolla elektronlara sahip olduğu enerjinin üzeri de bir enerji
uygula ırsa ana yörü gedeki elektron bir üst yörü geye geçer. Böyle e bir elektronun enerji
seviyesi değiş iş olur. Her yörü ge kendi alt yörü geleri e sahiptir. Kısa ası, bir atomda çok
sayıda ayrıl ış, fakat birbirine yakı yerleş iş enerji seviyeleri mevcuttur ve bunlar enerji a dı
olarak isimlendirilir.
Valans banttaki bir elektron çeşitli etkilerle ulu duğu enerji a dı da koparılıp serbest hale
gelirse, elektronun bu anda ulu duğu banda ileti a dı denir. Valans a dı ile iletim a dı
arası daki yasak a d aralığı elektro ları ala ile eği bir enerji seviyesine sahip değildir.

10.
TEK“TİLDE ELEKTRİK“EL
İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ
• Tekstil ürü leri de elektriksel iletkenlik ölçü ü de, farklı teknikler ve farklı cihazlar
kulla ıl aktadır. Tekstil ürü lerinde, genellikle iletke liği ölçü ü, dört uç tek iği ve
iki uç tek iği olmak üzere iki teknikle gerçekleştiril ektedir.
• iki uç tek iği i kullanarak ku aşları yüzey elektriksel direncinin ölçü ü de,
multimetre ihazı kulla ıl aktadır. Bu teknikte, elektrotları ve ör eği oyutları
ö e taşı aktadır. İletke lik ile ör eği direnci arası daki ağı tı
İki uç tek iği ile iletke lik
ölçü ü
Behzat YILDIRIM - Malzeme Bilimi ve
Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

11.
TEK“TİLDE ELEKTRİK“EL
İLETKENLİK ÖLÇÜMÜ
• Dört uç tek iği e göre iletkenlik ölçü ü aşağıdaki for ül ile izah edilebilir.
• Eşit aralıklı dört probun yer aldığı yö te de, dıştaki iki prob arası da sabit bir
akı geçiril ektedir. İç kısı daki iki prob boyunca meydana gelen voltaj
düşüşü okunarak iletkenlik hesapla aktadır.
Behzat YILDIRIM - Malzeme Bilimi ve
Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

12.
İLETKEN TEK“TİLLER
• Sentetik tekstil liflerinin üreti i de kulla ıla polimerin tipik özgül direnci 1010
ohm seviyesinden daha yüksektir. İletke tekstiller terimi, farklı düzeylerde
belirli yüzey bir iletke liğe sahip, lif, iplik ve ku aş gibi tekstil
malzemelerinden üretil iş ge iş aralıktaki pek çok ürü içi kulla ıl aktadır.
Elektriksel olarak iletken tekstiller, iletişi , eğle e, sağlık, güve lik, ısıt a,
koruma ve moda a açlı elektronik tekstillerin üretil esi de
kulla ıla il ektedir. Tekstillerin elektriksel olarak iletken hale getirilmesi çeşitli
yö te lerle gerçekleştiril ektedir.
Lif İplik Ku aş
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

13.
KUMAŞ YAPILARI
Doku a Ör ek Maki a Ör e Ör ek Maki a Dokusuz Yüzey Ör ek Maki a
• İletke tekstil yapıları a geç ede ö e ku aş tiplerini gözde
geçir ekte fayda var. Tekstilde üç tür ku aş üreti tek iği vardır..
Doku a Yüzey Yapısı Ör e Yüzey Yapısı Dokusuz Yüzey Yapısı
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

14.
İLETKEN TEK“TİLLER
• Tekstil malzemelerinin yalıtka halden iletken hale dö üştürül eleri içi
çeşitli metotlar geliştiril iştir. İletke tekstiller,
– İletke lif eldesi,
– İletke iplik eldesi ve
– İletke ku aş eldesi
olmak üzere üç ayrı aşlık altı da topla ıştır.
Behzat YILDIRIM - Malzeme Bilimi ve
Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

