บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นํา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙

1. การศึกษาไทยในศตวรรษที่ ๒๑
วิจารณ์ พานิช
(First Part)
บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นํา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
1

2. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
เป้ าหมายการศึกษาในศตวรรษที่ ๒๑
• เรียนให้ได้(ความรู้และ) ทักษะ และ อุปนิสัย เพื่อชีวิตที่
เปลี่ยนแปลง เรียนให้รู้จริง (mastery learning) เป็นฐานที่มั่นคงใน
การต่อยอด เรียนเพื่ออนาคตของตนเอง ไม่ใช่เรียนเพื่อสอบ
• เรียนโดยลงมือทํา และคิด ทั้งในห้องเรียน และในสภาพจริง
• ครูไม่สอนความรู้สําเร็จรูป ทําหน้าที่ออกแบบโจทย์(ปฏิบัติ) ตั้ง
คําถาม เอื้ออํานวย (facilitate) หรือโค้ช ประเมิน (formative
assessment) และให้คําแนะนําป้อนกลับ (feedback)
• สอนน้อย เรียนรู้มาก (Teach less, Learn more)
• นักเรียนทุกคนบรรลุเป้าหมายการเรียนรู้
2

3. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
เป้ าหมาย (๒)
ไม่ใช่แค่รู้วิชา แต่เพื่อพัฒนาการหลายด้านไปพร้อมๆ กัน
• สมรรถนะ (competence)
• จัดการอารมณ์ (emotion management)
• เป็นตัวของตัวเอง และร่วมกับผู้อื่น (autonomy & interdependence)
• ปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น (interpersonal relationship)
• อัตลักษณ์ (identity)
• พัฒนาเป้าหมายในชีวิต (purpose)
• มั่นคงในคุณธรรม (integrity)
Chickering’s Seven Vectors of
Identity Development
3

4. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
เป้ าหมาย (๓)
• ศิษย์ทั้งชั้นบรรลุสภาพ “รู้จริง” (Mastery Learning) ไม่ใช่เฉพาะเด็กเรียนเก่ง
• เรียนวิธีเรียน (Metacognition) เพื่อเรียนรู้ตลอดชีวิต
• เรียนให้บรรลุ Transformative Learning เรียนรู้สู่การ
เปลี่ยนแปลง งอกงามความเป็น “ผู้นําการเปลี่ยนแปลง”
(Change Agent)
4

5. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
การศึกษาในศตวรรษที่ ๒๑
• สร้างคนทางานตาม
รูปแบบ Content
• เน้นเนื้อหา ตอบคาถาม
• สถานศึกษาเพื่อ
ถ่ายทอดความรู้
• สร้างคนทางานสร้าง
สรรค์แตกต่าง Creativity
• เน้น inquiry ตั้งคาถาม
• สถานศึกษาเพื่อ
ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
เรียนรู้จากการปฏิบัติ Action + Reflection
20 21
5

6. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
การศึกษาในศตวรรษที่ ๒๑
• เพื่อความรู้
• เพื่อความรู้
• ความรู้เป็นสัจจะ Constant
• เรียนจากการสอน Learning from
Teaching
• เรียนจากโรงเรียน มหาฯ
• เพื่อฝึกทักษะการเรียนรู้
• เพื่อพัฒนารอบด้าน
• ความรู้เลื่อนไหล Dynamic
• เรียนจากการทา Learning by
Doing (and Reflecting)
• เรียนจากที่ทางาน
20 21
6

7. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
การเรียนรู้เป็นการเตรียมคน
ไปใช้ชีวิตในอนาคต
ที่ไม่รู้ว่าจะเป็นอย่างไร
7

8. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
การเรียนรู้ กับ การสอน เป็นคนละสิ่ง
อาจมีการเรียนรู้ได้ โดยไม่ต้องมีการสอน
ที่ครูสอน (แบบถ่ายทอดความรู้) ส่วนใหญ่ศิษย์ไม่ได้เรียนรู้
ที่ครูสอน (แบบถ่ายทอดความรู้) ส่วนใหญ่ศิษย์เรียนรู้แบบผิวเผิน
8

9. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
ลักษณะของศตวรรษที่ ๒๑
• ความรู้ และทุกสิ่งทุกอย่าง เปลี่ยนเร็ว และไม่
แน่นอน
• ความเข้าใจ กลไกการเรียนรู้/กลไกสมอง เปลี่ยน
• ตัวช่วย / ตัวขัดขวาง (ICT) เปลี่ยน
• เด็กเปลี่ยน
• สังคม/โลกเปลี่ยน
• เป้าหมายของการเรียนรู้เปลี่ยน
9

10. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
ในศตวรรษที่ ๒๑ สถานศึกษาเป็นที่
• สร้างแรงบันดาลใจ (inspiration)
• สร้างความริเริ่มสร้างสรรค์ original ideas
• สร้างเจตคติที่ดี คุณธรรม/จริยธรรม
• สร้างโอกาสมีชีวิตที่ดี มีสัมมาชีพ เป็นพลเมืองดี
• สร้างความเป็นผู้นา (การเปลี่ยนแปลง)
• พัฒนามนุษย์ให้เต็มศักยภาพ (full potential)
10

11. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
การเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ ๒๑
• ก้าวข้าม ความรู้ สู่ ทักษะ
• ก้าวข้าม พัฒนาการด้านวิชาการ สู่ พัฒนาการรอบ
ด้าน ... ทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑(รวมลักษณะนิสัย)
• สู่ ฉันทะ / แรงบันดาลใจ ในการทําเพื่อผู้อื่น สังคม
มิติด้านใน
• เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง(Transformative Learning)
สู่ การเป็นผู้นําการเปลี่ยนแปลง(Change Agent)
11

12. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
รู้
เข้าใจ
นําไปใช้
วิเคราะห์
สังเคราะห์
ประเมิน/เปรียบเทียบ
เปลี่ยนวิธีเรียนรู้
เปลี่ยนกระบวนทัศน์/ตัวตนTransformative Learning
การเรียนรู้ ๘ ระดับ
Modified Bloom’s Taxonomy
12

13. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
ลักษณะนิสัย - Executive Function (EF)
ความมุมานะ (เชื่อพรแสวง - Growth Mindset) ความใฝ่รู้
อดทนรอเพื่อสิ่งที่ดีกว่า การควบคุมตนเอง มีวินัย
ในตนเอง สํานึกผิดชอบชั่วดี ความรับผิดชอบ
ความมั่นคงทางอารมณ์ ความมั่นใจในตนเอง (self-
esteem) ความขยันหมั่นเพียร ความกระตือรือร้น
เห็นอกเห็นใจผู้อื่น (empathy)
Non-cognitive Development
ไม่สามารถฝึกได้ด้วยการสอนแบบถ่ายทอด
ความรู้ (Passive Learning)
Characters
13

14. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
http://developingchild.harvard.edu/science/key-concepts/executive-function/
14

15. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง
https://www.gotoknow.org/posts/tags/Mezirow
https://cdn.gotoknow.org/assets/media/files/001/118/349/original_8a511172e210f2942a79c400363f4033.jpg
การท้าทายระบบโลกทัศน์
เปลี่ยนระบบคุณค่าและโลกทัศน์
ประสบการณ์ตรง + ไตร่ตรองสะท้อนคิด
+ อารมณ์
15

16. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง
https://www.gotoknow.org/posts/tags/Mezirow
https://cdn.gotoknow.org/assets/media/files/001/118/349/original_8a511172e210f2942a79c400363f4033.jpg
การท้าทายระบบโลกทัศน์
เปลี่ยนทั้งเนื้อทั้งตัว
ประสบการณ์ตรง + ไตร่ตรองสะท้อนคิด
ใจ คิด พฤติกรรม
+ อารมณ์
พลังทั้งหก
16

17. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
พลังทั้งหก
• ประสบการณ์ของปัจเจก
• การสะท้อนคิดอย่างจริงจัง
• สุนทรียสนทนา
• มุมมอง/วิธีการที่ครบด้าน (holistic)
• บริบท
• ความสัมพันธ์ที่จริงใจ
17

18. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
การเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง
• Individual Learning + Social Learning
• Action Learning + Reflection Learning
• Integrated Learning
18

19. Transformative Learning
มีผลเปลี่ยนแปลงการทางานของสมอง
สมองส่วนแยกแยะ ตน - อื่น
และส่วนคิด
ทํางานน้อยลง
เกิดความสุข
Spiritual practice = consciousness
exercise + meaning & purpose in life
 Personal Growth
19

20. บรรยายในพิธีเปิดชมรมการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นําคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
5 Basic Elements Leading to Enlightenment
• A Sense of Unity or Connectedness.
• An incredible intensity of experience.
• A sense of clarity and new.
understanding in a fundamental way
• A sense of surrender or loss of
voluntary control.
• A sense that something – ones’s belief,
one’s life, one’s purpose – has suddenly
and permanently changed.
20

21. Transformative Learning
มีผลเปลี่ยนแปลงการทางานของสมอง
“…Concentration is replaced by
INTUITION, IMPROVISATION,
and finally INSPIRATION.”
21

22. End of First Part
22