15.
İLETKEN LİF ELDE“İ
İletke lifler, kendisi doğal olarak iletken olabilir veya sonradan iletkenlik
kaza dırıla ilir. Elektriksel iletkenlik ya da yarıiletke lik özelliği, liflere farklı
yö te ler ile kaza dırıla il ektedir. Bu yö te lerde azıları,
• metal levha veya bantlardan liflerin elde edilmesi,
• farklı üreti ve çeki yö te leri kulla ılarak lif elde edilmesi,
• liflerin metaller, metal oksitleri veya tuzları, iletken karbon ve ke diliği de
iletken olan polimerlerle çeşitli yö te ler kulla ılarak muamele edilmesi
olarak söyle e ilir.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

16.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• İletke lifler, demirli alaşı lar, nikel, paslanmaz çelik, titanyum, alü i yu , akır
gibi elektriksel olarak iletken metallerden üretile il ektedir. Metal lifler, çapları
yaklaşık 1-80 mikron µ arası da değişe çok ince metal filamentler halinde
veya kesikli lifler halinde üretile il ektedir. Metalik lifler, genellikle, liflerin
demet halinde çeki işle i veya ince metal levha ı ke arları ı tıraşla ası ile
elde edilmektedir. Yüksek iletke liğe sahip metalik lifler, diğer çoğu tekstil lifine
göre daha ağır ve kırılga olduğu da aşka liflerle homojen karışı yapıl ası
ve iplik üreti işle leri sırası da zamanla makinaya zarar vermelerinden dolayı
aşı a ile) bilinen iplik eğir e makinelerinde üretil eleri zordur, dolayısıyla
üreti leri de daha maliyetlidir.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

17.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• İletke olmayan lif a tları ile metal a tları ı har a la ası yüksek iletkenlikte (105
x cm)-1 karışı lar elde edilmesini sağlaya il ektedir. Sentetik ve doğal liflerin metaller
ile har a la ası özellikle kısa stapel eğir e işle leri de aşarılı şekilde
gerçekleştiril ektedir. Ancak metal lif içere iplikler ile metal lif içer eye ipliklerin
mukavemetleri arası daki farklılık tekstil ürü ü ü olumsuz etkilemektedir. İletke
karışı iplikler içere tekstil ürü leri, elektromanyetik koruma a açlı giysilerde,
mobilyalar içi kulla ıla statik elektriklenmeyi azaltı ı/e gelleyi i ku aşlarda, yeraltı
çalış aları içi özel tekstil filtreleri gibi uygulamalarda kulla ıl aktadır. Oluşturula
iletken ipliklerin esnek ve yıka aya uygun ol ası üretile ku aşları kulla ı
süresi e, sırada tekstil ku aşı görü ü ü ve rahatlığı vermesi çok ö e lidir.
Dref 3 İplik eğir e sistemi ile öz
olarak yalıtka fitil salı ır 1),
friksiyon silindirlerinin(4) üzeri-
nden iletken lifler beslenir. Ve
lifler öz etrafı a sarılır. “o uçta
yarı iletken iplik çık ış olur.
Behzat YILDIRIM - Malzeme Bilimi ve
Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

18.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• Elektriksel iletken lif, iplik ve ku aşlar, ayrı a tekstil malzemesinin metal, metal
oksitleri ve metal tuzları ile kapla ası ile de elde edilebilmektedir. Kimyasal
kaplama ve yüksek konsantrasyonlu reçi e içerisi deki metalik parça ıklarla
muamele etme ticari olarak da iletken lif elde etmek a a ıyla kulla ıl akta
olan yö te lerdir. Yarı iletken metal oksitler hemen hemen renksizdir ve lif
yüzeyi e gö üle il ekte, bikomponent liflere katıla il ekte veya tekstil
malzemesinin yüzeyi e kimyasal olarak muamele edilebilmektedir. İletke
kaplamalar, kulla dıkları taşıyı ı ta aka ı (tekstil malzemesinin) özellikleri i
değiştir ede o ları elektriksel iletken malzemelere çevire il ektedir.
Kaplama işle i, elektriksiz kaplama, uharlaştır a ile biriktirme, püskürt e,
iletken polimer ile kaplama, lifleri doldurma ve kar o laştır a gibi
yö te lerle lif, iplik veya ku aşlara uygulanabilmektedir.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

19.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• Metalik tuzlarla kaplama işle i, antistatik performans gerektiren halı e düstrisi de
kulla ıl aktadır. Çeşitli doğal ve sentetik liflere uygulanabilmektedir. Bunun ya ı da,
galvanik kaplamalar oldukça yüksek iletkenlik (>104 [cm]1) sağla aktadır ancak bu yö te
sadece grafit veya karbon lifleri gibi elektriği ileten taşıyı ı tabakalara
uygulanabilmektedir. Üreti i maliyetli ve kar aşık ol ası da dolayı galvanik
kaplamalar genelde tekstil e düstrisi içi kulla ıl az.
• Elektriksiz kaplama yö te i, bir tekstil malzemesinin, içi de kimyasal reaksiyo ları
oluştuğu kaplama çözeltisi içerisi e daldırıl ası işle i e daya ır. Tekstillerin nikel veya
akır ile kapla ası bu yolla gerçekleştirile ilir. Bu yö te le düzgü ve elektriksel olarak
iletken kaplamalar elde edilebilmektedir ancak maliyeti yüksektir.
• Buharlaştır a ile biriktirme işle i de, tekstil yüzeyi de, akır, gü üş veya altı olan
metal, işle süresi e giderek yoğu laşarak bir kaplama oluşturur. Bu işle çeşitli
kalı lıklarda ve iletkenlikte kaplamalar oluştur akta kulla ıla il ektedir.
• Püskürt e ile kaplama yö te i de, kaplama malzemesi, tek atomlar halinde tekstil
malzemesi üzeri e fırlatıl akta, çok ince ve düzgü bir kaplama ta akası meydana
getirilmektedir.
• Vakum sprey yö te i, ucuz bir yö te dir ve yüksek iletke liğe sahip metal kaplı lifler
üretil ektedir. Ayrı a metal ve tekstil arası da iyi bir yapış a ol a ası, yüksek iletkenlik
sağla ası ı güçleştir ektedir.

20.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• Tekstil malzemeleri, politiofen (PTh), Polianilin (PANI), polipirol (PPy) esaslı iletken
polimerlerle kaplanabilir veya muamele edilebilir. Ayrı a kendisi iletken olan lifler, bu
iletken polimerler veya u ları aşka polimerlerle karışı ları da üretile ilir. Bu tip
polimerler, yüksek iletkenlik, esneklik ve hafiflik sağla akta ve ayrı a yapış a özellikleri
de daha iyi olup aşı a problemine neden ol a aktadır. Bunun ya ı da, bilinen
yö te leri kullanarak polimer kapla a ı yapıl ası zordur.
• İletke polimerlerden elektrokimyasal yö te le lif veya film elde edilmesi, ge iş alan
uygula aları da, kırılga lık problemini ortaya çıkart aktadır. Bundan dolayı, ince
kaplama veya iletken polimerlerin çözeltide polimerizasyonu yö te leri daha
uygundur. Ayrı a iletken lifleri eriyikten üreti ve kaplama yö te leri kullanarak
üret ek yapıla araştır alar sonucu ka ıtla ıştır.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

21.
İLETKEN LİF ELDE“İ
Labaratuvar Şartları da İplik Üzeri de Pirolü Buhar Fazı da Polimerizasyonu
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

22.
İLETKEN LİF ELDE“İ
İplik Üzeri de Pirolü Buhar Fazı da Polimerizasyonu
• Deney düze eği de ilk olarak pamuk ve PES iplikler, içerisi de FeCl ve metanol
bulunan çözelti içerisi de geçirilir. Burada a aç polimerizasyon işle i e
hazırlık olarak yükseltge e reaksiyonunu gerçekleştir ektir. Tekne çıkışı da
yer alan ısıt a ta a ası ile iplik kurutulup, polimerizasyonun gerçekleşe eği
oda ığa aktarıl aktadır. Bu oda ığa ağla a iki cam çu uk ulu aktadır.
Birinci kanaldan 60 C°’ye kadar ısıtılıp azot gazı N ile taşı a pirol uharı
sisteme girmektedir. Isıt a işle i, ani ısı yükselişi i ö le ek a a ı ile mantolu
ısıtı ı ile yapıl aktadır. Oda ığı ikinci ka alı ise içerisi de destile su bulunan
erlenmayere ağla aktadır. Böyle e sistemden ayrıla pirol uharı ve N gazı
bu destile su içerisi de topla aktadır. Sistemde ipliği geçiş hızı 2 /dk’dır.
Oda ık içerisi de aşla gıçta yükseltge e so rası sarı renk alan iplik,
polimerizasyon so rası polipirol ile kaplanarak, siyah bir renk al aktadır.
Kaplanan iplik sabit hızda bir konik bobin üzeri e, aktarma ihazı yardı ı ile
sarıl aktadır.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

23.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• Lif yapısı a, iletken karbon ekleyerek iletken özellikler taşıya tekstil ürü ü elde etmek
ü kü dür. Bu özellik kablo, lif ve mikro veya nano partiküller formundaki karbonun,
life eklenmesi ile kaza dırıla ilir. Karbon lifleri ve karbon ekle iş lifler iyi iletken
özellikler gösterir ve bunlar bilinen tekstil imalat sistemlerinde kolayca işle
göre il ektedir. Yüksek konsantrasyondaki karbon ile lifleri doldurarak, öz a toda
oluşa bikomponent lifte öze karbon ekleyerek, yan yana bikomponent lifte, bir tanesini
karbon lifinden oluşturarak ve karbonu lifin yüzeyi e kaplayarak karbon içere iletken
lifler elde edilebilir. Kar o laştır a işle i, tekstilin elektriksel olarak iletken hale
gelebilmesi içi 1000°C'de bir kar o laştır a o ağı içerisi de işle gör esidir. Bu işle
sı aklık değişi leri e reaksiyon veren giysi üretil esi de kulla ıl aktadır.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

24.
İLETKEN LİF ELDE“İ
• İletke ürekkep teknolojisi, farklı tekstil malzemeleri üzeri de elektriksel
olarak iletken askıları oluşturula il esi içi askı ürekkepleri e, karbon,
akır, altı , gü üş, nikel gibi metallerin eklenmesine daya aktadır. Üretile
ürekkepler kulla ılarak üretile devre askılı esnek tekstil ürü leri, eğil eye
ve yıka aya karşı daya ıklı ve kararlı olabilmektedir. Dijital askı teknolojisi
konusunda, uygun viskoziteli ürekke i geliştiril esi, ürekkep deposunda
ürekke i belirli aralıklarla çalkala arak sabit bir iletke liği sağla ası, ay ı
miktarda ürekke i sevk edilmesi ve desenin uygun şekilde kurutul ası gibi
sorunlar konusunda çalış alar devam ederken, bu yö te , tekstiller üzeri e
iletken ürekkep uygula aları ı oldukça geliştir iştir.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

25.
İLETKEN İPLİK ELDE“İ
• İletke iplikler, iletken fıla e tlerde ,
kesikli iletken liflerden veya iletken lif veya
tellerin iletken olmayan tekstil lifleri ile
birlikte eğril esi ile elde edilebilmektedir.
Ayrı a iletken olmayan ipliklerin, iletken
metal malzemelerle sarıl ası ile de iletken
tekstiller üretile il ektedir.
Modifiye edil iş ring iplik aki ası da,
fitil ve metal telin özlü iplik eğir e
sistemi eka iz ası daki işlevi i
göstere diyagram.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

26.
İLETKEN İPLİK ELDE“İ
• Metalik iplikler, iletken olmayan bir ipliği akır,
gü üş veya altı tel veya folyo gibi metalik bir
malzeme ile birlikte sarıl asıyla elde
edilebilmekte ve ayrı a iletken tekstillerin
üretil esi de kulla ıla il ektedir. Tekstil
elektrotları da iletken malzemeler, bir takı
özelliklere ve kararlı polarizasyon potansiyeline
sahip olmak zoru dadırlar. Bu özellikler,
yıka a ilir olma, alerjik olmama ve sıkı
uygulamalarda deride rahatsızlık hissi yaratmama
şekli de sırala a ilir. Daha ince ve daha yüksek
mukavemetli iletken iplikler, dikiş ipliği olarak
elektronik tekstillerin dikilmesinde
kulla ıla il ektedir. Yapı ı iletke liği dikişleri
yeri ile kontrol edilebilmektedir.
Çift Bükü Maki esi
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

27.
İLETKEN İPLİK ELDE“İ
• Özlü iplik üreti i, genel olarak, modifiye edil iş ring iplik
makinesinde ve açık uç Dref-3 özlü iplik eğir e
sisteminlerinde yapıla il ektedir.
• Özlü bir iplik, öz ve manto denilen iki ileşe de
oluş aktadır. İpliği merkezinde yer alan ve monofilament,
multifilament veya kesikli liften oluşa öz ile onu saran kesikli
liflerden oluşa manto, birlikte kompozit iplik yapısı ı
oluşturur. İletke özlü iplik üreti i de, metal bir tel veya
iletken malzemelerle kaplı bir iplik öz veya mantoda
kulla ıl aktadır. Tekstil kulla ı özellikleri e uygun ol ası
açısı da kulla ıla ak iletken malzemelerin de ince, esnek
veya katlanabilir ol ası gerekir.
• Friksiyon özlü iplik eğir e sisteminde, özde bulunan filament
eğir e işle i sırası da ükü al a aktadır. Delikli eğir e
silindirleri tarafı da sağla a hava e işi sayesinde, açı ı
silindir tarafı da açıla manto lifleri, eğir e silindirinin
yüzeyi e tutunur. Eğir e silindirlerinin dö üşü ile sağla a
sürtü e sonucunda, mantodaki lifler özdeki filament
etrafı da tur atar ve özlü iplik yapısı oluşur.
Özlü İplik Üreti i i Şe atik
Gösteri i
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

28.
İLETKEN İPLİK ELDE“İ
• İletke olan ve iletken olmayan iki ipliği birbiri
üzeri e katla asıyla iletken ipliklerde elde etmek
ü kü dür. Resimde iletken olmayan sentetik
iplik, akır tel ile katlanarak iletken hale getiriliyor.
• Akıllı elektronik tekstillerin üretil esi de kulla ıla
iletken dikiş iplikleri, iletken ipliklere göre daha
ince ve mukavemetli olup dikişleri yerlerinin
ayarla ası ile ko trollü bir iletke liğe sahip
olurlar.
• Friksiyon özlü iplik eğir e sisteminde, özde
bulunan filament eğir e işle i sırası da ükü
al a aktadır. Delikli eğir e silindirleri tarafı da
sağla a hava e işi sayesinde, açı ı silindir
tarafı da açıla manto lifleri, eğir e silindirinin
yüzeyi e tutunur. Eğir e silindirlerinin dö üşü ile
sağla a sürtü e sonucunda, mantodaki lifler
özdeki filament etrafı da tur atar ve özlü iplik
yapısı oluşur.
İplik Katla a Maki esi
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi

29.
İLETKEN KUMAŞ ELDE“İ
• İletke ku aşlar, yapıları da iletken ipliklerin veya tellerin kulla ıl ası ile ya da
ku aşı iletken malzemelerle kapla ası veya muamele edilmesi ile elde
edilmektedir.
Ku aşa Fulard aki esi de İletke
polimer emdirilmesi
Labaratuvar şartları da ku aşı iletke
poli er içerikli reçi e ile ua ele edil esi.

30.
İLETKEN KUMAŞ ELDE“İ
Doku a Ör ek Maki a Ör e Ör ek Maki a Dokusuz Yüzey Ör ek Maki a
Doku a Yüzey Yapısı Ör e Yüzey Yapısı Dokusuz Yüzey Yapısı
• Ku aş veya tekstil yüzeyi yapısı da iletke teller/iplikler kulla arak iletke
tekstil yüzey elde edil esi, her üç siste içi de uygu dur.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

31.
İLETKEN TEK“TİLLERİN KULLANIM
ALANLARI
Gü üş Kaplı Lif
Gü üş Kaplı İplik
Gü üş Kaplı Ku aş
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

32.
İLETKEN TEK“TİLLERİN KULLANIM
ALANLARI
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

33.
İLETKEN TEK“TİLLERİN KULLANIM
ALANLARI
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

34.
İLETKEN TEK“TİLLERİN KULLANIM
ALANLARI
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

35.
İLETKEN TEK“TİLLERİN KULLANIM
ALANLARI
• Çektikçe uzayan kablo icat edildi
Bugü e kadar ka loları lastik gibi uzayabilmesinin ö ü deki en üyük engel, kablo içi de
yer alan iletken metallerin esneyerek uzama yete eği i ol a asıydı. Araştır a ılar,
esneyebilen polimer kaplama içi e elektriği iletebilen sıvı galyum ve iridyum metal
karışı ları ı doldurarak bu sorunun üstesi de gelmeye hazırla ıyorlar. Bu şekilde
hazırla a ka loları çekildiği de 8 kata kadar uzaya ildiği belirtiliyor. Teknolojinin
kulaklıklarda cep telefonu şarj ihazları a kadar her alanda uygula a ile eği söyle iyor.
Bu ilgi ç teknolojinin hayata geç esi i ö ü deki şu an içi en üyük engel ise yıpra a
veya kopan kablodaki sıvı metalin ak ası ı asıl ö ü e geçile eği.
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

36.
İHTİYAÇLARA CEVAP VERMEK...
• Peki u kadar araştır a ve tek oloji içi ?
• Nerede doğuyor u ihtiyaçlar?
• “osyal edya kulla ı ı artıkça i sa ihtiyaçları ı gör ek daha da
kolaylaştı..
• Daha iyi a laya il ek içi kok aya çorap üreti i içi sosyal edya
etkisi e ir göz atalı ...
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye

37.
İHTİYAÇLARA CEVAP VERMEK...
• Ve Doliche kokmayan çorap üretti...
• Gü üş çoraplar, ise gü üşü sahip olduğu bir çok özelliği gösterir. Ayaklardaki
kötü koku, kaşı tı, pişik gibi bir çok sorunun giderilmesinde yardı ı olur.
• Gü üş çorapları doğal liflerden imal edilmesi ö e lidir. Çü kü pamuk, keten,
bambu, modal, yü gibi doğal lifler ayak sağlığı ve rahatı içi oldukça ö e lidir.
Doğal liflerin nem çek e kabiliyeti oldukça fazladır. Bu ayakta oluşa terin
emilmesini kolaylaştır ası demektir. Böyle e nem ayakka ı içerisi deki ortamda
doğal lifli gü üş çoraplar tarafı da emilecektir. Bu emilim sayesinde ortamda
nem azalacak ve koku oluşu u a neden olan bakterilerin yaşa a dö güsü
kırıla aktır. Gü üşü etkisi ile birlikte kötü koku oluşu u minumum seviyeye
düşe ektir.
“ipariş adresi;
http://www.dolichetekstil.com/
Behzat YILDIRIM - Malze e Bili i ve Mühe disliği - K. “ütçü İ a Ü iversitesi - K.Maraş - Türkiye